Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Խու­զիս­տա­նի նավ­թը և «բեն­զի­նա­յին խռո­վու­թ­յուն­ներն» Ի­րա­նում

Խու­զիս­տա­նի նավ­թը և «բեն­զի­նա­յին խռո­վու­թ­յուն­ներն» Ի­րա­նում
03.12.2019 | 02:10
Ես բա­վա­կան շատ ժա­մա­նակ և ու­շադ­րու­թյու­նում եմ հատ­կաց­րել ու հատ­կաց­նում Ի­րա­նի դե­րին ինչ­պես Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան, այն­պես էլ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան անվ­տան­գու­թյան ու հենց գո­յու­թյան հա­մար։ Դա ել­նում է այն ան­վի­ճե­լի փաս­տից, որ և՛ մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում, և՛ ամ­բողջ աշ­խար­հում գործ­նա­կա­նում բո­լոր ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը զգա­լի չա­փով կապ­ված են հենց Ի­րա­նի և այն բա­նի հետ, թե ինչ պե­տու­թյուն­ներ և ինչ­պես են կա­ռու­ցում ի­րենց հա­րա­բե­րու­թյուն­ներն Ի­րա­նի հետ։ ՈՒս­տի անհ­րա­ժեշտ եմ հա­մա­րում, որ Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի հա­սա­րա­կու­թյունն ի­մա­նա, թե «ինչն ին­չից է ա­ճում», երբ խոսք է լի­նում Ի­րա­նի և շր­ջա­կա աշ­խար­հի հետ նրա փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մա­սին։
Մի ժա­մա­նակ Ի­րա­նում ե­ղել են, այս­պես կոչ­ված, «հավ­կի­թա­յին խռո­վու­թյուն­ներ», հե­տո՝ «տա­րադ­րա­մա­փո­խա­նակ­ման», հի­մա եր­կիր է մտել «բեն­զի­նա­յին խռո­վու­թյու­նը»։ Ի­րադ­րու­թյու­նը լար­ված էր։ Նո­յեմ­բե­րի 15-ից հա­զա­րա­վոր մար­դիկ հարց­նում էին ինձ, թե ինչ է կա­տար­վում Ի­րա­նում, ընդ ո­րում՝ ոչ միայն Հա­յաս­տա­նում, այլև Ռու­սաս­տա­նի, այլ եր­կր­նե­րի քա­ղա­քա­ցի­ներ։ Ներ­կա­յաց­նում եմ իմ նախ­նա­կան վեր­լու­ծու­թյու­նը։ Կարճ ախ­տո­րո­շումն է. Ի­րա­նում «կիևյան մայ­դան» կամ «երևա­նյան աս­ֆալ­տա­յին հե­ղա­փո­խու­թյուն» խա­ղար­կե­լը նո­րից չհա­ջող­վեց։ Հաս­կա­նա­լու հա­մար ա­ռա­ջար­կում ենք ոչ միայն պար­զա­պես ծա­նո­թա­նալ նե­րի­րա­նա­կան վեր­ջին ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին, այլև հե­տաքր­քր­վել, թե ինչն ին­չից հե­տո է ե­ղել։
Բայց սկ­սենք ո՛չ ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի նկա­րագ­րու­թյու­նից, ո՛չ էլ ան­կար­գու­թյուն­նե­րի պատ­ճա­ռի հի­շա­տա­կու­մից։ Դրանք ար­դեն շա­տե­րը գի­տեն. կա­ռա­վա­րու­թյու­նը հայ­տա­րա­րել է գնե­րի բարձ­րաց­ման մա­սին։ Սկ­սենք այն բա­նից, որ, ի լուր աշ­խար­հի, հայ­տա­րա­րել է Ի­րա­նի նա­խա­գահ Հա­սան Ռո­հա­նին դեռ նո­յեմ­բե­րի 12-ին. «Իրա­նի հա­րա­վարևմտյան Խու­զիս­տան նա­հան­գում հայտ­նա­բեր­վել է ա­վե­լի քան 53 մլրդ բա­րել ծա­վա­լով նավ­թա­յին նոր հան­քա­վայր։ 80 մ խո­րու­թյան վրա գտն­վող ստոր­գետ­նյա պա­հես­տա­րա­նի տա­րած­քը 2 հազ. 400 քա­ռա­կու­սի կի­լո­մետր է։ Երկ­րա­բա­նա­կան հե­տա­խու­զա­կան աշ­խա­տանք­ներն այն­տեղ սկս­վել են 2016 թ.»։ Դա կա­րող է լի­նել Ի­րա­նի երկ­րորդ խո­շոր նավ­թա­յին հան­քա­վայ­րը Ահ­վազ քա­ղա­քի (Խու­զիս­տա­նի վար­չա­կան կենտ­րո­նը) հան­քա­վայ­րից հե­տո, ո­րի պա­շար­նե­րը, նախ­նա­կան գնա­հա­տա­կա­նով, հաս­նում են 56 մլրդ բա­րե­լի։
Այդ հայ­տա­րա­րու­թյա­նը հե­տաքր­քիր ձևով ար­ձա­գան­քեց հա­մա­ցան­ցը. օգ­տա­տե­րե­րի հիմ­նա­կան կար­ծիքն այն էր, որ «հի­մա կհետևեն ԱՄՆ-ի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը Ի­րա­նում մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի խախ­տում­նե­րի մա­սին»։ Բայց մի՞­թե հա­մա­ցան­ցի օգ­տա­տե­րե­րի ար­ձա­գան­քը ծի­ծա­ղե­լի է կամ տե­ղին չէ։
ՄԱԿ-ի Գլ­խա­վոր ա­սամբ­լեա­յի 3-րդ հանձ­նա­ժո­ղո­վը «հան­կար­ծա­կի» հա­վա­նու­թյուն տվեց «Ի­րա­նում մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի մա­սին» բա­նաձևին։ Բնա­կան է, որ դա բուռն բո­ղոք ա­ռա­ջաց­րեց Թեհ­րա­նում։ Եվ զար­մա­նա­լի չէ, որ որ­պես այդ բա­նաձևի կա­տա­ղի կողմ­նա­կից­ներ հան­դես ե­կան ԱՄՆ-ը, Իս­րա­յե­լը և Կա­նա­դան։ Նո­յեմ­բե­րի 14-ին Ի­րա­նի ղե­կա­վա­րու­թյան տե­սա­կե­տը հայտ­նեց ԻԻՀ ԱԳՆ մա­մու­լի քար­տու­ղար Աբ­բաս Մու­սա­վին՝ հայ­տա­րա­րե­լով, որ Իս­լա­մա­կան Հան­րա­պե­տու­թյու­նը միշտ հա­վա­տա­րիմ է ե­ղել մար­դու ի­րա­վունք­նե­րին իր ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան հա­մա­պա­տաս­խան և կրո­նա­կան հա­մոզ­մունք­նե­րի ու պա­հանջ­նե­րի հի­ման վրա, հա­վե­լել, որ այդ բա­նաձևը վկա­յում է նրա հե­ղի­նակ­նե­րի կեղ­ծա­վո­րու­թյու­նը, հետևա­բար զուրկ է օ­րի­նա­կա­նու­թյու­նից։ «Մար­դու ի­րա­վունք­նե­րին ի՞նչ առն­չու­թյուն ու­նեն ար­դի հան­ցա­գործ­նե­րը, ո­րոնք նաև բա­նաձևի կողմ­նա­կից­ներ են և ա­րել են հնա­րա­վոր ա­մեն ինչ՝ ե­րե­խա­նե­րի սպա­նու­թյու­նից մինչև քն­նա­դա­տող­նե­րի ան­դա­մա­տում և ա­զատ ու ան­կախ ազ­գե­րի դեմ տն­տե­սա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյան ի­րա­կա­նա­ցում»,- հարց­նում է Մու­սա­վին։ Բա­նաձևը բնու­թագ­րե­լով միա­կող­մա­նի և ա­նի­րա­կան՝ նա ա­սաց, որ բա­նաձևն ըն­դուն­վել է այն ժա­մա­նակ, երբ նրա հիմ­նա­կան կողմ­նա­կից­նե­րից մե­կը՝ ԱՄՆ-ը, խախ­տում է ա­վե­լի քան 83 մլն ի­րան­ցի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի, հատ­կա­պես կա­նանց, ե­րե­խա­նե­րի ու տա­րեց մարդ­կանց հիմ­նա­կան ի­րա­վունք­նե­րը։ Ըստ Մու­սա­վիի, այդ բա­նաձևին ա­ջակ­ցող Իս­րա­յե­լի և տա­րա­ծաշր­ջա­նի ռեակ­ցիոն վար­չա­կար­գե­րի կող­մից ե­րե­խա­նե­րի սպա­նու­թյու­նը այն դեպ­քում, երբ նրանց ձեռ­քե­րը թա­թախ­ված են ան­մեղ պա­ղես­տին­ցի­նե­րի ու ե­մեն­ցի­նե­րի ա­րյան մեջ, բա­նաձևի ա­պօ­րի­նի լի­նե­լու բա­վա­րար պատ­ճառ է, և Ի­րա­նը դա­տա­պար­տում է արևմտյան եր­կր­նե­րի կող­մից ան­կախ պե­տու­թյուն­նե­րի դեմ մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի քա­ղա­քա­կան շա­հար­կու­թյու­նը և ափ­սո­սանք է հայտ­նում ՄԱԿ-ի մե­խա­նիզմ­նե­րի չա­րա­շահ­ման փաս­տի առն­չու­թյամբ։
Իս­կա­պես, Մու­սա­վիի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի օ­րը Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան գե­րա­գույն ա­ռաջ­նորդ, ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեին հա­վա­նու­թյուն է տվել ի­րան­ցի ա­վե­լի քան 3500 դա­տա­պար­տյալ­նե­րի ներ­ման կամ դա­տավճ­ռի մեղ­մաց­ման ա­ռա­ջար­կու­թյա­նը։ Նե­րու­մը տրա­մադր­վել է երկ­րի դա­տա­կան իշ­խա­նու­թյան ղե­կա­վար, խո­ջաթ օլ էս­լամ Սե­յեդ Ռա­յի­սիի խնդ­րան­քով, Մահ­մեդ մար­գա­րեի և շիա­նե­րի 6-րդ ի­մամ Ջա­ֆար Սա­դի­կի ծնն­դյան հո­բե­լյա­նի կա­պակ­ցու­թյամբ։ Խո­ջաթ օլ էս­լամ Ռա­յի­սին ա­ռա­ջար­կել էր հա­մա­նե­րել 3552 բան­տար­կյա­լի, հայտ­նել է Tasnim News գոր­ծա­կա­լու­թյու­նը՝ պար­զա­բա­նե­լով, որ Ի­րա­նի Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը գե­րա­գույն ա­ռաջ­նոր­դին ի­րա­վունք է տա­լիս դա­տա­պար­տյալ­նե­րին նե­րե­լու կամ նրանց բան­տար­կու­թյան ժամ­կետ­նե­րը կր­ճա­տե­լու դա­տա­կան իշ­խա­նու­թյան ղե­կա­վա­րի ա­ռա­ջար­կու­թյամբ, սա­կայն նե­րու­մը չի տա­րած­վում ո­րոշ խմ­բե­րի դա­տա­պար­տյալ­նե­րի վրա, նե­րա­ռյալ նրանց, ո­րոնք դատ­վել են երկ­րի դեմ զին­ված պայ­քա­րի մաս­նակ­ցե­լու, թմ­րա­նյու­թե­րի զին­ված կամ կազ­մա­կերպ­ված տա­րած­ման, զին­ված կո­ղո­պու­տի, զեն­քի մաք­սա­նեն­գու­թյան, առևանգ­ման, կա­շա­ռա­կե­րու­թյան և վատն­ման հա­մար։ Արևմուտ­քի և Իս­րա­յե­լի չա­փա­նիշ­նե­րով դա նույն­պես «մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի խախ­տում է»։ Այ, ինչ­քան լավ կլի­ներ, ե­թե Ի­րանն էլ, ո­րոշ երկ­չոտ պե­տու­թյուն­նե­րի նման, մա­հա­պատ­ժի չեն­թար­կեր կամ եր­կար ժամ­կետ­նե­րով չբան­տար­կեր ա­նուղ­ղե­լի բան­դիտ­նե­րին, թմ­րա­մոլ­նե­րին, թմ­րա­վա­ճառ­նե­րին և այլն։ Կարճ՝ կեն­դա­նի թող­ներ արևմտյան և իս­րա­յե­լա­կան հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հնա­րա­վոր գոր­ծա­կալ­նե­րին։
Բայց Ի­րա­նը տար­բեր­վում է բո­լոր եր­կր­նե­րից։ Այն­տեղ նավ­թա­յին նոր հան­քա­վայ­րի մա­սին հայ­տա­րա­րու­թյու­նից ու ՄԱԿ-ի Գլ­խա­վոր ա­սամբ­լեա­յի 3-րդ հանձ­նա­ժո­ղո­վի և Ի­րա­նի ԱԳՆ մա­մու­լի ծա­ռա­յու­թյան կա­տա­ղի բա­նակռ­վից հե­տո այդ երկ­րում «բեն­զի­նա­յին խռո­վու­թյուն­ներ» են բռնկ­վում։ Դի­մենք Թեհ­րա­նից և Ի­րա­նի այլ քա­ղաք­նե­րից ստաց­ված հա­ղոր­դագ­րու­թյուն­նե­րին։ Ի մի­ջի այ­լոց, գործ­նա­կա­նում ո­չինչ չի թաքց­վում։ Բո­ղոք­նե­րը բռնկ­վե­ցին այն բա­նից մի քա­նի ժամ հե­տո, երբ հայ­տա­րար­վեց, որ բեն­զի­նի գի­նը բարձ­րա­նա­լու է 50 %-ով ա­մեն ամս­վա ա­ռա­ջին 60 լիտ­րի հա­մար և 200 %-ով` դրա­նից ա­վե­լիի։ Բեն­զի­նի գնա­գո­յաց­ման այդ պլա­նը հաս­տա­տել է տն­տե­սա­կան հա­մա­ձայ­նու­թյան բարձ­րա­գույն խոր­հուր­դը, ո­րի կազ­մում են երկ­րի նա­խա­գա­հը, խոր­հր­դա­րա­նի խոս­նա­կը և դա­տա­կան իշ­խա­նու­թյան ղե­կա­վա­րը։ Նո­յեմ­բե­րի 17-ին Ի­րա­նի գե­րա­գույն ա­ռաջ­նորդն իր ե­լույ­թում պաշտ­պա­նեց այդ պլա­նը։ Նրա ե­լույ­թից հե­տո խոր­հր­դա­րա­նը չե­ղյալ հայ­տա­րա­րեց թան­կա­ցու­մը չե­ղար­կող, ա­վե­լի վաղ ար­ված ա­ռա­ջար­կու­թյու­նը։ Բա­ցատ­րու­թյու­նը հա­սա­րակ է. բնակ­չու­թյան հա­մար բեն­զի­նի գի­նը բարձ­րա­ցել է 10 հազ. ռիա­լից մինչև 15 հազ. ռիալ և այդ գնով քա­ղա­քա­ցին ամ­սա­կան կա­րող է գնել 60 լիտր։ 60 լիտ­րից ա­վե­լիի գի­նը լի­նե­լու է 30 հազ. ռիալ։ Ա­ռան­ձին չա­փեր են լի­նե­լու տաք­սի­նե­րի հա­մար։ Դո­լա­րի նկատ­մամբ ռիա­լի շու­կա­յա­կան փո­խար­ժե­քով հաշ­վե­լու դեպ­քում բեն­զի­նի նոր գի­նը կլի­նի 13 ցենտ մինչև 60 լիտ­րի և 26 ցենտ դրա­նից ա­վե­լիի հա­մար։ Պաշ­տո­նա­կան փո­խար­ժե­քով լիտ­րը կար­ժե­նա 36 և 71 ցենտ, բայց կարևոր է հենց շու­կա­յա­կան փո­խար­ժե­քը, ո­րով­հետև տվյալ մի­ջո­ցառ­ման հիմ­նա­կան նպա­տակն է կր­ճա­տել հարևան եր­կր­ներ բեն­զի­նի մաք­սա­նեն­գու­թյան վիթ­խա­րի ծա­վալ­նե­րը կամ գո­նե թույլ չտալ այդ ծա­վալ­նե­րի հե­տա­գա աճ։
Անս­պա­սե­լի քայլ էր, մա­նա­վանդ որ ե­ղավ Ի­րա­նի նավ­թի նա­խա­րար Նամ­դար Զան­գա­նեի նո­յեմ­բե­րի 14-ի այն հայ­տա­րա­րու­թյան գրե­թե հա­ջորդ օ­րը, որ վա­ռե­լի­քի գնե­րը մոտ ա­պա­գա­յում չեն փոխ­վի։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, բեն­զի­նի մաք­սա­նեն­գու­թյու­նը երևի իս­կա­պես լուրջ խն­դիր է, ե­թե իշ­խա­նու­թյունն ա­րել է այդ քայ­լը։ Չնա­յած դրան, խա­ղաղ սկս­ված ցույ­ցե­րը ո­րոշ դեպ­քե­րում վե­րա­ճե­ցին բռ­նու­թյան։ Ա­մե­նա­դա­ժան բռ­նու­թյուն­նե­րը ե­ղան Սիր­ջան քա­ղա­քում, որ­տեղ նա­հան­գա­պե­տի պաշ­տո­նա­կա­տար Մու­հա­մեդ Մահ­մու­դա­բա­դին հայ­տա­րա­րեց, որ քա­ղա­քա­ցիա­կան անձ է սպան­վել, իսկ ավ­տո­լից­քա­վոր­ման կա­յան­նե­րը են­թարկ­վել են հար­ձակ­ման, վնաս­վել է գույ­քը։ Թեհ­րա­նում նո­յեմ­բե­րի 16-ին (ՄԱԿ-ի Գլ­խա­վոր ա­սամբ­լեա­յի հաս­ցեին Ի­րա­նի ԱԳՆ-ի պա­տաս­խա­նից 2 օր հե­տո) ցու­ցա­րար­նե­րը կար­գա­խոս­ներ էին գո­ռում և փո­ղոց­նե­րում ավ­տո­դո­ղեր վա­ռում։ Նման դեպ­քեր են ե­ղել Շի­րազ, Սպա­հան և Բու­շեր քա­ղաք­նե­րում, որ­տեղ անվ­տան­գու­թյան ու­ժե­րը ցու­ցա­րար­նե­րի դեմ օգ­տա­գոր­ծել են ար­ցուն­քա­բեր գազ և ջրա­յին թն­դա­նոթ։ Արևմտյան Քեր­ման­շահ քա­ղա­քում զին­ված խռո­վա­րար­նե­րի հետ բախ­ման ժա­մա­նակ ոս­տի­կան է սպան­վել։ Մի քա­նի մարդ վի­րա­վո­րել և մոտ 1000 մարդ ձեր­բա­կալ­վել է եր­կօ­րյա ցույ­ցե­րի ժա­մա­նակ, ո­րոնց ըն­թաց­քում ավ­տո­վա­րորդ­նե­րը շր­ջա­փա­կել են ավ­տո­մայ­րու­ղի­նե­րը, իսկ ու­րիշ­նե­րը հար­ձակ­վել ու հր­կի­զել են հա­սա­րա­կա­կան ու­նեց­ված­քը։ Բեն­զի­նի թան­կա­ցու­մից հե­տո մոտ 100 բանկ և 57 խա­նութ են հր­կիզ­վել կամ կո­ղոպտ­վել։ Յազդ քա­ղա­քում ոս­տի­կա­նու­թյան հետ բա­խու­մից հե­տո 40 մարդ է ձեր­բա­կալ­վել, ո­րոնց մեծ մա­սը տե­ղա­ցի չի ե­ղել, նշել է նա­հան­գի դա­տա­խա­զու­թյու­նը։ Դա ո­չինչ չի՞ հի­շեց­նում։ Հե­ղա­փո­խու­թյու­նը Կիևում նույն­պես կա­տա­րե­ցին ոչ կիևցի­նե­րը. վեր­հի­շեք 2014 թ. ձմե­ռը, հար­գե­լի ըն­թեր­ցող­ներ։
Սա­կայն տա­րա­տե­սակ «հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րին» ու «հե­ղա­փո­խու­թյուն­նե­րի» ֆի­նան­սիստ­նե­րին հի­շեց­նենք «պապն ա­մեն օր փլավ չի ու­տի» ա­սաց­ված­քը։ Ի­րա­նը հաս­տատ «Եվ­րո­պա­յի» և «ժա­նյա­կա­վոր վար­տիք­նե­րի» մա­սին ե­րա­զող ՈՒկ­րաի­նա չէ։ Ի­րա­նի հե­տա­խու­զու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը շատ ա­րագ, նո­յեմ­բե­րի 17-ին հայ­տա­րա­րեց, որ բա­ցա­հայ­տել է ան­կար­գու­թյուն­ներ հրահ­րող­նե­րին, և հա­մա­պա­տաս­խան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը շա­րու­նակ­վում են։ IRNA գոր­ծա­կա­լու­թյու­նը հայտ­նել է, որ Ի­րա­նի հա­րա­վի Շի­րազ քա­ղա­քում Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան պա­հա­պան­նե­րի կոր­պու­սի (ԻՀՊԿ) հե­տա­խու­զա­կան ստո­րա­բա­ժա­նու­մը ձեր­բա­կա­լել է ան­կար­գու­թյուն­ներ հրահ­րող­նե­րի եր­կու ղե­կա­վա­րի, ո­րոնց մի շարք ար­տա­սահ­մա­նյան եր­կր­ներ վար­ձել էին ո­րո­շա­կի ա­ռա­ջադ­րանք­ներ կա­տա­րե­լու հա­մար։ Նրանց հիմ­նա­կան նպա­տակն է ե­ղել՝ ստեղ­ծել քաոս, մարդ­կանց սադ­րել քա­ղաք­նե­րի ա­ռանց­քա­յին կենտ­րոն­նե­րի վրա հար­ձակ­վե­լու և ա­վե­րելու հան­րա­յին սե­փա­կա­նու­թյու­նը դրա­մա­կան պարգևի և երկ­րից հե­ռա­նա­լու դի­մաց։ Ինչ­պես հայտ­նում է IRNA-ն, «նրանք պետք է օգտ­վեին ի­րա­վի­ճա­կից և խա­ղաղ ցույ­ցե­րից, ամ­բո­խին դր­դեին ու­ժա­յին­նե­րի հետ բա­խում­նե­րի, ոս­տի­կա­նա­կան մե­քե­նա­նե­րը, տե­ղա­մա­սե­րը հր­կի­զե­լու և պե­տա­կան ու­նեց­ված­քը, լից­քա­վոր­ման կա­յան­նե­րը ոչն­չաց­նե­լու։ Բա­ցի այդ ա­մե­նից նրանք պետք է ա­մեն ինչ տե­սագ­րեին և ու­ղար­կեին ի­րենց պատ­վի­րա­տուին»։ Հա­ղորդ­վում է, որ խա­ղաղ ցու­ցա­րար­նե­րի մեծ մա­սը կենտ­րո­նա­ցած է ե­ղել Շի­րազ քա­ղա­քի կենտ­րո­նում և չի միա­ցել սադ­րիչ­նե­րի ցր­ված խմ­բե­րին։
(Նշենք, որ Երևա­նում էլ «հե­ղա­փո­խու­թյուն­նե­րի» բազ­մա­թիվ մաս­նա­կից­ներ փո­ղո­ցա­յին ցու­ցադ­րու­թյուն­նե­րը տե­սան­կա­րում էին։ Հե­տաքր­քիր է, իսկ երևա­նյան ցու­ցա­րար­նե­րը 2018-ին ու՞մ էին ու­ղար­կում նկա­րա­հա­նա­ծը... Բայց փաս­տը հատ­կան­շա­կան է. պարզ­վում է՝ «պատ­վի­րա­տու­նե­րը հաշ­վետ­վու­թյուն են պա­հան­ջում»)։
Ի­րա­նի ոս­տի­կա­նու­թյու­նը հայ­տա­րա­րել է, որ անվ­տան­գու­թյան ու­ժե­րը «ա­ռանց տա­տան­ման դի­մա­կա­յում են նրանց, ով­քեր խախ­տում են խա­ղա­ղու­թյունն ու անվ­տան­գու­թյու­նը. պար­զե­լու են ղե­կա­վա­րին ու դաշ­տա­յին ու­ժե­րը և դի­մա­կա­յե­լու են նրանց»։ Մուտ­քը հա­մա­ցանց սահ­մա­նա­փակ­վել է ցույ­ցե­րի սկզ­բից։ «Ներ­կա­յումս Ի­րա­նը գտն­վում է ազ­գա­յին մա­կար­դա­կով հա­մա­ցան­ցի գործ­նա­կա­նում լրիվ ան­ջատ­ման եզ­րին. ցան­ցի 12-ժա­մյա ան­ջա­տու­մից հե­տո ցան­ցին միա­նա­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նը սո­վո­րա­կան մա­կար­դա­կի 7 %-ն է»,- նշ­վում է Թվի­թե­րի՝ Ի­րա­նից ստաց­վող հա­ղոր­դագ­րու­թյուն­նե­րում։ Դա տե­ղի է ու­նե­ցել նո­յեմ­բե­րի 17-ին. «Ի­րա­նի անվ­տան­գու­թյան խոր­հր­դի ո­րոշ­մամբ, ո­րը հա­ղորդ­վել է հա­մա­ցան­ցի օ­պե­րա­տոր­նե­րին, հա­մա­ցան­ցի մուտ­քը սահ­մա­նա­փակ­վել է ան­ցյալ գի­շե­րից 24 ժա­մով»,- աս­վում էր հա­ղոր­դագ­րու­թյան մեջ՝ հղում ա­նե­լով տե­ղե­կատ­վա­կան ու հա­ղոր­դակ­ցա­կան տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի «ի­րա­զեկ աղ­բյու­րի»։
Ան­կար­գու­թյուն­նե­րի առ­թիվ պաշ­տո­նա­կան հա­ղոր­դագ­րու­թյամբ Ի­րա­նի ԻՀՊԿ-ն հան­դես ե­կավ նո­յեմ­բե­րի 18-ին։ Ըն­դգ­ծենք` ոչ թե մի­տինգ­նե­րի ու ցույ­ցե­րի, այլ հենց փո­ղո­ցա­յին ան­կար­գու­թյուն­նե­րի առ­թիվ։ ԻՀՊԿ-ն ըն­դգ­ծեց, որ կոշտ կեր­պով ար­ձա­գան­քե­լու է երկ­րում Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի անվ­տան­գու­թյանն սպառ­նա­ցող ցան­կա­ցած հու­զում­նե­րի։ ԻՀՊԿ-ն շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նեց ողջ ի­րա­նա­կան ազ­գին նրանց դեմ պայ­քա­րում ցույց տված ա­ջակ­ցու­թյան հա­մար, ով­քեր ձգ­տում են խե­ղա­թյու­րել ի­րան­ցի­նե­րի խա­ղաղ ցույ­ցե­րը։ Կոր­պուսն ազ­գին կոչ ա­րեց չեն­թարկ­վել «այն թշ­նա­մի­նե­րի սա­տա­նա­յա­կան կո­չե­րի» ազ­դե­ցու­թյա­նը, ո­րոնք նրան դր­դում են միա­նա­լու հան­դար­տու­թյու­նը խախ­տող­նե­րին»։ Հղում ա­նե­լով Ի­րա­նի հոգևոր ա­ռաջ­նոր­դի հրա­հանգ­նե­րին ու ցու­ցում­նե­րին այդ առն­չու­թյամբ, ԻՀՊԿ-ն խոս­տա­ցավ, որ դրա­նով կա­պա­հով­վեն ի­րա­նա­կան քա­ղաք­նե­րի անվ­տան­գու­թյունն ու կա­յու­նու­թյու­նը, կպահ­պան­վի ազ­գի միաս­նու­թյու­նը, հս­տակ ար­ձա­գանք կլի­նի ազ­գի պա­հանջ­նե­րին։ ԻՀՊԿ-ի հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ ԱՄՆ-ը գլ­խա­վոր մե­ղա­վոր է հա­մար­վել հա­կա­հե­ղա­փո­խա­կան ու­ժե­րին ա­ջակ­ցե­լու և այն ան­կար­գու­թյուն­նե­րի հա­մար, ո­րոնք վեր­ջերս քաոս էին ստեղ­ծել ողջ երկ­րում։
Հատ­կան­շա­կան է նաև հա­մաի­րա­նա­կան «Բա­սիջ» աշ­խար­հա­զո­րի ար­ձա­գան­քը։ Նրա հրա­մա­նա­տար Գո­լյամ­ռե­զա Սո­լեյ­մա­նին նո­յեմ­բե­րի 18-ին հայ­տա­րա­րել է, որ Ի­րա­նում վեր­ջին ան­կար­գու­թյուն­ներն ա­ռա­ջաց­րած ան­ձինք ձեր­բա­կալ­վել են։ Ըստ նրա, այդ ան­կար­գու­թյուն­նե­րը կա­րե­լի է բա­ժա­նել եր­կու մա­սի. ժո­ղովր­դի բո­ղոք­նե­րը բեն­զի­նի թան­կաց­ման դեմ և թշ­նա­մի­նե­րի կող­մից ցույ­ցե­րի չա­րա­շա­հու­մը։ «Մար­դիկ խա­ղաղ ցույ­ցերն սկ­սել են շա­բաթ ա­ռա­վո­տյան, բայց նույն օր­վա ե­րե­կո­յան պաշտ­պա­նու­թյան ա­լիք է ա­ռա­ջաց­րել երկ­րի թշ­նա­մի­նե­րի ա­ջակ­ցու­թյու­նը,- ա­սել է Սու­լեյ­մա­նին։- Կի­րա­կի օ­րը պայ­ման­նե­րը բա­վա­կան կա­յուն էին ողջ երկ­րում, իսկ այ­սօր ի­րա­վի­ճակն ա­վե­լի է լա­վա­ցել։ Հան­գս­տու­թյու­նը խախ­տող­նե­րի մեծ մա­սը բա­ցա­հայտ­ված է»։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 6038

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ