Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Պոլ­սո հա­յոց Զա­վեն պատ­րիարք Ե­ղիա­յա­նի նամակը ա­մե­րի­կա­հա­յոց հո­գևոր ա­ռաջ­նորդ Ար­սեն ծ. վ. Վե­հու­նուն

Պոլ­սո հա­յոց Զա­վեն պատ­րիարք Ե­ղիա­յա­նի նամակը ա­մե­րի­կա­հա­յոց հո­գևոր ա­ռաջ­նորդ Ար­սեն ծ. վ. Վե­հու­նուն
24.04.2020 | 00:37
Կ. Պո­լիս, 1915 թ., դեկ­տեմ­բեր 28
Աս­կէ ա­ռաջ Պուլ­կա­րիոյ Գեր. Ա­ռաջ­նոր­դին հրա­հան­գած էինք, որ մեր գրու­թեանց պա­րու­նա­կու­թիւ­նը հա­ղոր­դէր նաև Ձե­զի, Ա­մե­րի­կա­յի հա­յու­թիւ­նը ի­րա­զեկ ը­նե­լու հա­մար այն ահ­ռե­լի ե­ղեռ­նին, որ տե­ղի կ՛ու­նե­նար Թուր­քիոյ մէջ՝ ամ­բողջ ազգ մը բնա­ջինջ ը­նե­լու հա­մար: Պատ­մու­թիւ­նը չեմ կար­ծեր թէ ար­ձա­նագ­րած ըլ­լայ այս­պի­սի կո­տո­րած մը: Լու­րե­րը որ­քան ալ հա­սած ըլ­լան ձե­զի, սա­կայն չեմ կար­ծեր թէ որևէ գրիչ կամ բե­րան կա­րե­նայ նկա­րագ­րել այն զար­հու­րե­լի նախ­ճիր­նե­րը, ո­րոնք տե­ղի ու­նե­ցան վեր­ջին 8-9 ա­միս­նե­րուն մէջ Թուր­քիոյ մէկ ծայ­րէն մինչև միւս ծայ­րը, ա­ռանց խնա­յուե­լու ա­մե­նա­փոքր գիւ­ղը կամ զա­ռա­մեալ ծե­րու­նին և կաթն­կեր մա­նու­կը: Հա­մի­տեան ռէ­ժի­մին ա­տեն կամ ան­կէ ա­ռաջ տե­ղի ու­նե­ցած կո­տո­րած­նե­րը հայ­կա­կան ըլ­լան կամ յու­նա­կան, պուլ­կա­րա­կան ըլ­լան թէ լի­բա­նա­նեան՝ չն­չին բան մըն են ա­սոր քով: Այս ան­գամ գոր­ծադ­րուա­ծը իս­կա­պէս բնաջն­ջու­մի ծրա­գիր մըն է, և այ­սօր որ ա­նի­կա ի գլուխ ե­ղած է, այլևս կր­նայ ը­սուիլ թէ հա­յը իր հայ­րե­նի­քին մէջ այլևս պատ­մա­կան դար­ձած է, և ար­դէն կու­սա­կալ­նե­րէն ո­մանք /Տիար­պէ­քի­րի Ռե­շիտ, Պիթ­լի­սի Ապ­տուլ­խա­լըգ, Կար­նոյ Թահ­սին ևայլն/ պար­ծա­նօք հե­ռագ­րե­ցին Կեդ. Կա­ռա­վա­րու­թեան, թէ ի­րենց կա­ռա­վա­րած նա­հանգ­նե­րուն մէջ ոչ մի հայ կը գտ­նուի այլևս: Այս ան­գամ խու­ժան­քը չէր, որ յար­ձա­կե­ցաւ խա­ղաղ ժո­ղովր­դին վրայ, այլ նոյ­նինքն կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը, որ իր ծրա­գի­րը գոր­ծադ­րեց զի­նուոր­նե­րու, ժան­տարմ­նե­րու, ոս­տի­կան­նե­րու և մա­նա­ւանդ հրո­սա­խում­բե­րու ձեռ­քով: Հրա­հան­գը կեդ­րո­նէն տրուե­ցաւ և ա­մէն կողմ գոր­ծադ­րուե­ցաւ անխղճմտօ­րէն: Նախ մտա­ւո­րա­կան գոր­ծու­նեայ և բա­նի­բուն դա­սա­կար­գը ձեր­բա­կա­լուե­լով բան­տար­կուե­ցաւ, և ա­նոնք, ո­րոնց մա­սին կա­րե­լի էր ամ­բաս­տա­նու­թիւն մը յե­րիւ­րել պա­տե­րազ­մա­կան ա­տեան­նե­րու շուտ ընդ փոյթ վճ­ռո­վը կա­խա­ղա­նի վրայ ի­րենց կեան­քը կն­քե­ցին: Զէն­քի ա­մե­նա­նե­րե­լի տե­սակն ան­գամ հա­ւա­քուե­ցաւ և շա­տեր ի­րենց չու­նե­ցած զէն­քե­րուն հա­մար իսկ դա­տա­պար­տուե­ցան: Ժո­ղո­վուր­դը վտա­րուե­ցաւ իր հայ­րե­նի օ­ճա­խէն, լքե­լով ա­մէն ինչ և ճամ­բան կո­ղոպ­տուե­ցաւ և կո­տո­րուե­ցաւ: Սամ­սո­նէն սկ­սեալ մինչև Տիգ­րա­նա­կերտ գրե­թէ հայ այր մարդ չէ ա­զա­տուած: Ե­րի­տա­սարդ կի­ներն ու աղ­ջիկ­նե­րը առևան­գուե­ցան ու մա­նուկ­նե­րը կո­տո­րուե­ցան: Կո­տո­րա­ծը ահ­ռե­լի ե­ղած է Մուշ, Բա­ղէշ, Տիգ­րա­նա­կերտ, Ե­դե­սիա, Տրա­պի­զոն, Շա­պին Գա­րա­հի­սար, Քղի, Բա­լու և Եր­զն­կա-Քե­մախ, ուր գրե­թէ ոչ մէկ հայ ա­զա­տուած է, մա­նուկ­ներն ու ծե­րերն ան­գամ չխ­նայ­ւե­լով: Հա­յաս­տա­նի միւս նա­հանգ­նե­րէն ա­զա­տուած­ներ կան, սա­կայն հա­զիւ 50 առ հա­րիւր հա­մե­մա­տու­թեամբ: Շատ մը քա­ղաք­նե­րէ և գիւ­ղե­րէ հա­զիւ մէկ եր­կու կի­ներ կան այ­սօր: Լեռ­ներ ու բա­նուկ ճամ­բա­ներ դիակ­նե­րով լե­ցուե­ցան: Գե­տե­րը օ­րե­րով դիակ­ներ տա­րին ի­րենց ա­լիք­նե­րուն հետ: Նշա­նա­ւոր ե­ղան Մա­լա­թիա և Խար­բերդ, ո­րոնց մօ­տե­րը կո­տոր­վե­ցաւ տե­ղա­ցի հա­յու­թիւ­նը, նոյն բախ­տին են­թար­կուե­ցան միւս գա­ւառ­նե­րէն ե­կող և ան­կէ անց­նող գաղ­թա­կա­նաց բո­լոր կա­րա­ւան­նե­րը: Մուշ և իր դաշ­տը, ուր հայ բնակ­չու­թիւ­նը Պու­լան­խի և Խնու­սի հա­յու­թեան հետ տու­նե­րու և մա­րագ­նե­րու մէջ լե­ցուե­լով կրա­կի տրուե­ցան. Բա­ղեշ և շր­ջա­կա­նե­րը, ուր­կէ հայ մը ա­զա­տուած ըլ­լա­լու լու­րը չու­նինք տա­կա­ւին, Տիգ­րա­նա­կեր­տի նա­հան­գը, ուր ոչ միայն հա­յե­րը, այլև ա­սո­րի­ներն ու քաղ­կե­դո­նա­ցի­ներն ալ կո­տո­րուած են. և կու­սա­կա­լին գրուած ջար­դի հրա­մա­նը չգոր­ծադ­րե­լուն հա­մար ե­րեք թուրք գայ­մա­գամ­ներ պաշ­տօ­նան­կուե­լով սպա­նուած են: Տրա­պի­զոն և շր­ջա­կա­նե­րը, ուր հա­յու­թիւ­նը գրե­թէ ամ­բող­ջո­վին կո­տո­րուած կամ ծո­վա­մոյն ե­ղած է: Բա­լու և Քղի, ո­րոնց­մէ ոչ մէկ հայ ա­զա­տուած ըլ­լա­լուն լու­րը ու­նինք ցարդ: Եր­զն­կա և Քե­մախ, ուր տե­ղա­ցի հա­յու­թիւ­նը և Բա­բեր­դի, Դեր­ջա­նի և Կար­նոյ հա­յու­թիւ­նը Ա­րա­ծա­նին թա­փուած, ող­ջամբ թա­ղուած կամ կո­տո­րուած է: Շա­պին Գա­րա­հի­սար և Ե­դե­սիա, ուր ժո­ղո­վուր­դը կա­մաւ մեռ­նիլ չու­զե­լով փոքր ինչ դի­մադ­րու­թիւն ը­նե­լու յան­դգ­նու­թիւ­նը ու­նե­ցաւ: Էն­կիւ­րի, ո­րուն ա­րու հա­յու­թիւ­նը այդ նա­հան­գը կան­խաւ Պոլ­սէն աք­սո­րեալ հա­յե­րով միա­սին դէպ Եոզ­ղատ տա­րուե­ցաւ և ճամ­բան կո­տո­րուե­ցաւ: Ման­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րու վրայ չեմ ծան­րա­նար, ա­կա­նա­տես­նե­րու պատ­մու­թիւն­նե­րը այն­պի­սի գա­զա­նա­յին դէպ­քեր կը յի­շեն, որ մարդ­կա­յին պատ­մու­թիւ­նը եր­բեք չէ ար­ձա­նագ­րած նոյ­նիսկ նա­խաք­րիս­տո­նէա­կան դա­րե­րու մէջ:
Հայ ժո­ղո­վուր­դը՝ իր դա­րա­ւոր հայ­րե­նի­քէն վտա­րուե­լով, դէ­պի հա­րաւ քշուե­ցաւ. ճամ­բան չէ­թէ­նե­րուն բիւ­րա­ւոր զո­հեր տա­լով, իւր ինչ­քը, ե­թէ թոյլ տրուած էր բան մը առ­նել ի­րեն հետ, կո­ղոպ­տուե­լով, օ­րե­րով ու ա­միս­նե­րով հե­տիոտն ճամ­բոր­դեց: Կա­րա­ւան­նե­րը հնա­դա­րեան գե­րի­նե­րու պէս ա­մէն քա­ղաք հաս­նե­լուն հրա­պա­րակ­նե­րը շա­րուե­ցան և իս­լամ ժո­ղո­վուր­դը հրա­ւի­րուե­ցաւ ա­նոնց­մէ իր հաւ­նա­ծը առ­նե­լու: Այ­րե­րէն շա­տե­րը ար­դէն ի­րենց ծնն­դա­վայ­րին մէջ կո­տո­րուած ըլ­լա­լով, մնա­ցեալ­ներն ալ ճամ­բան կո­տո­րուե­ցան չէ­թէ­նե­րու և ժան­տարմ­նե­րու կող­մէ, մա­նուկ­նե­րը խլուե­ցան ի­րենց մայ­րե­րուն գր­կէն և իբրև ան­տէր ապ­րանք իս­լամ­նե­րու յանձ­նուե­ցան /այս մա­սին նշա­նա­ւոր ե­ղաւ Սե­բաս­տիոյ Շար Գըշ­լա գա­ւա­ռա­կին կեդ­րո­նը, ուր­կէ անց­նող բո­լոր հայ գաղ­թա­կա­նաց մա­նուկ­նե­րը առ­նուե­ցան մայ­րե­րէն: Ե­րի­տա­սարդ կին և աղ­ջիկ գրե­թէ չմ­նաց որ չբռ­նա­բա­րուե­ցաւ, այն­պէս որ այդ բիւ­րա­ւոր ժո­ղո­վուր­դին դոյզն բե­կոր­նե­րը միայն կր­ցան հաս­նել Մի­ջա­գետք/:
Ճի­հա­տը լիո­վին գոր­ծադ­րուե­ցաւ այդ երկ­րին մէջ, ո­րով­հետև հա­յե­րը իբրև օ­րէն­քէ դուրս ձգուած և իս­լա­մու­թեան թշ­նա­մի ժո­ղո­վուրդ մը նկա­տուե­ցան և ա­նոնց կեան­քը, պա­տի­ւը և ինչ­քը հէ­լալ հա­մա­րուե­ցան, սպա­նու­թիւնք, բռ­նա­բա­րու­թիւնք և կո­ղո­պուտ կրօ­նա­կան պար­տա­կա­նու­թիւն մը ե­ղան նոյ­նիսկ պաշ­տօ­նա­կան ան­ձանց հա­մար: Ի սկզ­բան իս­լա­մա­ցում­նե­րը չըն­դու­նուե­ցան կամ զա­նա­զան պայ­ման­նե­րով ըն­դու­նուե­ցան, որ իս­լա­մա­ցո­ղը իր ծնն­դա­վայ­րէն դուրս կա­ռա­վա­րու­թեան յար­մար տե­սած տե­ղը բնա­կի, իր զա­ւակ­նե­րը ան­մի­ջա­պէս յանձ­նէ իս­լա­մա­կան կրօն­քով կր­թուե­լու և մեծ­նա­լու հա­մար, շու­տով ա­մուս­նա­կան կա­պեր հաս­տա­տէ իս­լամ ըն­տա­նիք­նե­րու հետ ևայլն:
Այս կեր­պով և ա­ւե­լի յա­ճախ բռ­նի շատ տե­ղեր բազ­մա­թիւ հայ ըն­տա­նիք­ներ կրօ­նա­փոխ ե­ղան և ցայ­սօր կը մնան այդ­պէս: Օ­րի­նակ, Կե­սա­րիոյ գա­ւա­ռին մէջ 1000-է ա­ւե­լի ըն­տա­նիք, Սե­բաս­տիոյ նա­հան­գը (Եւ­դո­կիա, Գան­կալ, Շար­գըշ­լա, Ա­մա­սիա ևայլն) իբր 800 ըն­տա­նիք, Խար­բեր­դի նա­հան­գը (Խար­բերդ, Ա­րաբ­կիր, Ակն, Մա­լա­թիա) իբր 1000 ըն­տա­նիք: Ան­պաշ­տօն իս­լա­մա­ցում­նե­րը շու­տով պա­շտօ­նա­կան դար­ձան և օ­գոս­տո­սէն ի վեր սկ­սան պաշ­տօ­նա­կան գոր­ծո­ղու­թիւն­ներ կա­տա­րուիլ և նոյ­նիսկ պաշ­տօ­նա­կան ան­ձանց կող­մէ փրո­փա­կանտ և ճն­շում ի գործ դրուիլ: Զի­նուոր­նե­րու ըն­տա­նիք­նե­րը, ո­րոնք քիչ տե­ղեր միայն տե­ղա­հան չե­ղան, իս­լամ գիւ­ղեր կը ղր­կուին և հոն կը բռ­նա­դա­տուին իս­լամ կրօ­նը ըն­դու­նե­լու: Հայ զի­նուոր­նե­րը ա­ւե­լի խիստ ճն­շու­մի են­թա­կայ են և հա­զա­րա­ւոր­ներ ար­դէն իս­լա­մա­ցած են մա­հուան սպառ­նա­լի­քով: Զի­նուոր և սպայ իս­լա­մաց­նե­լու նոյ­նիսկ պաշ­տօ­նա­կան հրա­հանգ ղր­կուած է զօ­րա­բա­նակ­նե­րուն: Սե­բաս­տիա, Մա­լա­թիա, Խար­բերդ, Եւ­դո­կիա ևայլն որ­բա­նոց­ներ բա­ցուած են իբր թէ «զի­նուո­րա­կան նա­հա­տակ­նե­րուն զա­ւակ­նե­րը կր­թե­լու հա­մար», սա­կայն մե­ծա­մաս­նու­թիւ­նը հայ մա­նուկ­ներն են: Իսկ աղ­ջիկ­նե­րը ա­մէն գիւղ և քա­ղաք նոյ­նիսկ Պո­լիս կը վխ­տան իս­լամ­նե­րու տու­նե­րուն մէջ:
Վան­քերն ու ե­կե­ղե­ցի­նե­րը մեծ մա­սամբ կոր­ծա­նուե­ցին կամ ա­նարգ գոր­ծա­ծու­թեանց յատ­կա­ցուե­ցան. Մշոյ Ս. Կա­րա­պե­տը թն­դա­նօ­թի բռ­նուած և հիմ­նա­յա­տակ ե­ղած է, նոյն­պէս Կար­նոյ Կար­միր վան­քը, Սե­բաս­տիոյ Ս. Փր­կիչ և Ս. Սար­գիս ե­կե­ղե­ցի­նե­րը ևայլն: Իսկ ե­կե­ղե­ցա­կա­նու­թիւ­նը գրե­թէ ամ­բող­ջո­վին կո­տո­րուած է, ոչ մէկ քա­հա­նա­յի ողջ մնա­ցած ըլ­լա­լուն լու­րը ու­նինք ցարդ:
Այս ընդ­հա­նուր գա­զա­նա­յին կո­տո­րա­ծէն մեր կո­րուս­տը մէկ մի­լիո­նէն պա­կաս չէ, մնա­ցեալ հա­յու­թիւ­նը ամ­բող­ջո­վին տե­ղա­հան ե­ղած դէպ ա­նա­պատ­նե­րը քշուած է, բա­ցի Պոլ­սոյ, Իզ­մի­րի, Քէօ­թա­հիա­յի հա­յու­թե­նէն և քա­նի մը տեղ թո­ղուած զի­նուո­րի ըն­տա­նիք, բո­ղո­քա­կան և կա­թո­լիկ հա­յե­րէ:
Տե­ղա­հան ե­ղող­նե­րը գրե­թէ բան մը չեն կր­ցած առ­նել ի­րենց հետ և ի­րենց ա­ռածն ալ շու­տով տուին պաշ­տօ­նա­կան և ան­պաշ­տօն ա­ւա­զակ­նե­րու: Պոլ­սոյ լրագ­րաց մէջ կար­դա­ցիք ան­շուշտ սեպտ. 14-ին հրա­տա­րա­կուած օ­րէն­քը, ո­րով հա­յոց կա­լուած­նե­րուն և գոյ­քե­րուն գրա­ւու­մը կ՛օ­րի­նա­կա­նա­ցուի: Օ­րէն­քը ար­դէն գոր­ծադ­րու­թեան տրուած է յատ­կա­պէս կազ­մուած յանձ­նա­ժո­ղով­նե­րու ձեռ­քով: Ներ­քին գա­ւառ­նե­րէն Մու­սու­լէն Հա­լէպ և ան­կէ Շամ ու Քէ­րէկ հա­սած հա­յու­թեան բե­կոր­նե­րը զա­նա­զան գիւ­ղեր ցրուած են, Պոլ­սոյ շր­ջա­նակ­նե­րէն և Կի­լի­կիա­յէն գա­ցող հա­յու­թիւ­նը քա­նի մը ա­միս ճա­նա­պարհ­նե­րու, լեռ­նե­րու վրայ և եր­կա­թու­ղիին եր­կայն­քը հա­զա­րա­ւոր զո­հեր տուաւ ա­նօ­թու­թեան և հի­ւան­դու­թեանց և այս ալ Հա­լէպ հա­ւա­քուե­լով ղր­կուե­ցաւ միւս­նե­րուն հետ դէպ այն եր­կի­րը, որ ի­րենց օ­տար է կլի­մա­յով, լե­զուով, կրօն­քով, ազ­գով և բար­քով:
Հա­լա­ծան­քը չէ դադ­րած տա­կա­ւին, Պոլ­սոյ հա­յու­թե­նէն ցարդ 5000-ի չափ գա­ւա­ռա­ցի և ա­մու­րի տա­րագ­րուե­ցաւ, նոյն­պէս Իզ­մի­րէն իբրև 100 հո­գի, և տա­կա­ւին կը շա­րու­նա­կուին: Ցարդ Գո­նիա­յի կող­մե­րը մնա­ցած իբրև 2000 ըն­տա­նիք­ներ շր­ջա­կայ գիւ­ղե­րը ցրուե­ցան 5ով-10ով, նոյն­պէս ը­րին ու­րիշ տեղ գտ­նուող­նե­րը, Տար­սոն, Ա­տա­նա ևայլն: Ժո­ղո­վուր­դը տա­կա­ւին շարժ­ման մէջ կը գտ­նուի, ոչ մէկ տեղ ա­պա­հով է, թէ հոն պի­տի մնայ, Հա­լէպ գտ­նուող­նե­րը դէպ ա­ռաջ կը քշեն, Մում­պիճ, Սրուճ գտ­նուող­նե­րը այ­լուր կը փո­խադ­րեն, և այս բո­լոր հա­լա­ծան­քը կ՛ըլ­լայ որ­պէս­զի ժո­ղո­վուր­դը մեռ­նի կամ յու­սա­հա­տուե­լով իս­լա­մա­նայ: Ա­նա­պատ­նե­րէն ե­կած լու­րե­րը քար սիր­տերն ան­գամ ա­րիւ­նի կը փո­խէին, հա­յոր­դի­նե­րուն դիակ­նե­րը շու­նե­րու և գա­զան­նե­րու կեր կ՛ըլ­լան, և թա­ղող մը ան­գամ չու­նին այդ ա­նա­պատ­նե­րուն մէջ, ուր ա­րաբն ու քիւր­տը ապ­րուստ չու­նին, հա­յուն բնա­կան վախ­ճա­նը սո­վա­մահ ըլ­լալն է. հայ կր­թուած կի­ներն ու աղ­ջիկ­նե­րը իբրև գե­ղու­հի կը ծա­ռա­յեն և ա­ռու­տու­րի ա­ռար­կայ դար­ձած են: Թի­ֆու­սը և այլ հի­ւան­դու­թիւն­ներ ար­դէն նախ­ճիր­ներ կը գոր­ծեն և մեր վրայ ոչ ոք կը գթայ տա­կա­ւին: Վայ­րի գա­զան­նե­րը և երկ­նից գի­շա­տիչ թռ­չուն­նե­րը յա­գե­ցան մեր մար­մին­նե­րով, լեռ­նե­րը ներ­կուե­ցան մեր ա­րիւ­նով և ձո­րե­րը լե­ցուե­ցան մեր ոս­կոր­նե­րով, բայց տա­կա­ւին մեր դա­հիճ­նե­րը չյա­գե­ցան և վագ­րե­րու պէս ի­րենց զո­հե­րը տան­ջե­լով կը զու­րա­ճա­նան տա­կա­ւին: Այս­քան ան­մեղ­նե­րու ար­ցուն­քը և ոչ իսկ կր­ցաւ շար­ժել պղինձ եր­կին­քը և ո­ղոր­մու­թեան անձրև մը տե­ղաց­նել:
Հա­յու­թեան բնաջն­ջու­մի այս ծրա­գի­րը, որ վա­ղուց յղա­ցուած էր, գոր­ծադ­րու­թեան դրուե­ցաւ պատ­րուակ բռ­նե­լով Վա­նայ դէպ­քե­րը, Կով­կա­սի սահ­մա­նագ­լու­խի վրայ մե­րայ­նոց ը­րած շար­ժում­նե­րը և իբր թէ ներ­քին գա­ւառ­նե­րու մէջ հա­յոց ապս­տամ­բե­լու մտադ­րու­թիւ­նը, ո­րուն հա­մար զի­նուած է ե­ղեր. կա­սեց­նե­լու հա­մար կա­րե­լի մի­ջոց­նե­րը գոր­ծադ­րուե­ցան մեր կող­մէ: Օս­ման. պե­տա­կան անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րը յայ­տա­րա­րած էին, թէ պի­տի թոյլ չտան, որ Հա­յաս­տան ալ եւ­րո­պա­կան նա­հանգ­նե­րու նման ձեռ­քէ ել­նէ: Քա­բի­թիւ­լա­սիոն­նե­րու ջն­ջու­մով օսմ. կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը այլևս ա­զատ գտաւ ինք­զին­քը և գոր­ծեց ան­վե­րա­պահ և ան­վախ: Հա­մա­ձայ­նա­կան տէ­րու­թեանց սպառ­նա­լիք­նե­րը ոչ միայն ար­ժէք չու­նե­ցան, այլև պատ­ճառ ա­ւե­լի սաստ­կաց­նե­լու հա­լա­ծան­քը: Ներ­կայ պա­տե­րազ­մին մէջ ա­նոնց ու­նե­ցած ա­նյա­ջո­ղու­թիւն­նե­րը մեր ազ­գին բնաջ­նջ­ման ծրա­գի­րը մինչև ցգ­լուխ տա­նե­լու հա­մար­ձա­կու­թիւն տուին:
Օսմ. պաշ­տօ­նա­կան և ան­պաշ­տօն անձ­նա­ւո­րու­թեանց մէջ բո­լոր թա­խան­ձանք­ներն ու լա­ցե­րը ա­նար­ժէք ե­ղան: Օ­տար չէ­զոք պե­տու­թեանց ան­պաշ­տօն և կէս պաշ­տօ­նա­կան դի­տո­ղու­թիւն­նե­րը ոչ մէկ ազ­դե­ցու­թիւն գոր­ծե­ցին: Ա­մե­րի­կեան դես­պա­նին և պուլ­կար գոր­ծա­կա­տա­րին քա­նիցս ը­րած դի­տո­ղու­թիւն­նե­րը ոչ մէկ ազ­դե­ցու­թիւն գոր­ծե­ցին և չկր­ցան կա­սեց­նել հա­լա­ծան­քը, զի օսմ. կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը հա­յոց խն­դի­րը ի­րեն հա­մար ներ­քին խն­դիր նկա­տեց և քա­բի­թիւ­լա­սիոն­նե­րու ջն­ջու­մով ոչ մէկ պե­տու­թեան ի­րա­ւունք տուաւ ա­նոր մի­ջամ­տե­լու: Դէպ­քե­րը այն­պէս բե­րին, որ ոչ մէկ կա­ռա­վա­րու­թիւն սպառ­նա­լից շեշտ մը դրաւ իր բո­ղոք­նե­րուն մէջ…
Հրա­պա­րակ­ման պատ­րաս­տեց
Խա­չա­տուր ԴԱ­ԴԱ­ՅԱ­ՆԸ
Դիտվել է՝ 7012

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ