Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Ինչու՞ են Նոր կտա­կա­րա­նից դուրս թողն­վել Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը

Ինչու՞ են Նոր կտա­կա­րա­նից դուրս թողն­վել Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը
12.05.2020 | 00:25
Նոր կտա­կա­րա­նում չեն նե­րառ­վել, դուրս են թողն­վել Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը, ո­րոնք, ըն­դգ­ծում ենք, պա­րա­կա­նոն չեն: Ին­չու՞։
Ինձ և շատ ու­րիշ­նե­րի վա­ղուց է հե­տաք­րք­րում` Աստ­վա­ծա­շունչն ար­դյոք ա՞յն է, ինչ պետք է լի­ներ, թե՞ հրեա­նե­րի կամ մա­սոն­նե­րի մի­ջամ­տու­թյամբ նրա­նից դուրս են թողն­վել Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը: Գի­տեմ` հոգևո­րա­կան­նե­րը, գու­ցե չն­չին բա­ցա­ռու­թյամբ, կա­սեն` ա­յո՛, հենց այն է, ինչ պետք է լի­ներ, դրա­նում ո­չինչ ա­վե­լի կամ ո­չինչ պա­կաս չկա: Թերևս նաև ա­սեն` այդ հար­ցը նոր չէ, որ տր­վում է, ձե­զա­նից ա­ռաջ շատ ու­րիշ­ներն են տվել և ստա­ցել պա­տաս­խան, դուք ի­զուր եք նո­րից բարձ­րաց­նում վա­ղուց ծեծ­ված հար­ցը:
Ա­յո՛, տր­վել է այդ հար­ցը, բայց բո­լո­րո­վին այլ հա­մա­տեքս­տում: Պա­կա­սի առն­չու­թյամբ հար­ցը կապ­ված է ե­ղել պա­րա­կա­նոն ա­վե­տա­րան­նե­րի հետ, հա­մե­նայն դեպս, որևէ կա­նո­նա­կան գր­ված­քի առն­չու­թյամբ այդ­պի­սի հարց չի տր­վել, հա­մար­վել է, որ բո­լոր կա­նո­նա­կան հա­մար­ված­ներն Աստ­վա­ծաշն­չում կան, նե­րառ­ված են Սուրբ Գր­քում: Մի՞ թե… Իսկ Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե՞­րը։ Ո՞վ կա­րող է ա­սել, թե Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը կա­նո­նա­կան չեն, և ոչ միայն ա­սել, այլև հիմ­նա­վո­րել:
Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը նե­րառ­ված են Ա­մե­նայն Հա­յոց Կա­թո­ղի­կոս (717 թվա­կա­նից առ 728 թ.), աստ­վա­ծա­բան, ի­մաս­տա­սեր, Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Ե­կե­ղե­ցու կող­մից սր­բե­րի շար­քը դաս­ված Հով­հան­նես Գ Օձ­նե­ցու «Կա­նո­նա­գիրք հա­յոց» ժո­ղո­վա­ծուում: Գրա­բա­րից Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րի աշ­խար­հա­բար արևե­լա­հա­յե­րեն փո­խադ­րու­թյու­նը` «Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­ներ» վեր­տա­ռու­թյամբ ա­ռան­ձին գր­քույ­կով Երևա­նում 1995 թ. հրա­տա­րակ­վել է Ե­րու­սա­ղե­մի միա­բան, բա­նա­սի­րու­թյան և փի­լի­սո­փա­յու­թյան դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր, Ե­կե­ղե­ցի­նե­րի հա­մաշ­խար­հա­յին խոր­հր­դում Մայր Ա­թո­ռի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ (1975-1986), Երևա­նի պետ­հա­մալ­սա­րա­նի աստ­վա­ծա­բա­նու­թյան ֆա­կուլ­տե­տի հիմ­նա­դիր-դե­կան (1995 թվա­կա­նից), լու­սա­հո­գի Շա­հե ար­քե­պիս­կո­պոս Ա­ճե­մյա­նի հո­վա­նա­վո­րու­թյամբ: Ըն­թեր­ցե­լով Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը, զգում ես նրա­նից բխող ա­ռա­քե­լա­կան շունչն ու ո­գին:
Հի­շյալ գր­քույ­կի «Գր­քույկ հա­վա­տա­ցյալ հա­յոր­դի­նե­րի հա­մար» վեր­տա­ռու­թյամբ նա­խա­բա­նում գր­ված է.
«Հա­ճախ հա­վա­տա­ցյալ­նե­րը, տա­րի­ներ շա­րու­նակ ե­կե­ղե­ցի մտ­նել-ել­նե­լով ան­գամ, ան­տե­ղյակ են մնում այն­պի­սի կարևոր կար­գե­րի ու կա­նոն­նե­րի, ինչ­պի­սիք են ա­ղոթ­քի կանգ­նե­լու, մկր­տու­թյան, պա­հե­ցո­ղու­թյան, ա­մուս­նու­թյան, պա­տա­րա­գի, Ա­վե­տա­րան ըն­թեր­ցե­լու, ան­հա­վատ­նե­րի հետ հա­վա­տա­ցյալ­նե­րի վե­րա­բեր­մուն­քի, հրեա­նե­րի հետ առն­չու­թյան և նման այլ անհ­րա­ժեշտ կար­գե­րին ու կա­նոն­նե­րին: Այս բա­ցը փոքր-ինչ լրաց­նե­լու հա­մար գր­պա­նի գր­քույ­կով տպագ­րում ենք Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի «Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը», ո­րոնք նաև Հա­յոց մայր ե­կե­ղե­ցու հիմ­նադ­րույթ կա­նոն­ներն են: Բա­րի կլի­ներ` այս գր­քույ­կը ու­նե­նար յու­րա­քան­չյուր քրիս­տո­նյա ըն­տա­նիք»:
Ան­ցած ժա­մա­նա­կաըն­թաց­քում հա­մոզ­վե­ցի, որ շատ հա­վա­տա­ցյալ­ներ ոչ միայն չեն կար­դա­ցել Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը, այլև նույ­նիսկ չեն լսել Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի հե­ղի­նա­կած նշ­ված Կա­նոն­նե­րի գո­յու­թյան մա­սին: Պատ­ճա­ռը շատ պարզ է` Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը Աստ­վա­ծաշն­չում, ա­վե­լի ճիշտ, Նոր կտա­կա­րա­նում չկան:
Մե­զա­նում քչե­րը գրա­բար գի­տեն ու քչերն են կար­դում գրա­բա­րով: Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը գրող, թարգ­մա­նիչ, հրա­պա­րա­կա­խոս Մաք­սիմ Ոս­կա­նյա­նը տա­րի­ներ ա­ռաջ գրա­բա­րից փո­խադ­րել է աշ­խար­հա­բար արևե­լա­հա­յե­րե­նի, թարգ­ման­չի ջան­քե­րի շնոր­հիվ 1995 թ. հրա­տա­րակ­վել հա­մեստ գր­քույ­կի տես­քով, սա­կա­վա­թիվ տպա­քա­նա­կով, հե­տա­գա­յում հրա­տա­րակ­վել նաև մա­մու­լով, բայց քա­նի որ և՛ գր­քույ­կի, և՛ թեր­թի տպա­քա­նակ­նե­րը մեծ չեն ե­ղել, այն շա­տե­րին, ցա­վոք, մնա­ցել է ան­հայտ:
Ո­րոշ հիմ­քեր տե­ղիք են տա­լիս ա­ռաջ քա­շե­լու այն վար­կա­ծը, որ Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը Նոր կտա­կա­րա­նից մի­տում­նա­վոր դուրս են թողն­վել, չեն նե­րառ­վել Նոր կտա­կա­րա­նում Քրիս­տո­սա­մերժ հրեա­նե­րի կամ մա­սոն­նե­րի մի­ջամ­տու­թյամբ, քա­նի որ դրա­նում Քրիս­տո­սա­մերժ հրեա­նե­րին, այս­պես ա­սած, դիպ­չող բա­ներ կան: Օ­րի­նակ, 16-րդ գլ­խում («Հրեա­նե­րի հետ հա­ղորդ­վող­նե­րի մա­սին») գր­ված է.
«Կար­գե­ցին ա­ռա­քյալ­նե­րը և դրե­ցին Ե­կե­ղե­ցու հաս­տա­տու­թյան մեջ, թե` նա, ով սի­րում է Քրիս­տո­սա­մերժ հրեա­նե­րին և հա­ղոր­դակց­վում նրանց հետ, նա լի­նի կցոր­դը Հու­դա Իս­կա­րիով­տա­ցու, ով սի­րեց այն հրեա­նե­րին ու հե­թա­նոս­նե­րին, ո­րոնք եր­կր­պա­գում են ա­րա­րած­նե­րին և ոչ Ա­րար­չին: Այդ­պի­սիին չթող­նել ե­կե­ղե­ցի և թույլ չտալ բնակ­վել հա­վա­տա­ցյալ­նե­րի մեջ: Այլ այդ­պի­սի­նե­րի հա­մար ո­րո­շում հան­վի և, ձե­զա­նից դուրս բեր­վե­լով՝ ի­րենց հա­տու­ցումն ստա­նան: Եվ այդ­պի­սի­նե­րի մեջ մի՛ մնա, ո­րով­հետև դառ­նու­թյան ար­մա­տը երևա­լիս շա­տերն են պղծ­վում դրա­նով»:
17-րդ գլ­խում («Հա­վա­տա­լուց հե­տո ու­րա­ցող հե­թա­նոս­նե­րին ու հրեա­նե­րին կր­կին հետ չըն­դու­նե­լու մա­սին») կար­դում ենք.
«Կար­գե­ցին ա­ռա­քյալ­նե­րը և դրե­ցին Ե­կե­ղե­ցու հաս­տա­տու­թյան մեջ, թե՝ ե­թե հրեա­նե­րից կամ հե­թա­նոս­նե­րից մեկն ու մե­կը գա ու խառն­վի ե­կե­ղե­ցուն և նո­րից թող­նի ու գնա իր բնու­թյա­նը և դար­ձյալ նույն բա­նը կրկ­նի ու գա նույն պաշ­տո­նին, որն ա­նար­գեց, մի՛ ըն­դու­նեք և մի՛ խառ­նեք ձեզ, այլ թող ո­րոշ­մամբ ա­մեն­քի ստա­նա իր հա­տու­ցու­մը: Եվ մի՛ հա­ղոր­դակց­վեք նրա ու նրանց հետ, ով­քեր առ­նչ­վում են նրան»:
Հի­շենք նաև, թե տար­բեր եր­կր­նե­րի հրեա­կան հա­մայ­նք­նե­րի շր­ջա­նում, հատ­կա­պես այդ նույն Քրիս­տո­սա­մերժ հրեա­նե­րի մե­րօ­րյա ժա­ռանգ­նե­րի կող­մից ինչ­պի­սի աղ­մուկ բարձ­րաց­վեց հայտ­նի ռե­ժի­սոր Մել Գիբ­սո­նի «Քրիս­տո­սի չար­չա­րանք­նե­րը» ֆիլ­մի (2004 թ.) առն­չու­թյամբ: Նրանք «Քրիս­տո­սի չար­չա­րանք­նե­րը» ան­վա­նե­ցին հա­կա­սե­մի­տա­կան` չնա­յած այն հան­գա­ման­քին, որ ֆիլ­մը հիմն­ված է Ա­վե­տա­րան­նե­րի բո­վան­դա­կու­թյան վրա, և թերևս բո­լո­րին է հայտ­նի, որ Քրիս­տո­սին խա­չել են հրեա­նե­րը` հռո­մեա­ցի­նե­րի ձեռ­քով: Այդ նույն հրեա­նե­րը Մել Գիբ­սո­նի նկատ­մամբ սկ­սե­ցին ան­նա­խա­դեպ վար­կա­բեկ­ման գոր­ծըն­թաց` նպա­տա­կաուղղ­ված նրան բա­րո­յա­պես ոչն­չաց­նե­լուն, և մի­գու­ցե նույ­նիսկ ինք­նա­դա­տաս­տա­նի են­թար­կեին, ե­թե Գիբ­սոնն աշ­խար­հում շատ հայտ­նի մե­կը չլի­ներ, և նրա մահ­վան դեպ­քում կաս­կած­նե­րը չընկ­նեին հենց ի­րենց վրա:
Հրեա­նե­րի և մա­սոն­նե­րի ձեռ­քերն աշ­խար­հում ընդ­հան­րա­պես շատ եր­կար են, եր­կար են ե­ղել նաև նախ­կի­նում: Բնավ չու­նեմ հրեա­նե­րի, մա­սոն­նե­րի գովքն ա­նե­լու կամ գո­վազ­դե­լու ցան­կու­թյուն, բայց նրանք կա­րո­ղա­ցել են ա­նել և այ­սօր էլ կա­րո­ղա­նում են ա­նել բա­ներ, ո­րոնք այ­լոց հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րից դուրս են: Այն­պես որ, ան­հա­վա­նա­կան մի հա­մա­րեք այն, որ նրանք կա­րող էին հաս­նել Նոր կտա­կա­րա­նից Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան Կա­նոն­նե­րը դուրս թող­նե­լուն:
Հնա­րա­վոր է, որ ո­մանք նկա­տի ու­նե­նա­լով վերևում մա­սոն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ գր­վա­ծը, փոր­ձեն այս հոդ­վա­ծը հա­մա­րել հա­կա­գի­տա­կան` այն հար­ցադր­մամբ, թե ի՞նչ կապ ու­նեն մա­սոն­նե­րը, չէ՞ որ նրանք, երբ ձևա­վոր­վել է Նոր կտա­կա­րանն իր ներ­կա­յիս տես­քով, չեն ե­ղել, ծա­գել են 15-րդ դա­րում, Անգ­լիա­յում, կազ­մա­վոր­վել 18-րդ դա­րում` 1717 թ., Լոն­դո­նում:
Ե­թե վե­րը շա­րադր­վա­ծը նույ­նիսկ հա­մա­րենք ճշ­մար­տու­թյուն, ա­պա մա­սո­նու­թյան վե­րա­բե­րյալ նույ­նիսկ լայն հան­րու­թյա­նը հա­սա­նե­լի գրա­կա­նու­թյան մեջ նշ­ված է, որ Ա­զատ որմ­նադ­րու­թյու­նը կամ Եղ­բայ­րա­կան միա­բա­նու­թյու­նը թեև ձևա­վոր­վել է մի­ջին դա­րե­րում, սա­կայն նրա ա­կունք­նե­րը ձգ­վում են դե­պի դա­րե­րի խոր­քը: Իսկ ճշ­մար­տու­թյունն այն է, որ մա­սո­նու­թյան ու մա­սոն­նե­րի ի­րա­կան պատ­մու­թյու­նը շատ քչե­րին է հայտ­նի, նրանց վե­րա­բե­րյալ ի­րա­կա­նու­թյու­նը հիմ­նա­կա­նում թաքց­ված է, ճշ­մար­տու­թյունն ու կեղ­ծի­քը մի­տում­նա­վոր խառն­ված են ի­րար, որ­պես­զի պատ­մու­թյու­նը հե­տա­զո­տող­նե­րը մո­լոր­վեն, մար­դիկ ու մարդ­կու­թյու­նը չի­մա­նան ի­րա­կա­նու­թյու­նը: Հա­կիրճ` մա­սո­նա­կան բուն կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը և մա­սոն­նե­րը գո­յու­թյուն են ու­նե­ցել նաև Քրիս­տո­սից ա­ռաջ, և բնավ էա­կան չէ` ա՞յդ, թե՞ մեկ այլ ան­վան­մամբ, կարևորն այն է, որ նրանց նպա­տակ­նե­րը, գոր­ծը, ա­ռա­քե­լու­թյու­նը` հա­կաաստ­վա­ծա­յին, հա­կաք­րիս­տո­նեա­կան, հա­կա­մարդ­կա­յին, այ­սօր էլ նույնն են, ինչ նախ­կի­նում` Քրիս­տո­սից ա­ռաջ ու նույ­նիսկ շա՜տ ա­ռաջ։
Ինձ քաջ ծա­նոթ են ո­մանց բա­ցատ­րու­թյուն­նե­րը, ա­վե­լի ճիշտ, են­թադ­րու­թյուն­ներն առ այն, որ Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը Նոր կտա­կա­րա­նում չեն նե­րառ­վել հա­վա­նա­բար այն պատ­ճա­ռով, որ դրանք ա­ռա­քյալ­նե­րի կա­նոն­ներ են, վե­րա­բե­րում են ա­ռա­քյալ­նե­րին ու նրանց գոր­ծի շա­րու­նա­կող հոգևո­րա­կան­նե­րին: Ի­րա­կա­նում բո­լո­րո­վին էլ այդ­պես չէ, քա­նի որ Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­ներն ըն­թեր­ցե­լով, դժ­վար չէ հա­մոզ­վել, որ դրանց մի մա­սը վե­րա­բե­րում է Ե­կե­ղե­ցուն` լայն ի­մաս­տով, այ­սինքն նաև` յու­րա­քան­չյուր քրիս­տո­նյա­յի, Ե­կե­ղե­ցու յու­րա­քան­չյուր շար­քա­յին ան­դա­մի, ինչ­պես Ա­վե­տա­րան­նե­րը չեն վե­րա­բե­րում միայն հոգևո­րա­կան­նե­րին: Անհ­րա­ժեշ­տու­թյան դեպ­քում հա­մա­պա­տաս­խան մեջ­բե­րում­նե­րով կամ ըն­դգ­ծում­նե­րով ա­ռա­ջի­կա­յում կփաս­տենք Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րի` Ե­կե­ղե­ցու բո­լոր ան­դամ­նե­րին ուղղ­ված լի­նե­լու վե­րա­բե­րյալ վե­րը նշ­վա­ծը:
Ծա­նոթ եմ նաև այն «բա­ցատ­րու­թյա­նը», թե Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը Նոր կտա­կա­րա­նում չեն նե­րառ­վել այն պատ­ճա­ռով, որ դրանք Ա­վե­տա­րան­նե­րի մեկ­նու­թյուն­ներ չեն, բայց մի՞­թե Ա­վե­տա­րան­նե­րի մեկ­նու­թյուն­ներ են Գործք Ա­ռա­քե­լո­ցը, Հայտ­նու­թյու­նը…
ՈՒ­շադ­րու­թյամբ կծա­նո­թա­նանք Նոր կտա­կա­րա­նում Ղու­կաս Ա­վե­տա­րան­չի Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը չընդ­գր­կե­լու վե­րա­բե­րյալ հնա­րա­վոր ցան­կա­ցած այլ բա­ցատ­րու­թյան, շնոր­հա­կալ կլի­նենք, ե­թե ներ­կա­յաց­վի որևէ հիմ­նա­վոր բա­ցատ­րու­թյուն, ին­չը կն­շա­նա­կի, որ վե­րոն­շյալ հար­ցադր­ման պա­տաս­խա­նը կա­րե­լի է հա­մա­րել գտն­ված:
«Երբ Փրկ­չի ա­ռա­քյալ­նե­րը մեկ­նե­լու էին տար­բեր աշ­խարհ­ներ` քա­րո­զե­լու, նա­խօ­րոք ժո­ղով ա­րե­ցին, որ­պես­զի միա­բա­նու­թյամբ սահ­մա­նեն այն­պի­սի կա­նոն­ներ, ո­րոն­ցով մարդ­կու­թյան բո­լոր ե­կե­ղե­ցի­նե­րը, ըստ քա­րոզ­վող Սուրբ Ա­վե­տա­րա­նի, միան­ման լի­նեն բո­լոր աշ­խարհ­նե­րում: Ժո­ղո­վի ար­դյունք­նե­րը հանձ­նա­րա­րե­ցին, որ գրի առ­նի Ղու­կա­սը: Կա­նոն­ներն ըն­դա­մե­նը 33-ն են՝ մեր Փրկ­չի այս աշ­խար­հում ապ­րած տա­րի­նե­րի թվի հա­մե­մատ: 34-րդ գլու­խը պատ­մում է, թե ա­ռա­քյալ­նե­րը որ եր­կր­նե­րը հանձ­նա­ռու­թյուն ու­նե­ցան գնա­լու և ինչ գոր­ծեր ա­րե­ցին»,- «Ի­րա­տես» թեր­թի 2017 թ. հուն­վա­րի 20-ի հա­մա­րում հրա­պա­րակ­ված իր «Ա­ռա­քյալ­նե­րի կա­նոն­նե­րը» վեր­տա­ռու­թյամբ հոդ­վա­ծում գրել է Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րը գրա­բա­րից աշ­խար­հա­բար փո­խադ­րած Մաք­սիմ Ոս­կա­նյա­նը և ներ­կա­յաց­րել «Սուրբ ե­կե­ղե­ցու այն կա­նոն­ներն ու սահ­ման­նե­րը, որ, Տի­րոջ եր­կինք համ­բառ­նա­լուց հե­տո վեր­նա­տան մեջ ժո­ղով­վե­լով, հանձ­նա­րա­րե­ցին Քրիս­տո­սի ա­շա­կերտ­նե­րը»:
Մաք­սիմ Ոս­կա­նյա­նը ներ­կա­յաց­րել է նաև Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րի և Ռա­ֆա­յել Իշ­խա­նյա­նի հետ կապ­ված մի ու­շագ­րավ պատ­մու­թյուն: Հայտ­նի մտա­վո­րա­կա­նը Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­ներն այն­քան է կարևո­րել, որ Մաք­սիմ Ոս­կա­նյա­նի հետ զրույ­ցում նույ­նիսկ հա­մա­րել կամ ան­վա­նել է հին­գե­րորդ Ա­վե­տա­րան: Թարգ­մա­նիչն իր հոդ­վա­ծա­շա­րի ա­վար­տին ներ­կա­յաց­րել է, թե ով էր Ղու­կաս Ա­վե­տա­րա­նի­չը: Նա Ան­տիո­քից էր, ար­հես­տով՝ բժիշկ: Պո­ղոս Ա­ռա­քյա­լի հրա­մա­նով Ղու­կա­սը գրել է իր ա­նու­նով Ա­վե­տա­րա­նը, գրել է ա­սո­րե­րե­նով: Ա­ռա­քե­լա­կան կա­նոն­նե­րի վեր­ջա­բա­նից տե­ղե­կա­նում ենք, որ Ղու­կա­սը հրա­ման է ստա­ցել գրի առ­նե­լու նաև Ե­կե­ղե­ցու Ընդ­հան­րա­կան կա­նոն­նե­րը, ո­րոնք ա­ռա­քյալ­նե­րը Սուրբ Հո­գու ա­ռաջ­նոր­դու­թյամբ միա­բան կազ­մե­ցին ա­ռա­քե­լու­թյան մեկ­նե­լուց ա­ռաջ, Վեր­նա­տան ժո­ղո­վում: Սուրբ Ղու­կա­սը նաև ճար­տար նկա­րիչ է ե­ղել: Ա­ռա­ջին ան­գամ նա է նկա­րել Սուրբ Աստ­վա­ծա­մո­րը՝ Հի­սուս ման­կա­նը գր­կին: Ղու­կասն իր հո­գին ա­վան­դել է, երբ ար­դեն ութ­սունն անց է ե­ղել: Մար­մի­նը գտն­վում է Կ. Պոլ­սում և, ինչ­պես դար­ձյալ Մաք­սիմ Ոս­կա­նյանն է գրել, մինչև այ­սօր էլ նրա դամ­բա­րա­նի վրա բազ­մա­թիվ հրաշք­ներ են կա­տար­վում:
Ար­թուր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱՆ
Դիտվել է՝ 7417

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ