Արևելքի ու Արևմուտքի միջև անհամաձայնության ու հակամարտության անհավասարակշիռ ռեժիմը լավագույնն է Թուրքիայի համար, քանի որ նրա դինամիկ բալանսն այդ երկու կողմերի միջև հնարավորություն է տալիս կատարելու ամբիցիոզ ու հավակնոտ քայլեր, որոնք նրա կալիբրից բարձր ու բարդ են։

Ցավոք սրտի, հայկական փորձագիտական-վերլուծական դաշտը բավարար հետաքրքրություն հանդես չի բերում Թուրքիայի, նրա շուրջը կամ ազդեցությամբ ընթացող գործընթացների վերաբերյալ։ Խոսքը չի վերաբերում հուզական ու քարոզչական մեկնաբանություններին, այլ անաչառ ու կոմպետենտ գնահատականներին, որը թույլ կտա հասկանալու՝ ինչ գործընթացներ են ծավալվում Թուրքիայում և նրա շուրջը, ինչ հեռանկարներ և մարտահրավերներ են պարունակում դրանք իրենց մեջ։ Հետագա զարգացումների հնարավոր սցենարների դիտարկումն ու ընկալումը կարևոր է` պարզելու և հստակեցնելու սեփական արձագանքի բովանդակությունը սցենարներից յուրաքանչյուրի դեպքում։

Մեր ներկա վիճակի ու մոտ ապագայի հետ կապված հարցերի քննարկման համար շատ կարևոր է թուրքերի նկատմամբ Արևմուտքի վերաբերմունքը, որն ունի տակտիկական բաղադրիչ, ըստ որի, թուրքերին կարելի է օգտագործել ռուսների ու Իրանի դեմ և, հնարավոր է, արաբների դեմ, մինչև վրա հասնի ստրատեգիապես կարևոր քայլի՝ Քրդստանի ստեղծման համար հարմար պահը։

Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունն իրականում Ռուսաստան-Թուրքիա համաձայնության արդյունքն էր, ու դրա խորհրդանիշն Աղդամի մոնիթորինգային կենտրոնի հիմնումն էր, այսինքն, Հարավային Կովկասը համատեղ ազդեցության գոտի են ճանաչում։

Ռուսական խաղաղապահների հրամանատար Լենցովը նոր բան չի ասում, հիշեցնելով՝ ձեր վարչապետն է փակել Լաչինի միջանցքը։

8 տարի է անցել այն օրվանից, երբ նա խփեց Պուտինի թիկունքից՝ խոցելով ռուսական ինքնաթիռը Սիրիայի օդային տարածքում այն պատճառով, թե, իբր, մի քանի վայրկյան այդ ինքնաթիռը գտնվել է Թուրքիայի տարածքում:

ՌԴ-Արևմուտք գլոբալ հակամարտության մեջ նոր զարգացումներ են նկատվում: Գաղտնիք չէ, որ Կրեմլը կարողանում է մեղմել և շրջանցել պատժամիջոցները նաև մուսուլմանական այն պետությունների շնորհիվ, որոնք չեն միացել պատժամիջոցներին: Եվ Ղուրանի այրման դեպքն արդեն քաղաքական գործոն է դառնում Ռուսաստանի համար:

Պատմական հայրենիքի այս հատվածում ստեղծված հայկական պետությունը դատապարտված է լավ հարաբերություններ ունենալ Ռուսաստանի հետ։ «Դատապարտված» ասվածն այստեղ խորքային իմաստ ունի։ Եթե հայկական պետականությունը վերականգնվեր, օրինակ, պատմական հայրենիքի արևմտյան մասում՝ օսմանահպատակ տարածքում, «դատապարտված» ասվածը գուցե լիներ բովանդակազուրկ, բայց այն ստեղծվել է ռուսական շահերի գոտում, և պատմական իրողությունը պահանջում է հաշվի նստել դրա հետ։ Բավական է ուսումնասիրել` ինչ էր կատարվում Հայաստանի տարածքում շուրջ 700 տարի, մինչև Ռուսաստանի գալը։ Խոսքը միայն թուրքական գործոնին չի վերաբերում, ինչը ավանդաբար ընդունված է շահարկել, այլ անդադար մղվող այն հակամարտություններին, որի արդյունքում անապատացել էր ամեն բան։ Եթե մի պահ նույնիսկ մտածենք, որ չկա ո՛չ Ռուսաստան, ո՛չ Թուրքիա, սփոփանքը, միևնույնն է, կարճ կտևի։ Որովհետև չենք հասցնի խորը շունչ քաշել, երբ, «Կասրե-Շիրինի» պայմանագիրը թևի տակ դրած, Երևան կգա շահը։

Նիկոլ Փաշինյանի հակաարցախյան հայտարարություններից հետո, Արևմուտքում, ինչպես ԵԽԽՎ նախագահ Թինի Քոքսն է ասել, «բոլորն ընդունում են, որ Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի մաս է»։ Փաստացի՝ Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի թեման ամբողջությամբ մերժված է, և այն նորից օրակարգ բերելու ողջ բեռն ու պատասխանատվությունն ընկած է Արցախի իշխանությունների վրա։ Իսկ նոր արտաքին և անվտանգության քաղաքականություն սահմանելիս՝ Արցախի Հանրապետության իշխանությունները պետք է հասկանան, որ բախվում են տարածաշրջանային ու միջազգային փոփոխված պայմանների:

Բազմիցս ասել եմ և նորմալ մարդուն պարզ է, որ միայն թուրքը կամ արևմտականը (նույն բանն են) կարող է ուրախանալ Ռուսաստանի և հատկապես ռուսական բանակի անհաջողություններով: