Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Ինձ համար առաջին տեղում աշխատանքն է, ստեղծագործական պրոցեսը, ասելիքը, նպատակը, հեղինակային՝ նույնիսկ անկատար վրձինը»

«Ինձ համար առաջին տեղում աշխատանքն է, ստեղծագործական պրոցեսը, ասելիքը, նպատակը, հեղինակային՝ նույնիսկ անկատար վրձինը»
22.02.2019 | 04:11

«Իրատեսի» հյուրը դերասանուհի, ՀՀ վաստակավոր արտիստ ԱՆՆԱ ԷԼԲԱԿՅԱՆՆ է:


-Տիկին Աննա, Սունդուկյանի անվան թատրոնին կից դրամատիկական ստուդիան ավարտելուց հետո կրթություն եք ստացել Երևանի պետական համալսարանի արվեստագիտության ֆակուլտետում, այսինքն՝ տեսաբան դերասանուհի եք, տեսաբան ռեժիսոր: Կարողանու՞մ եք Ձեր բեմական գործունեությունը արժևորել, վերլուծել տեսաբանի, արվեստագետի հայացքով:
-Ողջ կյանքում եմ մտածել, որ ոչ նպատակային լինելն անիմաստ է: Ոչ թե սա ասում եմ, որովհետև կարծում եմ, որ ամենալավն եմ կամ պակաս լավն եմ, այլ որովհետև միշտ նախընտրել եմ թե՛ որպես դերասան, թե՛ որպես ռեժիսոր անել մի բան, որը հետո կդառնա ստեղծագործական մի մեծ կտավ, մի մեծ գործ: ՈՒ շատ դեպքերում եմ ստացածս առաջարկություններից հրաժարվել՝ և՛ ֆիլմերում, և՛ հեռուստաներկայացումներում: Հետադարձ հայացք ձգելով՝ տեսնում եմ, որ ավելի շատ հրաժարվել եմ, քան թե համաձայնել: Հենց հիմա պարապուրդի մեջ եմ, որովհետև երեք դերից հրաժարվել եմ: Ես ունեմ նպատակային մոտեցում, պարզապես կատարող դերասան չեմ եղել: Իհարկե, կատարող դերասանը շատ լավ բան է ռեժիսորի համար, բայց ինքն իրենով դա քիչ է:
-Իսկ ոչ կատարող, ստեղծագործող դերասանն էլ գլխացավանք է ռեժիսորի համար, այո՞: Եվ ստեղծագործական ընթացքը լինում է բախումներո՞վ:
-Այո՛, այդպես է: Բայց ես շատ եմ աշխատել թե՛ այստեղի, թե՛ դրսի ռեժիսորների հետ, և հետագայում մենք լավ ընկերներ ենք դարձել: Իհարկե, ստեղծագործական ընթացքի մեջ եղել են բախումներ, որովհետև աշխատանքում եղել է ներդրում իմ կողմից: Հիմա նայում եմ դասական վեպերի էկրանավորումներ, նոր մոտեցումներով արված ֆիլմեր և նկատում եմ, որ լուրջ միտում կա ամեն ինչ իջեցնելու «լիկբեզի» մակարդակի: Այսինքն՝ նպատակն ընդամենը խաղացանկում, էկրանավորումների շարքում ինչ-որ անուններ ունենալն է: Սա գուցե և փորձառություն է, բայց չի ծառայում որոշակի բարձր նպատակի, առաջ տանող ուղղվածություն չէ: Չգիտեմ, մարդիկ գուցե վախենում եմ համարձակ քայլերից, գուցե չեն կարողանում դրսևորվել, որովհետև այսօր պահանջներն են շատ մեծ. ավելի շատ երկրորդական բաների մասին են մտածում: Զրույցի սկզբում հարցրիք, թե ինչ կոչում ունեմ: Դա այնքան անկարևոր է ինձ համար, երեք տարի հրաժարվել եմ վաստակավորի կոչում ստանալուց: Ոչ թե որովհետև այսօր ում ասես տալիս են այդ կոչումը, այլ որովհետև ինձ համար առաջին տեղում աշխատանքն է, ստեղծագործական պրոցեսը, ասելիքը, նպատակը, հեղինակային՝ նույնիսկ անկատար վրձինը:

-Մեր դժվարին, մութ ու ցուրտ տարիների մշակութային համապատկերում ես ինձ համար երկու առկայծուն կետ եմ միշտ առանձնացնում՝ կապված Ձեր դերասանական արվեստի հետ. մեկը ՈՒիլի-Թիթի-Ջիգ կերպարն է՝ «Մետրո» թատրոնի բեմում խաղացած, մյուսը Անտիկը՝ «Որտե՞ղ էիր, մարդ Աստծո» ֆիլմում: Դրանք տարիներ էին, երբ հանդիսատեսի համար թատրոն գնալը, ֆիզիկապես թատերական դահլիճում ներկա գտնվելն արդեն իսկ սխրանք էր, էլ չենք խոսում բազմասերիանոց գեղարվեստական ֆիլմն ավարտին հասցնելը խորհրդային կայսրության փլուզումից հետո (սա որ կատարյալ արկածախնդրություն է հիշեցնում, երբ լսում ես այդ ֆիլմի վերջնական մոնտաժն անելու և ժապավենը Հայաստան հասցնելու պատմությունը՝ Լևոն Աթոյանցի մատուցմամբ): Այս պայմաններում՝ մութ, ցուրտ, քաղց, պատերազմ, «ոգու սով», ինչպե՞ս է Ձեզ հաջողվել այդքան արվեստագետ, այդքան արտիստ մնալ:
-«Որտեղ էիր, մարդ Աստծո» ֆիլմի ամբողջ տեխնիկան մնաց Սպիտակի երկրաշարժի փլատակներում: Եվ եթե մենք այն ժամանակ չանեինք գործադուլ ու չգայինք Երևան, ապա ինքներս էլ զոհ կգնայինք երկրաշարժին: Իսկ թե ինչպես հաջողվեց այդ տարիներին մնալ արվեստագետ, արտիստ, իսկապես լուրջ թեմա է, և ես ուզում եմ այդ մասին խոսել, թեև Արմենը որոշել է լռել: Ես տասնյոթ տարեկանից բեմում եմ: Առաջին դերս եղել է Սունդուկյան թատրոնում բեմադրված՝ Սարոյանի «Ձեր կյանքի ժամանակը» պիեսում. խաղացել եմ Էլզիի դերը: Ներկայացման փորձերի ժամանակ մենք՝ Սունդուկյանի թատրոնին կից դրամատիկական ստուդիայի սաներս, նստած էինք դահլիճում: Փորձերն անցկացնում էր Խորեն Աբրահամյանը: Այդ դերը խաղում էր միջին տարիքի շատ լավ դերասանուհի: Խորեն Աբրահամյանն անսպասելի ինձ ասաց. «Գնա բեմ»: Դա ճիշտ բան չէր, իհարկե, բայց ես պարտավոր էի ենթարկվել: Բարձրացա բեմ ու արեցի այն, ինչ ինձնից պահանջում էր ռեժիսորը: Խորեն Աբրահամյանը դերասանական ստուդիայի ղեկավարն էր, իսկ Նիկոլայ Ծատուրյանն ու Արմեն Էլբակյանը մեզ դասավանդում էին: Այնպես որ, ես ենթարկվեցի իմ ղեկավարի պահանջին, և տասնյոթ տարեկանից խաղացի Սունդուկյանի բեմում: Հետո եղավ ընդհատում, և ես վերադարձա այդ բեմ «Մուսա լեռան քառասուն օրը» ներկայացման մեջ: Հետո կրկին հեռացել եմ, ապա կրկին վերադարձել Սունդուկյան: Այսինքն՝ դերեր, առավել ևս՝ վերնագրեր խաղալը հերթով է լինում: Այսինքն՝ ամեն մեկն իր հերթին է սպասում, և ես հասկանում եմ, որ բոլորն էլ պիտի զբաղված լինեն թատրոնում: Ինքս դիմում եմ գրել ու գնացել Սունդուկանից, խաղացել եմ Սոս Սարգսյանի «Համազգային» թատրոնում, «Մետրո» թատրոնում: Ի՞նչ էր դա, իսկապես սխրանք էր՝ փնտրելու քո ասելիքը: Երբ դեռ սովետական ժամանակներն էին, դերասանների և ռեժիսորների մոտ կար «ձախ» լինելու միտում: Երբեք չէիր կարող համակերպվել ճահճացած այդ վիճակի հետ:
-Դե, իսկական արվեստագետը երբեք չի կարող հանդուրժել ճահճացումը, ինչպիսին էլ որ լինի հասարակարգը, ինչպիսին էլ որ լինի գերիշխող գաղափարախոսությունը:
-Այո՛, և սովետի այդ անկումից, այդ մեծ փոթորկից առաջ հոգով զգում էինք` ինչ-որ բան է կատարվելու: Բոլորիս ներսում մի ճիչ կար, որ պոռթկալու վրա էր: Թեև Սունդուկյանի թատրոնն այնքան էլ վատ վիճակում չէր, դեռ կային այն կորիֆեյները, որոնց կողքին դու սովորելու շատ բան ունեիր: «Հացավան» բեմադրության մեջ բեմը լցված էր մեծ ու փոքր դերեր խաղացող մեծ դերասաններով:
-Միայն անուններն արդեն ամեն ինչ ասում են՝ Սոս Սարգսյան, Ժենյա Ավետիսյան, Վաղինակ Մարգունի, Վլադիմիր Քոչարյան…
-Բոլո՜րը, բոլորն էին մեծություններ, դա մի աստղաբույլ էր, և էպիզոդիկ դերն անգամ պահանջում էր մեծ վարպետություն: Բայց ես դիմում գրեցի ու դուրս եկա Սունդուկյանից: Եվ դա արեցի ոչ թե այն պատճառով, որ ուզում էի տարբերվել ուրիշներից, այլ ունեի իմ տեսլականը, մտածում էի, որ դերասանը պետք է փորձի անել աներևակայելին, անկարելին, պետք է կարողանա լինել շատ ցայտուն: Սունդուկյանում դա հնարավոր չէր այն ժամանակ, որովհետև այդ «հերթովի» հանգամանքը կար. հերթով կոչում, հերթով դեր… Ես գնացի Սունդուկյանից, և ինձ համար սկսվեց ոչ հերթով, այլ ընտրովի և աստիճանաբար ավելի դժվար դարձող ճանապարհը: Ես շատ բան սովորեցի Սոս Սարգսյանի թատրոնում, տեսա, թե ինչպես նույն ամպլուայի երեք դերասանուհի կարող են համատեղ աշխատել ու չնախանձել իրար, բոլորով միասին անել թիմային աշխատանք: Թատրոնի՝ թիմ լինելու, օրկեստր լինելու վիճակը միշտ եղել է իմ նշաձողը: Երևի հենց այդ նույն թիմային աշխատանքի շնորհիվ էր, որ կարողացա խաղալ Անտիկի դերը: Բոլորն ասում էին. «Էս ասֆալտի վրա մեծացած աղջիկը չի կարող այդ դերը խաղալ»:

-Խոստովանեմ, որ ես նույնպես Ձեզ չէի պատկերացնում Անտիկի դերում: Երբ նկարահանումներն ընթանում էին, ու ես, շատ սիրելով Զորայր Խալափյանի վեպը և այն տեսնելու անհամբեր սպասման մեջ լինելով, հարցուփորձ էի անում կինոյի աշխարհի մարդկանց նկարահանման մանրամասների վերաբերյալ, զարմացած ու թերահավատ էի Անտիկի կերպարի համար Ձեր ընտրության հարցում: Մտածում էի, որ Դուք պիտի խաղայիք երիտասարդ բժշկուհու դերը, որը գալիս է գյուղ քաղաքից և ակնհայտորեն զանազանվում է իրեն շրջապատող միջավայրից ու մարդկանցից: (Այդ դերը խաղաց Ալլա Թումանյանը): Բայց երբ դիտեցի ֆիլմը և տեսա, թե ինչպես եք կարողացել կերպարանափոխվել ու վերածվել տանջված, ճակատագրի հարվածներն արժանապատվորեն տանող գեղջկուհու, ուղղակի ապշած էի. Դուք առհասարակ իմ ճանաչած Աննա Էլբակյանը չէիք:
-Բոլորն են դա ասում: Աղաբաբովը ինձնից առաջ շատերին էր փորձել այդ դերի համար: Ես մի շատ բարդ դրվագում էի արել կինոփորձը, որից հետո երեխաներիս հետ գնացել էի Հանքավան, որովհետև չէի մտածում, որ պիտի հաստատվեմ այդ դերում: Բայց Աղաբաբովն «ՈՒազ»-ով եկավ Հանքավան ու ինձ տարավ նկարահանումների: Ես մտածում եմ, որ մարդ պիտի իր կարողացածի առավելագույնն անի միշտ: Եթե թևերը չբացի, ինչ-որ կաշկանդումների մեջ լինի, ոչ մի հաջողության չի հասնի: Ես այդպես եմ վարվում միշտ, ինձ այդպես են սովորեցրել:

-Աշխատել և աշխատում եք տարբեր թատրոններում՝ Սունդուկյան, «Համազգային», «Մետրո», «Խամաճիկներ»: Որտե՞ղ եք Ձեզ զգում ինչպես տանը:
-«Խամաճիկներում»: Իմ կյանքից համարյա քսան տարի դրել եմ այն նպատակի վրա, որպեսզի «Խամաճիկների» թատրոնը վերագտնի իրեն, չկորչի, չցամաքի այն սնող երակը, հանդիսատեսը վերադառնա թատրոն: Շատ բան եմ այդ ընթացքում զոհաբերել՝ որպես դերասանուհի, որպես անհատ ստեղծագործող: Չեմ ասում, թե ամեն ինչ ես եմ արել, ամենամեծ գործն ինձ վրա է եղել: Բայց գիտեք, եթե կինը տանը կենցաղ է վարում, ընտանիքի կարիքներն է հոգում, երբեք չի երևում նրա արածը, երբեք աչքի չի ընկնում: Կնոջ արածը, սակայն, շատ ավելի խորն է, քան կարող է թվալ: Նույնն է և «Խամաճիկների» թատրոնի դեպքում: Երբեմն դու հիմքերն ես փորում, իսկ վերնաշենքն ուրիշն է կառուցում: Այս թատրոնում սերնդափոխության հարց կար, երեխաների համար սիրելի դառնալու հարց կար, մեր ուսանողների համար թատրոնը կարևոր դարձնելու հարց կար: Տարբեր գործոններ, որոնք ինձ համար շատ ավելի կարևոր էին, քան ուղղակի դերասանուհի լինելը, և ես այդ նպատակներին եմ ծառայեցրել իմ գործունեությունը:
(շարունակելի)


Զրույցը վարեց
Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆԸ

Դիտվել է՝ 3911

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ