Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Թուր­քե­րին պետք է պար­տադ­րել կա­պի­տու­լ­յա­ցիա­յի և հաշ­տու­թ­յան

Թուր­քե­րին պետք է պար­տադ­րել կա­պի­տու­լ­յա­ցիա­յի և հաշ­տու­թ­յան
02.10.2020 | 01:02

Պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ ըն­դուն­ված չէ ներ­քին տա­րա­ձայ­նու­թյուն­նե­րով զբաղ­վե­լը։ Բայց հա­մոզ­ված ենք, որ շա­տերն են կի­սում մեր տե­սա­կե­տը. այն, ինչն Ար­ցա­խում սկս­վեց սեպ­տեմ­բե­րի 27-ին, նաև Ար­ցա­խի հար­ցում Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի «ան­հաս­կա­նա­լի» քա­ղա­քա­կա­նու­թյան հետևանքն էր։ Եվ երբ պան­թուր­քիստ­նե­րի ագ­րե­սիա­յից քիչ ա­ռաջ ա­մե­րի­կյան դի­վա­նա­գի­տու­թյունն ԱՄՆ-ի քա­ղա­քա­ցի­նե­րին «զգու­շաց­րեց», որ ոչ մի դեպ­քում չմեկ­նեն Տա­վուշ և Ար­ցախ, ագ­րե­սիա­յի գլ­խա­վոր պատ­վի­րա­տուն, այս­պես ա­սած, «մատ­նեց» ինքն ի­րեն։ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը 2 տա­րում Ար­ցա­խի հար­ցով այն­քան բա­ներ էր «հն­չեց­րել», որ, ինչ­պես երևում է, «ձանձ­րաց­րել» էր նաև Վա­շինգ­տո­նին։


Մար­տերն Ար­ցա­խում շա­րու­նակ­վում են, թեև աշ­խար­հը տես­նում է և գի­տե, թե ինչ­պի­սին են լի­նե­լու հա­յե­րի և ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը։ Եվ նույ­նիսկ կա­րող է պա­տա­հել՝ ընդ­հան­րա­պես ոչ այդ հար­ցը։ Աշ­խար­հը տես­նում է, որ Թուր­քիան ուղ­ղա­կի ձգ­տում է դե­պի իր կոր­ծա­նու­մը։ Ար­դեն մի քա­նի օր բա­ցա­հայտ պա­տե­րազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ են ըն­թա­նում, իսկ աշ­խար­հը թքած ու­նի։ Աշ­խար­հը հաղ­թո­ղի կող­մից է։ Դու քո մար­տը շա­հի՛ր, հե­տո կերևա։ Դու ինքդ մի՛ դա­վա­ճա­նիր քո հո­ղին ու ազ­գին, հե­տո կերևա։ Ի՛նքդ մի դա­վա­ճա­նիր։
Միշտ էլ այդ­պես է լի­նե­լու, քա­նի դեռ չի վե­րաց­վել հիմ­նա­կան պատ­ճա­ռը, կամ էլ՝ հիմ­նա­կան եր­կու պատ­ճառ­նե­րը. 1¤ պան­թուր­քիզմն ու նրա հո­վա­նա­վոր­նե­րը, 2¤ պան­թուր­քիզ­մի զա­վա­կը՝ կով­կա­սյան թա­թար­նե­րի սե­րունդ­նե­րի տխ­րահռ­չակ «Բաք­վի հան­րա­պե­տու­թյու­նը»։
Այն­պես որ, ա­ռա­ջար­կում եմ վերջ տալ սոց­ցան­ցե­րի «հա­վա­նու­թյուն­նե­րին» ու «դա­տա­պար­տում­նե­րին» կամ էլ գրել բո­լո­րի մա­սին։ Իսկ ե­թե գրե­լու մար­մաջ է բռ­նում... «Ապ­շե­րո­նի խա­նու­թյու­նում» ԱՄՆ-ի բազ­մա­թիվ շար­ժա­կան բա­զա­ներ կան. ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը, ե­թե ցան­կա­նա­յին, վա­ղուց ոչն­չաց­րած կլի­նեին Ա­լիևի ողջ բա­նա­կը։ «Ապ­շե­րո­նյան խա­նու­թյու­նում», չկան, օ­րի­նակ, ի­րա­նա­կան կամ ռու­սա­կան բա­զա­ներ։ Ին­չու՞ եք լռում այդ «ման­րուք­նե­րի» մա­սին, դա­տա­պար­տող­ներ ու հա­վա­նու­թյուն տվող­ներ։ Շա­րու­նակ­վում են սպա­ռա­զի­նու­թյան մա­տա­կա­րա­րում­ներն Իս­րա­յե­լից «Ապ­շե­րոն խա­նու­թյուն», թեև Հա­յաս­տա­նի ԱԳՆ-ն նվեր մա­տու­ցեց այդ երկ­րին՝ հայ­տա­րա­րե­լով այն­տեղ Հա­յաս­տա­նի դես­պա­նու­թյուն բա­ցե­լու մա­սին։ Ին­չու՞ ենք լռում։ ՈՒ­մի՞ց ենք վա­խե­նում. թուր­քե­րի բազ­մա­դա­րյան հո­վա­նա­վոր­նե­րի՞ց։ Հա­յե­րից որևէ մեկն ի­րեն հարց­րե՞լ է, թե ինչ օր է սեպ­տեմ­բե­րի լույս 27-ի գի­շե­րը։ Դա հրեա-սիո­նիս­տա­կան Յոմ Կի­պուր տո­նի օրն է։ Եվ Իլ­համ Ա­լիևը «հա­վա­նու­թյուն» է ստա­նում հենց այդ օ­րը։ Մի հարց­րեք, թե ու­մից. Յոմ Կի­պու­րը ռուս­նե­րի կամ նույ­նիսկ թուր­քե­րի, ա­ռա­վել ևս ի­րան­ցի­նե­րի տո­նը չէ։ Եվ 90-ա­կան թվա­կան­նե­րին էլ Հա­յաս­տա­նի ո­րոշ շր­ջա­նակ­նե­րին հա­վա­նա­բար ձեռն­տու էր լռել մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում Իս­րա­յե­լի և սիո­նիզ­մի բա­ցա­սա­կան դե­րի մա­սին։ Չնա­յած, օ­րի­նակ, լիո­վին հաս­կա­նա­լի էր, թե 1992 թ. ին­չու էին, այս­պես կոչ­ված, «հա­կա­մար­տու­թյան գո­տի» գա­լիս իս­րա­յել­ցի «գյու­ղատն­տե­սու­թյան մաս­նա­գետ­նե­րը»։ Հրեա­նե­րը մտա­ծում էին և մտա­ծում են, թե Երևա­նում միայն հի­մար­ներ ու կլի­նի­կա­կան ա­պուշ­նե՞ր են ապ­րում։ Թե՞ Իս­րա­յե­լում կար­ծում են, որ Երևա­նում ոչ մե­կին հայտ­նի չէր, որ «Ապ­շե­րո­նյան խա­նու­թյա­նը» իս­րա­յե­լա­կան ա­նօ­դա­չու թռ­չող սար­քե­րի ¥ԱԹՍ¤ մա­տա­կա­րա­րում­ներն սկս­վել էին դեռ 2000-2001 թթ.։ Կամ մենք Երևա­նում չենք կար­դա­ցել Ի­րա­նի այն մե­ղադ­րանք­նե­րը, թե Ադր­բե­ջա­նում գոր­ծում են ոչ միայն թուր­քերն ու ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը. 2016 թ. ապ­րի­լին հա­յե­րի դեմ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րում իս­րա­յել­ցի զին­վո­րա­կան­նե­րի մաս­նակ­ցու­թյան մա­սին, ինչ­պես հայտ­նի է, 2017 թ. գրել են հենց իս­րա­յե­լա­կան աղ­բյուր­նե­րը։


Ա­հա թե ին­չու մեր ազ­գը պար­տա­վոր է հաղ­թե­լու։ Ա­հա թե ին­չու պան­թուր­քիզ­մը ևս մեկ ան­գամ պետք է ջախ­ջախ­վի հա­յու­թյան մաս­նակ­ցու­թյամբ, որ մեր ո­խե­րիմ թշ­նա­մի­ներն այլևս չե­րա­զեն որևէ բա­նի մա­սին։ Հա­յաս­տանն ու Ար­ցա­խը պար­տա­վոր են թուր­քե­րին կա­պի­տու­լյա­ցիա­յի պար­տադ­րե­լու, ո­րով­հետև միայն այդ­պես հնա­րա­վոր կդառ­նա եր­կա­րատև խա­ղա­ղու­թյու­նը։ Այ­սօր թուր­քե­րի կա­պի­տու­լյա­ցիան, և միայն դա, կկա­սեց­նի ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի և իս­րա­յել­ցի­նե­րի հա­վակ­նու­թյուն­նե­րը։ Թե­կուզ և ոչ եր­կար ժա­մա­նակ, բայց կկա­սեց­նի։ Վեր­ջերս «Կով­կաս-2020» զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րը ցույց տվե­ցին, որ Հա­յաս­տա­նի, Ռու­սաս­տա­նի, Ի­րա­նի և Չի­նաս­տա­նի ռազ­մա­կան հրա­մա­նա­տա­րու­թյուն­նե­րը թր­քա­մետ ա­հա­բե­կիչ­նե­րի լուրջ ներ­խու­ժում են սպա­սում հենց Կով­կա­սում։ Ա­ռայժմ՝ այս­քա­նը. մեզ հար­կա­վոր է Հաղ­թա­նակ, ո­րի հա­մար մենք պատ­րաստ ենք ա­մեն ին­չի։

Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ

Դիտվել է՝ 10636

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ