Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

ԱԱԾ նախ­կին տնօ­րե­նը ձգ­տե­լու է հե­ղա­փո­խու­թ­յու­նից ստա­ցած ի­մի­ջա­յին դի­վի­դենդ­նե­րը փո­խա­կեր­պել քա­ղա­քա­կան ա­մուր դի­վի­դենդ­նե­րի

ԱԱԾ նախ­կին տնօ­րե­նը ձգ­տե­լու է հե­ղա­փո­խու­թ­յու­նից ստա­ցած ի­մի­ջա­յին դի­վի­դենդ­նե­րը փո­խա­կեր­պել  քա­ղա­քա­կան ա­մուր դի­վի­դենդ­նե­րի
13.12.2019 | 00:14
Իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նից հե­տո եր­կար ժա­մա­նակ քա­ղա­քա­կան վեր­լու­ծու­թյուն­նե­րի հիմ­նա­կան թե­մա­նե­րից մեկն ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տում ա­ռա­ջա­ցած վա­կուումն էր։ Զա­վեշ­տա­լի է‚ որ հան­րու­թյան մոտ եր­կար ժա­մա­նակ չկար այդ բաց դաշ­տը լրաց­նե­լու պա­հանջ։ Գու­ցե դա հաս­կա­նա­լի էր‚ քա­նի որ հան­րու­թյու­նը‚ դժ­գոհ լի­նե­լով շուրջ 20 տա­րի իշ­խած քա­ղա­քա­կան ու­ժից‚ իշ­խա­նու­թյան բե­րեց ընդ­դի­մու­թյան ա­ռաջ­նոր­դին և հա­մա­րեց‚ որ իր գոր­ծը գո­նե մի ո­րոշ ժա­մա­նակ կա­տա­րել է։ Ինչ­պես ո­րոշ վեր­լու­ծա­բան­ներ էին պատ­կե­րա­վոր նշում‚ հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո սկս­վել էր քա­ղա­քա­կան կա­րան­տի­նի շր­ջան‚ և հա­սա­րա­կու­թյու­նը պար­զա­պես սպա­սում էր‚ թե իշ­խա­նու­թյան բե­րած իր քա­ղա­քա­կան ու­ժը կամ հա­սա­րա­կա­կան շար­ժում­նե­րը երբ են ի վեր­ջո ի­րա­կա­նաց­նե­լու հրա­պա­րա­կում հն­չեց­րած խոս­տում­նե­րը։ Նոր իշ­խա­նու­թյա­նը տր­վել էր յու­րօ­րի­նակ քարտ բլանշ‚ և դա չէր սահ­մա­նա­փակ­վում ա­վան­դա­կան 100 օ­րե­րով կամ կա­րան­տի­նա­յին այլ ժա­մա­նա­կաշր­ջան­նե­րով։ Այդ ժա­մա­նա­կը բա­վա­կա­նին եր­կար էր նաև այն պատ­ճա­ռով‚ որ իշ­խա­նու­թյան ե­կած ու­ժե­րը հմ­տո­րեն մա­նի­պու­լաց­նում էին հա­սա­րա­կու­թյա­նը‚ և վեր­ջինս էլ ա­ռանձ­նա­պես դեմ չէր մա­նի­պու­լաց­վե­լուն ու զբաղ­վե­լուն ինք­նա­խա­բեու­թյամբ՝ հու­սա­լով‚ որ այ­նուա­մե­նայ­նիվ ին­քը չի սխալ­վել‚ և ինչ­պես հի­մա նո­րաձև է ա­սել‚ ի­րենց սր­տի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին են բե­րել‚ իսկ Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ի­րենց սր­տի վար­չա­պետն է։
Ակն­հայտ էր նաև‚ որ իշ­խա­նու­թյան‚ հե­տո նաև ան­ձամբ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի վար­կա­նի­շի անկ­մա­նը զու­գա­հեռ‚ էյ­ֆո­րիա­յից դուրս գա­լուց հե­տո դժ­գո­հու­թյուն­նե­րի ֆո­նին‚ երբ հա­սա­րա­կու­թյան մի մա­սը սկ­սեց հաս­կա­նալ‚ որ ի­րենց խա­բել են‚ ի­րա­կա­նում հե­ղա­փո­խու­թյուն չի ե­ղել‚ այլ ուղ­ղա­կի իշ­խա­նու­թյան փո­խան­ցում Սերժ Սարգ­սյա­նից Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին‚ և այ­սօր­վա իշ­խա­նու­թյուն­ներն ըստ էու­թյան նա­խորդ­նե­րի ի­րա­վա­հա­ջորդն են‚ ա­ռա­ջա­ցան տե­ղա­յին դժ­գո­հու­թյուն­ներ։ Այս ֆո­նին ա­ռա­ջա­ցավ այ­լընտ­րան­քի պա­հան­ջարկ և սրա­նից բխող հար­ցադ­րում. լավ‚ ե­թե ոչ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը‚ ա­պա էլ ո՞վ։ Այս պա­րա­գա­յում վեր­ջին ա­միս­նե­րին տես­նում ենք‚ որ ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տում ո­րո­շա­կի տրանս­ֆոր­մա­ցիա­ներ են սկս­վում։ Ե­թե նախ­կի­նում Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին բա­վա­կան հեշտ էր մա­նի­պու­լաց­նել հա­սա­րա­կու­թյա­նը‚ քա­ղա­քա­կան խն­դիր­նե­րը բե­րում հան­գեց­նում էր ներ­կա­նե­րի ու նախ­կին­նե­րի եր­կընտ­րան­քին‚ հար­ցե­րը մտց­նում էր սև-սպի­տա­կի դաշտ ու հա­սա­րա­կու­թյանն ա­հա­բե­կում էր նրա­նով‚ որ ե­թե ի­րենք չլի­նեն իշ­խա­նու­թյան ղե­կին‚ ա­պա վե­րա­դառ­նա­լու են Սերժ Սարգ­սյա­նը կամ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նը‚ ա­պա այս ըն­թաց­քում սկ­սե­ցին ձևա­վոր­վել քա­ղա­քա­կան ու­ժեր‚ ո­րոնք օր­գա­նա­պես որևէ կերպ կապ­ված չեն նախ­կին ռե­ժի­մի հետ։ Սկ­սե­ցին ստեղծ­վել նոր կու­սակ­ցու­թյուն­ներ‚ նոր հա­սա­րա­կա­կան շար­ժում­ներ և այլն։ Միևնույն ժա­մա­նակ հենց հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո‚ երբ շա­տե­րը հարց­նում էին‚ թե ար­դյոք Հա­յաս­տա­նում կա­րող է ձևա­վոր­վել նոր ընդ­դի­մու­թյուն‚ շր­ջա­նառ­վում էր մի վար­կած‚ ըստ ո­րի՝ գու­ցե հենց իշ­խա­նու­թյան մի­ջից ա­ռա­ջա­նա ընդ­դի­մու­թյուն‚ ինչ­պես 1990-ա­կան­նե­րի սկզ­բին‚ երբ իշ­խա­նա­փո­խու­թյու­նից ըն­դա­մե­նը մեկ տա­րի անց Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նը ձևա­վո­րեց ընդ­դի­մա­դիր նոր քա­ղա­քա­կան ուժ‚ ո­րը‚ հե­տա­գա­յում մի շարք կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի հետ հա­մախ­մբ­վե­լով‚ բա­վա­կա­նին լուրջ ընդ­դի­մու­թյուն դար­ձավ Վազ­գեն Մա­նու­կյա­նի նախ­կին հա­մա­խոհ‚ ՀՀՇ-ի ղե­կա­վար Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նին։
Այդ վար­կա­ծը կար­ծես թե հե­ռու չէ ի­րա­կա­նու­թյու­նից‚ քա­նի որ ըստ էու­թյան հե­ղա­փո­խու­թյու­նից մոտ մեկ տա­րի անց իշ­խա­նու­թյան ներ­սում լուրջ ճգ­նա­ժամ ա­ռա­ջա­ցավ ու­ժա­յին­նե­րի հետ և ա­ռա­ջին հեր­թին՝ ԱԱԾ ար­դեն նախ­կին տնօ­րեն Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նի առն­չու­թյամբ։ Ա­վե­լորդ է հի­շեց­նել‚ թե ինչ հայ­տա­րա­րու­թյամբ Վա­նե­ցյա­նը լքեց պաշ­տո­նը։ Այդ հայ­տա­րա­րու­թյու­նը սո­վո­րա­կան հրա­ժա­րա­կա­նի դի­մում չէր‚ այլ քա­ղա­քա­կան մա­նի­ֆեստ‚ ո­րը ու­ներ եր­կու բա­ղադ­րիչ. մի կող­մից՝ սպա­յի պատ­վի հարց էր դր­վում‚ քա­նի որ նոր­մալ սպան չի կա­րող հան­դուր­ժել այն‚ ինչ կա­տար­վում է Հա­յաս­տա­նում‚ մյուս կող­մից կար կանգ առ­նե­լու քա­ղա­քա­կան կոչ։ Այս հայ­տա­րա­րու­թյու­նը գնա­հատ­վեց որ­պես քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն մուտք գոր­ծե­լու բա­վա­կա­նին լուրջ հայտ։ Խն­դիրն ըն­դա­մենն այն էր‚ թե ինչ­պես պետք է այդ մուտքն ի­րա­կա­նաց­վի։ Տվյալ դեպ­քում կա­րե­լի է ար­ձա­նագ­րել‚ որ իշ­խա­նու­թյու­նից պոկ­վեց հե­ղա­փո­խու­թյան խոր­հր­դա­նիշ­նե­րից‚ հետ­հե­ղա­փո­խա­կան փու­լի գլ­խա­վոր հե­րոս­նե­րից մե­կը‚ ո­րը բա­վա­կա­նին լուրջ‚ խա­րիզ­մա­տիկ դեմք է‚ և ո­րը Փա­շի­նյա­նի իշ­խա­նու­թյան հիե­րար­խիա­յում երկ­րորդ դեմքն էր‚ և ո­րը դուռն իր հետևից աղմ­կա­լի շրխ­կո­ցով փա­կեց ու հե­ռա­ցավ պաշ­տո­նից։
Ըստ էու­թյան‚ հույ­սեր ձևա­վոր­վե­ցին‚ որ հենց Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նը կա­րող է դառ­նալ այն ա­ռաջ­նոր­դը‚ որ պա­կա­սում է ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տին։ Բա­վա­կա­նին ու­շագ­րավ է‚ որ երբ փա­շի­նյա­նա­կան կեղծ օգ­տա­տե­րերն ու պո­ղոս­նե­րը փոր­ձե­ցին ա­րա­տա­վո­րել Վա­նե­ցյա­նի կեր­պա­րը՝ նրան կա­պե­լով նախ­կին­նե­րի հետ‚ ԱԱԾ նախ­կին տնօ­րե­նը շատ ա­րագ ար­ձա­գան­քեց և զգու­շաց­րեց՝ ի­րեն չկա­պել ոչ նախ­կին­նե­րի‚ ոչ էլ ներ­կա­նե­րի հետ։ Ե­թե ինչ-որ բա­նով էլ հե­տա­գա­յում զբաղ­վի‚ ա­պա հա­վա­նա­բար նոր քա­ղա­քա­կան ուժ է լի­նե­լու։ Հն­չեց այս ու­ղեր­ձը։ Ի­հար­կե ե­ղան փոխհ­րաձ­գու­թյուն­ներ ան­ձամբ վար­չա­պե­տի և Վա­նե­ցյա­նի միջև‚ սա­կայն վեր­ջինս բա­վա­կա­նին լուրջ ա­պա­րա­տա­յին հաղ­թա­նակ տա­րավ։ Ե­թե մինչ այդ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի խոս­քը վերջ­նա­կան էր‚ ա­պա վար­չա­պե­տի ցան­կա­ցած հար­ձակ­ման Վա­նե­ցյա­նը պա­տաս­խա­նում էր ոչ պա­կաս մար­տա­կան‚ նույ­նիսկ հար­ցազ­րույց­նե­րից մե­կում նա շեշ­տել էր‚ թե կա­ռա­վա­րու­թյան ղե­կա­վարն ա­նընդ­հատ իր մոտ բա­նագ­նաց­ներ է ու­ղար­կում՝ առ­ճա­կա­տու­մը դա­դա­րեց­նե­լու հա­մար։ Ի վեր­ջո‚ ստիպ­ված էր զի­ջել Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը՝ մտա­ծե­լով‚ որ Վա­նե­ցյա­նի հետ գլուխ դնե­լը հղի է հետևանք­նե­րով։ Հա­վա­նա­բար վար­չա­պե­տը‚ ա­վե­լի քան որևէ մե­կը, գի­տի նույն Վա­նե­ցյա­նի հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը թե՛ ին­ֆոր­մա­ցիա­յի‚ թե՛ կա­պե­րի‚ թե՛ ու­ժա­յին կա­ռույց­նե­րի վրա ազ­դե­ցու­թյուն ու­նե­նա­լու‚ թե՜ ար­տա­քին կա­պե­րի ա­ռու­մով։
Պետք է ար­ձա­նագ­րել‚ որ վեր­ջին ա­միս­նե­րի ըն­թաց­քում Վա­նե­ցյա­նը շատ հետևո­ղա­կա­նո­րեն‚ շատ զգույշ‚ շատ կշ­ռա­դատ­ված ու քայլ առ քայլ մուտք է գոր­ծում քա­ղա­քա­կան դաշտ։ Ըստ էու­թյան‚ նա սկզբ­նա­կան փու­լում փոր­ձում է ցե­մեն­տել‚ ամ­րապն­դել այն դիր­քե­րը‚ որ ու­նի ներ­քին քա­ղա­քա­կան և ար­տա­քին ճա­կատ­նե­րում‚ թե ա­պա­րա­տա­յին հատ­վա­ծում‚ թե ու­ժա­յին­նե­րի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում։ Այս տե­սա­կե­տից հատ­կան­շա­կան են ծնն­դյան կա­պակ­ցու­թյամբ Վա­նե­ցյա­նի ստա­ցած ո­րոշ շնոր­հա­վո­րանք­ներ։ Մաս­նա­վո­րա­պես‚ խոս­քը ռու­սաս­տա­նյան ռազ­մա­կան իս­թեբ­լիշ­մեն­թի ա­մե­նաազ­դե­ցիկ մարդ­կան­ցից մե­կի՝ Չեչ­նիա­յի նա­խա­գահ Ռամ­զան Կա­դի­րո­վի մա­սին է‚ ո­րը ջերմ խոս­քե­րով շնոր­հա­վո­րեց‚ ինչ­պես ինքն էր գրել‚ իր մե­ծա­տա­ռով եղ­բո­րը։ Շնոր­հա­վո­րան­քը‚ բա­ցի անձ­նա­կա­նից‚ ու­ներ նաև ակն­հայտ քա­ղա­քա­կան շեշ­տադ­րում­ներ‚ քա­նի որ Կա­դի­րո­վը ոչ միայն նշում էր Վա­նե­ցյա­նի լավ պատ­րաստ­վա­ծու­թյու­նը որ­պես մաս­նա­գե­տի‚ այլև նրան կարևո­րում էր որ­պես հայ-ռու­սա­կան բա­րե­կա­մու­թյան ջա­տա­գո­վի։ Սա քա­ղա­քա­կան ու­ղերձ էր‚ ո­րը չէր կա­րող լի­նել ա­ռանց Կա­դի­րո­վից ա­վե­լի վերև կանգ­նած ա­տյան­նե­րի հա­մա­ձայ­նու­թյան։ Իսկ Կա­դի­րո­վից վերև ռու­սա­կան փաս­տա­ցի հիե­րար­խիա­յում միայն ՌԴ նա­խա­գահ Վլա­դի­միր Պու­տինն է։ ՈՒ­շագ­րավ է‚ որ տա­րի­ներ ա­ռաջ Կա­դի­րո­վը նույ­նիսկ չէր ըն­դու­նում ո­րոշ ժա­մա­նակ ՌԴ նա­խա­գա­հի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­րած Մեդ­վեդևին։ Սա ակն­հայտ ու­ղերձ էր‚ ո­րը հաս­կաց­նում էր‚ որ Վա­նե­ցյանն ա­ռանձ­նա­կի է գնա­հատ­վում ռու­սա­կան ո­րոշ շր­ջա­նակ­նե­րում։
Այս ա­մե­նի նուրբ շա­րու­նա­կու­թյունն էր Վա­նե­ցյա­նի պա­տաս­խան շնոր­հա­կա­լու­թյու­նը Կա­դի­րո­վին‚ ո­րի տեքս­տում առ­կա էին գրե­թե նույն շեշ­տադ­րում­նե­րը։ Հե­տաքր­քիր էր նաև հրա­պա­րակ­ված մի լու­սան­կար‚ որ­տեղ պատ­կեր­ված էր Վա­նե­ցյա­նը մի շարք ու­ժա­յին­նե­րի հետ‚ ո­րոնց մի մա­սը Ռու­սաս­տա­նի հե­րոս­ներ էին‚ Կա­դի­րո­վի շր­ջա­պա­տից և մեծ կշիռ ու­նեն ռու­սա­կան ու­ժա­յին իս­թեբ­լիշ­մեն­տում։ Սա ևս մեկ քայլ էր՝ ցույց տա­լու հա­մար‚ որ Վա­նե­ցյանն ա­մուր ըն­կույզ է։ Եվ վեր­ջա­պես‚ մա­մու­լում հրա­պա­րակ­վեց լուր‚ որ Վա­նե­ցյա­նը քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն մտ­նե­լու ճա­նա­պար­հին բա­ցում է «Հայ­րե­նիք» զար­գաց­ման հիմ­նադ­րա­մը։ Սա երևի թե ա­ռա­ջին քայլն է ինս­տի­տու­ցիո­նալ քա­ղա­քա­կան կա­ռույց ստեղ­ծե­լու ճա­նա­պար­հին։ Նույ­նիսկ մա­մու­լում ար­տա­հոս­քեր ե­ղան‚ թե Վա­նե­ցյա­նի քա­ղա­քա­կան կա­ռույ­ցը կա­րող է կոչ­վել «Պա­տիվ ու­նեմ»։
Փաս­տո­րեն Հա­յաս­տա­նում այ­սօր մի ի­րա­վի­ճակ է‚ երբ քա­ղա­քա­կան դաշ­տում աս­տի­ճա­նա­բար հայ­տն­վում է մի ա­ռաջ­նորդ‚ ո­րի շուր­ջը կա­րող է կա­յա­նալ հա­մախմ­բում։ Ընդ ո­րում‚ թե ում հետ կոն­սո­լի­դաց­վել՝ հենց Վա­նե­ցյա­նի ընտ­րու­թյան հարցն է։
Վա­նե­ցյանն ու­նի իր կարևոր հաղ­թա­թուղ­թը։ Նա հայ­տա­րա­րել է‚ որ Սո­րո­սի հիմ­նադ­րա­մը մեծ վտանգ է Հա­յաս­տա­նի հա­մար։ Ա­սել է նաև‚ որ մեր երկ­րում կան քա­ղա­քա­կան ու­ժեր‚ ո­րոնք ֆի­նան­սա­վոր­վում են դր­սից։ Սրանք այն հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներն են‚ ո­րոնք քա­ղա­քա­կան օ­րա­կար­գա­յին են դարձ­նում նրա հե­տա­գա քայ­լե­րը։ Վաղ թե ուշ հն­չե­լու են այս պն­դում­նե­րին պա­տաս­խա­նե­լու պա­հանջ­ներ‚ և հե­տաք­րք­րու­թյու­նը Վա­նե­ցյա­նի կեր­պա­րի շուրջն էլ ա­վե­լի է ա­ճե­լու։ Վա­նե­ցյանն այս պա­հին ակն­հայ­տո­րեն զգույշ ու շր­ջա­հա­յաց է‚ չի շտա­պում։ Ըստ էու­թյան փոր­ձում է իր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը հս­տակ հա­մադ­րել հա­սա­րա­կա­կան-քա­ղա­քա­կան դաշ­տում ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կի ու պա­հան­ջար­կի հետ։
Ընդ­հա­նուր առ­մամբ կա­րե­լի է ա­սել‚ որ ԱԱԾ նախ­կին տնօ­րե­նը ձգ­տե­լու է հե­ղա­փո­խու­թյու­նից ստա­ցած ի­մի­ջա­յին դի­վի­դենդ­նե­րը փո­խա­կեր­պել քա­ղա­քա­կան ա­մուր դի­վի­դենդ­նե­րի։
Ա­րամ Վ. ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ
Դիտվել է՝ 8267

Մեկնաբանություններ