Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Նի­կո­լի տա­րին

Նի­կո­լի տա­րին
24.12.2019 | 00:41
«Ժամն է ար­դեն ի­րիկ­նա­հա­ցի». ամ­փո­փենք տա­րին:
Ամ­բող­ջա­կան հա­մայ­նա­պատ­կե­րի մեջ, կա­րե­լի է ա­սել, ա­ռար­կա­յա­կան մեծ կո­րուստ­ներ, որ­պես այդ­պի­սին, կար­ծես չկան. Ղա­րա­բա­ղը տե­ղում է, տն­տե­սու­թյու­նը հե­ղա­փո­խա­կա­նու­թյուն չի գրան­ցել, չի էլ պայ­թել, արտ­քա­ղա­քա­կան կա­զուս­նե­րը շա­րու­նակ­վում են, բայց դեռ «պատ­ժա­մի­ջոց­ներ» չկան, և այդ­պես շա­րու­նակ:
Մեծ կո­րուստն այլ տեղ է. հա­սա­րա­կու­թյու­նը դեգ­րա­դաց­վել է, տագ­նա­պը` խո­րա­ցել, հո­գի­նե­րի մեջ ա­հա­վոր մեծ ան­ջա­տում է ա­ռա­ջա­ցել, ինչն էլ «ամ­բող­ջա­նա­լու» շատ մեծ նե­րու­ժով է օժտ­ված` ա­մեն րո­պե գոր­ծարկ­ման մեջ դնե­լու հե­ղա­փո­խու­թյան «սակ­րալ» նպա­տակ­նե­րը, ին­չին միտ­ված են իշ­խա­նու­թյան բո­լոր քայ­լե­րը` ստեղ­ծել «նոր»-սին­թե­տիկ մարդ, այն է` աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­ցի` աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան նպա­տակ­ներն սպա­սար­կե­լու հա­մար, ո­րի հա­մար միևնույն է` Ար­ցախն «այս կող­մում է, թե այն»:
Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի և իշ­խո­ղի անց­նող մեկ տար­վա ըն­թաց­քը մեկ եզ­րա­կա­ցու­թյան հան­գեց­րեց. նրան թույ­լատր­ված է լի­նել խեղ­կա­տակ, ստ­րուկ, ա­մեն ինչ` «Հի­սուս», «Հռո­մի պապ». ա­սել է` ա­նել ա­մեն ինչ` հաս­նել ա­ռողջ-բա­նա­կան մտ­քի հնա­րա­վոր ոչն­չաց­ման, ազ­գա­յին-ար­ժե­քա­յին հա­մա­կար­գե­րի խե­ղա­թյուր­ման, ա­տե­լու­թյան խոս­քի, վար­քի ա­մե­նայն տա­րած­ման, օրն ու կյան­քը քրեա­կան քրո­նո­լո­գիա­յի վե­րած­ման, վա­խի մթ­նո­լոր­տի տա­րած­ման, բո­լոր կար­գի կան­գուն ինս­տի­տուտ­նե­րի քայ­քայ­ման` ընդ­հուպ անվ­տան­գա­յին բա­ղադ­րի­չի ոչն­չաց­ման` բա­նա­կի քայ­քայ­ման (բա­նա­կում սնն­դի բա­րե­լավ­ման «ամ­պա­գոռ­գոռ» ծխա­ծած­կույ­թի սքո­ղում­նե­րով), մարդ­կանց նյար­դե­րը սուր­սայր սրի վրա պա­հե­լով, քա­ղա­քա­կան ողջ լանդ­շաֆ­տը բզկ­տե­լով, սե­փա­կան բա­րե­կե­ցու­թյան բո­լոր բա­ղադ­րիչ­նե­րը բյու­ջեի ա­նու­նից կա­տա­րե­լա­գոր­ծե­լով… Չես թվի ամ­բող­ջը:
Իսկ թույ­լատր­ված էր, ո­րով­հետև Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի լուծ­ման հրա­մա­յա­կանն է դր­ված: Ինչ է կա­տար­վում «Ղա­րա­բա­ղի շուրջ»` ոչ ոք չգի­տի: Հաս­կա­նա­լի է` ըն­թա­նում են բազ­մա­շերտ այս­բեր­գա­յին գոր­ծըն­թաց­ներ: Եվ որ­քան էլ հայ­կա­կան կող­մից պն­դում կա, թե բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նին եր­կու տա­րի է փաս­տա­թուղթ չկա, ոչ ոք չի հա­վա­տում, քան­զի բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թացն ա­հա­վոր մեծ ա­րա­գու­թյուն է ձեռք բե­րել, հա­կա­մար­տող կող­մե­րը բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նի ու «չե­ղած» թղ­թի շուրջ նս­տում են 3-4 ժամ և ին­չի՞ շուրջ են այդ­քան ժա­մա­նակ խո­սում։ Աբ­սուրդ է ինք­նին: Այ­նու­հան­դերձ, նաև` հաս­կա­նա­լի:
Սպա­սում են եր­կու կարևոր «մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի» ա­վար­տին. ար­ցա­խյան նա­խա­գա­հա­կան և ար­դր­բե­ջա­նա­կան պառ­լա­մեն­տա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րին, ո­րոնց ար­դյուն­քում նոր մար­դիկ կգան իշ­խա­նու­թյան, և բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րը «ֆոր­մատ կար­վեն»` գո­նե նոր դեմ­քե­րի մա­կար­դա­կում` պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րը հեշ­տաց­նե­լու հա­մար:
Հաս­կա­նա­լի է` հա­յաս­տա­նյան «թավ­շյա» հե­ղա­փո­խու­թյու­նը թավ­շո­րեն «դուրս մղեց» ղա­րա­բա­ղյան խա­րիզ­մա­տիկ ղե­կա­վար­նե­րին. Ար­ցա­խյան ընտ­րու­թյուն­ներն էլ կբե­րեն նոր դեմ­քի (լի­նի Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նը, թե Մա­սիս Մա­յի­լյա­նը), ո­րոնք, ինչ­պես հայ­տա­րա­րել է Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը, նույ­նա­կան մո­տե­ցում ու­նեն Ար­ցա­խի հար­ցում: Ա­սել է` կա­նեն այն, ինչ Նի­կո­լը կթե­լադ­րի, Իսկ Ադր­բե­ջա­նի կող­մից բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի սե­ղա­նի շուրջ կնս­տի Մեհ­րի­բան Փա­շաևան, ո­րը «նոր պար­տա­վոր­վա­ծու­թյուն­ներ» կու­նե­նա, քան որ էր` Ա­լիևնե­րի կլա­նը (Մեհ­րի­բանն ու Իլ­հա­մը, ըստ հա­վաս­տի աղ­բյուր­նե­րի, վա­ղուց ա­մու­սին­ներ չեն):
Ա­հա և տա­րին ա­վարտ­վում է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան-տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին բա­վա­կա­նին հե­տաքր­քիր այլ «դր­վագ­նե­րով». Ռու­սաս­տա­նի նկատ­մամբ բա­վա­կա­նին կոշտ պատ­ժա­մի­ջոց­ներ, նաև ա­մե­րի­կյան լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի կող­մից ար­տա­հոսք` Ադր­բե­ջա­նը հա­մա­ձայ­նել է, որ իր տա­րած­քից Իս­րա­յե­լի «ա­նօ­դա­չու­նե­րը» հար­ձա­կում գոր­ծեն Ի­րա­նի վրա:
Ա­վե­լին` վեր­ջին շր­ջա­նում փոր­ձա­գետ­նե­րը (ոչ միայն հա­յաս­տա­նյան, այլև մի­ջազ­գա­յին, այդ թվում`ռու­սա­կան) շատ են խո­սում Ղա­րա­բա­ղի շուրջ նոր էս­կա­լա­ցիա­յի, նոր պա­տե­րազ­մի մա­սին` ապ­րիլ-մա­յիս ա­միս­նե­րին: Պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյունն էլ մեկն է. ութ հո­գով քայ­լած-հե­ղա­փո­խու­թյուն ա­րած, իշ­խա­նու­թյան հա­սած Փա­շի­նյա­նի ռեյ­տինգն ընկ­նում, է. հե­ղա­փո­խու­թյու­նը հենց այն­պես չէր ար­ված, այն գին ու­ներ, և «հե­ղա­փո­խու­թյան հայ­րե­րը» նրան կամ պետք է հի­շեց­նեն, թե ին­չու ին­քը բեր­վեց իշ­խա­նու­թյան, կամ, հենց իր գե­րա­գույն գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տա­րու­թյան կար­գա­վի­ճա­կով և «ա­ռաջ­նոր­դու­թյամբ, տա­նեն «Դեյ­թոն»` կն­քե­լու (սրան ար­դեն անդ­րա­դար­ձել ենք):
Հաս­կա­նա­լի է` մտա­ծում են մար­դիկ, աշ­խար­հի մե­ծե­րը, տնօ­րի­նում է Աստ­ված: Բո­լոր դեպ­քե­րում, տա­րին ա­վարտ­վում է մտա­հո­գու­թյուն­նե­րի, «սպա­սում­նե­րի» շատ մեծ գե­նե­րա­ցիա­յով:
Աստ­ված պա­հի Հա­յաս­տանն ու Ար­ցա­խը:
Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ
Դիտվել է՝ 4634

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ