Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Ես պարզ մշա­կույ­թի գոր­ծիչ եմ, կամ ծա­ռա­յող եմ, կամ սպա­սար­կող եմ, որն իր գործն է ա­նում»

«Ես պարզ մշա­կույ­թի գոր­ծիչ եմ, կամ ծա­ռա­յող  եմ, կամ սպա­սար­կող եմ, որն իր գործն է ա­նում»
10.01.2020 | 01:13

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը «Տա­ղա­րան» հա­մույ­թի գե­ղար­վես­տա­կան ղե­կա­վար և դի­րի­ժոր, Հա­յաս­տա­նի ա­ռա­ջա­տար դաշ­նա­կա­հար-մե­նա­կա­տար, ՀՀ մշա­կույ­թի վաս­տա­կա­վոր գոր­ծիչ ՍԵԴ­ՐԱԿ ԵՐ­ԿԱ­ՆՅԱՆՆ է: Նա վեր­ջերս նշեց իր ծնն­դյան՝ 65 և ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան գոր­ծու­նեու­թյան 50-ա­մյակ­նե­րը: Այս և այլ հար­ցե­րի է անդ­րա­դառ­նում մեր զրույ­ցը:

-Մաեստ­րո, ըն­դուն­ված է ա­սել, որ 50-ից հե­տո մարդն ապ­րում է երկ­րորդ ե­րի­տա­սար­դու­թյուն: Իսկ ի՞նչ է կա­տար­վում 65-ից հե­տո:
-Ես դեռ ինձ զգում եմ մինչ 50-ը: Շատ բան չի փոխ­վել 18-ից հե­տո: Նույն ապ­րում­ներն են, նույն պատ­կեր­ներն են: Ե­րազ­նե­րը շա­տա­ցել են, ի­րա­կա­նաց­վող ե­րազ­նե­րի քա­նա­կը՝ քչա­ցել: Ե­րազ­ներն ինձ միշտ օ­րը նո­րո­վի տես­նե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն են տվել: Եվ փոր­ձել եմ այն, ինչ կու­տա­կել եմ 18-ում, գո­նե 37-ում ի­րա­կա­նաց­նել: Իսկ ի­րա­կա­նում, ա­մեն ջանք թա­փում եմ, որ մնամ 18 տա­րե­կան: Բայց սի­րել են ինձ բո­լոր տա­րիք­նե­րում:
-Ա­սում եք՝ Ձեզ սի­րել են բո­լոր տա­րիք­նե­րում: Մեծ հաշ­վով՝ կա­րե­լի՞ է ա­սել, որ կյան­քը սի­րել է Ձեզ:
-Փոք­րուց էլ սիր­ված եմ ե­ղել, ինձ ե­րես են տվել: Ես, ի­հար­կե, ե­րես չեմ ա­ռել, չգի­տեի՝ դա ինչ բան է: Թե՛ ծնող­ներս, թե՛ քույ­րերս, եղ­բայր­ներս ինձ շատ են սի­րել: Նույ­նիսկ վի­ճել են ի­րար հետ, թե ով պի­տի շո­րերս հագց­նի: ՈՒ­նե­ցել եմ լի­քը մո­րա­քույր­ներ, ո­րոնք ինձ ձեռ­քից ձեռք են փո­խան­ցել: Իմ ա­պա­գա­յի հետ կապ­ված լի­քը գու­շա­կու­թյուն­ներ են ար­վել: Բա­ցա­հայ­տո­րեն չսիր­ված եմ ե­ղել Լե­նի­նա­կա­նի դպ­րո­ցա­կան­նե­րի մի­ջա­վայ­րում:
-Ին­չու՞, տար­բե՞ր էիք ա­վան­դա­կան լե­նի­նա­կան­ցուց:
-Խի՛ստ տար­բեր էի: Չէ՞ որ մենք «ախ­պա­րի» զա­վակ­ներ էինք, մեր նիս­տու­կա­ցով, մեր վար­քով, առ­հա­սա­րակ ա­մեն ին­չով էինք տար­բեր: Նրանք, որ ինձ հետ հա­ճա­խում էին դպ­րոց, թող նե­րեն ինձ, բայց դե պի­տի ա­սեմ, սա­րից ի­ջած մար­դիկ էին: Նրանք շատ բան չէին տե­սել, և դրա հա­մար ի­րենք մե­ղա­վոր չէին: Այդ մար­դիկ շատ դեպ­քե­րում ան­գամ չգի­տեին սի­րել, սիր­ված լի­նել. տա­րօ­րի­նակ բան եմ ա­սում, բայց այդ­պես էր: Նեղ­վում էի, բնա­կա­նա­բար, այդ մի­ջա­վայ­րում: Բայց ինչ­քան հա­սու­նա­ցա, զգա­ցի, որ սի­րող­ներս շա­տա­նում են: Հի­մա էլ չեմ բո­ղո­քում, ու­շադ­րու­թյու­նից դուրս չեմ՝ թե՛ աշ­խա­տան­քա­յին մի­ջա­վայ­րում, թե՛ կա­տա­րո­ղա­կան ո­լոր­տում Լավ է սիր­ված լի­նե­լը:
-Դուք Ձեր հո­բե­լյա­նա­կան ե­րե­կոն, փաս­տո­րեն, աշ­խա­տան­քա­յին օ­րա­կար­գի մեջ անց­կաց­րիք: Կա­մե­րա­յին ե­րաժշ­տու­թյան ազ­գա­յին կենտ­րո­նում ու­նե­ցաք հա­մերգ, ո­րի ըն­թաց­քում հան­դես ե­կաք բարդ, բազ­մաբ­նույթ հայ­տագ­րով: Նման չէիք ա­վան­դա­բար մեզ ծա­նոթ հո­բե­լյար­նե­րին, ո­րոնք բե­մում նս­տած են բազ­կա­թո­ռին, լսում են գո­վա­սա­նա­կան ճա­ռեր, ստա­նում ծաղ­կեփն­ջեր, ինչ-որ տու­փեր, տա­րա­տե­սակ պարգևներ: Սկզ­բուն­քո­րեն դե՞մ եք հո­բե­լյան­նե­րի ըն­դուն­ված այդ կար­գին, թե՞ պար­զա­պես այդ­պես ցան­կա­ցաք նշել Ձեր 65 և ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան կյան­քի 50-ա­մյակ­նե­րը:
-Ի սկզ­բա­նե ո­րո­շել էի, որ որևէ խոսք, ե­լույթ չի լի­նե­լու: Մեր տնօ­րե­նու­թյունն էլ հա­մո­զում էր, որ մեկ-եր­կու բառ գո­նե խո­սենք, հե­տո սկ­սեմ իմ հա­մեր­գը: Ինձ «խա­բե­ցին», թե այդ ա­մե­նը կտևի 10-15 րո­պե, բայց եր­կար տևեց: Դա­վիթ Հա­կո­բյա­նին՝ բրա­վո: Թեթև տա­րավ այդ ըն­թաց­քը: Իսկ ես, ա­յո՛, շատ հակ­ված չեմ հո­բե­լյա­նա­կան ե­րե­կո­ներ ա­նե­լուն: Նա­խոր­դի ժա­մա­նակ, որ կազ­մա­կերպ­վել էր 55-ա­մյա­կիս առ­թիվ, Դա­վիթ Հա­կո­բյան չկար: Ինքս էի բազ­մել բազ­կա­թո­ռին և խո­սում էի իմ մա­սին:
-Այ­սինքն՝ է­լի շեղ­վել եք ա­վան­դա­կա­նից:
-Ա­յո՛, է­լի շեղ­վել եմ: Իսկ խոս­քիցս հե­տո կր­կին հա­մեր­գա­յին բա­ժին է ե­ղել:
-Ա­սել է թե՝ հա­մեր­գա­յին, աշ­խա­տան­քա­յին վի­ճա­կը Ձեզ հա­մար ա­մե­նա­նա­խընտ­րե­լի՞ն է, լի­նի հո­բե­լյա­նա­կան ե­րե­կո, թե՞ ոչ:
-Ա­յո՛, շեշ­տը դր­վում է դրա վրա:
-Բայց այս ան­գամ ներ­կա­յա­ցաք շա­տե­րին ան­հայտ նկա­րագ­րով՝ հա­մեր­գաս­րա­հում ցու­ցադր­վում էին Ձեր գե­ղան­կար­չա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը: Նա­խոր­դիվ ե­ղե՞լ են այդ­պի­սի այլ ցու­ցա­հան­դես­ներ:
-Ապ­րածս տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում ե­ղել է մի քա­նի ցու­ցա­հան­դես: Ա­միս­ներ ա­ռաջ ու­նե­ցել եմ ցու­ցա­հան­դես Ժո­ղովր­դա­կան ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան կենտ­րո­նում: Այդ ան­գամ կենտ­րո­նի պա­տաս­խա­նա­տու Ե­վա Գևոր­գյա­նի հա­մառ պն­դում­նե­րի շնոր­հիվ կա­յա­ցավ ցու­ցա­հան­դե­սը, այս ան­գամ էլ՝ այս­տե­ղի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի: Ե­թե ինձ մնար, ա­նո­ղը չէի այդ գոր­ծը: Բայց, ի վեր­ջո, լավ է, երբ մար­դիկ գա­լիս են ե­րե­կո­յի և մտա­ծում, որ ի­զուր չեն ե­կել, նաև տես­նե­լու բան կա: Ոգևո­րում է այն, որ գերպ­րո­ֆե­սիո­նալ­ներ կան, որ զար­մանք են ապ­րում նկար­ներս տես­նե­լով, ո­րոշ բա­ներ են ա­սում, գոր­ծեր են ա­ռանձ­նաց­նում, կարևո­րում: Սիրտս տեղն է ընկ­նում նման դեպ­քե­րում, հաս­կա­նում եմ, որ շատ չեմ մե­ծամ­տա­ցել, երբ հան­դգ­նել եմ ներ­կա­յա­նալ գե­ղան­կար­չա­կան ցու­ցա­հան­դե­սով:
-2019-ը հո­բե­լյա­նա­կան տա­րի էր Կո­մի­տա­սի և Թու­մա­նյա­նի հա­մար: Իբրև ե­րա­ժիշտ՝ բա­վա­րար­վա՞ծ եք անդ­րա­դարձ­նե­րի կեր­պից, դիա­պա­զո­նից:
-Այն, ինչ ար­վում է պե­տա­կան, պաշ­տո­նա­կան մո­տեց­մամբ, բնա­կա­նա­բար, ինձ չի բա­վա­րա­րում: Վերևնե­րում այ­սօր ե­ղած մար­դիկ շատ չեն տար­բեր­վում նախ­կին ռե­ժի­մի ռե­ժի­սոր­նե­րից: Է­լի նույն խմ­բերն են հան­դես գա­լիս, խմ­բեր, ո­րոնք ան­տա­ղանդ կեր­պով ի­րենց ձե­ռա­գի­րը չեն փո­խում, ա­սե­լի­քը չեն հարս­տաց­նում, որևէ նոր տես­լա­կան չեն ա­ռա­ջար­կում: ՈՒ ե­րե­կո­նե­րը դառ­նում են սո­վո­րա­կան, պաշ­տո­նա­կան մի­ջո­ցա­ռում: Ա­րա­րո­ղա­կար­գա­յին մի բան, որ­տե­ղից գե­ղար­վես­տին բնո­րոշ որևէ բան չես տա­նում հետդ: Դրա հա­մար էլ այդ հա­մերգ­նե­րին գնում են այն պաշ­տո­նյա­նե­րը, ո­րոնք սի­րում են օ­թյակ­նե­րում նս­տել: Իսկ մեզ մոտ քա­նի որ օ­թյակ չկա, Կո­մի­տա­սի հո­բե­լյա­նին նվիր­ված հա­մեր­գին, որ ու­նե­ցանք սեպ­տեմ­բե­րին, պաշ­տո­նա­կան որևէ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ չկար: Մենք ներ­կա­յաց­նում էինք Կո­մի­տա­սի ան­հայտ գոր­ծեր, գեր­մա­նա­կան շր­ջա­նի գոր­ծեր, իսկ ո­մանց հա­մար դա ո­չինչ չն­շա­նա­կող, ա­վե­լին՝ դժ­վար հաղ­թա­հա­րե­լի բան է:
-Ինչ­պես տես­նում եմ՝ ոչ միայն ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան կյան­քում եք սի­րում դժ­վար խն­դիր­ներ ա­ռա­ջադ­րել ինք­ներդ Ձեզ: Պաշ­տո­նա­կան, մաս­նա­գի­տա­կան ո­լորտ­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ շփում­նե­րում էլ եք կնճ­ռոտ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ կա­ռու­ցում: Այս դժ­վա­րու­թյուն­ներն ինչ­պե՞ս եք հաղ­թա­հա­րում, չէ՞ որ այս դեպ­քում ա­մեն բան չէ, որ Ձեզ­նից է կախ­ված:
-Քա­նի որ ես էս տե­սակ մարդ եմ, էս­պի­սի բա­նե­րի մա­սին բա­ցա­հայտ խո­սում եմ, նշա­նա­կում է, որ ես ինքս իմ գլ­խին պատ­մու­թյուն­ներ եմ սար­քում: Մար­դիկ ա­սած­ներս կար­դում են, լսում են, ա­կանջ­նե­րին օղ են ա­նում, տեղ են հասց­նում և այլն, և այլն: Դրա հա­մար էլ ես սի­րե­լի մարդ չեմ: Ա՛յ, սա է երևի միակ օ­ղա­կը, որ­տեղ ես սի­րե­լի չեմ:
-Ան­կախ իշ­խա­նու­թյան տե­սա­կի՞ց:
-Ցան­կա­ցած իշ­խա­նու­թյան պայ­ման­նե­րում է այդ­պես՝ նա­խորդ, ներ­կա, գա­լիք, գա­լի­քից հե­տո ե­կող:
-Ար­մա­տա­կան ընդ­դի­մա­դի՞ր եք:
-Էդ ընդ­դի­մա­դիր բառն էն­քան է հա­սա­րա­կա­ցել, որ ես էլ չգի­տեմ՝ ինչ եմ: Ես պարզ մշա­կույ­թի գոր­ծիչ եմ, կա՛մ ծա­ռա­յող եմ, կա՛մ սպա­սար­կող եմ, որն իր գործն է ա­նում: Եվ ա­սում եմ այն, ինչ մտա­ծում եմ: Էդ պա­հին ինձ զո­րակ­ցո­ղը երևի թե միայն վե­րին ու­ժերն են, որ օգ­նում են բա­ցա­հայտ ինչ-որ բա­նե­րից խո­սել, և լե­զուս կապ չի ընկ­նում:
-Ե­թե Բարձ­րյա­լը թույլ է տա­լիս, Դուք էլ ա­սում եք, են­թադր­վում են մահ­կա­նա­ցու­նե­րի կող­մից հաշ­վե­հար­դար­ներ: Չկա՞ն այդ­պի­սիք:
-Ի­հար­կե, լի­նում են, տա­րա­տե­սակ: Օ­րի­նակ՝ հաշ­վե­հար­դա­րի մի տե­սակ է, որ մենք ո­լոր­տում միակ խումբն ենք, ո­րը հո­վա­նա­վոր չու­նի: ՈՒ չենք էլ ու­նե­նա: Հաշ­վե­հար­դա­րի ձև է, երբ բո­լո­րին տար­վա ըն­թաց­քում ա­պա­հո­վում են պետ­պատ­վեր­նե­րով, մեծ կամ փոքր ֆի­նան­սա­վո­րում­նե­րով, իսկ մեզ՝ ոչ. իմ բո­լոր ա­ռա­ջար­կու­թյուն­ներն այդ ա­ռու­մով մնում են ան­պա­տաս­խան: Սրանք հաշ­վե­հար­դա­րի ձևեր են:
Զրույ­ցը վա­րեց
Կա­րի­նե ՌԱ­ՖԱ­ՅԵ­ԼՅԱ­ՆԸ

Դիտվել է՝ 5615

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ