Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Աղ­քատ երկ­րում չես կա­րող մար­դուց ակն­կա­լել, որ նա տոմս գնի և գնա թատ­րոն, օ­պե­րա, սիմ­ֆո­նիկ հա­մեր­գի»

«Աղ­քատ երկ­րում չես կա­րող մար­դուց ակն­կա­լել, որ նա տոմս գնի և գնա թատ­րոն, օ­պե­րա, սիմ­ֆո­նիկ հա­մեր­գի»
07.02.2020 | 01:56
«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը դե­րա­սա­նու­հի, Հան­րա­յին ռա­դիո­յի մշա­կու­թա­յին հա­ղոր­դում­նե­րի խմ­բագ­րու­թյան ռա­դիո­թատ­րո­նի բաժ­նի խմ­բա­գիր, հա­ղոր­դա­վար, ՀՀ վաս­տա­կա­վոր ար­տիստ ՄԱՅ­ՐԱ­ՆՈՒՇ ԳՐԻ­ԳՈ­ՐՅԱՆՆ է:
Ի դեպ, վա­ղը՝ փետր­վա­րի 8-ին, սիր­ված դե­րա­սա­նու­հու ծնն­դյան օրն է, շնոր­հա­վո­րում ենք, մաղ­թում լա­վա­գույ­նը կյան­քում:
-Տի­կին Մայ­րա­նուշ, պատ­մեք, խնդ­րեմ, դե­րա­սա­նի մաս­նա­գի­տու­թյու­նը ռա­դիո­յի խմ­բագ­րի, հա­ղոր­դա­վա­րի աշ­խա­տան­քի հետ հա­մա­տե­ղե­լու ա­ռա­վե­լու­թյուն­նե­րի կամ խն­դիր­նե­րի մա­սին:
-Նախ, շնոր­հա­կալ եմ հար­ցազ­րույ­ցի հրա­վե­րի հա­մար, զգաց­ված եմ, որ ինձ չեք մո­ռա­նում: Ես դե­րա­սա­նու­հի եմ: Իսկ ռա­դիո­բե­մադ­րու­թյան մեջ իմ դե­րա­սա­նա­կան ու­նա­կու­թյուն­նե­րը մի­միայն օգ­նում են ինձ: Ես խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րին աշ­խա­տել եմ Հե­ռուս­տա­թատ­րո­նում: Զու­գա­հեռ նաև այլ գոր­ծե­րով եմ զբաղ­վել. Խն­կո Ա­պոր ան­վան գրա­դա­րա­նում հե­քիաթ­ներ եմ կար­դա­ցել հե­քիա­թի սրա­հում, 870 ֆիլ­մի կրկ­նօ­րի­նակ­ման և ձայ­նադր­ման (տո­նի­րով­կա­յի) աշ­խա­տանք­նե­րի եմ մաս­նակ­ցել: Հե­ռուս­տա­թատ­րո­նը ինչ-ինչ պատ­ճառ­նե­րով փակ­վեց, և ես սկ­սե­ցի հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նում վա­րել սպոր­տա­յին հա­ղոր­դում­ներ: Հե­ռուս­տա­թատ­րո­նում հրա­վիր­վում էին լա­վա­գույն դե­րա­սան­նե­րը: Եվ ես ճա­նա­չում էի նրանց բո­լո­րի ձայ­նե­րը: Հի­մա դա ինձ օգ­նում է Հան­րա­յին ռա­դիո­յի իմ աշ­խա­տան­քում, ո­րը տեխ­նի­կա­կան է: Ես ձայ­նե­րով ո­րո­շում եմ, թե որ դե­րը որ դե­րա­սանն է կա­տա­րել ռա­դիո­թատ­րո­նում, և դրա­նով հարս­տաց­նում եմ մեր ու­նե­ցած ռա­դիո­բե­մադ­րու­թյուն­նե­րի անձ­նագ­րե­րը: Մեկ այլ նո­րա­րա­րու­թյուն էլ եմ մտց­րել իմ աշ­խա­տան­քում: Մեր մե­ծե­րի հո­բե­լյա­նա­կան տա­րեթ­վե­րին, ծնն­դյան օ­րե­րին եմ անդ­րա­դառ­նում հա­մա­պա­տաս­խան օ­րե­րին և ե­թեր հե­ռար­ձա­կում այդ ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին առ­նչ­վող ռա­դիո­բե­մադ­րու­թյուն­ներ: Շուրջ 800 ռա­դիո­բե­մադ­րու­թյուն կա ռա­դիո­յի ֆոն­դում, ես ընտ­րու­թյուն եմ կա­տա­րում այդ ֆոն­դից: Սա վե­րա­բե­րում է ոչ միայն հայ, այլև օ­տա­րազ­գի նշա­նա­վոր մարդ­կանց: Այս ա­մե­նին շատ է օգ­նում դե­րա­սա­նի մաս­նա­գի­տու­թյու­նը:
-Աշ­խա­տանք հե­ռու­ստա­թատ­րո­նում, ռա­դիո­թատ­րո­նում, «Հայ­ֆիլ­մում»: Բայց Դուք չեք դար­ձել թա­տե­րա­կան բե­մի դե­րա­սան: Ին­չո՞ւ:
-Իմ անձ­նա­կան կյանքն է այդ­պես դա­սա­վոր­վել: Ա­մու­սին, ե­րե­խա­ներ, ըն­տա­նե­կան հար­ցեր: Ա­մու­սինս էր այդ­պես ո­րո­շել, որ ես չպետք է աշ­խա­տեմ բե­մում: Գու­ցե դա էր իմ ճա­կա­տա­գի­րը՝ ես պետք է լի­նեի կի­նո­յի, էկ­րա­նի դե­րա­սա­նու­հի: Գաղտ­նիք բա­ցեմ. ես մի լուրջ թե­րու­թյուն ու­նեմ՝ խեղ­ճա­նում եմ հի­շո­ղու­թյու­նից: Թատ­րո­նում ներ­կա­յա­ցումն սկս­վում է, և դե­րա­սա­նը դե­րը սկզ­բից մինչև վերջ պի­տի հի­շի ու խա­ղա: Իսկ ինձ հա­մար դա ան­հաղ­թա­հա­րե­լի կլի­ներ:
-Բայց չէ՞ որ կան հու­շա­րա­րա­ներ:
-Հի­մա այդ­պի­սի բան չկա, դա ա­ռաջ էր: Դե­րա­սա­նը, տեքս­տը մո­ռա­նա­լու դեպ­քում, պի­տի իմպ­րո­վիզ­ներ ա­նի և ի­րադ­րու­թյու­նից ինչ-որ կերպ դուրս գա: Իսկ հե­ռու­սա­թատ­րո­նում աշ­խա­տում էինք ա­ռան­ձին հատ­ված­նե­րով: Մի հատ­վա­ծը նկար­վեց, վեր­ջա­ցավ, անց­նում էինք մյու­սին: Այդ­պես է նաև գե­ղար­վես­տա­կան ֆիլ­մե­րում:
-Դե­րա­սա­նի վար­պե­տու­թյան ցու­ցիչ է նկա­րա­հան­ման հրա­պա­րա­կում ու­նե­ցած «դուբ­լե­րի» քա­նա­կը: Քա­նի՞ «դուբ­լով» եք նկա­րա­հան­վել սո­վո­րա­բար:
-«Դուբ­լե­րի» քա­նա­կու­թյու­նը միայն դե­րա­սա­նից չի կախ­ված: Լույ­սը, ձայ­նը, կողմ­նա­կի աղ­մու­կը, օ­պե­րա­տո­րի սխա­լը և այլն, և այլն: Այս ա­մե­նը պատ­ճառ են դառ­նում, որ «դուբ­լը» կրկն­վի: Իսկ մենք՝ դե­րա­սան­ներս, մեր մաշ­կի վրա զգա­ցել ենք, որ զգաց­մուն­քա­յին, ան­կեղծ, հա­ջող­ված խա­ղը լի­նում է ա­ռա­ջին եր­կու, ա­մե­նա­շա­տը՝ եր­րորդ «դուբ­լի» ժա­մա­նակ: Բայց երբ կողմ­նա­կի խո­տան­նե­րի պատ­ճա­ռով լի­նում են չոր­րորդ, հին­գե­րորդ, վե­ցե­րո­րդ «դուբ­լե­րը», մենք ար­դեն բար­կա­նում ենք, հոգ­նում, և դերն էլ այն­պես չենք խա­ղում:
-Ստաց­վում է՝ հան­դի­սա­տե­սը, որ­պես կա­նոն, չի՞ տես­նում դե­րա­սա­նի ա­ռա­վե­լա­գույն հնա­րա­վո­րու­թյան դրսևո­րու­մը կի­նոէկ­րա­նին:
-Հա­վա­տա­ցեք, դե­րա­սա­նի լա­վա­գույն խա­ղը սկզ­բում է լի­նում, ո­րը, ա­յո՛, չի մնում կի­նո­ժա­պա­վե­նի վրա: Հինգ «դուբլ» նկա­րե­լուց հե­տո ինձ­նից պա­հան­ջում են նո­րից լաց լի­նել: Ես այլևս ի վի­ճա­կի չեմ, ու պա­հան­ջում եմ, որ աչ­քե­րիս ինչ-որ բան քսեն, որ լա­ցի տպա­վո­րու­թյուն ստեղծ­վի: Եվ գի­տե՞ք՝ ինչն է ցա­վա­լի. միայն դր­սից ե­կած մար­դիկ են գնա­հա­տում մեր չար­չա­րան­քը, մեր նվիր­վա­ծու­թյու­նը, մեր վար­պե­տու­թյան աս­տի­ճա­նը: Շատ դժ­գոհ եմ մեր աշ­խա­տան­քի հան­դեպ վե­րա­բեր­մուն­քից, դե­րա­սան­նե­րի աշ­խա­տա­վար­ձից: Ե­րա­նի տես­նեմ այն ժա­մա­նակ­նե­րը, երբ ոչ միայն դե­րա­սան­նե­րը, այլև բո­լոր ար­վես­տա­գետ­նե­րը կլի­նեն պատ­շաճ գնա­հատ­ված: Ե­րա­նի՜ այդ ժա­մա­նակ­նե­րը շուտ գա­յին: Միայն դր­սից է թվում, թե դե­րա­սա­նի, ար­վես­տա­գե­տի աշ­խա­տան­քը ծափ-ծի­ծաղ է, երգ ու պար, ու­րա­խու­թյուն: Այդ­պես չէ՛: Դա մա­կե­րե­սա­յին կար­ծիք է:
-Ես կա­սեի՝ տգետ կար­ծիք:
-Մենք հար­գան­քի կա­րիք ու­նենք: Մենք պի­տի կա­րո­ղա­նանք տրա­մադր­վել, լավ աշ­խա­տել: Այ­սօր ա­մեն ինչ ա­րագ-ա­րագ ենք ա­նում, ո­րով­հետև նկա­րա­հան­ման հա­մար վար­ձա­կա­լած տա­րած­քը փող ար­ժի, պի­տի բո­լոր դե­րա­սան­նե­րին հասց­նեն նկա­րել, պի­տի կի­նո, ֆո­տո փոր­ձե­րը հապ­ճեպ ի­րա­կա­նաց­նեն: Իսկ դե­րա­սա­նը կադ­րում է, նա է ֆիլ­մի դեմ­քը. այդ վազ­քի մեջ ո­րակ ես կորց­նում:
-Դա 21-րդ դա­րի ռիթմն է և բիզ­նես պա­հան­ջը: Դե­րա­սա­նը հայ­տն­վել է ար­վես­տի և բիզ­նե­սի բախ­ման կի­զա­կե­տում: Ինչ­պե՞ս գտ­նել հաշ­տու­թյան եզ­րեր:
-Մենք վատ ենք խո­սում խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րի մա­սին: Հե­ղա­փո­խու­թյուն ա­րե­ցինք, հրա­ժար­վե­ցինք այդ տա­րի­նե­րից, հի­մա էլ նոր հե­ղա­փո­խու­թյուն ա­րե­ցինք: Բայց դե­րա­սա­նի կյան­քում ի՞նչ փոխ­վեց: Խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րին ա­մեն դե­րա­սան ու­ներ իր դրույ­քը: Մեծ գու­մար­ներ էինք ստա­նում: Կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիստ­նե­րի միու­թյուն կար, գոր­ծող օ­րենք­ներ կա­յին: Ինձ հրա­վի­րում էին նկա­րա­հան­վե­լու, ես իմ պատ­շաճ գու­մարն ստա­նում էի: Նույնն էր և կի­նոս­տու­դիա­յի ձայ­նագ­րու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ: Հի­մա եր­կու տար­վա փորձ ու­նե­ցող նո­րե­լուկ դե­րա­սա­նը մեր տա­րի­քի դե­րա­սան­նե­րի հա­մե­մա­տու­թյամբ եր­կու-ե­րեք ան­գամ ա­վե­լի է վար­ձատր­վում: Նրանք, մեր կող­քին նկա­րա­հան­վե­լով, մեզ հետ աշ­խա­տե­լով, պի­տի սո­վո­րեն ինչ­պես պա­հել ի­րենց էկ­րա­նից դուրս և էկ­րա­նին, այ­նինչ մենք ենք ան­հաս­կա­նա­լի վի­ճա­կում, ե­թե դա­տե­լու լի­նենք վար­ձատ­րու­թյան չա­փե­րով:
-Ա­սեմ, որ այդ հա­կա­սու­թյու­նը կա բո­լոր ո­լորտ­նե­րում: Այ­սօր­վա ե­րի­տա­սարդ­նե­րի աշ­խա­տան­քը ա­վագ­նե­րի փոր­ձա­ռու­թյու­նից ա­վե­լի բարձր է գնա­հատ­վում: Ին­չո՞ւ:
-Ինձ հա­մար դա հա­նե­լուկ է: Ես չեմ ըն­դու­նում, ցա­վում եմ, բո­ղո­քում եմ դրա դեմ: Գու­ցե ո­րոշ ռե­ժի­սոր­ներ, պրո­դյու­սեր­ներ չհա­մա­ձայ­նեն իմ մո­տեց­մա­նը, բայց դա ան­հաս­կա­նա­լի բան է: Կա ևս մի խն­դիր մեր աշ­խա­տան­քում: Տար­բեր մո­տե­ցում պի­տի լի­նի նաև նկա­րա­հա­նում­նե­րի պայ­ման­նե­րի հետ կապ­ված: Իմ տա­րի­քի դե­րա­սան­նե­րի հա­մար դժ­վար է նկա­րա­հան­վել ձմ­ռա­նը: Բայց ինձ հենց այդ ժա­մա­նակ են հի­շում: Ցուրտ, դա­ժան ե­ղա­նա­կին վճա­րում են այն­պես, ինչ­պես տաք, նոր­մալ պայ­ման­նե­րում ար­ված նկա­րա­հա­նում­նե­րի ժա­մա­նակ: Ես շատ դժ­գոհ եմ: Իսկ խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րին դա էլ էին հաշ­վի առ­նում. կապ­ված նկա­րա­հան­ման պայ­ման­նե­րի, դե­րի բար­դու­թյան հետ՝ փոխ­վում էր վճար­ման չա­փը: 1988-ից հե­տո մեր կյան­քը շատ դժ­վա­րա­ցավ: Սա է ի­րա­կա­նու­թյու­նը:
-Ձեր սերն­դի մար­դիկ կա­մա-ա­կա­մա նոս­տալ­գիկ զգա­ցո­ղու­թյուն­ներ են ու­նե­նում խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րի հետ կապ­ված:
-Հա­մե­մա­տու­թյուն­ներ ենք ա­նում: ՈՒ­զես, թե չու­զես՝ հա­մե­մա­տում ես: Եվ ա­մե­նա­մեծ եր­ջան­կու­թյունն այն էր, որ մեզ գնա­հա­տում, մե­ծա­րում, սի­րում էին այդ տա­րի­նե­րին: Հի­մա ար­հա­մար­հա­կան ար­տա­հայ­տու­թյուն է՝ դե­րա­սա­նու­թյուն մի՛ ա­րա: Այն ժա­մա­նակ, ե­թե թա­տե­րա­կան էիր ա­վար­տում, ան­պայ­ման դառ­նում էիր դե­րա­սան, իսկ հի­մա շա­տերն են ըն­դուն­վում, ա­վար­տում, բայց քչերն են դառ­նում դե­րա­սան:
-Հի­մա հեշ­տու­թյամբ են ըն­դուն­վում թա­տե­րա­կան, չկա նախ­կին խիստ մր­ցույ­թը:
-Մեր ժա­մա­նակ ոչ միայն ինս­տի­տուտ, այլև թատ­րոն­նե­րում աշ­խա­տան­քի ըն­դուն­վելն էր չա­փա­զանց դժ­վար: Լա­վա­գույն­ներն էին մտ­նում թատ­րոն, և տես­նում էիր, որ գերպ­րո­ֆե­սիո­նալ մարդ է բե­մում: Դրա շնոր­հիվ էլ դահ­լիճն էր լց­վում, մար­դիկ գա­լիս էին սի­րած դե­րա­սան­նե­րին տես­նե­լու բե­մում: Հի­մա, որ­պես­զի ծախ­սե­րը կր­ճա­տեն, փո­ղո­ցից պա­տա­հա­կան մարդ­կանց, բա­րե­կա­մին, հարևա­նին բե­րում-նկա­րում են: Դա ո­րակ կու­նե­նա՞:
-Կի­նո­յի, թատ­րո­նի դահ­լիճ­նե­րը կի­սա­դա­տարկ են՝ պայ­մա­նա­վոր­ված ներ­կա­յա­ցում­նե­րի, դրան­ցում զբաղ­ված մարդ­կա՞նց ցածր ո­րա­կով, թե՞ հան­դի­սա­տե­սի:
-Սո­ցիա­լա­կան պայ­ման­նե­րով է պայ­մա­նա­վոր­ված: Աղ­քատ երկ­րում չես կա­րող մար­դուց ակն­կա­լել, որ նա տոմս գնի և գնա թատ­րոն, օ­պե­րա, սիմ­ֆո­նիկ հա­մեր­գի: Նաև տրա­մադ­րու­թյամբ է պայ­մա­նա­վոր­ված. մար­դը պի­տի կեն­ցա­ղա­յին խն­դիր­ներ չու­նե­նա, պի­տի ե­րե­խան կուշտ լի­նի, հագն­ված լի­նի, ուս­ման վար­ձը վճար­ված լի­նի, տա­տիկ-պա­պիկ­նե­րի դե­ղերն ա­պա­հով­ված լի­նեն, կո­մու­նալ վար­ձե­րը վճար­ված լի­նեն, որ­պես­զի մար­դը տրա­մադ­րու­թյուն ու­նե­նա մշա­կույ­թի օ­ջախ այ­ցե­լե­լու: Սրանք ման­րուք­ներ չեն: Հի­մա էլ են լց­վում դահ­լիճ­նե­րը, ի­հար­կե: Ա­ռա­քիչ­նե­րը լավ աշ­խա­տում են, լց­նում են դահ­լիճ­նե­րը դպ­րոց­նե­րի, հիմ­նար­կու­թյուն­նե­րի հաշ­վին: Բայց ա­ռաջ­վա հան­դի­սա­տե­սը չէ դահ­լիճ­նե­րում: Եվ մենք հի­մա էլ շատ տա­ղան­դա­վոր դե­րա­սան­ներ ու­նենք: Նրանց պատ­ճա­ռով չէ, որ փոխ­վել է դահ­լի­ճի պատ­կե­րը:
Զրույ­ցը վա­րեց
Կա­րի­նե ՌԱ­ՖԱ­ՅԵ­ԼՅԱ­ՆԸ
Դիտվել է՝ 7113

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ