Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                

«Մարդ ա վա­տա­ցել»

«Մարդ ա վա­տա­ցել»
01.05.2020 | 00:08
Օ­րի­նա­չափ է այն ա­մե­նը, ինչ այ­սօր կա­տար­վում է Հա­յաս­տա­նում, երկ­րի, մեր ու Փա­շի­նյան Նի­կո­լի շուրջ: Մի քիչ ան­հար­մար է, մի քիչ ա­մոթ, մի քիչ վտան­գա­վոր: Բայց սա է փաս­տա­կան վի­ճա­կը: ՈՒ թե ան­կեղծ` այդ ա­մե­նում նաև լավ բան կա, նույն այն հան­գույն, որ չկա բան, որ չգա լույ­սի մեջ, ու հի­մա, ինչ­պես հա­յե­լում, ա­մեն բան երևում է` ի պատ­կեր յու­րում:
ՀԱՐՑ. հնա­րա­վո՞ր է ի­րա­վի­ճակն ընդ­հան­րա­պես դուրս գա վե­րահս­կո­ղու­թյու­նից: Դա­տե­լով խոր­քա­յին խա­ղա­ցող­նե­րի նա­խա­պատ­րաս­տու­թյուն­նե­րից` դժ­վար, սա­կայն խա­ղը միայն նրանք չեն մո­դե­րաց­նում, գեո­քա­ղա­քա­կան վեկ­տո­րում տե­ղի ու­նե­ցո­ղը կա­րող է ա­ռա­վել ո­րո­շիչ լի­նել, մա­նա­վանդ ռուս-հայ­կա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մա­սով. խաղն այն­տեղ ըն­թա­նում է բաց խա­ղա­քար­տե­րով. Ա­մեն րո­պե կա­րող է խա­ղը փոխ­վել, սա­կայն Ռու­սաս­տա­նը դեռ սպա­սում է, Նի­կո­լը` լռում:
Ի­րա­կա­նում Նի­կո­լը չի լռում, նրա մի­ջի աղ­մուկն սկ­սել է խցա­նել իր իսկ իշ­խա­նու­թյու­նը, ա­մեն բան, ինչ կա նրա շուր­ջը, ո­րով­հետև գոր­ծի­քա­կազ­մը, ո­րով նա ա­ռաջ­նորդ­վում էր, ար­դեն ժան­գո­տել է, զո­րու չէ օգ­նե­լու Նի­կո­լին: Չխո­սենք կո­րո­նա­վի­րու­սով պայ­մա­նա­վոր­ված սո­ցիալ-տն­տե­սա­կան սպաս­վող կո­լապ­սի մա­սին, ո­րի ա­ռա­ջին ծի­ծեռ­նակ­նե­րը «թևե­ցին» գա­զի ու լույ­սի վար­ձավ­ճար­նե­րի տես­քով, զու­գա­հեռ էլ սկս­վեց սե­փա­կա­նու­թյան վե­րա­բաշխ­ման բա­ցա­հայտ, տեղ-տեղ ան­չափ գռե­հիկ, շատ դեպ­քե­րում ի­րա­վա­կան որևէ օ­րի­նա­չա­փու­թյան չեն­թարկ­վող քաո­տիկ դրսևո­րում­նե­րով, «սա­մա­սու­դի»` դեպ փո­ղոց հոր­դու­մը, և որ­քան էլ Գե­ղար­քու­նի­քում տե­ղի ու­նե­ցա­ծը նաև խոր­քա­յին այլ շեր­տեր ու­ներ, այն Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի բե­րած` «փռեմ, ծե­փեմ, կտ­րեմ, սա­մա­սուդ ա­նեմ»-ի հա­վա­քա­կան «կեր­պարն» էր այն պարզ աք­սիո­մի հան­գույն, որ մտ­քով կա­մե­ցար, մարմ­նով կա­տար­վեց:
Մի խոս­քով` Փա­շի­նյան երևույ­թը, որ­պես սուբս­տանց, քայ­քայ­վում է ար­դեն, պետք է կա­րո­ղա­նալ «դի­մա­նալ» այդ քայ­քա­յու­մին: Քայ­քա­յու­մից եր­կու տի­պի ալ­քի­միա կա­րող է գո­յա­նալ` նոր քաոս` ան­վե­րա­դառ­նա­լի կո­րուստ­նե­րով. նկա­տի ու­նենք քա­ղա­քա­ցիա­կան բախ­ման հնա­րա­վո­րու­թյու­նը (Աստ­ված մի ա­րաս­ցե), բայց և նկա­տա­ռե­լով հա­մաշ­խար­հա­յին խա­ղում գլո­բա­լիստ­նե­րի գծած կա­նոն­նե­րը, բա­ցա­ռել պետք չէ. նման դեպ­քե­րում նրանք քաոսն ա­վե­լի են ու­ժե­ղաց­նում, հան­գեց­նում են բախ­ման, որ­պես­զի վե­րահս­կո­ղու­թյան թե­լե­րը պա­հեն ի­րենց ձեռ­քում, ընդ ո­րում, այդ ա­ռո­մով Փա­շի­նյանն ուղ­ղա­կի գտն­ված կա­տա­լի­զա­տոր է, թե իր բնույ­թով` մի­ջու­կով ու ըն­դեր­քով, և թե այն ծրագ­րա­վոր­մամբ, ո­րով հայ­տն­վել է իշ­խա­նու­թյան գլ­խին:
Մեծ հաշ­վով` Փա­շի­նյա­նը հի­մա իր ի­րա­կան տա­րեր­քի մեջ է. նա կոնֆ­լիկ­տի մեջ է իր թի­մի հետ, կոնֆ­լիկ­տի մեջ է կա­ռա­վա­րու­թյան ան­դամ­նե­րի հետ, խոր­հր­դա­րա­նի հետ, ընդ­դի­մա­դիր­նե­րի հետ, գոր­ծա­րար­նե­րի հետ, ի­րա­վա­պահ­նե­րի հետ… ինքն իր հետ: Այ­սօր բո­լո­րը խո­սում են նրա ոչ ա­դեկ­վատ լի­նե­լու վտանգ­նե­րի մա­սին:
Մյուս կող­մից` Հա­յաս­տա­նում ըն­թա­նում է նաև ու­ժե­րի կոն­սո­լի­դա­ցիա, ընդ ո­րում, ոչ այն­քան կո­նյունկ­տու­րա­յին, որ­քան բնա­կան մա­կար­դա­կում։ ՈՒ­ժե­րը հաս­կա­նում են` այլևս «նե­կու­դա»: Ինչն ան­չափ կարևոր է, ո­րով­հետև կո­նյունկ­տու­րա­յի­նը շատ ա­րագ է ոչն­չա­նում. գոր­ծըն­թա­ցը նոր է սկս­վում, միս ու ա­րյուն կս­տա­նա, թե ոչ` կախ­ված է խա­ղը մո­դե­րաց­նող­նե­րի կամ­քից, մինչև վերջ գնա­լու պատ­րաս­տա­կա­մու­թյու­նից, գրա­գետ մանևրե­լու հմ­տու­թյու­նից:
Նկա­տե­լի է` վեր­ջին­ներս ձվե­րը դրել են տար­բեր զամ­բյուղ­նե­րում, փոր­ձե­լով տար­բեր տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով մո­դե­լա­վո­րել ցան­ցա­յին պայ­քա­րը: Վաղ է կար­ծել, որ հա­ջո­ղում են, ո­րով­հետև, ճիշտ է, Նի­կոլն այլևս չկա և աշ­խա­տում է ինքն իր դեմ, սա­կայն Նի­կո­լին մո­դե­լա­վո­րող­նե­րը տրանս­կոր­պո­րա­ցիա­ներ են, ո­րոնք ցան­կա­ցած զար­գաց­ման դեպ­քում սցե­նար ու­նեն խա­ղը շա­հե­լու հա­մար:
Մեր խոր­քա­յին խա­ղա­ցող­նե­րը, ի դեպ, ո­րո­շա­կի «ե­րակ» ա­պա­հո­վում են այդ ա­ռու­մով, սա­կայն խա­ղը նրանց հա­մար բարդ է այն­քա­նով, որ մեծ խա­ղը չի ա­վարտ­վել, ա­վե­լին` խա­ղի ել­քե­րը խիստ ա­նո­րոշ են. դի­ցուք` ա­հա­գին «վրա ե­կող»։ Չի­նաս­տա­նը, ո­րը խիստ ակ­տի­վա­ցել է Հյու­սի­սա­յին Կո­րեա­յի զար­գա­ցում­նե­րում, ինչն ուղ­ղա­կի «մահ» է ԱՄՆ-ի հա­մար, ի՞նչ կա­նի։
Սի Ցինզ­պինն այս օ­րե­րին պատ­րաստ­վում է լի­բե­րալ­նե­րի հետ խա­ղեր տվող չին կա­ռա­վա­րու­թյանն ու նրա ղե­կա­վա­րին հրա­ժա­րա­կան պար­տադ­րե­լու։ Ռու­սաս­տա­նում զար­գա­ցում­նե­րը նույն­պես խիստ ա­նո­րոշ են, այն­պես որ այս­տե­ղի խոր­քա­յին խա­ղա­ցող­նե­րը (չնա­յած Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նի վեր­ջին` խիստ ազ­դան­շա­նա­յին «կրա­կոց»-ստա­տու­սին), զգու­շա­վոր դան­դաղ են ա­ռաջ գնում: Ի դեպ, նրանց ա­մենևին պետք չէ Փա­շի­նյան Նի­կո­լի այս աս­տի­ճան ա­րագ ի­րենց «ոտ­ներն ընկ­նե­լու» կոն­ֆի­գու­րա­ցիան, քա­նի դեռ գեո­քա­ղա­քա­կան զար­գա­ցում­ներն այդ­պես ա­նո­րոշ են:
Բայց դե, փաստն առ­կա է. Նի­կո­լը վատ է, և ա­մեն րո­պե կա­րող է «փշր­վել դափ­նին»։
Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ
Դիտվել է՝ 5980

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ