Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Մավրն ա­րե՞ց իր գոր­ծը

Մավրն ա­րե՞ց իր գոր­ծը
16.10.2020 | 00:05

Ին­չու՞ է հա­պա­ղում մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյու­նը. ո­րով­հետև այն­քան շա­հեր, որ­քան բախ­վում են կով­կա­սյան այս հան­գույ­ցում, թերևս, որևէ այլ լո­կա­ցիա­յում չկան: Շա­հե­րը բազ­մա­յա­րու­սա­նի են: Ա­ռանց­քում պան­թուր­քա­կան նկր­տում­ներն են: Թուր­քիան իր հաշ­վարկ­նե­րը կա­ռու­ցում է մի կող­մից իր տա­րած­քում կենտ­րո­նա­ցած Մեր­ձա­վոր Արևել­քից փախս­տա­կան­նե­րի շան­տա­ժի վրա` ԵՄ-ին քշե­լով ան­կյուն, մյուս կող­մից (չնա­յած ԱՄՆ-ի կող­մից Ին­ջիր­լի­քի ռազ­մա­բա­զա­յի դեպ Հու­նաս­տան տար­հան­ման հե­ռան­կա­րին) Ղա­րա­բա­ղյան գրա­վյալ տա­րածք­նե­րի «հետ­բեր­ման դեպ­քում», Ի­րա­նի վրա հար­ձակ­ման «պատու­հա­նի»` Ադր­բե­ջա­նին նոն-ստոպ զենք մա­տու­ցող Իս­րա­յե­լի ձեռ­քե­րով (ա­մե­րի­կյան լուռ հա­մա­ձայ­նու­թյամբ, որ­պես պլաց­դարմ` ա­պա­գա հե­ռա­հար պլան­նե­րի հա­մար):


Ա­սել է` Ի­րա­նի հա­մար ևս այս «մար­տը» խիստ վճ­ռո­րոշ է այն ա­ռու­մով, որ իս­րա­յե­լա-գլո­բա­լիս­տա­կան, ի­գի­լա-ա­հա­բեկ­չա­կան-պան­թուր­քա­կան շն­չի ան­մի­ջա­կան հայ­տն­վե­լը իր սահ­մա­նին պա­կաս վտան­գա­վոր չէ, որ­քան մեր, Ար­ցա­խի ու ողջ տա­րա­ծաշր­ջա­նի հա­մար:
Ինչ վե­րա­բե­րում է Ռու­սաս­տա­նին, ճիշտ է, չէր պատ­րաստ­վում «խո­սել» Էր­դո­ղա­նի ու Չա­վու­շօղ­լուի հետ, ո­րով­հետև խա­ղը բաց է, և ա­պա` կաշ­կանդ­ված է ԵԱՀԿ ՄԽ ման­դա­տով` գու­մա­րած ՀԱՊԿ ման­դատ, այ­նու­հան­դերձ, ԵԱՀԿ ՄԽ-ն վեր­ջա­պես շարժ­վեց. հան­դիպ­ման հրա­վի­րեց կող­մե­րին. դր­վե­ցին այդ­պես էլ չկա­յա­ցած հու­մա­նի­տար հրա­դա­դա­րի հիմ­քե­րը:
Իր հեր­թին Վլա­դի­միր Պու­տի­նը «մե­սիջ­ներ» ու­ղար­կեց Հա­յաս­տա­նին, որ­պես ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կեր. ին­չը նշա­նա­յին ա­ռու­մով բա­վա­կա­նին տա­րո­ղու­նակ էր. խաղն այս ա­ռու­մով նույն­պես բաց է, հա­պա­ղումն էլ ու­նի հա­զար ու մի պատ­ճառ:


Բո­լոր դեպ­քե­րում դի­վա­նա­գի­տա­կան սա­ռույ­ցը շարժ­վում է, խոս­քա­յին մա­կար­դա­կը դան­դա­ղո­րեն փո­խա­րին­վում գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի մանր կաս­կա­դով:
Հար­ցե­րի հար­ցը մնում է միա­կը. ի՞նչ ձևա­չա­փով է շա­րու­նակ­վե­լու բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը: Ա­ներկ­բա է` ԵԱՀԿ ՄԽ-ն այ­լընտ­րանք չու­նի: Ի դեպ, նույն ԵԱՀԿ ՄԽ հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րի վեր­ջին հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ ինչ-ինչ վի­ճար­կե­լի կե­տեր այ­նու­հան­դերձ կա­յին` ԵԱՀԿ ՄԽ եր­կր­նե­րի մա­սով, նր­բա­գեղ ան­ցում­ներ կա­յին: Գաղտ­նիք չէ, որ փորձ է ար­վում բա­նակ­ցա­յին ֆոր­մա­տի մեջ «ներ­մու­ծել» նաև Թուր­քիա­յին, ին­չը հայ­կա­կան կող­մի հա­մար ուղ­ղա­կի նոն­սենս է, հղի բա­զում գեո ռիս­կե­րով ու վտանգ­նե­րով: Ա­սել է` ոչ մի դեպ­քում և՛ դր­սի, և՛ ներ­սի ո­րոշ ու­ժե­րի չպետք է թույլ տալ այդ ի­դեա-ֆիք­սի ի­րա­կա­նա­ցու­մը:


Նկա­տենք, որ մինչև հոկ­տեմ­բե­րի 13-ը լռու­թյուն էր խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի մա­սով: Բո­լո­րը հաս­կա­նում էին` հար­ցե­րի հար­ցը դա է, սա­կայն վա-բանկ ոչ մե­կը չէր գնում. Պես­կո­վը նր­բո­րեն հաս­կաց­նում էր, որ դա պետք է հա­կա­մար­տող կող­մե­րի «պա­հան­ջը» լի­նի:
Ա­հա և Սեր­գեյ Լավ­րո­վը բարձ­րա­ձայ­նեց այդ մա­սին: Ին­չը նշա­նա­կում է` սկս­ված փխ­րուն դի­վա­նա­գի­տա­կան քայ­լե­րը հա­սել են նաև այդ կե­տին. ինչ տա­րո­ղա­կա­նու­թյամբ, ինչ սա­ղա­վարտ­նե­րի (կար­ծես` պետք է որ ռու­սա­կան… այդ մա­սին է ակ­նար­կում Լավ­րո­վը), ինչ հա­մա­մաս­նու­թյամբ ու կե­տայ­նու­թյամբ, հաս­կա­նա­լի է, դեռ շատ վաղ է խո­սել: Ընդ ո­րում, խոսք չկա նաև այն մա­սին, թե ար­դյոք Լավ­րո­վը ԵԱՀԿ ՄԽ հա­մա­նա­խա­գա­հու­թյան ընդ­հա­նուր կար­ծի՞քն է հայտ­նում, թե՞ միայն ռու­սա­կան հա­մա­նա­խա­գա­հու­թյան:


ՈՒ­շագ­րավ է, որ հայ­տա­րա­րու­թյունն ար­վել է Ադր­բե­ջա­նի ԱԳ նա­խա­րա­րի հետ հան­դի­պու­մից հե­տո (իսկ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րին խիստ ակ­տիվ ներգ­րավ­վա­ծու­թյուն են ու­նե­ցել Վլա­դի­միր Պու­տի­նը և Սեր­գեյ Շոյ­գուն, ինչն ար­ձա­նագ­րումն է այն ի­րո­ղու­թյան, որ ռու­սա­կան կող­մը շատ լուրջ է տրա­մադր­ված): Ի դեպ, ան­չափ հե­տաքր­քիր ու խիստ տա­րո­ղու­նակ էր Լավ­րո­վի «հայ­տը», որ զին­վո­րա­կան­նե­րի մա­կար­դա­կով պետք է հա­մա­ձայ­նեց­նել շատ մե­խա­նիզմ­ներ… (այս մա­սին այ­սօր ընդ­հան­րա­պես լռում ենք):
Խիստ ու­շագ­րավ է նաև, որ Սեր­գեյ Լավ­րո­վը խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի մա­սին հայ­տա­րա­րու­թյա­նը հա­վե­լել է` ռու­սաս­տան­ցի դի­տորդ զին­վո­րա­կան­նե­րը կա­րող են նե­րառ­վել Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղում հրա­դա­դա­րի վե­րահ­սկ­ման մե­խա­նիզ­մի կազ­մի մեջ։
Դու՛ ա­սա­ցիր:


Լավ­րո­վը խիստ հան­գա­մա­նա­լից ներ­կա­յա­ցել է նաև «մադ­րի­դյան սկզ­բունք­նե­րի» «հի­շո­ղու­թյունն» ու կի­րա­ռու­մը: Փոքր-ինչ ան­հաս­կա­նա­լի է` դա կող­մե­րի հետ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյա՞ն դրսևո­րում է, թե՞ բա­րի ցան­կու­թյուն­նե­րի ո­լոր­տից է:


Ի դեպ, հի­շենք, որ ԵԱՀԿ ՄԽ հա­մա­նա­խա­գա­հու­թյան` ԱՄՆ-Ռու­սաս­տան տի­րույ­թում, ըստ ԱՄՆ նա­խա­գա­հի անվ­տան­գու­թյան խոր­հր­դա­կան Օ’Բրա­յա­նի, Ղա­րա­բա­ղյան հար­ցում առ­կա է գեո­քա­ղա­քա­կան ե­զա­կի դրսևո­րում-հա­մա­ձայ­նու­թյուն ԱՄՆ-ի ու Ռու­սաս­տա­նի միջև: Հա­վա­տա՞նք: Կերևա շու­տով:
Բո­լոր դեպ­քե­րում, այս ա­ռու­մով նույն­պես խա­ղը բաց է: Պետք է հետևել կող­մե­րի, ընդ ո­րում` բո­լոր կող­մե­րի, այդ թվում և մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան ար­ձա­գան­քին` Լավ­րո­վի իս­կա­պես, շատ կարևոր հայ­տա­րա­րու­թյա­նը, հաս­կա­նա­լու` այն լրու­մին հաս­նե­լու շանս ու հնա­րա­վո­րու­թյուն ու­նի՞:
Բո­լոր դեպ­քե­րում, ինչ­պես հրա­դա­դա­րը, չա­վարտ­վող պա­տե­րազ­մը, այն­պես էլ այս «հայ­տա­րա­րու­թյան» ու­ղին շատ բարդ ու ծանր կլի­նի: Սա­կայն ինչ­պես ա­սում են` ցան­կա­ցած բա­նակ­ցու­թյուն ու խա­ղա­ղա­պահ կրա­կո­ցից լավ է:


Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ

Դիտվել է՝ 6369

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ