«Մտածում էի կլինիկաս մեծացնելու մասին և ձեռք էի բերում լավագույն բուժսարքավորումները»

«Իրատեսի» հյուրը «Սրուրեան» ակնաբուժական կենտրոնի հիմնադիր և ղեկավար ԺԱՆԻՆ ՍՐՈՒՐԵԱՆՆ է: Նա սիրիահայ է, Հայաստան մշտական բնակության է տեղափոխվել 2015 թվականին, մասնագիտական գործունեություն է իրականացնում 2016 թվականից:
Մեր զրույցը ակնաբուժությանն անդրադարձից բացի ներառում է նաև այլ թեմաներ:

-Բժշկուհի, Դուք մասնագիտական կրթություն եք ստացել Երևանում, Սիրիայում, ԱՄՆ-ում, Հնդկաստանում: Որտե՞ղ եք ձեռք բերել առավել հիմնարար գիտելիքներ Ձեր ուսումնառության ընթացքում:
-Գիտելիքը չի կարելի սահմանափակել մեկ երկրի մեջ: Ամեն երկրում էլ, ամեն պարագայում էլ կարող ես ինչ-որ գիտելիք քաղել: Չես կարող ասել՝ հիմնական գիտելիքդ քեզ տվել է այսինչ երկիրը, այսինչ դասախոսը, այսինչ հիվանդանոցը: Գիտությունը բաց տարածք է, պետք է ամեն տեղից ինֆորմացիա վերցնես, ինքդ քո զարգացման վրա աշխատես: Ամեն տեղում էլ, ուր ես եղել եմ, աշխատել եմ ամենադրական, ամենաբարձր արդյունքը ստանալ: Այս հիմքով եմ իրականացրել իմ պրակտիկան:
-Դուք շատ ջերմ եք արտահայտվում Սիրիայի մասին: Եթե պատերազմ չլիներ, կշարունակեիք ապրել այնտե՞ղ:
-Կարծում եմ՝ այո՛: Քանի որ հարյուր տարի այնտեղ էինք, պիտի որ շարունակեի այնտեղ էլ ապրել: Հարազատներս էին այնտեղ, մեր ակունքը, իմ մանկության, իմ կյանքի հիշատակները: Ամեն ինչ ունեինք Սիրիայում: Բայց սա չի նշանակում, որ ապրելով Սիրիայում՝ ես հեռու էի Հայաստանից: Սիրիայում ապրելուս ամենափայլուն շրջանում տարին երկու անգամ գալիս էի Հայաստան: Հայրենիքի, հայ մշակույթի, իմ ժողովրդի հետ շփման պահանջը զգում էի: Չէի կարող զրկված մնալ այդ ամենից, պիտի գայի, հագենայի: Երևանի բժշկական ինստիտուտում սովորել եմ Հայաստանի համար ծանր շրջանում՝ 1990-ականներին, բայց միևնույն է, շատ էի սիրում մեր երկիրը, էլ ուր մնաց, թե հիմա չսիրեմ, երբ այսքան բարեփոխված է կյանքը: Հայաստանից Սիրիա եմ գնացել 1996-ին, երբ նոր-նոր էր սկսել կյանքը լավանալ: Սիրիայում սկսեցի աշխատել, հասա կարիերայիս գագաթնակետին, բայց պատերազմը ստիպեց դարձյալ տեղաշարժվել ու, ի վերջո, մշտապես հաստատվել Հայաստանում: Այսինքն՝ կյանքս ամբողջովին հեղափոխությունների մեջ է անցել: Վերջինն էլ այս մեր առողջ հեղափոխությունն էր, որ տեսա ամիսներ առաջ:
-Իսկ եթե Հայաստանը, Աստված մի արասցե, դառնա թեժ պատերազմի գոտի, ու՞ր կգնաք:
-Ես ուրիշ տեղում չեմ կարող ապրել՝ կա՛մ Սիրիայում, կա՛մ Հայաստանում: Հնարավորություն ունեի ապրելու, աշխատելու Ամերիկայում և փորձեցի էլ. 2012-13 թվականներին, երբ նոր էր սկսվել պատերազմը Սիրիայում, մեկնեցի Ամերիկա, բայց չկարողացա մնալ այնտեղ: Եվրոպայում էլ չեմ կարողանա: Նորից վերադարձա Սիրիա, և 2013-16 թվականներին՝ Հալեպի համար ամենածանր շրջանում, երբ օրը 30-40 հրթիռ էր արձակվում մեր ապրած շրջանի վրա, այնտեղ էի: Հետո որոշեցի գալ-հաստատվել Հայաստանում: Ինձ համար կարևորը հոգեպես հագենալն է, հոգեկան հանգստությունը: Փողը չէ կարևորը: Միայն իմ փոքր հացը կարողանամ վաստակել, բայց ունենամ հոգեկան բավարարվածություն, փողոցով քայլեմ ու տեսնեմ հարազատ մարդկանց: Ես հայկական դեմքեր եմ ուզում տեսնել, օտարների տեսնել այլևս չեմ ուզում: Բավական է արդեն: Ցեղասպանությունն ինչ արել, արել է. օտարականի, փախստականի անվանումն ինձ համար շատ դրամատիկ է: Ես մերժում եմ այդ անվանումը: Ես կա՛մ սիրիացի եմ, կա՛մ հայաստանցի: Անշուշտ, գենետիկորեն հայ եմ, և դա է իմ մեջ ավելի ուժեղ կողմը, իսկ սիրիացի լինելս ցեղասպանության հետևանք է:
-Դուք Սիրիայի պատերազմի ժամանակ մասնագիտական գործունեություն եք իրականացրել հենց կրակի գծում: Երբ օգնում էիք վիրավորներին, ի՞նչ զգացողություններ ունեիք. սեփական կյանքի համար վա՞խն էր գերակշռողը, թե՞ նվիրումը բժշկի բարձր առաքելությանը:
-Առաջնայինը մարդկային վարքագիծն է: Երկիրդ դաժան, արյունալի պատերազմի մեջ է, և դու պիտի քո կարողացածն անես: Մանավանդ որ սիրիացիները մեզ շատ լավ են ընդունել ցեղասպանությունից հետո: Մենք ոչ մի խտրականություն չենք զգացել մեր նկատմամբ, օգտվել ենք հավասարապես բոլոր իրավունքներից, որ ունեին տեղացիները: Եվ եկել էր ժամանակը՝ իմ պարտքը տալու այդ երկրին, այդ ժողովրդին, իմ երախտագիտությունն արտահայտելու: Ե՛վ մանուկներին էի բուժում, և՛ զինվորներին, ու նրանք մինչև այսօր էլ երդվում են ինձնով: Ես էլ միշտ պատրաստ եմ նրանց օգնելու կարողացածս ձևով: Ես ոչ միայն պրակտիկ բժիշկ էի, այլև պետական պաշտոնյա. Սիրիայի առողջապահության նախարարությունում էի աշխատում:
-Դուք Ձեր կլինիկայի համար դրսից բուժսարքավորումներ եք բերել:
-Այո՛, իմ գործը Սիրիայում այնքան հաջող էր ընթանում, որ ես մտածում էի կլինիկաս մեծացնելու մասին, ձեռք էի բերում լավագույն բուժսարքավորումները: Ի՞նչ իմանայի, որ մի օր պիտի դուրս գամ այնտեղից: Այսօր ես օգտագործում եմ թե՛ սիրիական, թե՛ ճապոնական, թե՛ շվեյցարական, թե՛ գերմանական սարքեր, որոնք բոլորը նոր են, թարմ: Եթե ունես փորձառություն և հետն էլ ժամանակակից սարքավորումներ, լավ արդյունք ես ստանում:
-Դուք աշխատու՞մ եք սոցփաթեթի շահառուների հետ:
-Այո՛, վերջին ամիսներին պայմանագիր ենք կնքել և աշխատում ենք նաև սոցփաթեթի շահառուների հետ: Այսինքն՝ եթե մարդն ունի վիրահատության կարիք, սպասարկվում է սոցփաթեթի շրջանակներում: Խոսքը չի վերաբերում ստացիոնար հիվանդներին:
-Ինձ հայտնի է նաև, որ Դուք մշակութասեր անձնավորություն եք, և աշխատանքային ծանրաբեռնվածությունը չի խանգարում լինելու մշակութային օջախներում: Քանի որ ապրել եք տարբեր երկրներում, հաղորդակից դարձել նրանց մշակութային կյանքին, ի՞նչ համեմատական կարող եք անցկացնել հայաստանյան և արտասահմանյան երկրների միջև այս առումով:
-Քանի որ տարբեր երկրներում եմ ապրել, բազմամշակութային մարդ եմ դարձել: Կարող եմ լսել արաբական երաժշտություն, հետո կտրուկ անցնել հայկականին, ապա արևմտյանին: Բայց հայկական մշակույթն ինձ ավելի հարազատ է, անշուշտ, որովհետև իմն է: Մենք շատ տաղանդավոր մարդիկ ունենք Հայաստանում, բայց նրանք բավարար ուշադրության չեն արժանանում, չունեն ֆինանսական հնարավորություններ և ստիպված են օրվա մի կեսն աշխատել հացի համար, մյուս կեսը՝ միայն իրենց տաղանդը դրսևորելու, ստեղծագործելու համար: Սա շատ բարդ է: Եվրոպայում մարդիկ այդպիսի խնդիրներ չունեն. շատ հարցեր հոգում է պետությունը: Եթե դրսի հնարավորություններն այստեղ լինեն, մեր տաղանդներն ուղղակի կփայլեն: Տեսնում ենք, չէ՞, թե մրցույթներում ինչպես են մերոնք ներկայանում: Հրաշքներ կան, միայն պետք է հովանավորել նրանց, գոնե մի քիչ: Այդքան բան:
-ՈՒ՞մ եք տեսնում հովանավորի դերում՝ պետությա՞նը, թե՞ մեր ոչ սակավաթիվ մեծահարուստներին:
-Բոլորն էլ պիտի մասնակցեն այդ գործին: Կան նաև արտասահմանյան բազմաթիվ կազմակերպություններ, որ օժանդակում են տաղանդավոր մարդկանց: Բոլոր ուժերը պիտի միանան, որ արդյունք լինի: Չէ՞ որ դա մեր պատիվն է, մեր հպարտությունը, երբ որևէ հայ աշխարհին կարողանում է ներկայանալ իր տաղանդով:

Զրույցը՝ Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»
• «Տգետ­նե­րին շատ ա­վե­լի հեշտ է կա­ռա­վա­րել ամ­բողջ աշ­խար­հում, քան գի­տա­կից մարդ­կանց»

Մեկնաբանություններ