Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Կո­մի­տա­սի սա­փո­րը

Կո­մի­տա­սի սա­փո­րը
16.09.2019 | 17:13
Միջ­նա­դա­րում Քյո­թա­հիա­յում աշ­խույժ և հա­րուստ հայ­կա­կան հա­մայնք է ե­ղել , որ­տեղ էլ 14-15-րդ դա­րե­րում աս­տի­ճա­նա­բար զար­գա­ցել է հախ­ճա­պա­կյա սա­լիկ­ներ ու սա­փոր­ներ պատ­րաս­տե­լու ար­վես­տը, և ձևա­վոր­վել է Քյո­թա­հիա­յի հայ­կա­կան սա­լիկ­նե­րի դպ­րո­ցը: Կա վար­կած, ըստ ո­րի` հախ­ճա­պա­կու պատ­րաստ­ման տեխ­նո­լո­գիան Քյո­թա­հիա Նա­խիջևա­նից բե­րել էին Կո­մի­տա­սի նախ­նի­նե­րը: Քյո­թա­հիա­յի հախ­ճա­պա­կյա սա­լիկ­նե­րը սպի­տակ և կա­պույտ գույ­նի էին : Այ­նու­հետև 17- րդ դա­րում հայ վար­պետ­նե­րը սկ­սում են օգ­տա­գոր­ծել դե­ղին, կա­նաչ գույ­նե­րը, և հայտ­նի հայ­կա­կան կար­մի­րը (tomato-red color Armenian)։ Այս­պի­սով Քյո­թա­հիան դառ­նում է հայ­կա­կան հախ­ճա­պա­կու ար­տադ­րու­թյան կենտ­րոն: Օս­մա­նյան կայս­րու­թյան մեջ նրա հիմ­նա­կան մր­ցա­կի­ցը Իզ­նիկն էր, ո­րի ար­տադ­րան­քը, ի տար­բե­րու­թյուն հայ վար­պետ­նե­րի քրիս­տո­նեա­կան սա­լիկ­նե­րի, իս­լա­մա­կան թե­մա­տի­կա­յով էր:
Ե­ղի­շե Չա­րեն­ցի ան­վան գրա­կա­նու­թյան ու ար­վես­տի թան­գա­րա­նի ե­րաժշ­տա­կան ֆոն­դում պահ­վում է մի գե­ղա­զարդ սա­փոր, որն ուղ­ղա­կիո­րեն կապ­ված է Կո­մի­տաս վար­դա­պե­տի հետ: Սա­փո­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյու­նը մեզ տրա­մադ­րեց թան­գա­րա­նի ե­րաժշ­տա­կան ֆոն­դի վա¬րիչ, ե­րաժշ­տա­գետ Մա­րի­նե Մու­շե­ղյա­նը:
1881-ին տաս­ներ­կուա­մյա Սո­ղո­մո­նը Գևորգ վար­դա­պետ Դեր­ձա­կյա­նի հետ ճա­նա­պարհ է ընկ­նում դե­պի Էջ­միա­ծին: Հաս­նե­լով Էս­քի­շե­հեր, ո­րը 50 կմ հե­ռու էր Քյո­թա­հիա­յից, հյու­րըն­կալ­վում են վար­պետ Թո­րոս Ապ­տա­լյա­նի տա­նը: Վեր­ջինս հո­գում է պա­տա­նու ճա­նա­պար­հա­ծախ­սը: Տա­րի­ներ անց՝ 1913 թ. Կո­մի­տասն անց­նում է Էս­քի­շե­հե­րով ու այս գե­ղա­զարդ սա­փո­րը` որ­պես ե­րախ­տա­գի­տու­թյան նշան, նվի­րում վար­պետ Թո­րո­սին: Վար­պե­տի խնդ­րան­քով Կո­մի­տա­սը հան­դի­պում է Փա­րի­զում երկ­րա­չա­փա­կան վար­ժա­րա­նում սո­վո­րող Հով­նա­թան Ապ­տա­լյա­նին՝ վար­պետ Թո­րո­սի որ­դուն և սա­փո­րը հանձ­նում նրան: Հով­նա­թա­նը սր­բու­թյամբ պա­հում է սա­փո­րը և հայ­րե­նիք վե­րա­դառ­նա­լուց հե­տո նվի­րա­կան սա­փո­րը, որ­պես մա­սունք, հանձ­նում է թան­գա­րա­նին:
Ան­ժե­լա ՎԱՐ­ԴԱ­ՆՅԱՆ
Դիտվել է՝ 16587

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ