Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի դա­տա­վոր­նե­րին վա­ղա­ժամ թո­շա­կի ու­ղար­կելն առևտուր է»

«Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի դա­տա­վոր­նե­րին վա­ղա­ժամ թո­շա­կի ու­ղար­կելն առևտուր է»
10.12.2019 | 00:49

«Ի­րա­տե­սի» զրու­ցա­կիցն է «Լու­սա­վոր Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թ­յան պատ­գա­մա­վոր ՍՐ­ԲՈՒ­ՀԻ ԳՐԻ­ԳՈՐ­ՅԱ­ՆԸ:

-ԱԺ պե­տաի­րա­վա­կան հար­ցե­րի հանձ­նա­ժո­ղո­վը հա­վա­նու­թյուն է տվել ՍԴ ան­դամ­նե­րին վա­ղա­ժամ կեն­սա­թո­շա­կի հնա­րա­վո­րու­թյուն տվող օ­րի­նագ­ծին։ Դուք ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում օ­րի­նա­գի­ծը, և ե­թե կան վտանգ­ներ, ո­րո՞նք են դրանք։
-Սա առևտուր է, ու­րիշ ո­չինչ. ես քեզ գու­մար եմ տա­լիս քո հե­ռա­նա­լու դի­մաց: Ներ­կա իշ­խա­նու­թյան հա­մար, հե­ղա­փո­խա­կան թի­մի հա­մար շատ է­ժա­նա­գին քայլ եմ հա­մա­րում:
-Ձեր կար­ծի­քով՝ սա գոր­ծա՞րք է ՍԴ ան­դամ­նե­րի հետ, և ար­դյո՞ք դրա­նով հնա­րա­վոր կլի­նի լու­ծել ՍԴ-ի շուրջ ա­ռա­ջա­ցած խն­դի­րը՝ հաշ­վի առ­նե­լով, որ ՍԴ մի քա­նի ան­դամ­ներ ար­դեն հայ­տա­րա­րել են, որ չեն հա­մա­ձայ­նի վա­ղա­ժամ անց­նե­լու կեն­սա­թո­շա­կի։
-Ի­հար­կե, դա լու­ծում չէ, մա­նա­վանդ այն պա­րա­գա­յում, երբ իշ­խա­նու­թյու­նը վս­տահ չէ, որ ՍԴ ան­դամ­ներն ու­զում են վա­ղա­ժամ անց­նել թո­շա­կի: Իսկ ի՞նչ են ա­նե­լու հե­տո, ա­վե­լի մեծ գու­մա՞ր են ա­ռա­ջար­կե­լու այլ նա­խագ­ծի շր­ջա­նակ­նե­րում:
-Իշ­խա­նու­թյուն­ներն ին­չու՞ են ա­ռանձ­նաց­նում ՍԴ-ի դա­տա­վոր­նե­րի հար­ցը: Ին­չու՞ այս նա­խա­գի­ծը, օ­րի­նակ, մյուս դա­տա­րան­նե­րի դա­տա­վոր­նե­րի վրա չի կա­րող տա­րած­վել: Եվ, առ­հա­սա­րակ, որ­քա­նո՞վ է ար­դա­րաց­ված ՀՀ «հպարտ և ար­ժա­նա­պա­տիվ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի» հաշ­վին դա­տա­վոր­նե­րին այդ­քան գու­մար տրա­մադ­րե­լը:
-Օ­բյեկ­տիվ է հար­ցադ­րումդ՝ ին­չու՞ միայն ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րին: Այդ ո­լոր­տում, ա­յո, ի­րա­կան բա­րե­փո­խում­ներ են պետք, ին­չի մա­սին մեկ ան­գամ չէ, որ խո­սել ու խո­սում են մեր ի­րա­վա­բան գոր­ծըն­կեր­նե­րը: Դա­տա­կան հա­մա­կար­գի նկատ­մամբ առ­հա­սա­րակ վս­տա­հու­թյուն չկա, ու այդ ուղ­ղու­թյամբ պետք է աշ­խա­տանք տա­նել ոչ թե դա­տա­վոր­նե­րից ա­զատ­վե­լով կամ դա­տա­րան­նե­րի դռ­նե­րը փա­կե­լով, այլ մաս­նա­գի­տա­կան քն­նար­կում­նե­րով, հաս­կա­նա­լով՝ որ­տեղ են խու­թե­րը, ինչ­պես լու­ծել առ­կա խն­դիրն ու ա­ռող­ջաց­նել հա­մա­կարգն առ­հա­սա­րակ:
-Այս օ­րե­րին քն­նարկ­վում է ևս մեկ խնդ­րա­հա­րույց նա­խա­գիծ՝ ա­ռող­ջա­պա­հա­կան պար­տա­դիր ա­պա­հո­վագ­րու­թյան մա­սին: Ի՞նչ մտա­հո­գու­թյուն­ներ ու­նեք այդ նա­խագ­ծի առն­չու­թյամբ: Թույ­լատ­րե­լի՞ է 6 տո­կո­սով ա­վե­լաց­նել աշ­խա­տող քա­ղա­քա­ցի­նե­րից գանձ­վող հար­կը:
-Այս­տեղ հա­կա­սա­կան շատ հար­ցեր կան, միան­գա­մից պար­տա­դիր ա­պա­հո­վագ­րու­թյան անց­նե­լը հեշտ չէ, բժշ­կա­կան կենտ­րոն­ներն ար­դյո՞ք պատ­րաստ են դրան, և ար­դյո՞ք մար­դիկ պատ­րաստ են ի­րենց աշ­խա­տա­վար­ձի 6 տո­կո­սը տրա­մադ­րե­լու կաս­կա­ծե­լի ո­րա­կով ա­պա­հո­վագ­րու­թյան հա­մար: Կար­ծում եմ՝ նախ պետք է սկ­սել կա­մա­վոր ա­պա­հո­վագ­րու­թյան մե­խա­նիզմ­նե­րի մշա­կու­մից, հաս­կա­նալ, որ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի մա­տուց­ման ո­րակն է թե­րի, շտ­կել դրանք, ու­ժե­ղաց­նել ա­ռող­ջա­պա­հա­կան հա­մա­կարգն առ­հա­սա­րակ, ա­պա նոր անց­նել ա­ռող­ջա­պա­հա­կան պար­տա­դիր ա­պա­հո­վագ­րու­թյա­նը: Բա­ցի այդ, քա­ղա­քա­ցի­ներ կան, որ ար­դեն իսկ ընտ­րել են ա­պա­հո­վագ­րա­կան ըն­կե­րու­թյուն­ներ, պայ­մա­նագ­րեր կա­պել ու վճա­րում կա­տա­րել: Ի՞նչ է ստաց­վում, նրան­ցից երկ­րորդ ան­գա՞մ պետք է գու­մար գանձ­վի:
Ան­հաս­կա­նա­լի է նաև, թե, օ­րի­նակ, բարձր աշ­խա­տա­վարձ ստա­ցո­ղին, ու­մից, են­թադ­րա­բար, ա­վե­լի շատ է գու­մար պահ­վե­լու, ի՞նչ ծա­ռա­յու­թյուն են մա­տու­ցե­լու՝ ի հա­մե­մա­տու­թյուն նվա­զա­գույն աշ­խա­տա­վարձ ստա­ցո­ղի, թո­շա­կա­ռուի կամ գոր­ծա­զուր­կի: Այս բո­լոր հար­ցերն այժմ ան­պա­տաս­խան են, իսկ ցան­կա­ցած ռե­ֆորմ պետք է ա­ռաջ տա­նի, ոչ թե խճ­ճի մարդ­կանց: Ա­յո, մենք պետք է գնանք պար­տա­դիր ա­ռող­ջա­պա­հա­կան ա­պա­հո­վագ­րու­թյան, մեր քա­ղա­քա­ցի­ներն այդ ո­լոր­տում ա­մեն օր բազ­մա­թիվ խն­դիր­նե­րի հետ են բախ­վում, բայց քա­նի դեռ ե­րաշ­խիք չկա, որ գու­մար վճա­րե­լուց հե­տո ընդ­հան­րա­պես չեն բախ­վե­լու, պետք է պատ­րաստ­վել, ո­րո­շել՝ ինչ­պես ա­նել, որ խն­դիր­ներն ա­վե­լի քիչ լի­նեն:
-«Բարձ­րա­գույն կր­թու­թյան մա­սին» օ­րեն­քի փո­փո­խու­թյուն­նե­րը լուրջ քն­նար­կում­նե­րի ա­ռիթ են տվել: Այդ մտա­հո­գու­թյուն­նե­րից է, օ­րի­նակ, ռեկ­տոր­նե­րի ընտ­րու­թյան կար­գը փո­փո­խե­լու հար­ցը, հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­նե­րի դա­սա­վան­դու­մը ոչ պար­տա­դիր դարձ­նե­լը: Ինչ­պե՞ս եք վե­րա­բեր­վում այդ փո­փո­խու­թյուն­նե­րին:
-Բու­հե­րում ա­ռար­կա­նե­րի բեռ­նա­թա­փու­մը մայ­րե­նիի հաշ­վին չպետք է ար­վի: Ծրագ­րերն այն­պես պետք է փոխ­վեն, որ ու­սա­նո­ղը հե­տաք­րք­րու­թյամբ սո­վո­րի մայ­րե­նին: Դպ­րոց­նե­րում այն­քան են ծան­րա­բեռ­նում ե­րե­խա­նե­րին, որ նրանք թե­մա­նե­րը չեն հասց­նում ըն­կա­լել, մար­սել: Դպ­րո­ցա­կան ծրա­գի­րը թեթևաց­նե­լու կա­րիք կա, դրա մի մա­սը պետք է բուհ տե­ղա­փո­խել: Ինքս էլ դա­սա­վան­դում եմ բու­հում ու կա­րող եմ վս­տա­հեց­նել, որ բո­լոր ծրագ­րե­րը պետք է վե­րա­նայ­վեն: Ինչ վե­րա­բե­րում է հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­նե­րի՝ պար­տա­դիր կամ ոչ պար­տա­դիր լի­նե­լուն, հարց է ա­ռա­ջա­նում՝ բու­հե­րը պատ­րա՞ստ են կա­մա­վոր ինչ-որ բան ընտ­րե­լուն, թե՞ քմա­հա­ճույ­քով են ա­ռաջ­նորդ­վե­լու: Մր­ցու­նակ գի­տու­թյուն ու­նե­նա­լու ա­ռու­մով պետք է նշեմ, որ ֆի­նան­սա­վո­րու­մը, ա­յո, մեծ դե­րա­կա­տա­րում ու­նի, մինչ­դեռ գի­տու­թյան ֆի­նան­սա­վոր­ման ուղ­ղու­թյամբ, կար­ծես, ա­ռանց­քա­յին քայ­լեր չեն կա­տար­վում։
-Իսկ ո՞րն է դրա պատ­ճա­ռը, և ե՞րբ պետք է այդ­պի­սի ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյուն որ­դեգ­րի կա­ռա­վա­րու­թյու­նը։
-Մենք հի­մա չենք կա­րող գի­տու­թյան մա­սին մեծ-մեծ խո­սել: Նա­յեք բու­հե­րի աշ­խա­տող­նե­րի աշ­խա­տա­վար­ձե­րը. ժա­մավ­ճա­րա­յին կար­գով աշ­խա­տող ա­սիս­տենտ­նե­րը մար­զե­րի բու­հե­րում ամ­սա­կան 9000 դրամ են ստա­նում, դե ա­րի ու այդ մարդ­կանց ա­սա՝ գնա­ցեք գյուտ ա­րեք, դի­սեր­տա­ցիա պաշտ­պա­նեք, դա ռեա՞լ է: Ի­հար­կե ռեալ չէ: Կար­ծում եմ՝ այս հար­ցի պա­տաս­խա­նը ստա­նա­լու հա­մար պետք է շատ հետ գնալ, հաս­նել մինչև չնո­րոգ­ված, քանդ­վող ման­րա­հա­տա­կով, փայ­տի վա­ռա­րան­նե­րով, ծխա­համ և ու­սու­ցիչ­նե­րի պա­կա­սով դպ­րոց­ներ: Հա­մայ­նք­նե­րում մտա­ծող ե­րե­խա­նե­րի հս­կա նե­րուժ ու­նենք, ո­րը խեղդ­վում է այդ ա­մե­նի մեջ: Սյու­նի­քի մար­զի Գո­րայք հա­մայն­քի դպ­րո­ցում, ինչ-որ մի ծրագ­րի շր­ջա­նակ­նե­րում, մի ե­րի­տա­սարդ ու­սուց­չու­թյուն էր ա­նում: Այդ ըն­թաց­քում Գո­րայ­քի ե­րե­խա­նե­րը սկ­սել էին հաղ­թել օ­լիմ­պիա­դա­նե­րում, բայց ե­րի­տա­սար­դի՝ գյու­ղը լքե­լուց հե­տո այլևս նման ակ­տի­վու­թուն չն­կատ­վեց: Սա մտա­ծե­լու, լր­ջո­րեն մտա­ծե­լու տե­ղիք է տա­լիս:
-ԿԳՄՍ նա­խա­րար Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի հետ հան­դի­պում պա­հան­ջող ՀՅԴ-ա­կան ե­րի­տա­սարդ­նե­րի նկատ­մամբ ոս­տի­կա­նու­թյու­նը ուժ է կի­րա­ռել ու 24 մար­դու բեր­ման են­թար­կել: Դուք այ­ցե­լել եք նրանց, ա­ջակ­ցու­թյուն հայտ­նել: Ինչ­պե՞ս եք մեկ­նա­բա­նում երևույ­թը:
-Ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան ու­ղի բռ­նած երկ­րում ցույցն այդ­պես չեն ցրում: Կար­ծում եմ՝ կա­ռա­վա­րու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը ցու­ցա­րար­նե­րի հետ հան­դիպ­ման պետք է գնա­յին, քա­նի որ ի­րա­վի­ճա­կը գնա­լով պրկ­վում էր: Պետք էր հան­դարտ, խա­ղաղ խո­սել: Ե­թե ես լի­նեի ԿԳ նա­խա­րա­րը, կիջ­նեի, կխո­սեի ցու­ցա­րար­նե­րի հետ, նրանց հետ մի քա­նի հայ­րե­նա­սի­րա­կան երգ կեր­գեի, ու կսկ­սեինք քն­նար­կել ա­ռա­ջարկ­ներն ու հաշ­վի նս­տել դրան­ցից ա­մե­նա­ռա­ցիո­նա­լի հետ:
Զրույ­ցը` Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 9427

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ