Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Առանց այն էլ հե­ղա­փո­խա­կա­նաց­ված երկ­րում հե­ղա­փո­խու­թ­յուն ա­նե­լու փոր­ձը հի­մա­րու­թ­յուն է

Առանց այն էլ հե­ղա­փո­խա­կա­նաց­ված երկ­րում հե­ղա­փո­խու­թ­յուն ա­նե­լու փոր­ձը հի­մա­րու­թ­յուն է
24.12.2019 | 01:08
Բո­լո­րին հաս­կա­նա­լի է, որ ի­րան­ցի դի­վա­նա­գետ Թախթ-Ռա­վան­չին ՄԱԿ-ի ԱԽ ան­դամ­նե­րի ընտ­րու­թյան կար­գի փո­փո­խու­թյուն է պա­հան­ջում նրա հա­մար, որ ԱՄՆ-ին զր­կի ԱԽ մյուս ան­դամ­նե­րին թե­լադ­րե­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նից, թե ինչ­պես քվեար­կեն Ի­րա­նի դեմ պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի վե­րա­բե­րյալ ա­մե­րի­կյան ա­ռա­ջար­կու­թյուն­նե­րի հար­ցում։ Չէ՞ որ Թեհ­րա­նի դեմ ԱԽ-ի նախ­կին պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը, ո­րոնք սահ­մա­նա­փա­կում էին, օ­րի­նակ, ժա­մա­նա­կա­կից սպա­ռա­զի­նու­թյուն­ներ ձեռք բե­րե­լու Ի­րա­նի ի­րա­վուն­քը, 2020-ին կկորց­նեն ի­րենց ու­ժը։ Օ­րի­նակ, ա­մե­րի­կա­ցի լրագ­րող Բո­բի Գո­շը «Bloomberg»-ի հա­մար հոդ­վա­ծում հի­շեց­րել է այդ փաս­տի մա­սին և խիստ քն­նա­դա­տել Թրամ­փին հա­կաի­րա­նա­կան ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան հա­մար։ Նա նշել է, որ Պեն­տա­գո­նում նա­խազ­գու­շաց­րել են, թե 2020 թ. վեր­ջին, երբ լրա­նա զեն­քի մա­տա­կա­րար­ման ՄԱԿ-ի սահ­մա­նած ար­գել­քի ժամ­կե­տը, Ի­րա­նը մտա­դիր է ձեռք բե­րե­լու ար­դի սպա­ռա­զի­նու­թյուն, նե­րա­ռյալ տան­կեր և ռեակ­տիվ կոր­ծա­նիչ­ներ։ «Ռու­սաս­տա­նի հետ Ի­րանն ար­դեն բա­նակ­ցում է Սու-30 կոր­ծա­նիչ­ներ, Յակ-130 ու­սում­նա-մար­տա­կան ինք­նա­թիռ­ներ, S-90 տան­կեր, ՀՕՊ հա­մա­կար­գի U-400-ներ և «Բաս­տիոն» ա­ռափ­նյա հր­թի­ռա­յին հա­մա­լիր­ներ գնե­լու շուրջ,- աս­վում է հոդ­վա­ծում։- Ի­րա­նը կա­րող է ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նել նաև չի­նա­կան ռազ­մա­կան տեխ­նի­կա­յի շու­կա­յին»։ Գո­շը գրում է, որ Թրամ­փի կա­ռա­վա­րու­թյունն ա­նում է հնա­րա­վոր ա­մեն բան ար­գել­քը եր­կա­րաձ­գե­լու հա­մար, բայց «հաշ­վի առ­նե­լով, որ ԱՄՆ-ը դուրս է ե­կել մի­ջու­կա­յին հա­մա­ձայ­նագ­րից, չնա­յած նրա մյուս մաս­նա­կից­նե­րը բազ­միցս կոչ են ա­րել դա չա­նե­լու, Թրամ­փի վար­չա­կազ­մը հա­վա­նա­բար չի կա­րող ստա­նալ նույ­նիսկ Ֆրան­սիա­յի և Մեծ Բրի­տա­նիա­յի ա­ջակ­ցու­թյու­նը»։ Ի­րան­ցի դի­վա­նա­գետ Թախթ-Ռա­վան­չիի պա­հանջ­ներն ա­պա­ցույց են, որ Թեհ­րանն ու­շա­դիր և զգույշ է ու վա­ղօ­րոք հա­կա­հար­ձակ­ման է պատ­րաստ­վում ՄԱԿ-ում Թրամ­փից սպաս­վող «ա­քա­ցի­նե­րին»։ Ընդ ո­րում, ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նենք, ՄԱԿ-ում Ի­րա­նի մշ­տա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցի­չը կոշտ կեր­պով հայ­տա­րա­րում է, որ «Անվ­տան­գու­թյան խոր­հր­դի բա­րե­փո­խու­մը ոչ թե տար­բե­րակ­նե­րից մեկն է, այլ միակ լու­ծումն է»։ Հա­վե­լենք՝ ե­թե այդ լու­ծու­մը կա­յա­նա (իսկ Ի­րա­նին շա­տե­րը կցան­կա­նան պաշտ­պա­նել), դա կն­շա­նա­կի ԱՄՆ-ի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ա­զա­տու­թյան սահ­մա­նա­փա­կում ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի շր­ջա­նա­կում, պետք է են­թադ­րել, նաև ողջ մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րե­զում։
ՈՒ­րեմն այդ ի՞նչ «անհ­րա­ժեշտ ժա­մա­նա­կա­կից բա­րե­փո­խում­նե­րի» մա­սին են հոգ տա­նում Ի­րա­նի կեղծ բա­րե­կամ­նե­րը տար­բեր եր­կր­նե­րում։ Թեհ­րանն ա­ռա­վե­լա­գույնս պարզ հայ­տա­րա­րել է, որ բա­րե­փոխ­ման կա­րիք ու­նի մի­ջազ­գա­յին-ի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գը ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի գլ­խա­վո­րու­թյամբ, ոչ թե Ի­րա­նի ներ­քին կյան­քը։ Իս­կա­պես, այդ ո՞վ է ի­րա­նա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին մե­ղադ­րում քա­րա­ցա­ծու­թյան ու լճաց­ման մեջ. այն­պի­սի եր­կր­նե­րի քա­ղա­քա­ցի­ներ, հենց ո­րոնք դեռևս ան­կա­յուն են։ Ի­րա­նը վա­ղուց է տն­տե­սու­թյան բա­րե­փոխ­ման գոր­ծըն­թա­ցում. ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեին 2016-ին հայ­տա­րա­րել է Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան նոր փու­լի մա­սին, որն իս­կա­կան տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյուն կլի­նի. ար­տա­հան­ման ծա­վա­լում աս­տի­ճա­նա­բար պետք է նվա­զի նավ­թի և գա­զի տո­կո­սը հօ­գուտ ոչ­նավ­թա­յին ու ոչ­գա­զա­յին ար­տա­հան­ման։ Եր­կիրն ու­զում են «հա­նել ած­խաջ­րած­նա­յին ա­սե­ղի վրա­յից», Ի­րա­նը տն­տե­սու­թյան ոչ­նավ­թա­յին ու ոչ­գա­զա­յին ո­լորտ­նե­րի ա­րա­գաց­ված զար­գաց­ման լուրջ պլան­ներ ու­նի։ Օ­րի­նակ, Ի­րա­նի ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան մի­ջազ­գա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան գծով տնօ­րեն Մոհ­սեն Ա­սա­դի Լա­րին նո­յեմ­բե­րի 26-ին հայ­տա­րա­րել է, որ Ի­րանն ար­դեն 90 %-ով ինքն ի­րեն ա­պա­հո­վում է դե­ղո­րայ­քով, և «ի­րա­նա­կան 17 բար­ձր­տեխ­նո­լո­գիա­կան դե­ղա­տե­սակ­ներ շու­տով կգ­րանց­վեն և կար­տա­հան­վեն Ռու­սաս­տան»։ Արևմուտ­քում կամ թե­կուզ ԱՊՀ եր­կր­նե­րում որևէ մե­կը երբևէ գրել կամ են­թադ­րե՞լ է, որ Ի­րա­նում ա­րա­գո­րեն զար­գա­նում է դե­ղա­գոր­ծու­թյու­նը։ Ճիշտն ա­սած, չեմ հի­շում։ Այս­պի­սով, տն­տե­սա­կան ու սո­ցիա­լա­կան ո­լորտ­նե­րում Ի­րանն իր բա­րե­փո­խում­ներն ա­նում է և դր­սի խոր­հուրդ­նե­րի կա­րի­քը չի զգում։
Նո­յեմ­բե­րի 24-ին Ի­րա­նի հոգևոր ա­ռաջ­նորդ Խա­մե­նեին նա­խազ­գու­շաց­րեց, որ հա­տու­կենտ բո­ղոք­նե­րը և վան­դա­լիզ­մի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը վտան­գա­վոր ի­րադ­րու­թյուն կս­տեղ­ծեն Ի­րա­նում։ Անվ­տան­գու­թյան բա­ցա­կա­յու­թյու­նը ներ­կա­յաց­նե­լով որ­պես սար­սա­փե­լի ա­ղետ հա­սա­րա­կու­թյան հա­մար, նա ա­սաց, որ «աշ­խար­հի բո­լոր չար կենտ­րոն­նե­րը» վեր­ջին օ­րե­րին ի­րենց ջան­քե­րը կենտ­րո­նաց­րել են Ի­րա­նում ան­կար­գու­թյուն­նե­րը խրա­խու­սե­լու վրա։ Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին նա զգու­շու­թյուն ցու­ցա­բե­րե­լու կոչ ա­րեց, որ­պես­զի վա­ռե­լի­քի գնի բարձ­րա­ցու­մը չհան­գեց­նի այլ ապ­րանք­նե­րի գնա­ճի։
Ին­չի՞ն «պատ­րաստ չեն», «ին­չու՞մ հա­մա­պա­տաս­խան չեն» Ի­րա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը։ Տես­նում ենք, որ ան­հա­մա­պա­տաս­խա­նու­թյամբ տա­ռա­պում են, ա­վե­լի շուտ, Ի­րա­նից դուրս գտն­վող այն շր­ջա­նակ­նե­րը, ո­րոնք պար­զու­նակ ձևով ծրագ­րա­վոր­ված են Թեհ­րա­նում «իշ­խա­նա­փո­խու­թյան» հաս­նե­լու, ոչ թե «հա­սա­րակ ի­րան­ցի­նե­րի ծանր փոր­ձու­թյուն­նե­րի» մա­սին մտա­հոգ­վե­լու հա­մար։ Դա նկա­տե­լի է ան­զեն աչ­քով։ Ինչ­պես նո­յեմ­բե­րի 25-ին հայ­տա­րա­րել է նավ­թամ­թերք­նե­րի բաշխ­ման ի­րա­նա­կան ազ­գա­յին ըն­կե­րու­թյան սեղմ­ված բնա­կան գա­զի (ՍԲԳ) ա­ռաջ­մղ­ման ծրագ­րի ղե­կա­վար Հա­սան Գո­լի­պու­րը, բեն­զի­նի նոր­մա­վոր­ման սխե­մա­յի ներդ­րու­մից հե­տո երկ­րում 10 %-ով ա­վե­լա­ցել է ՍԲԳ-ի սպա­ռու­մը։ «Երկ­րում ՍԲԳ-ի օ­րա­կան սպա­ռումն ա­վե­լա­ցել է 2 մլն խո­րա­նարդ մետ­րով»,- հա­ղոր­դել է IRNA գոր­ծա­կա­լու­թյու­նը։ Ել­քը գտն­ված է. օ­րի­նակ՝ Հա­յաս­տա­նում ավ­տոտ­րանս­պոր­տի մոտ 95 %-ը վա­ղուց գա­զով է աշ­խա­տում, իսկ ռու­սա­կան կա­ռա­վա­րու­թյու­նը աչ­քի տակ է ա­ռել բեն­զի­նա­յին շար­ժիչ­նե­րը գա­զով աշ­խա­տեց­նե­լու տար­բե­րա­կը։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, որ­պես վա­ռե­լիք գա­զը բեն­զի­նից է­ժան է։ Մի խոս­քով, իր տն­տե­սա­կան հար­ցերն Ի­րա­նը կվճ­ռի ու­նե­ցած բազ­մա­թիվ ու բազ­մա­տե­սակ ներ­քին պա­շար­նե­րի հաշ­վին։ Մի՞­թե նա­խա­գահ ըն­տր­վե­լուց ան­մի­ջա­պես հե­տո Թրամ­փը չէր խոս­տո­վա­նել, որ ի­րենց երկ­րում ոչ թե 48, այլ 90 մլն գոր­ծա­զուրկ կա։ ԱՄՆ-ում սո­ցիա­լա­պես ա­նա­պա­հով կամ վատ ա­պա­հով­ված քա­ղա­քա­ցի­նե­րի թիվն ա­վե­լի մեծ է, քան Ի­րա­նի այ­սօր­վա բնակ­չու­թյան թի­վը (մոտ 84 մլն)։ ՈՒ­րեմն ին­չի՞ մա­սին են «ճռ­վո­ղում» Արևմուտ­քում։ Հի­շեց­նենք նրանց, որ Ի­րա­նում վի­ճակն այն­պի­սին չէ, որ երկ­րի չա­փա­հաս բնակ­չու­թյան 1/3-ը կամ 1/4-ը լի­նի գոր­ծա­զուրկ։ Ժա­մա­նակն է, որ աշ­խա­տա­տե­ղե­րի ե­րաշ­խա­վոր­ված ա­պա­հով­ման, հետևա­պես աշ­խա­տող­նե­րի կա­յուն ու ե­րաշ­խա­վոր­ված ե­կամ­տի ա­պա­հով­ման գոր­ծո­նի մա­սին մտա­հոգ­վեն Փա­շի­նյա­նի «ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան» կա­ռա­վա­րու­թյու­նը Հա­յաս­տա­նում, այլ «ժո­ղովր­դա­վար­նե­րը»՝ հետ­խոր­հր­դա­յին տա­րած­քում, Եվ­րո­պա­յում: Տե­ղին է նկա­տել Ի­րա­նի ԱԳՆ-ի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ա. Մու­սա­վին, որ «Եվ­րո­պան ա­վե­լի լավ է նախ իր ան­կար­գու­թյուն­նե­րով ու խն­դիր­նե­րով զբաղ­վի։ Այն­տեղ ա­մեն շա­բաթ լի­նում են ձեր­բա­կա­լու­թյուն­ներ, ո­րոնց հետևան­քով զո­հեր կան»՝ ակն­հայ­տո­րեն ակ­նար­կե­լով «դե­ղին բաճ­կոն­նե­րի շար­ժու­մը» Ֆրան­սիա­յում։
Ո՞վ և ին­չի՞ց է դժ­գոհ Ի­րա­նի ներ­սում։ Մենք ըն­թեր­ցող­նե­րին կոչ ենք ա­նում հի­շե­լու և մեզ հի­շեց­նե­լու, թե էլ որ երկ­րում է բարձ­րա­գույն իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցուց­չի մեր­ձա­վոր ազ­գա­կա­նը 5 տար­վա բան­տար­կու­թյան դա­տա­պարտ­վել կո­ռուպ­ցիա­յի հա­մար։ Ի­րա­նում այդ­պի­սի օ­րի­նակ­նե­րը շատ են. բան­տում նս­տած է նա­խա­գահ Ռո­հա­նիի եղ­բայ­րը։ Նրա­նից ա­ռաջ, ե­թե չեն էլ նս­տել, ա­պա եր­կար տա­րի­ներ բա­վա­կան կոշտ տնա­յին կա­լան­քի տակ տա­ռա­պել են ա­ռա­ջին ա­յա­թո­լա Ռու­հոլ­լա Հո­մեյ­նիի ազ­գա­կան­նե­րը։ Հան­րու­թյու­նից մե­կու­սաց­վել են նախ­կին նա­խա­գահ­ներ Հա­շե­մի Ռաֆ­սան­ջա­նին, Մո­հա­մադ Խա­թա­մին... Ազ­գա­նուն­նե­րը քի՞չ են։ Թող որևէ մե­կը նման օ­րի­նակ­ներ բե­րի, ա­սենք, Ֆրան­սիա­յից։ Թե չէ ինչ ե­ղավ։ Գն­դա­պետ Քա­դա­ֆիի որ­դին չհասց­րեց նա­խա­գահ Նի­կո­լա Սար­կո­զիին մե­ղադ­րել Լի­բիա­յից նա­խընտ­րա­կան կա­շառք ստա­նա­լու մեջ, երբ Ֆրան­սիան իս­կույն սկ­սեց ռմ­բա­կո­ծել Լի­բիան և դրա ար­դյուն­քում մաս­նակ­ցեց հենց գն­դա­պետ Քա­դա­ֆիի սպա­նու­թյա­նը։ Հա­վա­նա­բար ինչ-որ մեկն այդ­պի­սի՞ «ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյուն» է ե­րա­զում ներդ­նել ու տես­նել Ի­րա­նում...
Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի դժ­վա­րու­թյուն­նե­րի մա­սին կա­րե­լի է հո­գալ ա­վե­լի կա­ռու­ցո­ղա­բար, հաս­կա­նա­լով, որ հա­կաի­րա­նա­կան պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը վե­րաց­նե­լը և Իս­լա­մա­կան Հան­րա­պե­տու­թյան պե­տա­կան կար­գի տա­պալ­ման մտադ­րու­թյու­նից հրա­ժար­վե­լը զգա­լի մի­ջոց­ներ կխ­նա­յեն Ի­րա­նի հա­մար, ո­րը դրանք կուղ­ղի երկ­րի տն­տե­սու­թյանն ու սո­ցիա­լա­կան ո­լոր­տի բա­րե­լավ­մա­նը։ Այ­սինքն, պետք է ֆի­նան­սա­վո­րել ոչ թե հա­կա­կա­ռա­վա­րա­կան «բո­ղոք­նե­րը և «Կոր­չի ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեին» և «Կոր­չի իս­լա­մը» տի­պի կո­չե­րը, ինչ­պես դա վեր­ջերս Երևա­նում ա­նում էին Ի­րա­նի թշ­նա­մի­նե­րի վարձ­կան­նե­րը, այլ հո­վա­նա­վո­րել հա­կաա­մե­րի­կյան բո­ղոք­նե­րի անց­կա­ցու­մը, քա­նի որ հենց ԱՄՆ-ն է դուրս ե­կել «մի­ջու­կա­յին գոր­ծար­քից» և նոր պատ­ժա­մի­ջոց­ներ սահ­մա­նել Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի դեմ։ Իսկ գու­ցե «բա­րե­փո­խում­նե­րի» ան­վան տակ ինչ-որ մեկն Ի­րա­նի ա­պաիս­լա­մա­կա­նա­ցու՞մն է փայ­փա­յում, ե­թե հաճ­կա­տար­նե­րի խմ­բին թե­լադ­րել է գնալ Երևան ու նման կար­գա­խոս­ներ վան­կար­կել։ Հենց ու­ղար­կող­նե­րին է ուղղ­ված մեր կոչ-ա­ռա­ջար­կը. էլ ին­չու՞ ման­րա­նանք, ե­կեք մո­լո­րա­կի կյան­քից միան­գա­մից վռն­դենք բո­լոր Աբ­րա­հա­մա­կան կրոն­նե­րը, ոչ թե շեշ­տենք միայն իս­լա­մը և հենց ի­րա­նա­կան (շիա­կան) իս­լա­մը։ Վա­յել չէ պա­տե­րազ­մե­լը հա­վա­տի, կրո­նի դեմ։
Ի դեպ, Ի­րա­նի ներ­սում բո­ղո­քա­վոր­նե­րը դժ­գո­հում էին կա­ռա­վա­րու­թյու­նից ու նրա ղե­կա­վար­ից՝ Հա­սան Ռո­հա­նիից, բայց ոչ մե­կը, նույ­նիսկ զեն­քը ձեռ­քին ձեր­բա­կալ­ված­նե­րը, չի հա­մար­ձակ­վել ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի դեմ ինչ-որ բան գո­ռալ։ Դուր չի՞ գա­լիս Գե­րա­գույն ա­ռաջ­նոր­դը, եր­կիրն ու­նի Սահ­մա­նադ­րու­թյուն, ո­րի մեջ հս­տակ գր­ված է, թե երբ կա­րող են վա­ղա­ժամ­կետ դա­դա­րեց­վել նրա լիա­զո­րու­թյուն­նե­րը։ Իսկ Արևմուտ­քից ճե­պով Երևան ե­կած ինչ-որ խումբ սիրտ է ա­րել՝ և՛ իս­լա­մի, և՛ ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի դեմ։ Դա նույնն է, թե հի­մա ինչ-որ մե­կը հո­վա­նա­վո­րի, ա­սենք, աշ­խար­հի 500 մլն մահ­մե­դա­կան­նե­րի ու չի­նա­ցի­նե­րի մեկ­նու­մը ԱՄՆ-ի Յու­տա նա­հանգ և բո­լոր այն եր­կր­ներ, որ­տեղ կան ԱՄՆ-ի դես­պա­նատ­ներ և այն­տեղ կազ­մա­կեր­պել վճար­ված հան­րա­հա­վաք­ներ («ժո­ղո­վուրդ­նե­րը պա­հան­ջում են») մոր­մոն­նե­րի, ե­հո­վա­կան­նե­րի, ադ­վեն­տիստ­նե­րի դեմ։ Կարճ ա­սած, բո­լոր ա­ղան­դա­վոր­նե­րի դեմ, ո­րոնք սո­վո­րա­բար ներ­դր­վում են տա­րաբ­նույթ «գու­նա­վոր հե­ղա­փո­խու­թյուն­նե­րի» մեջ։ Արևմուտ­քի «հե­ղա­փո­խա­կան­ներ» և մո­լո­րա­կի եր­կր­նե­րում նրանց մանկ­լա­վիկ­ներ, ձեզ չի՞ սար­սա­փեց­նում ա­պա­գա են­թադ­րա­կան 500 մլն «բո­ղո­քա­վոր­նե­րի» հե­ռան­կա­րը։ Ե­թե ոչ, ա­պա շատ ի­զուր, ո­րով­հետև «իքս» ժամն ա­վե­լի ու ա­վե­լի մոտ է։
Այդ պատ­ճա­ռով այ­սօր նախ­կին հե­ռան­կարն է։ Ցա­մա­քա­յին կամ օ­դա­յին ու հր­թի­ռա­յին ռմ­բա­կոծ­ման տես­քով բա­ցա­հայտ զին­ված բախ­ման ԱՄՆ-ը հա­զիվ թե գնա։ Իս­րա­յե­լը կա­րող է փոր­ձել, բայց միայն տե­ղա­կան սադ­րան­քի, այն էլ՝ ու­րի­շին հար­վա­ծի տակ դնե­լու մի­ջո­ցով, ինչ­պես սի­րիա­կան ՀՕՊ-ի հար­վա­ծի տակ դրեց ռու­սա­կան «Իլ-20» ինք­նա­թի­ռը։ ԵՄ-ը և ՆԱ­ՏՕ-ն ԱՄՆ-ին են նա­յում ու վա­խե­նում, ինչ­պես ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը։ Այլ թշ­նա­մի­ներ Ի­րա­նը չու­նի. թվարկ­ված­նե­րը հան­գիստ կթող­նեն, ա­րա­գո­րեն կհան­դարտ­վեն Հոր­դա­նա­նի Աբ­դալ­լա թա­գա­վո­րը, Սաու­դյան Ա­րա­բիան, Բահ­րեյ­նը, ա­վե­լի կլր­ջա­նա Թուր­քիան՝ հաս­կա­նա­լով, որ ին­քը եր­բեք չի կա­րող մու­սուլ­մա­նա­կան աշ­խար­հի «գլ­խա­վո­րը» լի­նել։
Թշ­նա­մի­նե­րին մի բան կմ­նա. պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րով շա­րու­նա­կել խան­գա­րել Ի­րա­նի տն­տե­սու­թյան զար­գաց­մա­նը, Ի­րա­նի վրա «քսի տալ» ար­դեն հի­շա­տակ­ված «Քրդս­տա­նի ա­զատ կյան­քի կու­սակ­ցու­թյան» (ՔԱԱԿ) զի­նյալ­նե­րին կամ բե­լուջ ա­հա­բե­կիչ­նե­րին, ներ­քին ե­լույթ­ներ սադ­րել՝ օգտ­վե­լով Ի­րա­նի տն­տե­սա­կան դժ­վա­րու­թյուն­նե­րից կամ կա­ռա­վա­րու­թյան հար­կադ­րյալ ո­րո­շում­նե­րից, ո­րոնք հա­րու­ցում են ժո­ղովր­դի խո­ցե­լի հատ­վա­ծի դժ­գո­հու­թյու­նը կամ էլ հար­ցեր ա­ռա­ջաց­նում նա­խա­գահ Ռո­հա­նիի քա­ղա­քա­կան ըն­դի­մա­դիր­նե­րի շր­ջա­նում, ո­րոնք նույն­քան պահ­պա­նո­ղա­կան են, որ­քան նա կամ նույ­նիսկ ա­վե­լի պահ­պա­նո­ղա­կան քաղ­գոր­ծիչ­ներ են, ինչ­պես, օ­րի­նակ, Ի­րա­նի դա­տա­կան իշ­խա­նու­թյան ղե­կա­վար խո­ջաթ օլ էս­լամ Սե­յեդ Ռա­յի­սին, ԻՀՊԿ-ի և «Բա­սիջ» աշ­խար­հա­զո­րի ողջ հրա­մա­նա­տա­րու­թյու­նը, ո­րի կար­գա­խոսն է «Քսան­մի­լիո­նա­նոց բա­նա­կը»։
Իսկ բա­րե­փո­խում­ներն իս­կա­պես հար­կա­վոր են։ Հնա­րա­վոր է, ինչ­պես ա­սել է ՄԱԿ-ում Ի­րա­նի մշ­տա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Թախթ-Ռա­վան­չին, որ դա ՄԱԿ-ի ԱԽ-ին ար­գե­լելն է «իր գոր­ծա­ռույթ­նե­րի չա­փից ա­վե­լի և ա­րագ ա­վե­լա­ցու­մը՝ հա­մա­ձայն VII գլ­խի», այ­սինքն՝ կտ­րուկ սահ­մա­նա­փա­կել որևէ մե­կին «պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րով շր­ջա­փա­կե­լու» ԱՄՆ-ի հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը։ Հնա­րա­վոր է, որ պետք է գնալ ՌԴ նա­խա­գահ Պու­տի­նի ա­ռա­ջար­կած ու­ղիով՝ վե­րա­հաս­տա­տել ՄԱԿ-ի հե­ղի­նա­կու­թյու­նը, որ նույն ԱՄՆ-ը եր­բեք չհա­մար­ձակ­վի դուրս գալ իր ի­րա­վա­սու­թյան մի­ջազ­գա­յին-ի­րա­վա­կան սահ­ման­նե­րի շր­ջա­նա­կից, և ողջ մո­լո­րա­կը չհռ­չակ­վի «ԱՄՆ-ի կեն­սա­կա­նո­րեն կարևոր շա­հե­րի հա­մա­տա­րած գո­տի»։ Կրկ­նենք ևս մեկ ան­գամ. կգա տխ­րա­համ­բավ «իքս ժա­մը» կամ, ա­վե­լի ճիշտ, «իքս ժա­մա­նա­կը», երբ հա­մաշ­խար­հա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ ԱՄՆ-ի չա­փա­զան­ցում­ներն ան­խու­սա­փե­լիո­րեն պատժ­վե­լու են Վա­շինգ­տո­նի ու նրա դաշ­նա­կից­նե­րի մի­ջազ­գա­յին-ի­րա­վա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան նոր­մե­րով։
Սեր­գեյ ՇԱ­ՔԱՐ­ՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 6182

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ