«Սպառողական վարկերն ավելանում են, կարիք կա ավելի խիստ վերահսկողության»
07.02.2020 | 01:48
Բանկային համակարգում ավանդների աճը անհրաժեշտություն է վարկերի տոկոսադրույքների նվազեցման համար. սրանք ուղղակիորեն միմյանց հետ կապված գործընթացներ են: Ըստ որոշ փորձագետների, եթե 2018-ին նկատվել է ավանդների աճ, ապա 2019-ին աճի դինամիկան կանգ է առել, նվազում էլ չի արձանագրվել: Նշենք, որ 2018-ին ավանդների աճի մեջ իրավաբանական անձանց մասնաբաժինը ավելի փոքր է եղել: Ֆինանսական շուկայի փորձագետների համոզմամբ` ավանդների աճը կանգ է առել բանկային գաղտնիքի մասին օրենքում կատարված փոփոխություններից: Մյուս կողմից, կան պնդումներ, որ նշված օրենքում էական ոչինչ չի փոխվել: Իրականում ի՞նչ փոփոխության մասին է խոսքը: Այս և բանկային համակարգի հետ կապված այլ կարևոր հարցերի շուրջ զրուցեցինք Եվրասիական համագործակցության ֆինանսաբանկային ասոցիացիայի գլխավոր տնօրենի տեղակալ-ՀՀ-ում ներկայացուցչության ղեկավար ՍԱՄՎԵԼ ՃԶՄԱՉՅԱՆԻ հետ:
-Եկեք փաստենք, որ 2018 թ. համեմատ 2019-ին ավանդներն ավելացել են 20,7 %-ով և կազմել են 3 568,0 մլրդ դրամ,- ասաց պարոն Ճզմաչյանը։- Սակայն համաձայն եմ Ձեզ հետ, որ ցանկացած օրենքի փոփոխությունից առաջ պետք է նախ և առաջ իրականացնել այդ փոփոխության ազդեցության ուսումնասիրություն և տալ համապատասխան գնահատական: Այս դեպքում ավանդները շարունակել են ավելանալ, սակայն դա չի նշանակում, որ այդ օրենքի փոփոխությունը ազդեցություն չի ունեցել, պետք է լուրջ խորքային ուսումնասիրություն իրականացնել: Բանկային գաղտնիքի ցանկացած փոփոխություն լրջագույն ազդեցություն է ունենում մեր ֆինանսական համակարգի ու նաև տնտեսության հետագա զարգացման վրա: Ինձ համար բանկային գաղտնիքի ցանկացած հետնահանջ ընդունելի չէ: Նման հարցերում օրենսդիրը պետք է լուրջ քննարկումներ կազմակերպի ոլորտի փորձագետների հետ, և որոշումներն ընդունվեն միայն փորձագիտական վերլուծությունների հիման վրա: Ինչ վերաբերում է իրավաբանական անձանց ավանդներին, միշտ էլ այդ ավանդների ծավալն ընդհանուրի մեջ փոքր է եղել, ինչը բնական է, քանի որ գործարարն իր ազատ միջոցները ներդնում է հենց իր բիզնեսում և, սովորաբար, ավելի բարձր եկամուտ է ստանում, քան ավանդի տոկոսն է: Հետևաբար, երբ ավելանում են իրավաբանական անձանց ավանդները, դա անհանգստանալու առիթ պետք է հանդիսանա, և անհրաժեշտ է, որպեսզի տնտեսության պատասխանատուները հետազոտություններ անեն` հասկանալու, ինչու բիզնեսը չի ընդլայնում իր գործունեությունը և նախընտրում է պասիվ եկամուտները:
-Վերջին հարցազրույցներից մեկում նշել էիք, որ ճիշտ կլինի վարկերի մեծ մասն ուղղել միջին և խոշոր բիզնեսին: Միևնույն ժամանակ ընդգծել էիք, որ զգալի աճ կա սպառողական վարկերի մասով: Ըստ Ձեզ, ինչու՞ խոշոր և միջին բիզնեսում վարկերը չեն ավելանում:
-Պետք է վարկավորվեն բոլոր վարկունակ հաճախորդները, սակայն ելնելով միջին և խոշոր բիզնեսի առանձնահատկություններից, միջոցների հիմնական մասը գնում է հենց նրանց վարկավորմանը: Ի դեպ, վարկերի ծավալը անցյալ տարի 2018 թ. համեմատ ավելացել է 10,1%-ով և հասել է 3 572,0 մլրդ դրամի: Տնտեսությունը (խոշոր և միջին բիզնեսը) դեռևս համաքայլ չի ընթանում բանկերի ակտիվ աշխատանքի հետ։ Եվ չնայած բանկերում բավականին գումարներ են կուտակվել, դրանք շարունակում են լուրջ միջոցներ ներգրավել։ Կարծում եմ` առկա բազմաթիվ խնդիրներից կառավարությունը պետք է առանձնակի ուշադրություն դարձնի երկրի անվտանգության և տնտեսության զարգացմանը, մաքսիմալ աջակցելով իրավական, սոցիալական, հարկային, բուն տնտեսական և այլ հարցերում։
-Ի՞նչ ռիսկեր եք տեսնում այսօր բանկային համակարգում։
-Թերևս, կառանձնացնեի հետևյալը՝ բնակչության իրական, ռեալ եկամուտները դեռ նոր են թևակոխել աճի փուլ, այն էլ` չնչին, սակայն սպառողական վարկերն ավելանում են անհամեմատ բարձր տեմպերով, ինչը մտահոգիչ է։ Այդ գործընթացը կարիք ունի ավելի խիստ վերահսկողության, քանի որ վտանգավոր է ինչպես բնակչության, այնպես էլ հենց բանկային սեկտորի համար, եթե չասեմ` ամբողջ տնտեսության։ Ռիսկերը ձևավորվում են այն դեպքում, երբ բնակչությունը մեծ մասամբ աչքի չի ընկնում բարձր ֆինանսական գրագիտությամբ և դեռևս սովոր չէ ռեալ գնահատելու իր հնարավորությունները։ Եթե հնարավոր է հեշտ ձևով ստանալ վարկ, շատերը, մանավանդ երիտասարդությունը, չեն էլ մտածում հետևանքների մասին, իսկ հետո սկսվում են խնդիրները։ Բանկերը կարող են կորուստներ ունենալ, քանի որ հետագայում պարզվում է, օրինակ, որ վարկառուն հավաքել է վարկեր նաև այլ տեղերում։ Այդպիսի դեպքերը պետք է բացառվեն։
-Ինչպիսի՞ իրավիճակ է այսօր մեծ լիկվիդայնության հարցում, որ ժամանակին առաջացել էր բանկերում, և կարողանու՞մ են վերջիններս էֆեկտիվ տեղաբաշխել այդ գումարները։
-Կարող եմ ասել, որ տարբեր բանկերում իրավիճակը տարբեր է, բայց մի բան ակնհայտ է` էֆեկտիվ տեղաբաշխումը հնարավոր չէ առանց մարդկանց եկամուտների շոշափելի աճի և բիզնեսի ակտիվության։ Տնտեսությանը հարկավոր են ուժեղ դրայվերներ, և դրանք, ըստ վերջին վիճակագրական տվյալների, սկսում են նշմարվել։ Սակայն մտահոգիչ է իրավիճակը գյուղատնտեսությունում և էլեկտրաէներգիայի գեներացիայի ոլորտում. երկու բնագավառում էլ 2019 թ. ցուցանիշները զիջում են նախորդ տարվա համապատասխան ցուցանիշներին, իսկ եթե չկա աճ, չկա նաև վարկերի, գումարների լրացուցիչ պահանջարկ, և տնտեսությունը սկսում է դոփել տեղում։ Հիշենք նաև տնտեսությունից շատ և շատ հեռու մեծ գեղանկարիչ-իմպրեսիոնիստ Օգյուստ Ռենուարի բառերը, որոնք նա արտաբերել է դեռ անցյալ դարում. «Բանկերը ուրախ հիմնարկներ չեն, բայց ժամանակակից հասարակությունը չի կարող առանց դրանց։ Բանկերը պետք են, որ գոյանան երկաթգծերը, կոյուղին, տեղ հասնի գազը, և հեռացվի կույր աղիքը»։ Այսօր բանկերը շատ ավելի հսկա և լայնածավալ ազդեցություն ունեն տնտեսության զարգացման և բնակչության կենսամակարդակի բարձրացման վրա։ Մտածված և ճիշտ օգտվեք բանկերից։
-Պարոն Ճզմաչյան, ուզում եմ անդրադառնալ մեկ կարևոր հարցի ևս: Առևտրային բանկերը վարկերի մասին հայտարարությունում ներկայացնում են միայն վարկի անվանական տոկոսադրույքը, և երբ մարդը ոգևորված գնում է տվյալ բանկ այդ վարկը ձևակերպելու, պարզվում է, որ անվանական տոկոսադրույքին գումարվում են սպասարկման վճարներն ու միջնորդավճարը: Արդյունքում 12 % վարկը կազմում է 20 և ավելի տոկոս: Այս աչքակապությունը ինչու՞ չի կարելի վերացնել:
-Ես չեմ կարծում, որ այստեղ աչքակապություն կա: Նախ «Սպառողական կրեդիտավորման մասին» օրենքը պահանջում է, որպեսզի սպառողական վարկերի անվանական տոկոսադրույքից բացի բանկերը հրապարակեն նաև փաստացի տոկոսադրույքը, ինչը իր մեջ ներառում է վարկի հետ կապված բոլոր հնարավոր ծախսերը և տոկոսադրույքի տեսքով ներկայացվում է հաճախորդին: Փաստացի տոկոսադրույքը հաճախորդներին օգնում է նաև վարկային առաջարկները համեմատելու հարցում, որպեսզի վերջիններս կարողանան ընտրել իրենց համար նախընտրելի տարբերակը: Այսպիսով, բացառում եմ, որ ֆիզիկական անձ հաճախորդները չեն տեղեկացվում իրենց վարկի իրական տոկոսի մասին: Ավելին, նույն օրենքը պահանջում է հաճախորդին մտածելու ժամանակ տալ, մեկ շաբաթում կարող են հրաժարվել ծառայություններից և այլն: Երբեմն նման տեղեկատվություն տարածում են այն հաճախորդները, որոնք դժվարանում են վարկերը սպասարկել, և դա նրանց միակ արդարացումն է:
Զրուցեց
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
-
Ասում են… Ադրբեջանը խնդիր է դրել Արցախն ազատել հայ բնակչությունից, ստեղծել պայմաններ, որ հայերն այնտեղից գնան, ով կմնա՝ տեղահանել կամ կազմակերպել կոտորած Շատ հստակ է ծրագիրը:
-
Ասում են Ավելի քան 30000 երեխաներ և նրանց ընտանիքները Լեռնային Ղարաբաղում արդեն 8 ամիս է՝ գտնվում են շրջափակման և ավերակների մեջ։
-
Ասում են․․․ Թուրքական ցեղերը հայտնվել են 10-րդ դարում, 11-րդ դարում հասել են պատմական Հայաստանի տարածք: Այս հողի վրա հայերն ապրել են մթա 15-րդ դարից:
Տարածաշրջանային
