Ակամա հայրենասպանը կամ հրեշավոր երազ
20.09.2019 | 01:11
Ամուլսարի հանքերևակման շահագործմանը բռնությամբ ընթացք տալուց տասնամյակներ անց, ծերունի նախկին վարչապետը, որը դեռևս չէր կորցրել արագ քայլելու կարողությունը, Ջերմուկի տարածաշրջանում ականատես է լինում մղձավանջային մի իրողության: Ծվատված սարեր, ամայացած տարածքներ, բլուր հիշեցնող թափոնակույտեր և դրանցից սկիզբ առնող դեղնադարչնավուն ջրերով աղբյուրներ, կենդանազուրկ-մեռյալ գետեր, աստիճանաբար ամայացող բնակավայրեր ու հովիտներ, նախկին այգիների մնացորդներ, ամենուրեք՝ տհաճ հոտ, իսկ Գնդեվազի մոտակայքում՝ ցիանիդով մշակված հանքաքարի բլուրից փչող գարշահոտություն... Այստեղ էր, որ նա համոզվեց՝ մահվան ճարտարապետի դեր է կատարել:
Ամուլսարի հանքերևակման շահագործումը թույլ տալուց և պաշտոնանկ լինելուց հետո, ականջալուր լինելով իր զավակներին, նա սկսեց կարդալ ժամանակին հրապարակված Ամուլսարի կործանարար ծրագրին վերաբերող փաստաթղթերը և ապա՝ ուսումնասիրել հանքարդյունաբերության, գլխավորապես, մետաղական հանքավայրերի շահագործելուց հետո առաջացած անլուծելի խնդիրները: Երկու տասնամյակ հետո նա այդ բնագավառն արդեն պատկերացնում էր:
Խնդրի բուն էության գիտակցումը և կատարվածի անդառնալիությունը նրան դարձրին տխուր, մռայլ ու ինքնամփոփ: Միայն այդ ժամանակ նա հասկացավ, թե խնդրից անտեղյակ և ինքնավստահ պաշտոնյայի կամայական որոշումը ինչ կործանարար հետևանքներով էր հղի, և սկսեց գիտակցել իր կատարած գործի հայրենասպան էությունը:
Ամենօրյա մտորումները նրան բերեցին այն հաստատուն համոզման, որ բնության թունավորումն ու ոչնչացումը մարդուն անուղղակի սպանելն է, իսկ կատարած հանցագործության ինքնագիտակցումը շատ ավելի ծանր ու անտանելի է, քան մահապատիժը:
Նախկին վարչապետը իրեն պարուրած դառնությունն ու կսկիծը մեղմելու նպատակով ոտքով շրջագայում էր Հայաստանի բնաշխարհով մեկ՝ կեղծամ կրելով:
Այդ օրվա ուղևորության ընթացքում, մոտենալով Ջերմուկ տանող մայրուղու եզրին տեղադրված ցիանիդով վերամշակված հանքաքարի մոտ 120 մետր բարձրությամբ գարշահոտ բլուրին՝ պարուրված ջրհոսքերից առաջացած բազում ակոսներով, դրա ստորոտում տեսավ իր արձանը:
«Լիդիանը» այն կառուցել էր սեփական միջոցներով, ի նշան սիրո ու երախտապարտության, քանզի այդ տարիներին նա, վարչապետ լինելով հանդերձ, նաև «Լիդիանի» ջերմեռանդ ու անփոխարինելի քարոզիչն էր:
Արձանը մետաղից էր, ոսկեզօծ՝ մոտ մեկ միկրոն հաստությամբ ոսկու շերտով: «Լիդիանը» միայն այդքան ոսկի էր թողել Հայաստանում:
Արձանը տարիների ընթացքում՝ ավազախառն ու ուժգին քամիների, ուտիչ ու ագրեսիվ նյութերով հագեցած միջավայրում աստիճանաբար կորցրել էր ոսկու հիմնական մասը, մետաղի օքսիդացում-քայքայումը ծայրագույնս աղավաղել էր արձանի դեմքը, և այն արդեն պատկերում էր ուժասպառ ու մռայլ մի ծերունու, երբ «Լիդիանի» պատվերով նշանավոր քանդակագործը կերտել էր մոտ 40 տարեկան մի երիտասարդի:
Նախկին վարչապետն այս անգամ չցանկացավ մոտիկից մեկ հայացք ձգել արձանին, մոտեցավ թափոնակույտը խորությամբ ակոսած մի փլվածքի, հայտնի ուսապարկից հանեց Երևանից բերված ջրով լի շիշը՝ ցանկանալով մեղմել կոկորդի խեղդոցն ու ծարավը, ինչպես նաև սաստկացող շնչահեղձությունը: Սակայն նույնիսկ այս պայմաններում նա զսպեց իր ցանկությունը և չխմեց:
Այդ պահին արձանին մոտեցան էքստրեմալ տուրիզմով զբաղվող երկու երիտասարդ: Նրանցից մեկը դառնորեն ասաց, թե տասնամյակներ առաջ այս մարդը, չհասկանալով խնդրի էությունը և ականջալուր չլինելով ժողովրդի պահանջներին ու թախանձանքներին, կոպտորեն ոտնահարեց նրա իրավունքները և չկանխեց այն աղետը, ինչին ականատես ենք...
Այս խոսքերը լսեց նաև կյանքի ու մահվան երկընտրանքի առջև կանգնած ծերունին և ավելի խոր գիտակցեց իր կատարած մահասփյուռ ու հայրենասպան արարքի աններելիությունը: Նա ցանկացավ լաց լինել, սակայն արցունքի ոչ մի կաթիլ: Նա արդեն դժվարանում էր շնչել: Նախկին վարչապետը կարողացավ միայն շիշը մի կողմ նետել...
Երիտասարդները լսեցին կոտրվող ապակու ձայն և մոտենալով տեսան փշրված շիշ և ծերունու դիակ, ինչը ամփոփեցին հենց այդ արհեստական բլրի մեջ:
Հակոբ ՍԱՆԱՍԱՐՅԱՆ
Հ.Գ.- Վերը նկարագրված երևակայական մղձավանջը գրվել է միայն ՀՀ պաշտոնյաներին սթափեցնելու նպատակով: Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու «Լիդիանը» պետք է հասկանան, որ հայ ժողովուրդը երբեք ու երբեք թույլ չի տա, որ շահագործվի այդ հանքերևակումը:
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
-
Ասում են Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ը 10-20-100 անգամ ավելի քիչ զենք ունի, քան ունեին Լեռնային Ղարաբաղի հայերը և ադրբեջանական բանակը իսրայելական բանակը չէ։ Թող Հայաստանում մտածեն։
-
Ասում են… Որոշ երկրներ փորձում են խաթարել ԱՊՀ անդամների օրինական իշխանությունը, ավանդական արժեքները և իրավիճակն ամբողջությամբ: Անհրաժեշտ է կանխարգելիչ աշխատանք՝ ԱՊՀ երկրների անվտանգության ապահովման համար։
-
Ասում են… Ռուսաստանը և Բելառուսը օգուտ չունեն իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությունից: ՈՒ՞մ է այն ձեռնտու Մեզ ու ռուսաստանցիներին կշտամբում են «Ձեռնտու է Ուկրաինան հետին պլան է մղվել» Լսեք, եկեք անկեղծ լինենք այն, որ մեր մասին սկսել են ավելի քիչ խոսել, թերևս, վատ չէ: Բայց ո՛չ այդ գնով։ Մարդիկ են զոհվում։ Ինչի՞ վրա ենք ուրախանալու։
-
Ասում են…
Աշխարհում արևմտյան ազդեցությունը հսկայական ռազմաֆինանսական բուրգ է, այն իրեն պահելու համար անընդհատ նոր «վառելիքի» կարիք ունի՝ ուրիշներին պատկանող բնական, տեխնոլոգիական, մարդկային ռեսուրսներ
-
Ասում են…
10 ամսվա շրջափակումից հետո՝ սեպտեմբերի 19-ին, ադրբեջանական զինված ուժերը դաժան հրետակոծության ենթարկեցին Լեռնային Ղարաբաղը։
Սիրտս կոտրվում է, երբ իմանում եմ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Հայաստան զանգվածաբար փախչող հազարավոր հայ ընտանիքների ցավի, կորստի, մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին:
-
Ասում են
Ադրբեջանը վերսկսել է պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ՝ գնդակոծելով խաղաղ բնակիչներին և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները
-
Ասում են… Մենք առաջարկել ենք համաձայնության գալ Ադրբեջանի հետ այնպես, որ Քելբաջարն ու Լաչինը, նաև ամբողջ Ղարաբաղը, փաստացի մնան Հայաստանի իրավասության ներքո
-
Ասում են Ռուսաստանը գնահատում է Հայաստանի հետ կառուցողական հարաբերությունները, սակայն հնարավոր չէ համաձայնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի թեզերի հետ՝ ռուս խաղաղապահների առաքելության ձախողման մասին:
-
Ասում են… Ադրբեջանը խնդիր է դրել Արցախն ազատել հայ բնակչությունից, ստեղծել պայմաններ, որ հայերն այնտեղից գնան, ով կմնա՝ տեղահանել կամ կազմակերպել կոտորած Շատ հստակ է ծրագիրը:
-
Ասում են Ավելի քան 30000 երեխաներ և նրանց ընտանիքները Լեռնային Ղարաբաղում արդեն 8 ամիս է՝ գտնվում են շրջափակման և ավերակների մեջ։
-
Ասում են․․․ Թուրքական ցեղերը հայտնվել են 10-րդ դարում, 11-րդ դարում հասել են պատմական Հայաստանի տարածք: Այս հողի վրա հայերն ապրել են մթա 15-րդ դարից:
Տարածաշրջանային
