Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ինչու է լռում շա­տա­խոս Նի­կո­լը

Ինչու է լռում շա­տա­խոս Նի­կո­լը
05.05.2020 | 00:09
Նի­կո­լը քար լռու­թյուն պահ­պա­նեց Լավ­րո­վի բարձ­րա­ձայ­նած` Ղա­րա­բա­ղյան բա­նակ­ցա­յին խնդ­րում սե­ղա­նին առ­կա «փու­լա­յին» տար­բե­րա­կի առն­չու­թյամբ: Լռեց (գո­նե ցայս) Մի­քա­յել Միա­սյա­նի բա­վա­կա­նին կոշտ մե­ղադ­րանք­նե­րի հետ կապ­ված (դա­վա­ճա­նու­թյուն, ռե­կետ, ի­րա­վա­պահ կա­ռույց­նե­րի` այդ ա­մե­նի գոր­ծուն մաս­նակ­ցու­թյուն):
Լռու­թյու­նը հա­մա­ձայ­նու­թյան նշա՞ն է: Ընդ­հա­նուր առ­մամբ` ա­յո, սա­կայն այս պա­րա­գա­յում գործ ու­նենք նախ գեղջ­կա­կան խո­րա­ման­կու­թյան, քա­ղա­քա­կան ամ­բար­տա­վա­նու­թյան հետ. չկա պա­տաս­խա­նը, չկա խն­դի­րը: Եվ ա­պա` ըստ ա­մե­նայ­նի, խոր­քա­յին այլ խն­դիր­ներ, պայ­մա­վոր­վա­ծու­թյուն­ներ կան, ո­րոնք թույլ չեն տա­լիս նրան խո­սել: Եվ ա­պա` Նի­կո­լին մո­դե­րաց­նող դր­սի «հայ­րիկ­ներն» ա­սել են` ճիշ­տը լռելն է. մենք մեր գոր­ծը գի­տենք:
Ի­րա­կա­նում վի­ճա­կը բա­վա­կա­նին բարդ է. մի կող­մից տա­նուլ է տր­վում ա­մե­նա­կարևոր, կեն­սա­կան գեո­քա­ղա­քա­կան խն­դի­րը` Ար­ցա­խյան հար­ցը, մյուս կող­մից Նի­կո­լին` հե­ղա­փո­խու­թյան ա­ռաջ­նոր­դին, ներ­կա­յաց­վում են մե­ղադ­րանք­ներ, ո­րոնք նոր­մալ երկ­րում մի քա­նի հե­ղա­փո­խու­թյան պատ­ճառ կա­րող էին լի­նել:
Բայց քա­նի որ Նի­կո­լը, ո­րի մեջ ապ­րում են մի քա­նի Նի­կոլ­ներ` լռող Նի­կոլ, խո­րա­մանկ գյու­ղա­ցի Նի­կոլ, իր ներ­քին քի­միա­յով շուրջ­բո­լո­րը ա­մա­յաց­նող Նի­կոլ, փո­ղա­պաշտ Նի­կոլ, թփե­րի տակ թաքն­վող Նի­կոլ… բայց ա­մե­նա­կարևո­րը` պե­տա­կա­նու­թյու­նը, ար­ժե­հա­մա­կար­գը քան­դած խա­բե­բա Նի­կոլ, ո­րը քա­մել է հան­րու­թյան ներ­քին-կեն­սա­կան է­ներ­գիան, ըմ­բոս­տա­նա­լու` միան­գա­մից ոտ­քի կագ­նե­լու կա­րո­ղա­կա­նու­թյու­նը, հո­գե­բա­նա­կան տե­ռո­րի են­թար­կե­լով-կաթ­վա­ծա­հա­րե­լով ողջ էթ­նիկ մի­ջու­կը, փոր­ձե­լով հաս­նել սակ­րալ տա­րածք­ներ, իր հա­մար ո­րո­շա­կի օա­զիս ա­պա­հո­վե­լով, ժա­մա­նակ շա­հե­լով` սպաս­վող զար­գա­ցում­նե­րին դեմ հան­դի­ման:
Մի­քա­յել Մինա­սյա­նի վա-բանկն էլ ու­ներ մի քա­նի «հե­տաքր­քիր» շեր­տեր.
ա) ա­ռա­ջին ան­գամ հե­ղա­փո­խու­թյան ա­ռաջ­նոր­դին, ի տար­բե­րու­թյուն «սուր­հան­դակ», կան­գի շե­փոր­ներ հն­չեց­նող, նույն­պես լռել սի­րող` Նի­կո­լի Ազ­գա­յին անվ­տա­նգու­թյան նախ­կին պետ Վա­նե­ցյա­նի, շատ կոնկ­րետ, փաս­տա­ցի, հե­ղա­փո­խու­թյան ու ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան պո­ղոս­նե­րի ա­ռաջ­նոր­դի հա­մար գրե­թե լկ­տիու­թյան հաս­նող չա­փո­րո­շիչ­նե­րով փաս­տա­կան մե­ղադ­րանք­ներ են հն­չել:
Ո­րին ան­մի­ջա­պես պետք է հա­ջոր­դեր քրեա­կան գոր­ծի հա­րու­ցու­մը հա­յաս­տա­նյան ի­րա­վա­պահ­նե­րի կող­մից, հրա­ժա­րա­կա­նի պար­տադ­րու­մը` հա­նուր հան­րու­թյան, թի­մա­կից­նե­րի, խոհր­դա­րա­նի և ի­հար­կե` ողջ ընդ­դի­մու­թյան կող­մից:
Աբ­սուրդ. փաս­տո­րեն, լռում են ոչ միայն Նի­կո­լը, այլև վե­րը նշ­ված «բաղ­կա­ցու­ցիչ­նե­րը»: Նոր­մա՞լ է: Ի­հար­կե ոչ: Հաս­նու՞մ է մեզ: Ի­հար­կե հաս­նում է. էլ ին­չու՞ խո­սի Նի­կո­լը, ե­թե կա­րող է և… չխո­սել, նս­տել «դա­չա­յի» կա­նաչ հան­դում ու փիքր ա­նել:
բ) Այ­նու­հան­դերձ, երկ­րում չգտն­վող Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նը (ան­կախ նրա­նից` ինչ­պես են հան­րու­թյան տար­բեր շեր­տեր վե­րա­բեր­վում նրան) իր վա-բան­կով լուրջ խա­ղի հայտ ներ­կա­յաց­րեց: Սա բազ­մա­ֆունկ­ցիո­նալ գոր­ծըն­թաց է այն ա­ռու­մով, որ հաղ­թող­նե­րին չեն դա­տում, իսկ այս խա­ղում (ե­թե գեո­քա­ղա­քա­կան լանդ­շաֆ­տը լավ է հաշ­վարկ­ված), վեր­ջինս, այս­պես ա­սած, սկ­սած խա­ղը հա­ջո­ղու­թյուն ու­նե­նա­լու ա­մե­նա­մեծ շան­սերն ու­նի, ո­րով­հետև հե­տա­գի­ծը, ո­րը ցայս պա­հել է, նույն­պես բա­վա­կա­նին հե­տաքր­քիր է և քն­նու­թյուն բռ­նող (այս մա­սին` մեկ այլ ան­գամ):
գ) Բո­լոր դեպ­քե­րում առ­կա է եր­կու ան­չափ կարևոր հար­ցադ­րում. մեր­ձա­մարտ մտած, Նի­կո­լին ֆուն­դա­մեն­տալ բա­ցա­հայ­տած, մինչ այս գորշ կար­դի­նա­լի մուն­դի­րում «պահ­վող» Մինա­սյանն այս փու­լում դան­դա՞ղ է շտա­պե­լու, թե՞ «հի­մա և ա­մե­նը» սկզ­բուն­քով է ա­ռաջ­նորդ­վե­լու` մո­բի­լի­զաց­նե­լով ողջ ցան­ցա­յին հա­մա­կար­գը:
Ին­քը կի­մա­նա, մենք էլ կա­րող ենք եզ­րա­կաց­նել. ա­մեն բան ա­ռա­ջին հեր­թին կախ­ված է Ղա­րա­բա­ղյան «գետ­նին» վրա սպաս­վող զար­գա­ցում­նե­րից` նախ: Եվ ա­պա` գեո­քա­ղա­քա­կան լայ­նա­մասշ­տաբ վե­րա­դա­սա­վո­րում­նե­րից` աշ­խար­հում, Ռու­սաս­տա­նում այս պա­հին տեղ ու­նե­ցող վե­րաձևա­վո­րում­նե­րից:
Հա­ջորդ հար­ցադ­րու­մը. առևե­րույթ, գո­նե այս պա­հին հա­մե­րաշ­խու­թյուն դրսևո­րող ընդ­դի­մա­դիր թևե­րը` սերն­դա­յին պայ­քա­րում կլի­նե՞ն հա­մե­րաշխ, կկա­րո­ղա­նա՞ն լավ հաշ­վար­կել ի­րենց ակ­տիվ­նե­րը, թո­թա­փել ամ­բի­ցիա­նե­րը, թե ինչ­պես ե­ղել է, կու­զեն լավ, կս­տաց­վի` «Կա­լաշ­նի­կով»: Տպա­վո­րու­թյուն է, որ Մի­նա­սյա­նը մի քիչ շտա­պեց…. որն էր պատ­ճա­ռը. խոր­քա­յին մա­կար­դա­կում խա­ղը փսո­րող­նե­րը (այս մա­սին ևս մեկ այլ ան­գամ):
Բո­լոր դեպ­քե­րում, խա­ղը նոր է սկս­վում, ընդ ո­րում կա ևս մեկ «չս­պաս­ված» խա­ղա­ցող` կո­րո­նա­վի­րու­սը, ո­րի ներ­քո կա­րող է շատ բան նո­րո­վի «շար­վել», կա­րող են տախ­տակ­ներ փլուզ­վել, շախ ու մա­տեր հայ­տա­րար­վել։ ՈՒ­ղե­ցույց-կողմ­նո­րո­շիչ­նե­րը դեռ լիար­ժեք չեն:
Բա­ցի նրա­նից, որ` Աստ­ված պա­հի Հա­յաս­տա­նը:
Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ
Դիտվել է՝ 6102

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ