Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Հա­յաս­տա­նում հա­մախմ­բում կա­րող են ի­րա­կա­նաց­նել ազ­գա­յին ու­ժե­րը»

«Հա­յաս­տա­նում հա­մախմ­բում կա­րող են ի­րա­կա­նաց­նել ազ­գա­յին ու­ժե­րը»
04.09.2020 | 00:37

Սեպ­տեմ­բե­րի 1-ին մի խումբ գյում­րե­ցի­ներ Շի­րա­կի մարզ­պե­տա­րա­նին դի­մակ­նե­րով պատ­րաստ­ված պսակ նվի­րե­ցին՝ ակն­կա­լե­լով, որ այն ի­րա­կան հաս­ցեա­տի­րո­ջը՝ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին կփո­խան­ցեն։ Ակ­ցիա­յի մաս­նա­կից­նե­րից էր նաև մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի փոր­ձա­գետ, ա­ղե­տի գո­տու 1994-96 թթ. թա­լանն ու­սում­նա­սի­րող փաս­տա­հա­վաք խմ­բի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ԿԱ­ՐԱ­ՊԵՏ ՊՈ­ՂՈ­ՍՅԱ­ՆԸ, ում հետ զրու­ցե­ցինք և՛ այս ակ­ցիա­յի, և՛ ներ­քա­ղա­քա­կան այլ հար­ցե­րի շուրջ։

-Ո՞րն էր Փա­շի­նյա­նին դի­մակ­նե­րով պսակ նվի­րե­լու ի­մաս­տը։
-Այ­սօր Հա­յաս­տա­նում տա­պալ­ված են գրե­թե բո­լոր ո­լորտ­նե­րի աշ­խա­տանք­նե­րը, այդ թվում` կո­րո­նա­վի­րու­սի դեմ պայ­քա­րը։ Բո­լորս էլ լավ հի­շում ենք, թե ինչ­պի­սի ան­պա­տաս­խա­նա­տու վե­րա­բեր­մունք ձևա­վոր­վեց հա­մա­վա­րա­կի նկատ­մամբ, դրա կանխ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը ու­շաց­րին, իսկ հե­տո ա­պաշ­նորհ կա­ռա­վար­ման ա­կա­նա­տես ե­ղանք։ Ա­պաշ­նորհ վար­չա­պե­տը, կա­ռա­վա­րու­թյունն ա­մեն ին­չի մեղ­քը բար­դում են ու­րի­շի վրա, այս դեպ­քում մե­ղա­վոր էր ժո­ղո­վուր­դը, քա­նի որ դի­մակ չէր կրում։ Վեր­ջին մի քա­նի ամ­սում բո­լոր ձա­խո­ղում­ներն ար­դա­րաց­նում էին դի­մակ­ներ չկ­րե­լու հան­գա­ման­քով, իսկ Փա­շի­նյանն էլ թաքն­վում է դի­մա­կի հետևում։ Այս թիմն իշ­խա­նու­թյան ե­կավ գռե­հիկ, ա­նըն­դու­նե­լի մե­թոդ­նե­րով՝ սև ժա­պա­վեն­նե­րով, դա­գաղ­նե­րով, պսակ­նե­րով, բնա­կա­նա­բար մենք չէինք կա­րող նույն կերպ պա­տաս­խա­նել նրանց, մեր դաս­տիա­րա­կու­թյու­նը դա թույլ չէր տա, դրա հա­մար ո­րո­շե­ցինք դի­մակ­նե­րով պսակ նվի­րել։ Սեպ­տեմ­բե­րի 1-ը՝ Գի­տե­լի­քի օ­րը, մենք միշտ լավ ենք տո­նել, ու­րա­խա­ցել ենք մեր դպ­րո­ցա­հա­սակ ե­րե­խա­նե­րին դպ­րոց ճա­նա­պար­հե­լու կա­պակ­ցու­թյամբ, իսկ այս իշ­խա­նու­թյան ա­պաշ­նոր­հու­թյան պատ­ճա­ռով հեր­թա­կան տո­նը տա­պալ­վեց։
-Դուք հի­շեց­րիք սև ժա­պա­վեն­նե­րը, դա­գաղ­նե­րը, բայց իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, նրանց հա­մա­խոհ­նե­րը հա­կա­ռակն են փաս­տում, թե այս իշ­խա­նու­թյու­նը բե­րել է ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան բարձր մա­կար­դակ, ան­հաշտ պայ­քար է տա­նում կո­ռուպ­ցիա­յի դեմ, մի խոս­քով, մենք ապ­րում ենք եր­ջա­նիկ երկ­րում։ Այդ­պես չե՞ք կար­ծում։
-Այս եր­կու տար­վա ըն­թա­ցում երկ­րում ոչ մի ա­ռա­ջըն­թաց չի գրանց­վել։ Ի­րենց հայ­տա­րա­րած յու­րա­քան­չյուր պայ­քար ձևա­կան բնույթ է կրել, ե­ղել է է­ժա­նա­գին շոու։ Այս ըն­թաց­քում մենք տե­սել ենք ըն­դա­մե­նը ծրագ­րեր, գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ, ո­րոնք ուղղ­ված էին պե­տու­թյան թու­լաց­մա­նը, ըն­տա­նի­քի հիմ­քե­րը խարխ­լե­լուն, բո­լոր ար­ժեք­նե­րը, սր­բու­թյուն­նե­րը քան­դե­լուն, այն սր­բու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք մեր ազ­գի հիմքն են, ո­րոն­ցով մենք գո­յատևում ենք, պահ­պա­նում մեր ինք­նու­թյու­նը։ Վե­րա­դառ­նա­լով կր­կին Գի­տե­լի­քի օր­վան, փաս­տենք, որ միակ բա­նը, ին­չին ձգ­տում էր այս իշ­խա­նու­թյու­նը, քա­ղա­քա­ցու տոն ու­նե­նալն էր, մնա­ցած տո­նե­րը, ար­ժեք­նե­րը փոր­ձե­ցին չկարևո­րել, այդ թվում մեր պատ­մու­թյան հե­րո­սա­կան է­ջե­րը, հե­րոս­նե­րին, հաղ­թա­նակ­նե­րը, ո­րոնք մեր զա­վակ­նե­րի ա­րյան գնով էին նվա­ճել։ Ոչ մե­կը չի մո­ռա­ցել, թե ինչ­պես Սա­սուն Մի­քա­յե­լյանն ա­վե­լի կարևո­րեց «թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյու­նը», քան ար­ցա­խյան գո­յա­մար­տը, կամ 2019-ին ա­վե­լի քիչ գու­մար հատ­կաց­րին ան­կա­խու­թյան, քան քա­ղա­քա­ցու տո­նի հա­մար։ Այս­պի­սի ի­րո­ղու­թյուն­ներ կա­րե­լի է եր­կար թվել։ Վեր­ջին թարմ օ­րի­նակն էլ ա­ռանց հի­նա­վոր­ման, սեպ­տեմ­բե­րի 1-ի տե­ղա­փո­խումն էր սեպ­տեմ­բե­րի 15, որ­պես­զի ա­վան­դույթ դար­ձած Գի­տե­լի­քի օ­րը մո­ռա­ցու­թյան մատն­վի։ Ա­վե­լին, ես Փա­շի­նյա­նի ֆեյս­բու­քյան է­ջը թեր­թե­ցի, բայց այդ­պես էլ սեպ­տեմ­բե­րի 1-ին առ­նչ­վող ոչ մի ար­ձա­գանք չգ­տա։ Լայ­վե­րի ու ա­նի­մաստ գրա­ռում­նե­րի սի­րա­հար վար­չա­պե­տը նույ­նիսկ չէր էլ անդ­րա­դար­ձել սեպ­տեմ­բե­րի 1-ին ու դրա խոր­հր­դին։ Ինձ թվում է, թե այդ մարդն ա­տում է այն ա­մե­նը, ին­չը կապ­ված չէ իր «թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյան» հետ, ո­րը հայ ժո­ղովր­դի կյան­քում ոչ մի դրա­կան փո­փո­խու­թյուն չբե­րեց, ա­վե­լին, հան­գեց­րեց ա­վե­լի խոր խն­դիր­նե­րի ա­ռա­ջաց­ման, ո­րոնք ան­գամ այս իշ­խա­նու­թյան հե­ռա­ցու­մից հե­տո շատ եր­կար ժա­մա­նակ, է­ներ­գիա ու ռե­սուրս­ներ կպա­հան­ջեն դրանք լու­ծե­լու, ա­վե­րա­ծը վե­րա­կանգ­նե­լու հա­մար։
-Դուք այս իշ­խա­նու­թյան ա­մե­նա­մեծ խն­դի­րը հա­մա­րում եք ար­ժեք­նե­րի խե­ղու­՞մը։
-Ա­յո, այ­սօր այն­պի­սի ի­րա­վի­ճակ են փոր­ձում ստեղ­ծել, իբր մեր կյան­քը, մեր պատ­մու­թյու­նը սկս­վում են 2018-ից, իսկ նախ­կի­նում ինչ ե­ղել է, ա­նար­ժեք է։ «Նոր Հա­յաս­տան» խայ­տա­ռակ տեր­մի­նի ստեղ­ծումն էլ դրա վկա­յու­թյունն է։ Փա­շի­նյանն իշ­խա­նու­թյան ե­կավ մա­նի­պու­լյա­ցիա­նե­րի, դր­սից ներ­մուծ­ված տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի, ստի ար­դյուն­քում, և հո­վա­նա­վոր­ներն էլ նրա առջև Հա­յաս­տա­նը քան­դե­լու, ա­վե­րե­լու խն­դիր են դրել։ Չպետք է լի­նի որևէ բան, ո­րը մեր ինք­նու­թյան մա­սին կհի­շեց­նի։ Հայ ժո­ղովր­դին պա­հում է ըն­տա­նի­քի գա­ղա­փա­րը, ո­րում ամ­փոփ­ված են ո­րո­շա­կի սո­վո­րու­թյուն­ներ, ա­վան­դույթ­ներ։ Գու­ցե շատ կրկ­նե­ցի սեպ­տեմ­բե­րի 1-ի կարևո­րու­թյու­նը, բայց դրա օ­րի­նա­կով պետք է փաս­տենք, որ այդ օ­րը մար­դիկ ինչ-որ ձևով հա­մախ­մբ­վում են, մի­մյանց հետ շփ­վում, ու­րա­խա­նում, ի­րենց կամ հա­րա­զա­տի, հարևա­նի ե­րե­խա­նե­րին ճա­նա­պար­հում դպ­րոց, ե­րե­կո­յան հա­վաք­վում, նշում։ Այս կա­ռա­վա­րու­թյունն ա­մեն ինչ ա­նում է, որ այդ մարդ­կա­յին շփու­մը չլի­նի, ո­րով­հետև նա վա­խե­նում է ըն­տա­նի­քի գա­ղա­փա­րից։ Ըն­տա­նի­քի ամ­րու­թյան պատ­ճա­ռով չի կա­րո­ղա­նա­լու Ստամ­բու­լյան, Լան­զա­րո­տի կոն­վեն­ցիա­ներն անց­կաց­նել, միս ու ա­րյուն տալ դրանց։ Փա­շի­նյա­նը վա­խե­նում է նաև, որ մար­դիկ հա­մախ­մբ­վե­լով կսկ­սեն քն­նա­դա­տել իր ա­պաշ­նորհ կա­ռա­վա­րու­մը։ Չեմ զար­մա­նա, որ մի օր էլ հի­մար օ­րենք ըն­դու­նեն, կամ պա­րե­տի ո­րո­շում լի­նի, ո­րը կար­գե­լի բարև տալն այն հիմ­նա­վոր­մամբ, որ դրա­նով հնա­րա­վոր է վի­րուս տա­րած­վի։
-Դուք, լի­նե­լով ա­ղե­տի գո­տու 1994-96 թթ. թա­լանն ու­սում­նա­սի­րող փաս­տա­հա­վաք խմ­բի ան­դամ, հայ­տա­րա­րել էիք, որ սեպ­տեմ­բե­րին այս իշ­խա­նու­թյան ո­րոշ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի առն­չու­թյամբ բա­ցա­հայ­տում­ներ եք ա­նե­լու, գու­ցե հի­մա՞ ո­րոշ փա­կագ­ծեր բա­ցեք։
-Մենք ու­սում­նա­սի­րու­թյուն ա­րել ենք մաս­նա­վո­րա­պես Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րյա­նի գոր­ծու­նեու­թյան վե­րա­բե­րյալ և այն մա­սը, ո­րը հրա­պա­րակ­ման նպա­տա­կա­հար­մար էինք գտել, հրա­պա­րա­կե­ցինք, մնա­ցա­ծի մա­սին ա­ռայժմ չեմ ցան­կա­նում բարձ­րա­ձայ­նել, զե­կույ­ցով ա­ռա­ջի­կա­յում հան­դես կգանք։ (Հի­շեց­նենք, որ Կա­րա­պետ Պո­ղո­սյա­նը օ­գոս­տո­սին իր ֆեյս­բու­քյան է­ջում «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան ան­դամ Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րյա­նի առն­չու­թյամբ հետևյալ գրա­ռումն էր ա­րել.
«1. Ա­ղե­տի գո­տում, Ձեր լիա­զոր ներ­կա­յա­ցու­ցիչ աշ­խա­տած ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում ի՞նչ հան­գա­մանք­նե­րում «ՈՒ­րալ­Սիբ­Շին» կազ­մա­կեր­պու­թյան տնօ­րի­նու­թյան տակ գտն­վող մոտ 800 վե­րամ­բարձ կռունկ­նե­րը հայ­տն­վե­ցին ՀՀ տա­րած­քից դուրս։
2. Ըստ օ­դում կախ­ված լու­րե­րի՝ տվյալ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում առևան­գել են վե­րոնշ­ված կազ­մա­կեր­պու­թյան տնօ­րեն ՝ «Սևուկ» մա­կա­նու­նով Լյո­վա Հա­րու­թյու­նյա­նի որ­դուն, ա­պա ավ­տո­մե­քե­նան հր­դե­հել։ «Սևու­կը» «ա­տամ­նե­րով» պա­հում էր կազ­մա­կեր­պու­թյան գույ­քը։ Ի՞նչ առն­չու­թյուն ու­նեք Դուք այս ա­մե­նի հետ։
3. Ըստ օ­դում կախ­ված լու­րե­րի՝ Ձեր լիա­զոր ներ­կա­յա­ցու­ցիչ աշ­խա­տած ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում ա­ղե­տի գո­տուն հատ­կաց­ված ար­հես­տա­կան շն­չա­ռա­կան ա­պա­րատ­նե­րը հայ­տն­վել են Թուր­քիա­յում։ Ի՞նչ առն­չու­թյուն ու­նեք Դուք այս ա­մե­նի հետ։
4. Տվեք պար­զա­բա­նում՝ ի՞նչ հան­գա­մանք­նե­րում «Գյուղ­շինտ­րես­տում» ա­ղե­տի գո­տու շի­նաշ­խա­տանք­նե­րի հա­մար պա­հես­տա­վոր­ված մոտ 120 տոն­նա ամ­րան­նե­րը և եր­կու գեր­մա­նա­կան «Լիդ­նեռ» մակ­նի­շի ավ­տոկ­ռունկ­նե­րը ան­հե­տա­ցան ա­ղե­տի գո­տուց։
5. 1996 թ. ՆԳՆ Շի­րա­կի օ­դա­նա­վա­կա­յա­նի բաժ­նի պետ է աշ­խա­տել Ա. Վար­դա­նյա­նը (Պա­նել Ա­շոտ, ով հան­դի­սա­ցել է Ձեր հո­վա­նա­վո­րյա­լը)։ Ըստ օ­դում կախ­ված լու­րե­րի՝ Ձեր պաշ­տո­նան­կու­թյու­նից մի քա­նի օր ա­ռաջ ՀՀ ՆԳՆ Շի­րա­կի մար­զա­յին վար­չու­թյան պե­տի միջ­նոր­դու­թյամբ վեր­ջինս ա­զատ­վել է աշ­խա­տան­քից, և նրա փո­խա­րեն նշա­նակ­վել է Ս. Պո­ղո­սյա­նը (Գմբ)։ Վեր­ջի­նիս պաշ­տո­նում նշա­նակ­վե­լուց ժա­մեր անց, ըստ ա­վագ գյում­րե­ցի­նե­րի (ա­կա­նա­տես­նե­րի), մի քա­նի ժամ շա­րու­նակ ինք­նա­ձիգ­նե­րից կրա­կա­հեր­թեր են ե­ղել ՆԳՆ Շի­րա­կի մար­զա­յին վար­չու­թյան ուղ­ղու­թյամբ։ Ի՞նչ առն­չու­թյուն եք ու­նե­ցել դուք այդ կրա­կոց­նե­րի հետ։ (Ըստ օ­դում կախ­ված լու­րե­րի՝ ՆԳՆ Շի­րա­կի օ­դա­նա­վա­կա­յա­նի բա­ժի­նը Ձեզ ա­մե­նա­շատ «նա­լոգ» ա­պա­հո­վող կա­ռույցն է ե­ղել)։
5.1 Ըստ օ­դում կախ­ված լու­րե­րի՝ ակ­տիվ կրա­կող­նե­րից մե­կը ե­ղել է Ձեր թիկ­նա­պահ ոմն Ար­թու­րը։ Ար­դյոք նրա նկատ­մամբ ի­րա­կա­նաց­վե՞լ է քրեա­կան հե­տապն­դում։
5.2 Նույն օ­րը, ա­րյու­նա­հե­ղու­թյու­նը կան­խե­լու նպա­տա­կով, Գյում­րի էր ժա­մա­նել ՆԳ նա­խա­րա­րի ա­ռա­ջին տե­ղա­կալ Հայկ Հա­րու­թյու­նյա­նը։ Ձեր մեկ­նա­բա­նու­թյու­նը։
5.3 Ըստ օ­դում կախ­ված լու­րե­րի՝ նույն օ­րը Ս. Պո­ղո­սյա­նը իր ըն­տա­նի­քին թաքց­րել է Եր­կաթգ­ծի Գյում­րու կա­յա­րա­նի բան­վոր­նե­րի հեր­թա­փո­խա­յին սե­նյա­կում՝ «Լե­տուշ­կա»։ Ս. Պո­ղո­սյա­նի ըն­տա­նի­քին ի՞նչ վտանգ էր սպառ­նում։
5.4 Հայկ Հա­րու­թյու­նյա­նը եր­կու օր Գյում­րիում մնա­լուց հե­տո հե­ռա­ցել է։ Նույն օ­րը, գի­շե­րը ժա­մը ե­րե­քին, Դուք ձեր շր­ջա­պա­տով Շի­րա­կի մար­զի Մա­րա­լիկ-Սառ­նաղ­բյուր խաչ­մե­րու­կում դի­մա­վո­րել եք սպա­րա­պետ Վազ­գեն Սարգ­սյա­նին, ով մե­քե­նա­յից իջ­նե­լով Ձեզ ապ­տա­կել է։ Հարց՝ ի՞նչ հայ­հո­յանք տվեց Ձեզ սպա­րա­պե­տը և ին­չու։
Ըստ ա­կա­նա­տես­նե­րի՝ դուք նրա մե­քե­նա­յի հետևից շարժ­վել եք Երևան և այլևս չեք վե­րա­դար­ձել։ Շա­րու­նա­կե­լի...»)
-Հե­տաքր­քիր է, որ Ձեր նշած ան­ձը, ո­րին վե­րագր­վում է այս բո­լո­րը, այ­սօր նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի սխալ­նե­րի մա­սին ա­մե­նա­բարձրն է ա­ղա­ղա­կում։ Ա­վե­լին, նրան վե­րա­պահ­վել է նաև ապ­րի­լյան պա­տե­րազ­մի հան­գա­մանք­ներն ու­սում­նա­սի­րող ԱԺ քն­նիչ հանձ­նա­ժո­ղո­վը ղե­կա­վա­րե­լու գոր­ծը։ Այս առն­չու­թյամբ ի՞նչ կա­սեք։
-Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան է­լի­տան (չնա­յած է­լի­տա այն­տեղ չկա), կա­ռա­վա­րու­թյու­նում, խոր­հր­դա­րա­նում հա­վաք­ված­նե­րի մեծ մա­սը չի էլ գի­տակ­ցում, թե ի­րենք ինչ պի­տի ա­նեն ու ին­չով զբաղ­վեն։ Դա նույնն է, որ հի­մա ես սկ­սեմ շի­նա­րա­րու­թյան մա­սին դա­սեր տալ, սա աբ­սուրդ է։ Բայց այս­տեղ կա շատ ա­վե­լի վտան­գա­վոր բան։ Երկ­րոր­դեմ` Փա­շի­նյանն ա­տում է և՛ ազ­գա­յին, պե­տա­կան տո­նե­րը, և՛ հե­րոս­նե­րին։ Սրա­նով էր պայ­մա­նա­վոր­ված, որ նա սկ­սեց նսե­մաց­նել ար­ցա­խյան գո­յա­մար­տի պատ­մու­թյու­նը, հե­րոս­նե­րին, հնա­րա­վո­րինս մեծ հար­ված հասց­նել ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա­յին։ Այ­սինքն, խայ­տա­ռա­կու­թյուն է, երբ դա­սա­լիք­նե­րը սկ­սում են քն­նել ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա պա­տե­րազ­մը։ 25 տա­րի անց էլ Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րյա­նին Գյում­րիում հի­շում են «Հրեշ Ան­դո» ա­նու­նով։ Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րյա­նին ԱԺ բե­րե­լը և նման կարևոր հանձ­նա­ժո­ղով վս­տա­հե­լը մեկ նպա­տակ ու­նի՝ նսե­մաց­նել ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա­յի մեր հե­րո­սա­կան օ­րե­րը։ Չցան­կա­նա­լով ա­մենևին կնո­ջը վի­րա­վո­րել, բայց վար­չա­պե­տի տիկ­նոջ՝ Ան­նա Հա­կո­բյա­նի՝ զին­վո­րա­կան հա­գուս­տով, ավ­տո­մա­տով վեր­ջին լու­սան­կար­նե­րը մեր բա­նա­կը նսե­մաց­նե­լու հեր­թա­կան փորձն են։ Առ­հա­սա­րակ, բա­նա­կը մեզ հա­մար միշտ ե­ղել է սր­բու­թյուն, այ­սօր ոչ մի ընդ­դի­մա­դիր վատ լույ­սի ներ­քո չի անդ­րա­դառ­նում բա­նա­կին, ո­րով­հետև բա­նա­կը մեզ հա­մար սր­բու­թյուն է, քա­ղա­քա­կան պայ­քա­րից ա­ռա­վել կարևոր կա­ռույց, ո­րը ոչ մի կերպ չպետք է ար­ժեզր­կել։ Մինչ­դեռ այս իշ­խա­նու­թյու­նը նման հի­մար ֆո­տո­սե­սիա­նե­րով, հանձ­նա­ժո­ղով ստեղ­ծե­լով, բա­նա­կին առ­նչ­վող տար­բեր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով նպա­տակ ու­նի նսե­մաց­նե­լու, ստո­րաց­նե­լու բա­նա­կը։
-Ո՞րն է բա­նա­կը նսե­մաց­նե­լու նպա­տա­կը, դրա­նով ի՞նչ հարց են լու­ծում։
-Ե­թե Հա­յաս­տա­նը փոր­ձում են ա­ռաջ տա­նել սո­րո­սա­կան ծրագ­րե­րով, պետք թու­լաց­նել ե­րեք կարևոր ինս­տի­տուտ՝ ըն­տա­նիք, ե­կե­ղե­ցի, բա­նակ։ Եր­կու տա­րի ու կես հա­ջո­ղու­թյամբ ի­րա­գոր­ծում են այդ ծրա­գի­րը, հայ ժո­ղովր­դի կարևո­րա­գույն այդ սյու­նե­րը պի­տի քան­դեն։ Այս իշ­խա­նու­թյան նպա­տա­կը ոչ թե հայ մարդ ու­նե­նալն է, այլ հա­յաս­տան­ցի, ին­չը հա­ջո­ղու­թյամբ փոր­ձում են կյան­քի կո­չել։ Հի­շենք թե­կուզ Սփյուռ­քի գոր­ծե­րով հանձ­նա­կա­տա­րի այն հայ­տա­րա­րու­թյու­նը, թե Հա­յաս­տա­նը պի­տի ա­րաբ­նե­րի, ա­սո­րի­նե­րի հայ­րե­նի­քը դառ­նա։ Սրա նպա­տակն այն է, որ Հա­յաս­տա­նում չլի­նի 97 տո­կոս միա­տար­րու­թյուն։
-Հան­րու­թյու­նը գի­տակ­ցու՞մ է նշ­ված խն­դիր­նե­րի սրու­թյու­նը, ու­նի՞ բա­վա­րար դի­մադ­րո­ղա­կա­նու­թյուն այդ վտանգ­նե­րի ա­ռաջ կանգ­նե­լու հա­մար։
-Ցա­վոք, 2018-ից սկ­սած ո­րո­շա­կի ժա­մա­նակ հա­սա­րա­կու­թյու­նը թմ­բի­րի, էյ­ֆո­րիա­յի մեջ էր, բայց այ­սօր ի­րա­վի­ճակն այլ է։ Կար­ծում եմ՝ ա­ռա­ջի­կա­յում մեծ հա­մախմ­բում է լի­նե­լու, որն իր մասշ­տա­բայ­նու­թյամբ ա­վե­լի հզոր է լի­նե­լու, քան մա­նի­պու­լյա­ցիա­նե­րի ու տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի ար­դյուն­քում 2018-ին ե­ղավ։ Այ­սօր մեզ ոչ մի տեխ­նո­լո­գիա այլևս պետք չէ, շատ շու­տով հա­սա­րա­կու­թյունն ըն­դվ­զե­լու է և մեր կյան­քից դուրս է մղե­լու սո­րո­սա­կան, դր­սի գու­մար­նե­րով մեր եր­կի­րը քան­դող­նե­րին։ Հայ ժո­ղո­վուր­դը չի գնա այ­լա­սե­րում տա­րա­ծող, ազ­գա­կոր­ծան քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րի հետևից։ Չեմ ցան­կա­նում շատ հո­ռե­տե­սա­կան սցե­նար կան­խա­գու­շա­կել, բայց այս կա­ռա­վա­րու­թյա­նը սար­սա­փե­լի ճա­կա­տա­գիր է սպա­սում ու նաև բո­լոր նրանց, ո­րոնք փոր­ձե­ցին մեր մեջ կոտ­րել այն բա­րո­յա­կան հիմ­քե­րը, ո­րոնք դա­րե­րի փոր­ձու­թյունն են ան­ցել։
-Որ­պես գյում­րե­ցի, Դուք հան­րա­յին տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րի ի՞նչ փո­փո­խու­թյուն եք տես­նում այդ­տեղ։
-Հա­սա­րա­կու­թյան գրե­թե մեծ մա­սը, որն ի վի­ճա­կի է ինք­նու­րույն մտա­ծե­լու, հաս­կա­ցել է, որ խաբ­ված է ե­ղել, ի­րեն օգ­տա­գոր­ծել են, տա­րի­ներ շա­րու­նակ որ­պես ի­րա­կա­նու­թյուն սխալ տե­ղե­կու­թյուն­ներ են մա­տու­ցել։ Այ­սօր վե­րարժևոր­ման փու­լում ենք, մար­դիկ սկ­սում են հաս­կա­նալ, վե­րագ­նա­հա­տել այն ան­ձանց, ո­րոնք ի­րենց ողջ կյան­քը նվիր­ել են ժո­ղովր­դին, բայց մշ­տա­պես դե­ղին մա­մու­լի հար­ձա­կում­նե­րի տակ են ե­ղել։ Չեմ կաս­կա­ծում, որ շու­տով ազ­գա­յին նոր զար­թոնք է լի­նե­լու։
-Դուք այդ մեծ հա­մախմ­բումն ինչ­պե՞ս եք պատ­կե­րաց­նում, ով­քե՞ր են լի­նե­լու ա­ռա­ջին շար­քե­րում, նախ­կին ղե­կա­վար­նե՞­րը, ով­քե՞ր պի­տի ուղ­ղոր­դեն այդ շար­ժու­մը։
-Հա­յաս­տա­նում հա­մախմ­բում կա­րող են ի­րա­կա­նաց­նել ազ­գա­յին ու­ժե­րը։ Հայ ժո­ղովր­դի փր­կու­թյու­նը կախ­ված է ազ­գա­յին ու­ժե­րից, բնա­կա­նա­բար, և՛ երկ­րորդ, և՛ եր­րորդ նա­խա­գահ­նե­րը պար­տա­դիր կու­նե­նան դրա­նում ի­րենց ներդ­րու­մը։ Դժ­վար է ա­սել, թե ով­քեր կլի­նեն լի­դեր­նե­րը, բայց նա­խա­գահ­նե­րը մեծ ա­վանդ ու­նեն և՛ Ար­ցա­խի, և՛ Հա­յաս­տա­նի կա­յաց­ման գոր­ծում, նրանց հե­ղի­նա­կու­թյունն ու փորձն անգ­նա­հա­տե­լի են։ Գյում­րու ա­ռու­մով կա­րող եմ փաս­տել, որ շա­տե­րը նրանց հան­դեպ վե­րա­բեր­մունքն ու նախ­կին կար­ծի­քը փո­խել են։


Զրույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 10876

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ