Չէ, բայց լավն ենք հայերս: Ինչ ուզում եք` ասեք: Մենք ամեն տեղ ուզում ենք լինել: Եվ միաժամանակ: Մենք միշտ ուզում ենք, որ մեզնով հիանան: Միանշանակ` հիանան: Ընդունեն: Սիրեն: Ոնց ենք ուզում, որ մեզ սիրեն: Բայց մենք ոչ մեկին չենք սիրում: Մենք ուղղակի սիրել չգիտենք, ու հենց այդ պատճառով ուզում ենք, որ մեզ սիրեն: Մենք չգիտենք` ո՞րն է մեր շահը, բայց ուզում ենք, որ աշխարհը իր գործը թողած` պաշտպանի մեր շահը, մեր արդար դատը, մեզ արևի տակ տեղ տա:

Բոլորին հետաքրքրում է հարցը. ինչո՞ւ խոսեց Լևոն Հակոբիչը և ինչո՞ւ հատկապես հիմա: Պատասխանենք: ա) Պուտինի` Հայաստան կատարելիք այցին ընդառաջ պետք էր ոչ թե Լևոն Զուրաբյանի, այլ ավելի բարձր մակարդակում ասել` «գծում» ենք, ներկա ենք, քիչումիչ կանք: Պատրաստ ենք վիլնյուսյան գագաթնաժողովին մասնակցող Սերժ Սարգսյանի հախից գալու, թեկուզ մեր ծերունազարդ, ալեխառն վիճակին, եթե հանկարծ Սերժ Սարգսյանի մտքով անցնի ստորագրել ասոցացման համաձայնագիրը, ինչից դեռևս սաստիկ վախենում է Մոսկվան` անգամ Սերժ Սարգսյանի` Մաքսային միություն արագացված մուտքի պահանջից հետո:

Ամենասկզբում, երբ տարբեր, այդ թվում էլեկտրոնային, լրատվամիջոցներով, ինչպես նաև տխրահռչակ «սոցիալական ցանցերով», սկսեց տարածվել հայտնի հասարակական գործիչ, գրող, հրապարակախոս, ղարաբաղյան շարժման վետերան Զորի Բալայանի «Բաց նամակը»՝ հասցեագրված ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին, անկեղծ ասած, չէր թվում, թե այդ նամակի տեքստը և հենց Զորի Բալայանի այդ քայլն այդքան տարօրինակ արձագանք կգտնեն և այդպիսի տարատեսակ գնահատականների կարժանանան։

Մոտ մեկ տարի առաջ Նուրետտին Վերենը` Գյուլենի նախկին գլխավոր խորհրդականը, որն ավելի ուշ խզեց կապերը աղանդի հետ, մի մերկացուցիչ գիրք գրեց այդ կազմակերպության գործունեության մասին։ Նա հանցանշաններ է բերել հօգուտ այն բանի, որ Գյուլենը փող է ստանում ԿՀՎ-ից, պատմել է այն ավերիչ գործունեության մասին, որ 1990-ականներին կազմակերպությունը ծավալել էր Միջին Ասիայում։ Այդ գրքի շնորհիվ հանրությունն իմացավ նաև, որ նրա միջազգային կրթական ցանցի դպրոցներում աշխատում են ԿՀՎ-ի կադրային գործակալներ։ Եթե մենք վերլուծելու լինենք Գյուլենի աղանդի տարածման աշխարհագրությունը, ապա կհամոզվենք, որ այն ներկայացված է բոլոր այն երկրներում, ուր Ամերիկան շահեր ունի` Թուրքիայում, Միջին Ասիայում, Մերձավոր Արևելքում, Կովկասում ու Սուդանում։

Մի կաթիլ մեղրի պատմությունը հիշո՞ւմ եք: Որտեղի՞ց` ո՞ւր հասան: Ինչո՞ւ հասան: Ինչպե՞ս: Եվ` ո՞վ հետո մնաց: Լեգենդը` լեգենդ, բայց հիմա ավելի դաժան ժամանակներ են, որովհետև մեղրը կաթիլ-կաթիլ մեկ այստեղ, մեկ այնտեղ հոսում-կորչում է, ու եթե այսպես գնա` Հայաստանում մեղվաբուծության վերջը երևալու է:

Ինչքա՜ն բան կա աշխարհիս երեսին մարդկությունն ու մարդկանց իբր միավորող, բայց, ըստ էության, պառակտող. ռասաներ, ազգեր ու ազգություններ, ցեղեր, պետություններ ու պետական սահմաններ, հազար ու մի կազմակերպություններ, կուսակցություններ, լեզուներ, կրոն և, ի վերջո, վերջին տասնամյակներում մարդկության գլխին ուղղակի պատուհաս դարձած հազար ու մի աղանդներ: Երբ մտովի, փիլիսոփայորեն, Տիեզերքի հեռուներից դիտում, զննում ես Երկիր մոլորակը և տեսնում, թե ի՜նչ է կատարվում այստեղ... Մի փշուր հողակտոր, գեղեցի՜կ, ինչ-որ մանրիկ էակներ, դեսուդեն վազվզող, ինչ-որ բաներ են տանում-բերում, իբր մտածում-հորինում, ու մեկ էլ իրար հոշոտելու-ոչնչացնելու դավեր նյութում, իրենց համար խնդիրներ են մոգոնում ու սկսում են իբր մտածել դրանք լուծելու մասին, մեծեր կան` առաջնորդներ, բևեռներ կան` ուժի, ազդեցության, զենքեր են հնարել` իրենք իրենց և իրենց հողակտորը ոչնչացնելու այս մի բուռ մժեղները... Այնքա՜ն նման մրջյունների:

Չինաստանում, ինչպես, ի դեպ, նաև նրա սահմաններից դուրս, մեծ հարգանք վայելող Սուն Ցզին (զորավար և իմաստասեր, պատերազմական ռազմավարության մասին նշանավոր «Պատերազմի արվեստը» տրակտատի հեղինակ, ապրել է մ.թ.ա. 6-րդ, այլ աղբյուրների տվյալներով՝ մ.թ.ա. 4-րդ դարում) հայտարարել է. «Ով տիրապետում է պատերազմ մղելու արվեստին, նա օտարի բանակը պարտության է մատնում առանց կռվի, օտարի ամրոցները գրավում է առանց պաշարելու», իսկ «հզորություն» ասվածը, նրա կարծիքով, «մարտավարություն կիրառելու հմտությունն է...»։

Կռիվը պրծավ, բայց նստվածքը դեռ կա: ՈՒ երկար կմնա: Արձանագրելու` օդանավակայանում տեղի ունեցածն ընդամենը Բրյուսել-2 էր: Որպես Զարուհի Փոստանջյանի, նրա «հայրիկի», կոնկրետ դեպքում` արդեն «մայրիկի» վերածվածների իդեա-ֆիքսի շարունակություն: Չենք ասում` միակ թիրախը Բրյուսելն է, ու հայոց կապվածությունը Բրյուսելի հետ ընդամենն անտիիդեաներ է առաջացնում: Նաիվ կլիներ, բայց և` դավադրության տեսությունը` «տոնկայա շտուկա, Պետրուխա»:

Վերջին տարիներին Աբխազիան մյուս չճանաչված պետությունների շարքում առանձնանում էր քաղաքական ակտիվությամբ։ Դիտորդների վրա մեծ տպավորություն է գործում Աբխազիայում տեղի ունեցող ընտրությունների բնույթը։ Իրականում այստեղ այդքան նշանակալի քաղաքական բազմազանություն չկա, ինչպես թվում է որոշ փորձագետների։ Այդ բազմազանության տպավորությունը գալիս է ավանդական կլանների գոյությունից, որոնք մի տեսակ փոխարինում են քաղաքական կազմակերպություններին։

Զայրացած արձագանք կարող է թվալ այս հրապարակումը, գուցե նաև` ավելորդ, որովհետև նույն թեմայով էր նախորդը: Բայց համոզված եմ` ոչ ապարդյուն, որովհետև թեման իրականում ինչ-որ մեկի նամակը չէ ինչ-որ մեկին, այլ Հայաստանի ինտելեկտուալ վիճակը: ՌԴ նախագահին ուղղված Զորի Բալայանի նամակից հետո տարատեսակ տեսակետներ բարձրաձայնվեցին, ոմանք նույնիսկ շնորհակալություն հայտնեցին նրան, որ կարողացավ շարժել հայկական ընդարմացած գիտակցությունը: