Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Հույս ունեմ, որ Մի­քա­յել Մի­նա­ս­յա­նը կշա­րու­նա­կի լի­նել ռե­ժի­սոր-սցե­նա­րիստ»

«Հույս ունեմ, որ Մի­քա­յել Մի­նա­ս­յա­նը կշա­րու­նա­կի լի­նել ռե­ժի­սոր-սցե­նա­րիստ»
17.09.2019 | 00:14

Վեր­ջերս ստեղծ­ված «Ա­դեկ­վադ» կու­սակ­ցու­թյան նա­խա­գահ ըն­տր­վեց ԱՐ­ԹՈՒՐ ԴԱ­ՆԻԵ­ԼՅԱ­ՆԸ, ո­րը հա­մա­գու­մա­րում բա­վա­կան ու­շագ­րավ հայ­տա­րա­րու­թյուն ա­րեց։ Այդ և այլ հար­ցե­րի շուրջ զրու­ցե­ցինք նրա հետ։

-Այս պա­հին կու­սակ­ցա­շի­նու­թյան գոր­ծըն­թա­ցը ո՞ր փու­լում է։ Հա­յաս­տա­նում գրանց­ված 100-ից ա­վե­լի կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի գե­րակ­շիռ հատ­վա­ծի գոր­ծու­նեու­թյան տի­րույ­թը սահ­մա­նա­փակ­վում է Երևա­նով, ձեր պա­րա­գա­յում ինչ­պե՞ս է լի­նե­լու, մար­զե­րում կու­սակ­ցա­կան գրա­սե­նյակ­ներ ու­նե­նա­լու՞ եք։ Քա­նի՞ ան­դամ այ­սօր ու­նի կու­սակ­ցու­թյու­նը։
-Մեր կու­սակ­ցու­թյան հա­մա­գու­մա­րին ներ­կա է ե­ղել 109 պատ­վի­րակ: Օ­րեն­քով նրանք հա­մար­վում են կու­սակ­ցու­թյան ան­դամ­ներ: Ըստ էու­թյան, սա մեր կու­սակ­ցա­շի­նու­թյան ա­ռա­ջին փուլն է, թե­պետ «կու­սակ­ցա­շի­նու­թյուն» բա­ռը ինձ հա­մար մի փոքր վե­րամ­բարձ է հն­չում: Կու­սակ­ցու­թյու­նը մեզ հա­մար զուտ մար­տա­վա­րա­կան գոր­ծիք է, մեր միա­բա­նու­թյան քա­ղա­քա­կան ճյու­ղը: Կու­սակ­ցու­թյու­նը կա այն­քա­նով, որ­քա­նով դա մեզ անհ­րա­ժեշտ է ի­րա­վա­կան հա­մա­չափ հար­թու­թյան վրա գոր­ծըն­կե­րա­կան ցան­ցի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը կա­նո­նա­կար­գե­լու։ Ըստ այդմ, ան­դամ­նե­րի քա­նա­կը և տա­րած­քա­յին կա­ռույց­նե­րի քար­տե­զը պայ­մա­նա­վոր­ված են լի­նե­լու զուտ օ­րեն­քով սահ­ման­ված պա­հանջ­նե­րով: Ո՛չ ա­վե­լի, ո՛չ էլ, հու­սով եմ, պա­կաս:
-Կան խո­սակ­ցու­թյուն­ներ, թե մտա­դիր եք ձեր կու­սակ­ցու­թյու­նը, այս­պես ա­սած, «տե­ղա­փո­խե­լու» Ար­ցախ։ Ճի՞շտ են այդ լու­րե­րը։ Ե­թե ա­յո, ին­չու՞։
-Չգի­տեմ, ինչ է նշա­նա­կում «այս­պես ա­սած» տե­ղա­փո­խու­մը: Ինչ­քան գի­տեմ, նման ի­րա­վա­կան ձևա­կեր­պում ոչ ՀՀ-ն և ոչ էլ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը չեն նա­խա­տե­սում: Ինչ վե­րա­բե­րում է Ար­ցա­խում մեր միա­բա­նու­թյան օ­րա­կար­գին, այս պա­հին կա­րող եմ ա­սել, որ այդ պե­տու­թյու­նը մենք հա­մա­րում ենք մեր պա­շար­ված ամ­րո­ցի միջ­նա­բերդ, և ըստ այդմ, կարևո­րում ենք այդ «միջ­նա­բեր­դում» և դրա շուրջ տե­ղի ու­նե­ցող ցան­կա­ցած գոր­ծըն­թաց: Սա­կայն ոչ բո­լոր գոր­ծըն­թաց­ներն են, որ մեր մաս­նակ­ցու­թյան կա­րիքն ու­նեն, ա­վե­լին, կան գոր­ծըն­թաց­ներ, մաս­նա­վո­րա­պես ներ­քա­ղա­քա­կան բնույ­թի, ո­րոնց մաս­նակ­ցե­լը կա­րող է ո­րո­շա­կի ռիս­կեր պա­րու­նա­կել Ար­ցա­խի պե­տա­կա­նու­թյան և սու­բյեկ­տայ­նու­թյան տե­սան­կյու­նից: Մեր կու­սակ­ցու­թյու­նը, այս­պես կամ այն­պես ա­սած, «տե­ղա­փո­խե­լը» Ար­ցախ, կար­ծում եմ, այս պա­հին նպա­տա­կա­հար­մար չէ: Հա­մե­նայն դեպս, այս պա­հին դա օ­րա­կար­գում չկա: Տվյալ պա­հին Ար­ցա­խի պե­տա­կան ինս­տի­տուտ­նե­րը և քա­ղա­քա­կան ղե­կա­վա­րու­թյու­նը պատ­շաճ կեր­պով դի­մա­կա­յում են օ­տա­րերկ­րյա գոր­ծա­կալ­նե­րի ներ­թա­փանց­ման փոր­ձե­րին: Հու­սով եմ, որ Ար­ցա­խում մեր քա­ղա­քա­կան ճյու­ղի ներգ­րավ­վա­ծու­թյան կա­րի­քը չի լի­նի նաև ա­պա­գա­յում: Այ­նուա­մե­նայ­նիվ մշա­կու­թա­յին և քա­ղա­քակր­թա­կան տե­սան­կյու­նից կան ա­նե­լիք­ներ ինչ­պես ՀՀ տա­րած­քում, այն­պես էլ Ար­ցա­խում: Ա­դեկ­վա­տու­թյան քա­րո­զը պետք է սփռ­վի հայ­կա­կան եր­կու պե­տու­թյուն­նե­րի և սփյուռ­քի գաղ­թօ­ջախ­նե­րով մեկ: Ա­սեմ ա­վե­լին, նույ­նիսկ ՀՀ տա­րած­քում «Ա­դեկ­վա­դը» դեռևս ներ­քա­ղա­քա­կան պրո­ցես­նե­րին մաս­նակ­ցե­լու օ­րա­կարգ չու­նի:
-Հա­մա­գու­մա­րում Ձեր ե­լույ­թի ժա­մա­նակ ըն­դգ­ծե­ցիք, որ 30 տար­վա ըն­թաց­քում Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան դաշ­տը թատ­րոն է ե­ղել, և ի­րա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը նոր պետք է լի­նի։ Ով­քե՞ր պետք է լի­նեն այդ հե­ղա­փո­խու­թյան ա­կունք­նե­րում, ե­թե քա­ղա­քա­կան աս­պա­րե­զում ե­ղած ան­հատ­նե­րը, ու­ժե­րը այս կամ այն չա­փով այդ 30 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում և ուղ­ղա­կի, և ստ­վե­րա­յին մաս­նա­կից են ե­ղել Ձեր նշած թատ­րո­նին։
-Մինչ բուն հար­ցին պա­տաս­խա­նե­լը թույլ տվեք շեշ­տել, որ իմ այդ հայ­տա­րա­րու­թյու­նում ես նշել և հիմ­նա­վո­րել եմ իմ այն կան­խա­տե­սու­մը, որ գա­լիք հե­ղա­փո­խու­թյու­նը լի­նե­լու է հա­մաշ­խար­հա­յին մա­կար­դա­կի, և այդ ան­խու­սա­փե­լի գոր­ծըն­թա­ցից ա­ռա­վել շա­հած դուրս կգան այն ան­հատ­ներն ու կա­ռույց­նե­րը, ո­րոնք կա­ռաջ­նոր­դեն այդ ա­լի­քը: Այն փաս­տը, որ խոր­հր­դա­յին Հա­յաս­տանն իր գո­յու­թյան ողջ ըն­թաց­քում սպա­ռել է գրե­թե եր­կու ան­գամ ա­վե­լի, քան ար­տադ­րել, այդ ա­մե­նը հնա­րա­վոր դար­ձավ կազ­մա­կեր­պել, քա­նի որ կո­մու­նիստ­նե­րի հե­ղա­փո­խու­թյան ա­կունք­նե­րում Կա­մո­յի, Ստե­փան Շա­հու­մյա­նի և Մի­կո­յան եղ­բայր­նե­րի նման ան­ձինք կա­յին: Խոր­հր­դա­յին Հա­յաս­տա­նը միշտ ե­ղել է հա­մա­միու­թե­նա­կան ռե­սուրս­նե­րի սպա­ռող, ոչ թե դո­նոր, ո­րով­հետև ժա­մա­նա­կին ցա­րա­կան Ռու­սաս­տա­նի բան­կե­րից թա­լա­նած գու­մար­նե­րի պահ­պա­նու­մը հս­կել են ազ­գու­թյամբ հա­յե­րը: Կա­մոն և իր ըն­կեր­ներն են պահ­պա­նել հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րի «օբ­չյա­գը»: Ըստ այդմ, Կա­մոն և իր ըն­կեր­ներն են մեզ նվի­րել Հրանտ Մաթևո­սյան, Մի­նաս Ա­վե­տի­սյան, Վիկ­տոր Համ­բար­ձու­մյան, ա­տո­մա­կա­յան ու թա­մա­նյա­նա­կան Երևան քա­ղաքն առ­հա­սա­րակ: Կա­մոն և իր ըն­կեր­նե­րը մեզ հա­մար սան­ձե­ցին հե­ղա­փո­խա­կան ա­լի­քը և խոր միջ­նա­դա­րում ապ­րող հայ ժո­ղովր­դին «բր­թե­ցին» դե­պի 20-րդ դար: Յոթ հա­րյու­րա­մյակ կորց­րած հայ ժո­ղո­վուր­դը, հե­տամ­նա­ցու­թյու­նը հաղ­թա­հա­րեց մի քա­նի տաս­նա­մյա­կում:
Տեխ­նի­կա­կան ա­ռա­ջըն­թա­ցի, մաս­նա­վոր­պես սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րի զար­գաց­ման ար­դյուն­քում հա­սա­րա­կա­կան տրանս­ֆոր­մա­ցիա­նե­րի մի նոր ա­լիք է բարձ­րա­նում: Ա­լիք, ո­րը սնան­կաց­նում է մինչ օրս գե­րիշ­խող դե­մոկ­րա­տիան, կա­պի­տա­լիզ­մը և սպա­ռո­ղա­կա­նու­թյու­նը: Սա տն­տե­սա­կան գոր­ծըն­թաց է, այն հնա­րա­վոր է հաշ­վար­կել մա­թե­մա­տի­կա­կան ճշգր­տու­թյամբ: Բանն այն է, որ Սևա­նի կա­նա­չա­պա­տու­մը, Իջևա­նի ան­տա­ռա­հա­տու­մը, Ա­րա­րա­տյան դաշ­տա­վայ­րի ա­նա­պա­տա­ցու­մը և Սյու­նի­քի պո­չամ­բա­րա­պա­տու­մը զուտ ներ­հայ­կա­կան խն­դիր­ներ չեն: Նմա­նա­տիպ խն­դիր­ներ ու­նի ողջ մո­լո­րա­կը: Ողջ մո­լո­րա­կով մեկ սևան­նե­րը կա­նա­չում են: Մար­դիկ սպա­ռում են ա­վե­լի շատ, քան մո­լո­րա­կը կա­րող է ի­րեն թույլ տալ, և շատ ա­վե­լի, քան մարդ տե­սա­կին անհ­րա­ժեշտ է: Սպա­ռո­ղա­կա­նու­թյան մշա­կույթն այ­սու­հետ տն­տե­սա­պես սնանկ է, ինչն իր հեր­թին սնան­կաց­նում է այդ մշա­կույ­թը ծնած դե­մոկ­րա­տիան, ինչն իր հեր­թին սնան­կաց­նում է դե­մոկ­րա­տիան ծնած կա­պի­տա­լիզ­մը, ինչն էլ իր հեր­թին սնան­կաց­նում է կա­պի­տա­լիզ­մը ծնած բո­ղո­քա­կան է­թի­կան: Սա օ­րի­նա­չա­փու­թյուն է, մա­թե­մա­տի­կա: Մեզ մոտ այդ գա­ղա­փար­նե­րի սնան­կու­թյունն ա­ռա­վել ակ­ներև է, սա է պատ­ճա­ռը, որ այն մար­դիկ, ո­րոնք ի պաշ­տո­նե պար­տա­վոր էին քա­րո­զել դե­մոկ­րա­տիան ու կա­պի­տա­լիզ­մը, բո­վան­դա­կա­յին դիս­կուր­սի շր­ջա­նա­կում չկա­րո­ղա­նա­լով դա ա­նել, ստիպ­ված ե­ղան կրել դի­մակ­ներ, դառ­նալ դե­րա­սան ու տա­րա­տե­սակ բե­մա­կա­նա­ցում­նե­րի մաս­նակ­ցել: ՀՀՇ-ի մար­դա­սեր, ին­տե­լի­գենտ լի­բե­րալ-դե­մոկ­րատ­նե­րը քա­ղա­քա­կան սպա­նու­թյուն­նե­րով էին հար­ցե­րը լու­ծում: ՀՀԿ-ի ազ­գա­յին պահ­պա­նո­ղա­կան­ներն ա­զատ խոս­քի ու լի­բե­րա­լիզ­մի ջա­տա­գովն էին դար­ձել: Կորց­նե­լով պայ­մա­նա­կան «Բե­լա­ռու­սիա­յի» հաշ­վին բար­գա­վա­ճե­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նը, Խոր­հր­դա­յին Հա­յաս­տա­նը «ան­կա­խա­ցավ» և փոր­ձեց փրկ­վել՝ նոր միու­թյուն մտ­նե­լով, նոր «Բե­լա­ռու­սիա» գտ­նե­լով: Այդ նոր միու­թյու­նը հա­մաշ­խա­րա­յին գլո­բա­լիս­տա­կան շար­ժումն էր, որ­տեղ մենք ապ­րիո­րի խորթ էինք, քա­նի որ չու­նեինք այդ շարժ­ման մեջ մեր «կա­մո­նե­րին»: Չու­նեինք ու չէինք կա­րող ու­նե­նալ, քա­նի որ այս ժո­ղո­վուրդն ա­մեն ին­չում դրսևո­րում է գլո­բա­լիզ­մին, բո­լոր ա­ռում­նե­րով հա­կա­ցուց­ված, ազ­գա­յին սո­ցիա­լիս­տա­կան մո­տե­ցում: Նույ­նիսկ ե­կե­ղե­ցին ու քրիս­տո­նեու­թյու­նը մենք կա­րո­ղա­ցել ենք ազ­գայ­նաց­նել, ինչն աբ­սուր­դա­յին է հն­չում, բայց փաստ է:
Լի­նե­լով գլո­բա­լիս­տա­կան շարժ­ման խորթ զա­վակ­ներ, մենք ստա­ցել ենք ընդ­հա­նուր սե­ղա­նի փշ­րանք­նե­րը «վա­յե­լե­լու» ի­րա­վուն­քը, սա­կայն միայն հս­տակ պար­տա­վո­րու­թյուն­ներ ստանձ­նե­լուց հե­տո: Պար­տա­վո­րու­թյուն­ներ, ո­րոնք բո­լոր ա­ռում­նե­րով հա­կա­սում էին մեր բնա­վո­րու­թյա­նը, մշա­կույ­թին և նույ­նիսկ գո­յու­թյան հրա­մա­յա­կա­նին: ԽՍՀՄ-ից «ան­կա­խա­նա­լիս» մենք ո­րո­շել էինք ստեղ­ծել ազ­գա­յին պե­տու­թյուն, սա­կայն այդ մա­սին մեր երկ­րի գլ­խա­վոր օ­րեն­քում բառ ան­գամ չկար ու չկա մինչ օրս: Ընդ­հա­կա­ռա­կը, մեր գլ­խա­վոր օ­րենքն իր դրույթ­նե­րով հա­կա­սում է ազ­գա­յին պե­տու­թյան գա­ղա­փա­րին և ար­գե­լում է այն: Մեր ազ­գա­յին շա­հից բխող օ­րեն­սդ­րա­կան կար­գա­վո­րում­նե­րը ստո­րա­դաս­վե­ցին գլո­բա­լիս­տա­կան ին­տեգ­րա­ցիան խրա­խու­սող կար­գա­վո­րում­նե­րին: Իսկ այդ կար­գա­վո­րում­նե­րը ներ­մու­ծող ու ի­րա­գոր­ծող քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րը սկ­սե­ցին դեր խա­ղալ, խա­բե­լով ժո­ղովր­դին՝ ազ­գա­յի­նի տակ հրամց­նել հա­կազ­գա­յին կար­գա­վո­րում­ներ մեր կեն­ցա­ղի բո­լոր ո­լորտ­նե­րում՝ ար­դա­րա­դա­տու­թյու­նից մինչև մշա­կույթ: Այլ կերպ լի­նել չէր կա­րող: Կա­պի­տա­լը գլո­բա­լիստ­նե­րի ձեռ­քում էր, նրանք մե­նաշ­նոր­հել էին կա­պի­տա­լի շու­կան: 12,5 ցենտ ինք­նար­ժեք ու­նե­ցող թղ­թադ­րա­մը նրանք մեզ վրա ծա­խում էին 100 դո­լա­րով, ա­պա­հո­վե­լով ա­ներևա­կա­յե­լի՝ 800 տո­կո­սի ե­կա­մուտ: Դո­լա­րը գնե­լուց հրա­ժար­վող­ներ էին Սա­դամ Հու­սեյ­նը, Մուա­մար Քա­դա­ֆին և այլք։
Հեր­թա­կան կոր­ծա­նիչ գրան­տը կամ վար­կը մու­րա­լիս մեր պե­տա­կան այ­րե­րը պի­տի ա­ռա­վե­լա­գույնս ա­զա­տա­կամ ու կոս­մո­պո­լիտ ձևա­նա­յին, այլ պա­րա­գա­յում կզրկ­վեինք օ­տա­րերկ­րյա կա­պի­տա­լից, ո­րը, կրկ­նում եմ, գրե­թե ամ­բող­ջո­վին կենտ­րո­նա­ցած էր գլո­բա­լիստ­նե­րի ձեռ­քե­րում: Ե­թե հրա­ժար­վեինք հա­մա­գոր­ծակ­ցե­լուց, կմատն­վեինք սո­վի, հա­մա­ձայ­նե­լով մատն­վում էինք ըն­դա­մե­նը չքա­վո­րու­թյան: Մեր պե­տա­կան այ­րե­րը ընտ­րե­ցին չա­րյաց փոք­րա­գույ­նը և հա­գան այդ ան­թա­քույց կո­ղո­պու­տը գո­վա­բա­նող դե­րա­սան­նե­րի դի­մակ­նե­րը: Այլ ելք չկար: Մենք չու­նեինք Ի­րա­նի նավ­թը կամ Չի­նաս­տա­նի մար­դա­քա­նա­կը: Բա­րե­բախ­տա­բար, օ­րի­նա­չա­փո­րեն սնան­կա­նա­լով, գլո­բա­լիզ­մը սկ­սեց նա­հան­ջել հետզ­հե­տե՝ զի­ջե­լով դիր­քե­րը Չի­նաս­տա­նին և Արևել­քին: Սա իր հեր­թին հնա­րա­վո­րու­թյուն է ստեղ­ծում ու­նե­նա­լու այ­լընտ­րան­քա­յին կա­պի­տա­լի աղ­բյուր, աղ­բյուր, ո­րը սո­վա­մա­հի փո­խա­րեն կո­ղոպտ­վե­լու բարձր պատ­վին ար­ժա­նա­նա­լու հա­մար չի պար­տադ­րում վե­րո­հի­շյալ թատ­րո­նում խա­մա­ճիկ լի­նե­լը:
Ցա­վոք, պայ­մա­նա­կան հան­դի­սա­տե­սի մոտ վեր­ջին 30 տար­վա հրամց­վող թատ­րո­նի ար­դյուն­քում բազ­մա­թիվ ա­րա­տա­վոր սո­վո­րու­թյուն­ներ են ձևա­վոր­վել, ո­րոնք թույլ չեն տա­լիս մեկ ակն­թար­թում դա­դա­րեց­նել բե­մա­կա­նա­ցում­ներն ու «հան­դի­սա­տե­սի» հետ, ձեռք ձեռ­քի տված, դուրս գալ թատ­րո­նից: Այս օ­բյեկ­տիվ ի­րո­ղու­թյունն ար­ձա­նագ­րե­լով, մենք՝ «Ա­դեկ­վադ­ներս», ո­րո­շում կա­յաց­րինք մա­սամբ մուտք գոր­ծել թա­տե­րա­բեմ, ցան­կա­նա­լուվ դուրս վռն­դել հան­դի­սա­տե­սին: Մենք դի­մակ­ներ չենք հագ­նե­լու, չենք դի­մա­հար­դար­վե­լու: Մենք այս թատ­րոն ենք ե­կել՝ այն այ­րե­լու նպա­տա­կով:
Մեր այս ա­ռա­քե­լու­թյան մեջ մենք չենք բա­ցա­ռում, որ մեզ կմիա­նան թատ­րո­նում ի­րենց ու­րույն դե­րը ու­նե­ցած բազ­մա­թիվ գոր­ծիչ­ներ: Ես վս­տահ եմ, որ կլի­նեն մար­դիկ, ո­րոնք այս ե­րես­պաշ­տու­թյու­նից զզ­ված ինք­նու­րույն կպատ­ռեն սե­փա­կան դի­մակ­նե­րը, կսր­բեն դի­մա­հար­դա­րու­մը: Ե­թե նրանք ներդ­րում մու­րա­լու նպա­տա­կով ժա­մա­նա­կին ստիպ­ված էին դեր խա­ղալ, հի­մա ար­դեն այդ անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը չկա: Կա­պի­տալն Արևմուտ­քից տե­ղա­փոխ­վում է Արևելք, որ­տեղ մենք մեզ շատ ա­վե­լի հո­գե­հա­րա­զատ ենք զգում: Աշ­խար­հում ի­րա­վի­ճակ է փոխ­վել, և դա ար­ձա­նագ­րում են բո­լոր ու­ղե­ղա­յին կենտ­րոն­նե­րը, կա­պի­տա­լիզ­մի սնան­կա­ցումն ար­դեն ար­ձա­նագր­վում է բարձ­րա­գույն մա­կար­դա­կով: Վեր­ջերս դրա մա­սին խո­սեց Ֆրան­սիա­յի նա­խա­գահ Մակ­րո­նը՝ Մեծ յոթ­նյա­կի շր­ջա­նակ­նե­րում հն­չած իր ե­լույ­թում: Մենք մեր դե­րա­սան­նե­րին պի­տի շնոր­հա­կա­լու­թյուն հայտ­նենք, խնդ­րենք, որ նրանք պատ­ռեն դի­մակ­նե­րը, հան­դի­սա­տե­սին ներ­կա­յա­նան ի­րենց ի­րա­կան դեմ­քով, և բո­լորս միա­սին պի­տի լքենք թատ­րո­նի դահ­լի­ճը:
Մեր միա­բա­նու­թյան քա­ղա­քա­կան ճյու­ղը՝ կու­սակ­ցու­թյու­նը, պետք է պայ­քա­րի, որ­պես­զի Հա­յաս­տա­նում կու­սակ­ցու­թյուն­ներ չլի­նեն: Կա­րե­լի է ա­սել, որ ստեղծ­վել է սուի­ցի­դալ մի կու­սակ­ցու­թյուն, որն իր հետ տա­նե­լով թա­տե­րա­կան ե­րես­պաշ­տու­թյու­նը, պետք է թող­նի մի հա­մա­կարգ, ո­րի մեջ վար­չա­պետն ու պատ­գա­մա­վո­րը մաս­նա­գի­տու­թյուն են, ինչ­պես բժիշ­կը կամ զին­վո­րա­կա­նը: Այդ պաշ­տոն­նե­րը պի­տի տրա­մադր­վեն ոչ թե կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րին, այլ հա­մա­պա­տաս­խան մաս­նա­գի­տաց­ված կր­թօ­ջախ­նե­րին և մաս­նա­գի­տա­կան հա­մույթ­նե­րին: Վար­չա­պետ պետք է լի­նի նա, ով ստա­ցել է վար­չա­պե­տի ո­րա­կա­վո­րում:
-Իմ հար­ցին հետևած Ձեր խոս­քը ոչ թե սոսկ պա­տաս­խան էր, այլ ման­րակր­կիտ վեր­լու­ծու­թյուն, ո­րը բա­վա­կա­նին ինք­նա­տիպ էր։ Ակն­կա­լում եմ նման ան­կեղծ պատասխան նաև հա­ջորդ հարցիս. հան­րու­թյու­նը սևեռ­վեց հա­մա­գու­մա­րում հն­չած Ձեր ե­լույ­թի հատ­կա­պես այն հատ­վա­ծի վրա, ուր որ­պես ընդ­դի­մու­թյան լա­վա­գույն ա­ռաջ­նորդ նշե­ցիք Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նի ա­նու­նը։ Հե­տո պար­զա­բա­նե­ցիք` բո­լոր քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի՝ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի, ՀՀԿ-ի, ՀՅԴ-ի, ԲՀԿ-ի, ԼՀԿ-ի հա­մար ևս ա­մե­նա­նա­խընտ­րե­լի թեկ­նա­ծուն Մի­նա­սյանն է։ Ին­չո՞վ է պայ­մա­նա­վոր­ված նման վս­տա­հու­թյու­նը, որ այդ գոր­ծիչ­նե­րի և քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի հա­մար Մի­նա­սյա­նը կա­րող է ընդ­դի­մու­թյունն ա­ռաջ­նոր­դող լա­վա­գույն թեկ­նա­ծուն լի­նել։
-Պա­տաս­խա­նե­լով ընդ­դի­մու­թյան հնա­րա­վոր կոն­սո­լի­դա­ցիա­յի մա­սին հար­ցին, ա­սա­ցի, որ չեմ կար­ծում, թե կոն­սո­լի­դա­ցիա լի­նե­լու է, ու որ առ­հա­սա­րակ դրա կա­րի­քը կա: Սա­կայն ե­թե ինչ-ինչ ի­րո­ղու­թյուն­նե­րից ել­նե­լով դա այ­նուա­մե­նայ­նիվ տե­ղի ու­նե­նա, կար­ծում եմ` այդ կոն­սո­լի­դա­ցիա­յի ա­ռաջ­նոր­դի հա­մար ա­մե­նա­պատ­րաստ­ված կադրն է Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նը: Եվ ես, ա­յո, վս­տահ եմ, որ վե­րո­հի­շյալ և բազ­մա­թիվ այլ պսևդո­քա­ղա­քա­կան, իսկ ա­վե­լի շուտ՝ թա­տե­րա­կան հա­մույթ­նե­րի հա­մար Մի­նա­սյա­նը միակ կոմպ­րո­մի­սա­յին թեկ­նա­ծուն է, քա­նի որ այ­լընտ­րանք պար­զա­պես չկա: Կա­րող եմ եր­կար անդ­րա­դառ­նալ նրա ան­ցած ճա­նա­պար­հին, ար­ձա­նագր­ված հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րին, սա­կայն դա ա­վե­լորդ եմ հա­մա­րում: Կա փաստ՝ չկա այ­լընտ­րանք, չկա մր­ցա­կից: Կո­պիտ ա­սած, վե­րո­հի­շյալ­նե­րը պետք է ընտ­րեն կամ Ար­թուր Դա­նի­լյա­նին կամ Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նին: Ես վս­տահ եմ, որ նրանց մեջ սթա­փու­թյու­նը կգե­րակշ­ռի, և նրանք ընտ­րեն Մի­նա­սյա­նին: Ա­սեմ ա­վե­լին. ով այս պարզ ի­րո­ղու­թյու­նը հաս­կա­նա, գոր­ծըն­թա­ցին մաս­նա­կից լի­նե­լու, հնա­րա­վո­րու­թյուն կս­տա­նա մնա­ցա­ծը լքե­լու են թա­տե­րա­բեմն ու մնա­լով լու­սանց­քում՝ հա­մալ­րե­լու են շր­ջիկ կր­կես­նե­րի ծաղ­րա­ծու­նե­րի շար­քե­րը:
-Ի դեպ, ան­ցած տա­րի­նե­րին հա­ճախ է մա­մու­լում գր­վել, որ նա­խա­գա­հա­կա­նի գորշ «կար­դի­նալ­նե­րից» մե­կը Սերժ Սարգ­սյա­նի փե­սա Մի­քա­յել Մի­նա­սյանն է։ Ըստ Ձեզ, Հա­յաս­տա­նը քա­ղա­քա­կան թատ­րո­նի վե­րա­ծե­լու մեջ Մի­նա­սյանն մեղ­քի իր բա­ժինն ու­նի՞։
-Կար­ծում եմ` Մի­նա­սյա­նի «մեղ­քը» ա­վե­լի շուտ այդ թատ­րո­նի սցե­նա­րիստ­նե­րի ու ռե­ժի­սոր­նե­րի հետ մր­ցակ­ցե­լու փոր­ձե­լու մեջ է: Եվ պետք է նշեմ, որ նա թույլ մր­ցա­կից չէր, շատ ան­գամ նույ­նիսկ գե­րա­զան­ցե­լով այդ ո­լոր­տի աշ­խար­հահռ­չակ մաեստ­րո­նե­րին: Նա մեզ պար­տադր­ված այս թատ­րո­նում կա­րո­ղա­ցել էր մտց­նել սե­փա­կան սյու­ժեի տար­րեր: Ընդ ո­րում, պետք է նաև նշեմ, որ Մի­նա­սյա­նի՝ որևէ ֆոր­մալ պաշ­տոն ստան­ձե­լու դեպ­քում մենք կկորց­նենք հայ­կա­կան Մե­դի­չի լի­նե­լու պո­տեն­ցիալ ու­նե­ցող կադր: Հույս ու­նեմ, կա­րիք չի լի­նի, որ նա ստիպ­ված լի­նի ստանձ­նե­լու որևէ ֆոր­մալ պաշ­տոն և հույս ու­նեմ, որ նա կշա­րու­նա­կի լի­նել ռե­ժի­սոր-սցե­նա­րիստ։ Այդ հար­թա­կում նա շատ ա­վե­լի պատ­վա­բեր մր­ցա­կից­ներ ու­նի և ա­ռա­վել օգ­տա­կար է էս ժո­ղովր­դին:
-Այ­սօր քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րը կար­ծեք տե­ղա­փոխ­վել են ընդ­դի­մա­դիր հար­թակ։ Ձեր տպա­վո­րու­թյամբ, սարգ­սյա­նա­կան, քո­չա­րյա­նա­կան կողմ­նա­կից­նե­րի միջև կու­լի­սա­յին պայ­քար կա՞։
-Ցան­կա­ցած թատ­րո­նում կան դե­րա­սան­նե­րի փա­ռա­սի­րու­թյու­նից ծն­վող ինտ­րիգ­ներ, ին­չը չէի ան­վա­նի քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց: Քա­ղա­քա­կան պրո­ցե­սը կա­րող է լի­նել միայն գա­ղա­փա­րա­կան տա­րա­ձայ­նու­թյուն­նե­րի շուրջ: Մինչ­դեռ մենք ըն­դա­մե­նը ա­կա­նա­տես ենք լի­նում հար­թա­կում ներ­կա­յու­թյուն ու­նե­նա­լու հա­մար ի­րար հետ «գզվռտ­վող» դե­րա­սան­նե­րի: Սա նույ­նիսկ ինտ­րիգ էլ չի կա­րե­լի ան­վա­նել, այլ ա­վե­լի շուտ «մու­տի­լով­կա»: Ցան­կա­ցած ներ­կա­յաց­ման մեջ դե­րե­րի քա­նա­կը սահ­մա­նա­փակ է: Շա­տե­րը, այդ թվում նաև Ձեր նշած բևեռ­նե­րում պայ­քա­րում են զուտ սե­փա­կան դերն ամ­րագ­րե­լու հա­մար, չհաս­կա­նա­լով, որ հին ներ­կա­յա­ցում­նե­րը այլևս հան­դի­սա­տե­սի պա­հան­ջար­կը չեն վա­յե­լում, իսկ թատ­րո­նը առ­հա­սա­րակ այ­րե­լու ժա­մա­նակն է՝ իր ողջ խա­ղա­ցան­կով հան­դերձ:
-Հա­վարտ, հա­ճախ հն­չող հար­ցը՝ քա­ղա­քա­կան թեժ ա­շուն կլի­նի՞։ Իշ­խա­նու­թյան այ­սօր­վա քայ­լե­րի տրա­մա­բա­նու­թյունն ի՞նչ է հու­շում՝ շու՞տ կլի­նի Ձեր նշած հե­ղա­փո­խու­թյու­նը։
-Հե­ղա­փո­խու­թյունն ար­դեն մեկ­նար­կել է: ԱՄՆ-ում նա­խա­գահ է դար­ձել իս­թեբ­լիշ­մեն­տի մաս չկազ­մող Դո­նալդ Թրամ­փը, Գեր­մա­նի­այում երկ­րորդ հա­մաշ­խար­հա­յի­նից ի վեր ա­ռա­ջին ան­գամ ազ­գայ­նա­կան­նե­րը մուտք են գոր­ծել Բուն­դես­թագ և ա­րագ տեմ­պով սե­փա­կան ներ­կա­յու­թյունն են ա­ճեց­նում: Դժ­վա­րա­նում եմ ա­սել, թե երբ կա­վարտ­վի այս պրո­ցե­սը, բայց այն միան­շա­նակ մեկ­նար­կել է: Հա­յաս­տա­նում, ըստ այդմ, թեժ են լի­նե­լու տար­վա բո­լոր ե­ղա­նակ­նե­րը։ Ե­թե կու­զեք, սա հա­մա­րեք հա­մաշ­խար­հա­յին քա­ղա­քա­կան կլի­մա­յի տա­քաց­ման մի փոքր մաս­նիկ ըն­դա­մե­նը:
Հար­ցազ­րույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ
Դիտվել է՝ 7626

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ