Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Տն­տե­սա­կան այ­սօր­վա վի­ճա­կի մե­ղա­վո­րը Փա­շի­ն­յանն ու իր իշ­խա­նու­թ­յունն են»

«Տն­տե­սա­կան այ­սօր­վա վի­ճա­կի մե­ղա­վո­րը Փա­շի­ն­յանն ու իր իշ­խա­նու­թ­յունն են»
11.10.2019 | 01:04

Հա­յաս­տա­նում ինչ­պես մե­կու­կես տա­րի ա­ռաջ, այն­պես էլ հի­մա սո­ցիալ-տն­տե­սա­կան բա­զում կու­տակ­ված խն­դիր­ներ կան, ո­րոնք օր ա­ռաջ լուծ­ման կա­րիք ու­նեն։ Իշ­խա­նա­փո­խու­թյունն այդ ա­ռու­մով ոչ մի բան չի փո­խել, այդ խն­դիր­նե­րը շա­րու­նա­կում են մնալ մեր օ­րա­կար­գում։ Այս և ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան թե­մա­նե­րի շուրջ է զրույ­ցը քա­ղա­քա­գետ ԱՐ­ՄԵՆ ԲԱ­ԴԱ­ԼՅԱ­ՆԻ հետ։

-Հա­յաս­տա­նում առ­կա խն­դիր­ներն ար­տա­ցոլ­վա՞ծ են ներ­քին քա­ղա­քա­կան օ­րա­կար­գում, պա­րոն Բա­դա­լյան։
-Ապ­րիլ-մա­յի­սին իշ­խա­նու­թյան ե­կած մար­դիկ Հա­յաս­տա­նի զար­գաց­ման վեկ­տո­րը չու­ղեն­շե­ցին, թե ինչ­պի­սի պե­տու­թյուն պետք է ու­նե­նանք։ Խոր­հր­դա­րա­նա­կան կա­ռա­վար­ման եր­կր­նե­րի՞ պես, ինչ­պի­սին Չե­խիան, Սլո­վա­կիան, Բել­գիան, Լատ­վիան են, թե՞ Ղրղզս­տա­նի կամ աֆ­րի­կյան եր­կր­նե­րի նման։ Երբ զար­գաց­ման վե­կտո­րը բա­ցա­կա­յում է, բնա­կա­նա­բար, չկան նաև այս կամ այն ո­լոր­տի վե­րա­բե­րյալ հա­յե­ցա­կար­գեր, ո­րոն­ցից էլ բխում են օ­րենք­նե­րը, ո­րոնք էլ պետք է դառ­նա­յին ներ­քա­ղա­քա­կան օ­րա­կար­գի քն­նարկ­ման հիմ­նա­կան թե­մա­նե­րը։ Հի­մա այս ա­մե­նը չկա, դրա հա­մար ներ­քին կյան­քում սկ­սում են գե­րիշ­խել կար­ճա­ժամ­կետ օ­րա­կարգ ու­նե­ցող հար­ցեր։ Մի հարց 2 օր կքն­նարկ­վի, կանց­նի, մեկ ու­րիշ հարց էլ կա­րող է կես ժամ քն­նարկ­վի, անց­նի, գնա։ Ըն­թա­ցիկ հար­ցեր են, ո­րոնք չես էլ կա­րող ա­սել, թե օ­րա­կար­գա­յին են։
-Փո­խա­րե­նը Ար­ցա­խում իր հայտ­նի ե­լույ­թի ժա­մա­նակ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը ներ­կա­յաց­րեց, թե ինչ­պի­սին կլի­նի Հա­յաս­տա­նը 2050-ին։
-2050-ի ցու­ցա­նիշ­նե­րի մա­սին կխո­սեմ 2049-ին։ Այն ժա­մա­նակ կզան­գեք, կա­սեմ, որ­քան ի­րա­կան էին Փա­շի­նյա­նի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը։ 2019-ին 30 տա­րի հե­տո կա­տար­վող ի­րա­վի­ճա­կա­յին հար­ցեր քն­նար­կե­լը լուրջ չէ։
-Օ­րերս կր­կին տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան մա­սին կա­ռա­վա­րու­թյան ղե­կա­վա­րը խո­սեց և վերս­տին հան­րու­թյա­նը մե­ղադ­րեց, թե երկ­րում բան­վո­րի աշ­խա­տանք չեն ա­նում՝ այն պատ­վա­բեր չհա­մա­րե­լով, բայց նույն աշ­խա­տան­քը կա­տա­րում են այլ եր­կր­նե­րում։ Ի­րա­կա­նում ո՞վ կամ ի՞նչն է մե­ղա­վոր, որ մեր տն­տե­սու­թյու­նը շա­րու­նա­կում է ծանր շն­չել։
-Տն­տե­սա­կան այ­սօր­վա վի­ճա­կի մե­ղա­վո­րը վար­չա­պետն է և իր իշ­խա­նու­թյու­նը։ Չմո­ռա­նանք, որ իշ­խա­նա­փոխ­ման օ­րե­րին հայ­տա­րա­րում էր, որ բյու­ջեն մեկ տա­րի հե­տո 800-900 մլն դո­լա­րով ա­վե­լաց­վե­լու է։ Հի­մա ա­վե­լա­ցե՞լ է, թե՞ ոչ։ Չի ա­վե­լա­ցել։ ՈՒ­րեմն վար­չա­պե­տը ստել է։ Պի­տի կանգ­նի ու հայ­տա­րա­րի, թե ճիշտ չէր հաշ­վար­կել, դրանք նա­խընտ­րա­կան խոս­տում­ներ էին, ո­րոնց պետք չէ լուրջ վե­րա­բեր­վել։ Կամ պի­տի նե­րո­ղու­թյուն խնդ­րի, կամ լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րը պի­տի գրեն, որ ստել է։ Տն­տե­սու­թյու­նը հենց այն­պես չի զար­գա­նում։ ԱՄՆ-ում հան­րա­հա­վա­քի ըն­թաց­քում կոչ ա­րեց ներդ­րում­ներ ա­նել հայ­րե­նի­քում, հարս­տաց­նել և հարս­տա­նալ։ Հատ­կա­պես սփյուռ­քում սա շատ է ա­սում, ի­րեն թվում է, թե հենց ա­սաց, այն­տե­ղից վա­զե­լու են, գան, ներդ­րում ա­նեն։ Ներդ­րում չի լի­նում, քա­նի որ հս­տակ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն չկա։ Ի դեպ, ան­ցյալ տա­րի Փա­շի­նյա­նը հայ­տա­րա­րում էր, թե քա­նի ՀՀԿ-ն խոր­հր­դա­րա­նում է, ներդ­րում­ներ չեն լի­նե­լու, իսկ ե­թե նրանք չլի­նեն, ներդ­րող­նե­րը հերթ կկանգ­նեն։ Ար­դեն 9-10 ա­միս է ՀՀԿ-ն խոր­հր­դա­րա­նում չէ, ներդ­րում­ներն այդ­պես էլ չեն գա­լիս։ Նշա­նա­կում է` խն­դի­րը ոչ թե ՀՀԿ-ի, այլ ներ­կա­յիս կա­ռա­վա­րու­թյան մեջ է։ Ներդ­րում ա­նում են այն­տեղ, որ­տեղ հս­տակ խա­ղի կա­նո­ներ են գոր­ծում, եր­կար ժամ­կե­տով հար­կա­յին հաս­կա­նա­լի քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն կա, են­թա­կա­ռուց­վածք­նե­րը զար­գա­ցած են։ Մյուս կող­մից էլ տես­նում են, որ վար­չա­պե­տը բո­լո­րին ու­զում է փռել, ծե­փել, ին­չը ներդ­րող­նե­րի հա­մար լրա­ցու­ցիչ դժ­վա­րու­թյուն­ներ է ստեղ­ծում։ Փա­շի­նյա­նի իշ­խա­նու­թյան օ­րոք ըն­դա­մե­նը եր­կու ձեռ­նար­կու­թյուն է բաց­վել՝ «Սպայ­կա­յում» պան­րի ար­տադ­րա­մա­սը, ո­րի նա­խա­պատ­րաս­տա­կան աշ­խա­տանք­ներն էլ նա­խորդ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ են տե­ղի ու­նե­ցել, և Ար­թի­կի բամ­բա­կի մշակ­ման ձեռ­նար­կու­թյու­նը։ Չկան ներդ­րու­մա­յին նպաս­տա­վոր պայ­ման­ներ, բա­րո­յա­հո­գե­բա­նա­կան մթ­նո­լորտ, ո­լոր­տա­յին հս­տակ հա­յե­ցա­կար­գեր։
-Փա­շի­նյա­նը հայ­տա­րա­րում է, թե կո­ռուպ­ցիա, մե­նաշ­նորհ չկա, սրանք գայ­թակ­ղիչ չե՞ն ներդ­րող­նե­րի հա­մար։
-Ոչ։
-Ին­չու՞։
-Ե­թե ներդ­րող­նե­րը շա­հույթ են ստա­նում, ան­գամ կո­ռուպ­ցիոն եր­կր­նե­րում են ներդ­րում­ներ ա­նում։ 90-ա­կան­նե­րին, երբ արևմտյան կա­պի­տա­լը գնում էր Չի­նաս­տան, այն­տեղ բա­վա­կան մեծ կո­ռուպ­ցիա կար, բայց դա նրանց չխան­գա­րեց բիզ­նես ա­նել այն­տեղ։ Խն­դի­րը կո­ռուպ­ցիա­յի մեջ չէ։ Ե­թե խա­ղի կա­նո­նե­րը հս­տակ են, ան­գամ կո­ռուպ­ցիոն մե­խա­նիզմ­նե­րի առ­կա­յու­թյան պայ­ման­նե­րում ներդ­րում­ներ կլի­նեն։ Կո­ռուպ­ցիան չի խան­գա­րում տն­տե­սու­թյան զար­գաց­մա­նը։ Ինչ վե­րա­բե­րում է մե­նաշ­նորհ­նե­րին, ա­յո, ներ­կր­ման մե­նաշ­նորհ չկա, բայց ներ­սում գե­րիշ­խող դիրք ու­նե­ցող սու­բյեկտ­ներ կան, ո­րոնց առն­չու­թյամբ քայ­լեր չեն ձեռ­նարկ­վում։ Իսկ սա մե­նաշ­նոր­հի 90 տո­կոսն է կազ­մում։
-Ին­չու՞ չի հա­ջող­վում տն­տե­սա­կան ճիշտ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն վա­րել, գա­ղա­փար­նե՞ր, մաս­նա­գետ­նե՞ր չու­նեն։
-Նախ անհ­րա­ժեշտ է, որ լսեն այդ ո­լորտ­նե­րի մաս­նա­գետ­նե­րին։ Ե­թե նման ցան­կու­թյուն չկա, բնա­կա­նա­բար ար­դյունքն այս­պի­սին պի­տի լի­նի։ Ե­թե դու միայն լսում ես այն մարդ­կանց, ով­քեր քեզ հետ փո­ղոց են փա­կել, ակն­հայտ է, որ տն­տե­սու­թյու­նը չի զար­գա­նա։
-Այ­սօր իշ­խա­նու­թյան ներ­քա­ղա­քա­կան օ­րա­կար­գի կարևոր հար­ցե­րից մե­կը ՍԴ նա­խա­գա­հի լիա­զո­րու­թյուն­նե­րի դա­դա­րե­ցումն է։ Ի՞նչ ճա­կա­տա­գիր կու­նե­նա ՍԴ ու­ղարկ­ված նա­խա­գի­ծը։
-Ան­ցյալ տար­վա հայտ­նի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րից հե­տո վար­չա­պետ դար­ձած Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը սու­պեր­վար­չա­պե­տա­կան հա­մա­կար­գից դուրս մղեց քրեաօ­լի­գար­խիա­յին և այն ամ­բող­ջո­վին սկ­սեց ծա­ռա­յեց­նել իր շա­հե­րի սպա­սարկ­մա­նը։ Հի­մա ար­դեն լիար­ժե­քո­րեն կա­րող ենք ա­սել, որ իշ­խա­նու­թյու­նը սպա­սար­կում է մեկ մար­դու։ Անձ­նիշ­խան հա­մա­կար­գի մեջ են մտ­նում կա­ռա­վա­րու­թյու­նը, ԱԺ-ն, օ­րեն­քով ստեղծ­ված ան­կախ, բայց ի­րա­կա­նում են­թա­կա մար­մին­նե­րը, ԲԴԽ-ն և դա­տաի­րա­վա­կան ողջ հա­մա­կար­գը, բա­ցա­ռու­թյամբ ՍԴ-ի։ Այս հա­մա­կար­գից դուրս են մնում 4 ինս­տի­տուտ­ներ՝ ԶԼՄ-նե­րը, ՍԴ-ն, ե­կե­ղե­ցին, Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը։ Այս պա­հին իշ­խա­նու­թյուն­ներն ա­ռա­վել տե­սա­նե­լի քայ­լեր են ձեռ­նար­կում 2 ուղ­ղու­թյամբ՝ ՍԴ-ի և Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի։ Սա կոչ­վում է ավ­տո­րի­տար հա­մա­կար­գի ձևա­վո­րում, ո­րը դեռևս թույլ է։ Սա չպետք է շփո­թել բռ­նա­պե­տու­թյան հետ, կա­ռա­վար­ման հա­մա­կարգն անձ­նիշ­խան է, մեկ մար­դու սպա­սար­կող կա­ռա­վար­ման հա­մա­կարգ։ Հի­մա ՍԴ-ն չի ցան­կա­նում են­թարկ­վել և սպա­սար­կել մեկ մար­դու շա­հե­րը, դրա հա­մար այդ կա­ռույ­ցի դեմ հզոր գրոհ է սկս­վել։
-Որ­քա՞ն կա­րող է դի­մա­նալ ՍԴ-ն։
-Շատ եր­կար, ո­րով­հետև ու­նի հզոր ա­ջա­կից ի դեմս ԵՄ-ի։ Նման ա­ջա­կից ու­նե­նա­լով, ՍԴ-ն կա­րող է եր­կար դի­մադ­րու­թյուն ցույց տալ։ Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը ՍԴ նա­խա­գա­հի դեմ գրոհ են ձեռ­նար­կել, բայց միա­ժա­մա­նակ Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղո­վի ան­դամ­նե­րը գա­լիս են Հա­յաս­տան և հան­դի­պում են ՍԴ նա­խա­գա­հի հետ։ Գեր­մա­նիա­յի դես­պա­նը ևս հան­դի­պում է ու­նե­ցել ՍԴ նա­խա­գա­հի հետ՝ Թով­մա­սյա­նին հրա­վի­րե­լով Գեր­մա­նիա։ Սա Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին ու­ղերձ է, որ Եվ­րո­պան բնավ չի պատ­րաստ­վում ՍԴ-ն զի­ջե­լու այ­սօր­վա իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին։ Ի­հար­կե, այս ա­մե­նում էա­կան հան­գա­մանք խա­ղաց Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի գոր­ծը, ո­րի առն­չու­թյամբ կար­ծիք ստա­նա­լու հա­մար ՍԴ-ն Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղո­վին և ՄԻԵԴ-ին դի­մում էր ու­ղար­կել։ Եր­կու կա­ռույց­ներն էլ դի­մումն ըն­դու­նել են քն­նարկ­ման։ Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը շտա­պում են օր ա­ռաջ ա­զատ­վել ՍԴ-ի այս կազ­մից, որ­պես­զի Քո­չա­րյա­նի գոր­ծով ան­ցան­կա­լի ո­րո­շում­ներ չկա­յաց­վեն։ Բայց այս պա­հի դրու­թյամբ դեռ հա­ջո­ղու­թյուն չու­նեն։
-Դուք խո­սե­ցիք նաև Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը թի­րախ դարձ­նե­լու մա­սին։ Ա­ռա­ջի­կա­յում այն­տեղ ընտ­րու­թյուն­ներ են, ի՞նչ տեսք կա­րող է ստա­նալ հա­յաս­տա­նյան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի այդ մտադ­րու­թյու­նը։
-Բնա­կա­նա­բար Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը չեն կա­րող ան­տար­բեր լի­նել այդ ընտ­րու­թյուն­նե­րի հան­դեպ։ Ե­թե ՏԻՄ ընտ­րու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ այն­տեղ էին գոր­ծուղ­վել եր­կու կազ­մա­կեր­պու­թյուն­ներ, այս ան­գամ ա­վե­լի ազ­դե­ցիկ ներ­կա­յու­թյուն կու­նե­նա Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյու­նը։ Նպա­տակն այն է, որ այն­տեղ ու­նե­նան Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տին ամ­բող­ջո­վին են­թա­կա նա­խա­գահ։
-Ին­չու՞ են ու­զում ի­րենց են­թար­կեց­նել Ար­ցա­խի նա­խա­գա­հին։
-Նույն այն պատ­ճա­ռով, ո­րով ցան­կա­նում են ՍԴ-ն ի­րենց են­թար­կե­լի դարձ­նել։ Ողջ պե­տա­կան հա­մա­կար­գը պետք է են­թարկ­վի մեկ մար­դու։ Իսկ Հա­յաս­տան ա­սե­լով` նկա­տի ու­նենք նաև Ար­ցա­խը։ Բայց այս ա­մե­նից հե­տո ինչ պի­տի ա­նեն, խիստ ան­կան­խա­տե­սե­լի է ար­տա­քին գոր­ծըն­կեր­նե­րի հա­մար։ Այդ պատ­ճա­ռով էլ նրանք շատ հա­ճախ կամ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը սա­ռեց­նում են, կամ բա­ցա­սա­կան դիր­քո­րո­շում­ներ են ար­տա­հայ­տում Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի մա­սին։ Ի վեր­ջո, այս հա­մա­կար­գը ինք­նան­պա­տակ չէ։ Երբ նման բան է ի­րա­կա­նաց­վում, պետք է նաև նպա­տակ լի­նի։ Այս պա­հին դա չի երևում ու հենց դրա հա­մար էլ ան­կան­խա­տե­սե­լի են այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը, ինչն ա­ռա­վել վտան­գա­վոր է։ Հաս­կա­նա­լի չէ, թե ին­չու են, օ­րի­նակ, Ար­ցա­խը բե­րում ի­րենց անձ­նիշ­խան հա­մա­կար­գի մեջ։ Չէ՞ որ դրա­նից հե­տո պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն են ստանձ­նե­լու ԼՂՀ-ի հա­մար, ին­չու՞։
-Տե­սա­կետ կա, թե ցան­կա­նում են Ար­ցա­խում վե­րահս­կե­լի իշ­խա­նու­թյուն ու­նե­նալ, որ­պես­զի հա­կա­մար­տու­թյան լուծ­ման ցան­կա­ցած տար­բե­րակ դի­մադ­րու­թյան չար­ժա­նա­նա։
-Երբ չգի­տենք, թե ին­չու է այս հա­մա­կար­գը ստեղծ­վում, իշ­խա­նու­թյուն­ներն էլ դրա հա­մար ոչ մի պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյուն չու­նեն, ցան­կա­ցած տար­բե­րակ կյան­քի ի­րա­վունք ու­նի։
-Ներ­քա­ղա­քա­կան կյան­քում օ­րա­կարգ չկա, իսկ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նում ի՞նչ է կա­տար­վում։
-Ե­թե չու­նես ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան հա­յե­ցա­կարգ, պե­տու­թյու­նը նման­վում է մի նա­վի, որ բաց ծո­վում ա­ռաջ է գնում, բայց չգի­տի դե­պի ուր։ Ա­լի­քը որ կող­մից գա, այդ կողմն էլ կշարժ­վի։ Աշ­խար­հում բուռն զար­գա­ցում­ներ են տե­ղի ու­նե­նում, ա­րագ փո­փոխ­վող աշ­խար­հում Հա­յաս­տա­նը չու­նի իր պատ­կե­րաց­նում­նե­րը, թե աշ­խար­հին ինչ ու­նի տա­լու և վերց­նե­լու։ Ե­թե հա­յե­ցա­կարգ չկա, ի­րա­վի­ճա­կա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն է ի­րա­կա­նաց­վում այս կամ այն երկ­րի հետ։ Այս մեկ ամս­վա ըն­թաց­քում ե­րեք խո­շոր պար­տու­թյուն կրեց Հա­յաս­տա­նը ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նում՝ ե­րեք ուղ­ղու­թյուն­նե­րով՝ ԱՄՆ, ՌԴ, ԵՄ։ Ա­ռա­ջին ձա­խո­ղու­մը ե­ղավ ԵՄ-ի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում։ Երբ այս տար­վա մա­յի­սին Փա­շի­նյա­նը գնա­ցել էր ԵՄ, եր­կր­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րի լու­սան­կա­րում ՈՒկ­րաի­նա­յի հե­ռա­ցող ղե­կա­վար Պո­րո­շեն­կո­յի նկա­րով ծածկ­վեց այ­սօր­վա վար­չա­պե­տը, նկա­րում նա չէր երևում։ Սա ԵՄ-ի ու­ղերձն էր Փա­շի­նյա­նին։ Բո­ղո­քե­ցին այս­տե­ղից, նկա­րը հա­նե­ցին։ Ի­րենց թվում էր, որ նկա­րը հա­նե­ցին, խն­դի­րը լուծ­վեց։ Ե­ղավ երկ­րորդ ու­ղեր­ձը. մա­յի­սի 28-ին միայն Մակ­րո­նը շնոր­հա­վո­րեց Հա­յաս­տա­նին, եր­կու օր հե­տո Փա­շի­նյա­նի ծնունդն էր, է­լի ԵՄ ոչ մի երկ­րի ղե­կա­վար չշ­նոր­հա­վո­րեց։ Հու­լի­սի 5-ին Սահ­մա­նադ­րու­թյան օ­րը կր­կին ոչ մի ու­ղերձ, Հա­յաս­տա­նի ան­կա­խու­թյան օ­րը ԵՄ-ի ոչ մի եր­կիր, ոչ էլ այդ կա­ռույ­ցի ղե­կա­վար­նե­րը մի ու­ղերձ չհ­ղե­ցին։ Ե­թե այս հար­ցում ԵՄ բո­լոր եր­կր­նե­րը նույն կերպ են վար­վում, նշա­նա­կում է՝ կա չշ­նոր­հա­վո­րե­լու հրա­հանգ։ Սրա­նով փոր­ձում են ցույց տալ Փա­շի­նյա­նին, որ նա, որ­պես խա­ղա­ցող, ԵՄ-ին հե­տաքր­քիր չէ։
Երկ­րորդ պար­տու­թյու­նը գրանց­վեց ԱՄՆ-ում, որ­տեղ տեխ­նի­կա­պես շատ վատ հան­րա­հա­վաք էին կազ­մա­կեր­պել։ ՈՒմ մտ­քով էր ան­ցել, որ հանր­ահա­վաք պի­տի ա­նել այն­պի­սի թա­ղա­մա­սում, որ­տեղ հայ գրե­թե չի ապ­րում, ավ­տո­բուս­նե­րով Գլեն­դե­լից էին մարդ­կանց բե­րել։ 5-6-հա­զա­րա­նոց հան­րա­հա­վաքն ի­րե­նից ո­չինչ չի ներ­կա­յաց­նում, իսկ ա­մե­նա­բարձր պաշ­տո­նյան, ո­րին Փա­շի­նյա­նը հան­դի­պեց, Կա­լի­ֆոռ­նիա­յի նա­հան­գա­պետն էր։ ԱՄՆ ար­տա­քին հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը կար­գա­վո­րող ոչ մի ծան­րակ­շիռ պաշ­տո­նյա­յի հետ հան­դի­պում տե­ղի չու­նե­ցավ։ Սա էլ ա­պա­ցու­ցում է, որ Թրամ­փի հա­մար այս իշ­խա­նու­թյու­նը ար­ժեք չու­նի։ Ի դեպ, Հա­յաս­տա­նի ան­կա­խու­թյան օր­վա շնոր­հա­վո­րան­քի տեքս­տում Թրամ­փը նշել էր՝ «ան­ցյալ տար­վա խա­ղաղ գոր­ծըն­թաց­ներ», այ­սինքն «ոչ բռ­նի, թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյուն» տեր­մի­նը չէր օգ­տա­գոր­ծել։ Սա նշա­նա­կում է. «Փա­շի­նյա­նը թող չփոր­ձի իր հե­ղա­փո­խու­թյու­նը ԱՄՆ-ի վրա վա­ճա­ռել, մենք դա գնող չենք, դրա հա­մար քեզ փող չենք տա­լու»։ Պաշ­տո­նյա­նե­րի հետ հան­դի­պում­ներ չե­ղան նաև այն պատ­ճա­ռով, որ օ­րա­կարգ էլ չկար։
Հա­ջորդ ձա­խո­ղու­մը. նախ ԵԱՏՄ նիս­տի մա­սին իշ­խա­նա­մերձ ու­ժերն ա­նընդ­հատ նշում էին, թե վար­չա­պետն այն­քան վար­կա­նիշ ու­նի, որ այդ­քան ղե­կա­վար է ե­կել։ Մնչ­դեռ այդ նա­խա­գահ­ներն այս­տեղ էին, ո­րով­հետև նիս­տի կար­գա­վի­ճակն է դա թե­լադ­րում։ Ե­թե Մինս­կում կամ Նոր­սուլ­թա­նում այս նիս­տը լի­ներ, այն­տեղ էին գնա­լու։ Ըն­թա­ցիկ նիստ էր, ե­ղավ, ան­ցավ։ Ըն­դա­մե­նը եր­կու երկ­րի ղե­կա­վար էին ե­կել՝ Սին­գա­պու­րի և Ի­րա­նի։ Ի­րա­նի նա­խա­գա­հը ե­կել էր, որ Պու­տի­նին հան­դի­պի, ա­ռանձ­նազ­րույց ու­նե­նա, իսկ Սին­գա­պու­րի վար­չա­պե­տի ներ­կա­յու­թյունն էլ պետք չէ այդ­քան գե­րագ­նա­հա­տել։ Տն­տե­սա­պես զար­գա­ցած է Սին­գա­պու­րը, բայց քա­ղա­քա­կան կշիռ աշ­խար­հում չու­նի։ Իսկ ԵԱՏՄ-ի և Սին­գա­պու­րի միջև բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թաց­նե­րը սկս­վել են դեռևս այն ժա­մա­նակ, երբ Փա­շի­նյա­նը ընդ­դի­մա­դիր գոր­ծիչ էր։ Հի­մա ա­վարտ­վե­ցին այդ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րը, ե­թե 6 ա­միս հե­տո ա­վարտ­վեր, կգ­նար Սանկտ Պե­տեր­բուրգ։ Այն­պես չէ է­լի, որ Հա­յաս­տա­նի բարձր վար­կա­նի­շի պատ­ճա­ռով ե­կավ այս­տեղ։ Բայց կար այս նիս­տի չերևա­ցող կող­մը ևս։ Նախ Փա­շի­նյա­նը օ­դա­նա­վա­կա­յա­նում չդի­մա­վո­րեց Պու­տի­նին։ Ռու­սա­կան կող­մը տե­սավ, թե ով­քեր էին սո­րո­սա­կան­նե­րին թո­ղել Բաղ­րա­մյան 26-ի մոտ ցույց ա­նե­լու, իսկ հա­կա­սո­րո­սա­կան շարժ­մա­նը շր­ջա­պա­տել էին Մա­տե­նա­դա­րա­նի մոտ, ով էր կազ­մա­կեր­պել վրա­ցա­կան «Ռուս­թա­վի-2» հե­ռուս­տաըն­կե­րու­թյան լրագ­րո­ղի հար­ցը, ինչ­պես ՀՀ վար­չա­պետն ան­գամ շեն­քից դուրս չե­կավ Պու­տի­նին դի­մա­վո­րե­լու հա­մար։ Դի­վա­նա­գի­տա­կան բաց­թո­ղում­նե­րը կան, ո­րոնք չպետք է ա­նու­շադ­րու­թյան մատ­նել։ Երբ ՌԴ ղե­կա­վա­րը գա­լիս է քո եր­կիր և Ի­րա­նի նա­խա­գա­հի հետ ա­ռանձ­նազ­րույց է ու­նե­նում, իսկ քեզ հետ՝ ոչ, դրա­նով ա­մեն ինչ աս­ված է։ Սրան էլ գու­մա­րենք այն, որ ՌԴ դես­պա­նա­տանն էլ հան­դի­պում է ե­ղել Քո­չա­րյա­նի տիկ­նոջ հետ։ Սա նշա­նա­կում է, որ ՌԴ-ն բա­ցա­հայտ ա­ջակ­ցում է երկ­րորդ նա­խա­գա­հին։ Իսկ երբ դու շտա­պում ես դրա­նից հե­տո օ­դա­նա­վա­կա­յա­նում հան­դի­պել Պու­տի­նին, դա ար­դեն դի­վա­նա­գի­տա­կան տե­սան­կյու­նից լուրջ չէ, ե­թե ա­սե­լիք կար, այն­տեղ չպետք է աս­վեր։
Զրույցը՝ Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 5046

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ