Թուրք-ամերիկյան հարաբերություններում նոր ճգնաժամ է հասունանում

Թուրքիայի դատախազությունը պահանջում է ցմահ ազատազրկման դատապարտել Ստամբուլում Ամերիկայի հյուպատոսարանի 20 տարվա աշխատակից Մեթին Թոփուզին՝ լրտեսության և 2016-ի հեղաշրջման փորձին աջակցելու մեղադրանքով, հաղորդում է Associated Press-ը, որը ծանոթացել է 78-էջանոց մեղադրական եզրակացությանը: Թուրք քննիչները պնդում են, որ նա ակտիվ կապի մեջ է եղել թուրք ոստիկանների հետ, որոնք կասկածվում են հեղաշրջման փորձին աջակցելու, Էրդողանի ընդդիմախոս գյուլենականների հետ կապի մեջ լինելու գործով: Որպես հայցվոր, հանդես են գալիս նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ու նախկին վարչապետ Բինալի Յիլդիրիմը: Մեղադրականում ներառված են հեռախոսազրույցների ձայնագրություններ, բջջային հաղորդագրություններ, վկաների և երկու կասկածյալների ցուցմունքներ: Դատարանը պետք է որոշի՝ քննության առնել գործը, թե՞ ուղարկել հավելյալ ուսումնասիրության:

Թոփուզն ազատազրկվել էր մեկուկես տարի առաջ՝ 2017-ի հոկտեմբերին, որ դիվանագիտական ճգնաժամ էր առաջացրել ՆԱՏՕ-ի անդամ ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի հարաբերություններում: ԱՄՆ-ը դադարեցրել է վիզաներ տալ Թուրքիայի քաղաքացիներին, հետևել էր Անկարայի համարժեք արձագանքը:
Տարաձայնությունը հարթելու համար անցած տարի Վաշինգտոնը պաշտոնական պատվիրակություն էր գործուղել Թուրքիա, ամերիկացի բարձրաստիճան պաշտոնյաները պնդել էին՝ հյուպատոսարանի աշխատակիցները չեն կարող ազատազրկվել, եթե դիվանագիտական առաջադրանք են կատարել և շփումներ ունեցել դեսպանատան պահանջով: Այն ժամանակ Թուրքիայում Նահանգների դեսպան Ջոն Բաասը Պետքարտուղարության կայքում տեղադրված տեսաուղերձում պնդել էր՝ «այնպիսի տպավորություն է, ասես Թուրքիայում որոշ պաշտոնյաներ փորձում են քայքայել թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները»:

Թուրքիայում ԱՄՆ նախկին դեսպան Ջեյմս Ջեֆրին Financial Times-ին ասել էր․ «Ամերիկյան որևէ վարչակազմ թույլ չի տա իր հետ այսպես վարվել՝ անկախ այն հանգամանքից, թե որքան կարևոր է այդ երկիրը Վաշինգտոնի համար»: ԱՄՆ փաստարկները թուրքական կողմին չէին համոզել, ԱԳ նախարար Մևլութ Չավուշօղլուն պնդել էր՝ Թուրքիան ինքնավար պետություն է՝ անկախ դատական համակարգով, որի որոշումներին որևէ մեկն իրավասու չէ միջամտել:
Թոփուզից բացի Թուրքիայի դատախազությունը քրեական գործ է հարուցել ԱՄՆ հյուպատոսության երկու այլ աշխատակիցների դեմ՝ թարգմանիչ Համզա Ուլուքայի, որ ազատազրկված է՝ ահաբեկչական խմբավորմանն անդամակցելու, քուրդ զինյալների հետ համագործակցելու մեղադրանքով, և Մեթե Քանթուրքի, որ մեկ տարի տնային կալանքի տակ է:

Մեկնաբանություններ