Երբ է մեր մեջ վերջնականապես մեռնելու թերարժեքության ախտանիշը

Դարեր ի վեր մեր պապերը երազել են բաղձալի ազատության, անկախության մասին, և իրենց հույսը միշտ դրել են օտարների, հատկապես քրիստոնյա օտարների վրա: Չշարադրեմ դարեր ձգվող այդ հույսի պատմությունը, միայն հիշեցնեմ հայ գրողի հայտնի խոսքը «ռսի օրհնված ոտքի մասին», որով ավելի քան երկու դար կերակրել են ժողովրդական լայն զանգվածներին: ՈՒ երբեք չեն փաստել (իսկ ով պիտի բարձրաձայներ, եթե ոչ մտավորականը), թե ինչ է ասել այդ նույն գրողը միացումից տարիներ անց, երբ տեսել է, թե ինչպես է ռուս չինովնիկը կաշառք վերցնում հայ գյուղացուց:

Եվ շարունակվել է մեր կույր քրիստոնյա հավատը առ քրիստոնյա ռուսը, թե... բայց այդ «թե»-ն չի եկել ու չի էլ գալու, քանի դեռ մենք...

Եվ այսօր այդ «մենք»-ի մեջ հայտնվում է ոմն մեկը և հիշեցնում է 1813 թվականի Գյուլիստանի պայմանագիրը, որով Ռուսաստանին անցավ Ղարաբաղը, ասելով, թե ներկայիս անկախ պետություն հռչակված Արցախը իր անկախության պահպանման համար պետք է վերադառնա այդ պայմանագրի գոյությանը, որն առ այսօր ոչ մեկի կողմից չի ճանաչվել առ ոչինչ: Թող ներվի ինձ, բայց կասեմ մի բան, եթե դա կյանքի կոչվի, ապա մեր ժողովուրդը կատարում է հերթական քայլը առ անորոշություն: Կուզենայի հարցնել այդ միտքն առաջարկողին, ու՞ր են 1828 թվականի Թուրքմենչայի պայմանագրով Ռուսաստանին անցած Արևելյան Հայաստանի հողերը: Մի՞թե առայսօր դեռ կան պատմականորեն կույր, անգրագետ կամ կիսագրագետ հայեր, որոնք մտածում են, թե հյուսիսի իր քրիստոնյա հարևանը երբևէ հոգ է տարել կամ պիտի տանի հայկական անկախ թագավորության (հենց այդպիսի կիսանկախ թագավորություն է երազել Խաչատուր Աբովյանը) մասին:

Ռուս կառավարողները դարեր շարունակ հայ ժողովրդի, Հայաստանի նկատմամբ տարել են ամենաստոր քաղաքականությունը և Հայաստանի տարածքների հաշվին թուրքերի հետ լուծել են իրենց հարցերը, իսկ մենք շարունակել ենք հավատալ քրիստոնյա ռուսին, մոռանալով, որ քաղաքականության մեջ կրոնը դեր է խաղում, եթե… բխում է ուժեղի շահերից: Այդ կրոնն էր, որով առաջնորդվեցին խաչակիրները և արդյունքում Արևելքի քրիստոնյաները ոչ միայն չհաղթեցին, այլև նոսրացան և նոսրանում են առայսօր:

Ընդունենք մի պահ, որ Ղարաբաղին այսօր տեր է կանգնում Ռուսաստանը, իսկ ի՞նչ կլինի վաղը այդ նույն Ղարաբաղի հետ, եթե սկսվի հերթական ռուս-թուրքական պատերազմը և ավարտվի բանակցությունների սեղանի շուրջ: Հավատացած եմ` Ռուսաստանի հաղթանակի դեպքում, դիվանագիտական սեղանի շուրջ նա պարտություն է կրելու, ինչպես կրել է հաճախ: Ռուսաստանը հանուն ռուս-թուրքական բարեկամության հայի հաշվին պատրաստ կլինի ցանկացած ստորության: Արցախի ազատագրման համար հայ ժողովուրդն իր լավագույն զավակների կյանքն է տվել:

Ճիշտ է, այսօր անչափ ծանր է Հայաստանի տնտեսական, ռազմական վիճակը, սակայն այդ վիճակին մեզ հասցրել են ոչ թուրքը, ոչ ադրբեջանցին և ոչ էլ ռուսը, այլ… մեզ կառավարողները: Սխալված չեմ լինի, եթե ասեմ, որ այդ կառավարողների միջից հարկադրաբար դուրս մղվածը փորձում է քաղաքագետ երևալ, անում է մեր ժողովրդի շահերին վնասող առաջարկություն: Չէ՛, պարոն, ինչպես կռվել ես և քաջաբար ես կռվել, շարունակիր այդ ոգով և հույսդ ինչպես նախկինում, այսօր էլ դիր քեզ վրա: Չգիտեմ, ճիշտ եմ թե ոչ, բայց դու էլ այս կամ այն կերպ հեռու չես մնացել երկրի աղքատացմանը նպաստող համաժողովրդական թալանից (բացեք նրա իշխանության օրերի մամուլը և կարդացեք, թե ինչ էին գրում այդ պարոնի մասին): Վերջապես կուզեի հարցնել հիշյալ սուբյեկտին, որի անուն-ազգանունն է Սամվել Բաբայան, համարձակություն ունե՞ս ասելու-առաջարկելու Հայաստանը անկախությունից ի վեր բոլոր կառավարած և թալանածներին` տղերք, կամովին հետ տվեք այն միլիարդները, որ կողոպտել եք այս երկրից:

Այսօր այդ ո՞ր երկիրն է հիմար, որ իր զինվորի արյունը թափի հանուն քրիստոնեական հավատքի: Խելքի եկեք: Ասածիցս թող ոչ ոք եզրակացություն չանի, թե ես հակառուս եմ: Երբե՛ք: Պարզապես այստեղ ցանկանում եմ հիշել հարգելի Վլադիմիր Վլադիմիրովիչի խոսքերը. «Մենք ամեն ինչ անում ենք, ելնելով Ռուսաստանի շահերից»: Իսկ ռուս-թուրքական հարաբերություններում ու՞մ հաշվին են լուծվել նրանց շահերը, մեկնաբանելու կարիք չկա: Ասել և նորից կրկնում եմ` Ռուսաստանը մեր բարեկամն է, բայց կեղծ բարեկամն է, մեր լավը երբեք չուզող բարեկամն է:

Սոկրատ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Հ. Գ. Իսրայելի բարեկամը ԱՄՆ-ն է, բայց երբ տեղը գալիս է, Իսրայելն այդ բարեկամությունում չի զիջում իր շահը: Գուցե ոմանք ծաղրեն ինձ այս օրինակի համար: Բայց զուր, կապացուցեմ, որ ես ճիշտ եմ: Իսրայելը 1948-ին ուներ ընդամենը 600 հազար բնակիչ: Այսօր նա յոթ միլիոն է և յոթանասուն տարի պատերազմի մեջ է, բայց զարգանում է և դարձել է միջազգային խաղացող: Երբ մենք անկախացանք, ունեինք բոլոր պայմանները հզոր պետություն դառնալու, բայց, ավաղ, Լևոն Տեր-Պետրոսյանը Բեն Հուրիոն չէր, Ռոբերտ Քոչարյանը` Գոլդա Մեիր, և ոչ էլ Սերժ Սարգսյանը` Բենիամին Նեթանյահու:

Հեղինակի նյութեր

• Նիկոլին «քարշ տալու» սրբազան գործը դրված է հայ ժողովրդի վրա
• Ո՞վ է Գագիկ Ջհանգիրյանը
• Երբ այլևս չես լի­նի իշ­խա­նու­թ­յան, զին­վո­րա­կան տրի­բու­նա­լը վեր կհա­նի մեզ պար­տադր­ված պար­տու­թ­յան բո­լոր պատ­ճառ­նե­րը
• Հիմ­նա­կան մե­ղա­վո­րը հայ կա­ռա­վա­րող­ներն են
• Իմ գնա­լուց ա­ռաջ թող Հա­յաս­տա­նում ջր­հե­ղեղ լի­նի
• Ո՞րն է քո մատ­նու­թ­յան գի­նը, դա­վա­ճան պա­պի` ֆա­շիստ­նե­րին ծախ­ված ե­նո­քա­վան­ցի Նի­կոլ Փա­շի­ն­յա­նի դա­վա­ճան թոռ
• Խրախ­ճանք ժան­տախ­տի պա­հին
• Ո՛վ մարդ­կա­յին ար­դա­րու­թ­յուն, թո՛ղ ես թք­նեմ քու ճա­կա­տիդ
• Զոհ­ված­նե­րի ա­ր­յու­նը երկն­քից կան­չում է` պա­տե­րազ­մը հասց­նել հաղ­թա­կան ա­վար­տի
• «Պրո­ֆե­սիո­նալ» «իմ­քայ­լա­կան­նե­րը» կե­րան իմ 800 հակ յոն­ջան և …
• Նի­կոլ, իսկ դու ար­դա­րաց­վե՞լ ես, մաքր­վե՞լ ես քո քրեա­կան ան­ց­յա­լից
• Վե­հա­փա՛ռ, կրկ­նեք Գևորգ Հին­գե­րոր­դի օ­րի­նա­կը, ժամն է գոր­ծե­լու
• Պատ­մա­կան դեպ­քե­րի և դեմ­քե­րի հա­մե­մա­տա­կան վեր­լու­ծու­թ­յուն
• Որոշ բա­շի­բո­զուկ­ներ փոր­ձում են զրո­յաց­նել մեր կես­դա­ր­յա պայ­քա­րի ի­մաս­տը
• Արտա­կարգ և լիա­զոր դես­պան Ար­ման Նա­վա­սար­դ­յա­նին
• Վեր­նա­գի­րը վեր­ջում թող ընտ­րի ըն­թեր­ցո­ղը (պա­խա­րա­կե­լի՞ է, որ ո՛չ գո­միկ են, ո՛չ էլ տրանս­գեն­դեր)
• ՈՒ՞ր է մեզ տա­նե­լու այս գաղջ մթ­նո­լոր­տը
• Ո՞վ դուրս թո­ղեց Ղա­րա­բա­ղը բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցից
• Ձեր հերթն էլ կգա
• Ես` որ­պես ՀՀ քա­ղա­քա­ցի, հայ­տա­րա­րութ­յուն եմ տա­լիս ժա­մա­նա­կին հորդ կա­տա­րած հան­ցա­գոր­ծու­թ­յան մա­սին

Մեկնաբանություններ