Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։

Նորություններ » Գիտնականները փորձում են կորոնավիրուսի դեմ պայքարել արհեստական ինտելեկտի օգնությամբ

Գիտնականները փորձում են կորոնավիրուսի դեմ պայքարել արհեստական ինտելեկտի օգնությամբ

01.04.2020 | 11:05

Ամերիկացի ու չինացի գիտնականները հայտարարել են, որ հնարավոր է կանխատեսել կորոնավիրուսով վարակվածների հիվանդության զարգացումը արհեստական ինտելեկտի միջոցով: Նրանց մշակած ալգորիթմը թույլ է տալիս որոշել՝ ինչ բարդություններ կարող են լինել ամենածանր հիվանդների համար:Իտալիայում վերլուծել են մահացության վիճակագրությունը, պարզելու, թե ինչ խրոնիկ հիվանդություններ են ունեցել կորոնավիրուսից մահացածները: Արհեստական ինտելեկտը կորոնավիրուսի դեմ պայքարում՝ ամերիկացի ու չինացի գիտնականների համատեղ աշխատանքի արդյունքները հրապարակվել են մարտի30-ին «Computers, Materials & Continua» ամսագրում: Նախագծի հեղինակներից մեկը, Նյու Յորիքի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետի պրոֆեսոր Մեգան Կոֆին բացատրում է, որ արհեստական ինտելեկտը բժիշկներին կհուշի, թե որ պացիենտներին պետք է բուժել առաջին հերթին, երբ պանդեմիայի պատճառով հիվանդանոցներն արդեն լեփ լեցուն են: Մշակված ծրագիրը որոշում է՝ ո՞ր պացիենտների դպքում առավել մեծ է սուր շնչառական անբավարարության զարգացումը, երբ նրանց թոքերում ջուր է կուտակվում: Այդ դեպքում, վրճակագրությամբ պացիենտների 50%-ը մահանում է: Սուր շնչառական անբավարարությունը կորոնավիրուսի ամենատարածված բարդություններից մեկն է:

Ալգորիթմը մշակվել է 53 պացիենտներին տվյալների վերլուծությամբ Վանչժոուի 2 հիվանդանոցներում և պարզում է՝ ինչպես են այդ բարդության վրա ազդում 3 գործոններ՝ լյարդում ալանինամինոտրանսֆերազի ֆերմենտի քանակի, արյան մեջ գեմոգլոբինի փոփոխությունը և պացիենտի բողոքները ցավից: Այլ գործոնների հետ ալգորիթմը թույլ է տալիս կանխատեսել բարդացումները 80 տոկոս ճշգրտությամբ: Կորոնավիրուսի ամենահաճախակի ախտանիշները՝ ուժեղ ջերմությունը կամ ռենտգեն լուսանկարում թոքերի մգացումը, օրգանիզմի չափազանց կտրուկ արձագանքը վիրուսին, թույլ չեն տվել գիտնականներին կանխատեսել թոքային սուր անբավարարության զարգացման հնարավորությունը: Հենց դա են ֆրանսիացի բժիշկները համարում Covid-19-ից մահացության հիմնական պատճառներից մեկը: Պացիենտների սեռը և տարիքը որոշիչ չեն եղել ուսումնասիրությունների ժամանակ: Ամերիկացի գիտնականները նշում են, որ իրենց ուսումնասիրությունը վերաբերել է միայն պացիենտներին, որ սկզբից կորոնավիրուսի ամենաթեթև ախտանիշներն են ունեցել, իսկ հետո նրանց վիճակը կտրուկ վատացել է: France-Presse-ին նախագծի հեղինակներից մեկը՝ Մեգանն Կոֆին, բացատրել է, որ ալգորիթմում օգտագործված գործոններից շատերը տարբերվում են կորոնավիուսի մասին ընդունված գիտելիքների, և այդ գործոնները բժիշկները սովորաբար հաշվի չեն առնում պացիենտին հիվանդանոց ընդունելիս: Հիմա գիտնականների խումբն աշխատում է պացիենտների հետ Նյու Յորքում, որ դարձել է ԱՄՆ-ում վարակի էպիկենտրոն: «Քանի որ կորոնավիրուսը դեռ շատ քիչ ուսումնասիրված հիվանդություն է, մենք հույս ունենք, որ մեր աշխատանքը կօգնի բժիշկներին հասկանալ՝ ո՞ր պացիենտներին պետք է հոսպիտալացնել առաջին հերթին, եթե հիվանդանոցներում տեղերը չհերիքեն՚ պատմել է Նյու Յորքի համալսարանի ինֆորմատիկայի պրոֆեսոր Էնաս Բարին: Ավելի վաղ ամերիկացի գիտնականների այդ խմբի մշակած ալգորիթմը թույլ է տալիս որոշարկել ռիսկի խմբում գտնվող պացիենտի մաշկի քաղցկեղի ծագումը:

Արհեստական ինտելեկտը արդեն թույլ է տվել կանխատեսել համաճարակի զարգացումն աշխարհում: Դեկտեմբերին կանադական BlueDot ստարտափը, օգտագործելով արհեստական ինտելեկտը, կանխատեսել է համաճարակի զարգացումը Ուհանում՝ Առողջապահությամ համաշխարհային կազմակերպությունից 10 օր ատաջ: Տորոնտոյում գտնվող այդ ընկերությունը 2014-ից զբաղվում է ալգորիթմերի մշակումով, որ կանխատեսում է վարակի տարածումը մոլորակում: Իտալիայի առաղջապահության ինստիտուտի հրապարակած տվյալներով՝Covid-19-ի հետևանքներից մահացած պացիենտների 50,7%-ն ունեցել են նվազագույնը 3 խրոնիկ հիվանդություն, 25,7%-ը՝ 2 խրոնիկ հիվանդություն: Տվյալների վերլուծությունը կատարվել է մահացած 6801 պացիենտների հիվանդության պատմությունների հիման վրա: Առավել հաճախ հանդիպող պաթոլոգիաներից, որ կորոնավիրուսի ծանր ընթացքի վրա ազդում է, զարկերակային բարձր ճնշումն է՝ Մահացած պացիենտների 3/4-ը՝ 73%-ը: Դիաբետը ևս ռիսկի գործոն է կորոնավիրուսով վարակվածության դեպքում՝ մահացածների 31,3% շաքարախտ է ունեցել: Սրտի տարբեր պաթոլոգիաներ նույնպես ազդում են Covid-19-ով հիվանդների վիճակի ծանրացման վրա: Լետալ ելքերի 27%-ի դեպքում մարդիկ ունեցել են սրտի իշեմիկ հիվանդություններ (սրտի միջնապատի արյան մատակարարումների խանգարումներ, որ լինում է կորոնար երակների հիվանդության դեպքում): 23,7% դեպքերում պացիենտներն ունեցել են շողացող առիթմիա (սրտի ռիթմի խանգարում), 17,1% դեպքերում՝ սրտային անբավարարություն: Իտալացի գիտնականների ուսումնասիրություններում նշվում է երիկամային անբավարարությունը, որ ունեցել է մահացածների 22,2%-ը: 17,3%-ը վերջին 5 տարում քաղցկեղ են ունեցել: Հիվանդների, ում հիվանդությունների պատմությունները վերլուծվել են, միջին տարիքը 78 է, մեծ մասը՝ տղամարդիկ են: Գիտնականները նաև վերլուծել են հիվանդության առաջին ախտանիշները, որ ունեցել են պացիենտները նախքան հոսպիտալացումը՝ բարձր ջերմություն (75%), շնչարգելություն (71%), չոր հազ (40%): Հոսպիտալացումից հետո մե մասը (96,4%) ունեցել է թոքային սուր անբավարարություն, նվազ դեպքերում՝ երիկամային սուր անբավարարություն (24,7%): Ուսումնասիրության հեղինակները եզրակացության մեջ նշում են, որ հիվանդության առաջին ախտանիշների և լետալ ելքի միջև միջինը 9 օր կա: Հիվանդանոցում պացիենտները եղել են միջինը 5 օր: Իտալացի բժիշկները նշում են, որ եթե պացիենտը անմիջապես հայտնվում է վերակենդանացման բաժնում, այնտեղ միջինը 2 շաբաթ է անցկացնում: Այս տվյալները համարժեք են Ուհանի համաճարակի ժամանակ չինացի գիտնականների տվյալներին: Այդ պատճառով Եվրոպայում կորոնավիրուսի հայտնվելու պահից բժիշկները բարձր ճնշում, սրտային անբավարարություն ու դիաբետ ունեցող հիվանդներին ռիսկի խումբ որակեցին: Ֆրանսիայում գիտնականները դեռ չեն հրապարակել մահացության վիճակագրության վերլուծությունը, սակայն կլինիկ դիտարկումները նման պատկեր են տալիս: Իտալացի գիտնականների ուսումնասիրության մեջ միայն տարեց պացիենտներն են, մինչդեռ Եվրոպայում հայտնվում են ոչ մի պաթոլոգիա չունեցող երիտասարդ պացիենտների անբացատրելի մահեր:

RFI

Հ.Գ. Փաստորեն՝ կորոնավիրուսը ինքն իրեն չի սիրում կրկնել ու երկրից երկիր մուտացիա է ունենում, թեպետ հիմնականում տվյալները համընկնում են: Վստահաբար՝ այդ ալգորիթմը կօգնի նաև հայերիս կյանքը փրկել: Ու դա գլոբալ աշխարհի առավելություններից է, որ մեկի տվյալը դառնում է բոլորինը: Ողջ լերուք ու մնացեք տանը, որքան կարող եք:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Դիտվել է՝ 14665