Թուրքիայում սոցիալիզմի, կոմունիստական կուսակցության գլխավոր շինարարի հետ անգորական «հեղափոխական-անկախության մարտիկները» վարվեցին միանգամայն պարզ եղանակով: 1921 թվականի հունվարի 29-ի գիշերը Թուրքիայի կոմունիստական կուսակցության հիմնադիրներից մեկին` Մուստաֆա Սուբխիին և նրա 14 ընկերներին նավապետն ու նավի անձնակազմը, որոնց օգնությամբ նրանք փորձում էին փախչել հետապնդումից, մորթեցին Սև ծովի ջրատարածքում, ինչը ստացավ «Տասնհինգի սպանդ» անվանումը:

«Ես պատերազմին շատ եմ պետք, ինձ գնդակ չի կպչի»: Այսօր Արցախյան ազատամարտի հերոս ԴՈՒՇՄԱՆ ՎԱՐԴԱՆԻ մահվան տարելիցի օրն է:

Սերիկին առնչվող մի սրտառուչ և անհայտ պատմություն է պահպանվել, որի մասին առաջին անգամ եմ պատմում (տեղ է գտել նաև գրքումս):

ՀԵՏԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՍԿԶԲՈՒՄ Որպես պատասխան Իլհամ Ալիևի տգիտության, թե հայերն այս տարածաշրջանում օտար մարմին են` եկվորներ, որոնք շնորհիվ խորհրդային իշխանության տեր դարձան իրենց Էրիվանին (հղումը` https://www.youtube.com/shorts/Hc2jkR2tdV8), մեր արխիվից (25.02.2014 թ.) առաջարկում ենք կարդալ «Իրատեսի» հեղինակ, լուսահոգի ԱՐՏԱՇԵՍ ՀԱԿՈԲՋԱՆՅԱՆԻ ուշագրավ ու պատմական փաստերով հիմնավորված հրապարակումը:

Բողոքում ես ճակատագրի՞ցդ, կարծում ես անարդա՞ր են հետդ վարվել, մտածում ես ավելի լավի՞ն ես արժանի...

Ռազմական և պետական գործիչ, 2-րդ կարգի զինվորական կոմիսար, զինվորական հետախույզ, դիվանագետ Վլադիմիր Քրիստափորի Թաիրովը (իսկական անունը Ռուբեն Արտեմի Տեր-Գրիգորյան, կեղծանունները` Թաիրով, Տեր, Տերունի) ծնվել է 1894 թվին, Ռուսական կայսրության Ելիզավետպոլի նահանգի Լեռնային Ղարաբաղի Իսպահանջուկ գյուղում (Լեռնային Ղարաբաղի Հադրութի շրջան), գյուղացու ընտանիքում։

Կոստանդին Թ Մոնոմախը Բյուզանդիայի կայսր է եղել 1042-1055 թվականներին։ Նա ոչնչացրեց Անիի և Կարսի Բագրատունիների թագավորությունները։

Եթե երբևէ լինեք Արարատի մարզի Զանգակատուն գյուղում գտնվող Պարույր Սևակի տուն- թանգարանում, ապա այցելուների մատյանում, որտեղ բանաստեղծի հարյուրավոր երկրպագուներ իրենց ջերմ ու անկեղծ տպավորություններն են արձանագրել, կարող եք կարդալ մի գրառում, որն արվել է 1992 թվականի մայիսին` Շուշիի ազատագրումից հաշված օրեր անց: Այնտեղ գրված է.

Ըստ գենետիկական ուսումնասիրությունների գնչուների նախապապերը Հնդկաստանից 6-րդ դարում են դուրս եկել (մոտավորապես 1000 հոգանոց խմբով): Կան ենթադրություններ, որ այն ժամանակի սովորության համաձայն, հնդիկ ռաջաներից մեկը որպես պալատական երաժիշտներ նրանց նվիրել է պարսից առաջնորդին: Հետագայում, մոտ 400 տարի Պարսկաստանում անցկացնելուց հետո, նրանք տարածվում են աշխարհով մեկ: Մի մասը վերադառնում է Հնդկաստան ու Միջին Ասիա (ներկայիս Լյուլիները), մի մասը դեպի հարավ-արևմուտք՝ դեպի Պաղեստին, Եգիպտոս (գնչուների դոմ ճյուղը), մի մասն ել Հայաստանով ու Բյուզանդիայով դեպի Եվրոպա: Հայաստանում նրանց անվանում են բոշաներ: Իմիջիայլոց բոլոր բոշաները հիմնականում հայերեն են խոսում, բայց մինչև հիմա պահպանվել է նրանց գաղտնի լեզուն՝ լոմավրենը:

Անցյալ դարու սկզբից Ռուսաստանը մտավ Կովկասի սահմաններն ու սկսեց իր պարսկական պատերազմները։ Էդ պատերազմները թե Գուգարք ու Սյունիք, թե Շիրակ ու Արարատյան երկրում՝ ազգային սրբազան պատերազմի նշանակություն ունեին հայերի համար։ Վճռվում է պարսկահայկական հարցը։