Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թ­յունն ա­հա­վոր մեծ թա­փի մեջ է»

«Տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թ­յունն ա­հա­վոր մեծ թա­փի մեջ է»
24.01.2020 | 04:40

Ար­դեն եր­կու տար­վա իշ­խա­նու­թյու­նը, որ խոս­տա­ցել էր տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյուն ա­նել, այ­սօր ոչ թե մարդ­կանց կյանքն ա­վե­լի բա­րե­կե­ցիկ է դարձ­րել, այլ իր մա­կե­րե­սա­յին ու չմ­տած­ված ո­րո­շում­նե­րով շա­տե­րի կյանքն է բար­դաց­րել։ Սկզ­բում կա­յաց­նում են ո­րո­շում, հե­տո հան­րա­յին մեծ բո­ղո­քի ճնշ­ման տակ հաս­կա­նում, թե ինչ ժա­մա­նա­կավ­րեպ, շա­հագր­գիռ կող­մե­րի ի­րա­վունք­նե­րը հաշ­վի չառ­նող հրա­հանգ­ներ են ի­ջեց­րել։ Հի­մա ո՞րն է, ի վեր­ջո, այդ տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը, երբ նախ­կի­նի պես նույն օ­լի­գար­խը, կնե­րեք, սե­փա­կա­նա­տերն իր տե­ղում է, տն­տե­սա­կան ար­մա­տա­կան ոչ մի բա­րե­փո­խում տե­ղի չի ու­նե­ցել, իսկ ո­լոր­տա­յին զար­գաց­ման մա­սին խո­սելն ան­գամ ա­նի­մաստ է։ Բնա­կա­նա­բար այս քն­նա­դա­տու­թյու­նը ոչ միայն հա­ճե­լի չէ, այլև ա­նըն­դու­նե­լի է իշ­խա­նա­կան­նե­րի հա­մար, ին­չի վկա­յու­թյունն է նաև մեր այս զրույ­ցը «Իմ քայ­լը» խոր­հր­դա­րա­նա­կան խմ­բակ­ցու­թյան ան­դամ, տն­տե­սա­գետ ԳԵ­ՎՈՐԳ ՊԱ­ՊՈ­ՅԱ­ՆԻ հետ։

-Ո՞ր փու­լում է տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը, որ մար­դիկ դրա «կե­նա­րար» ազ­դե­ցու­թյու­նը չեն զգում։ Դրան զու­գա­հեռ, այ­սօր շատ հա­ճախ տար­բեր խն­դիր­նե­րով մար­դիկ ճա­նա­պարհ են փա­կում, կա­ռա­վա­րու­թյան շեն­քի դի­մաց ակ­ցիա­ներ են ա­նում։ Ե­թե ա­մեն ինչ այդ­քան լավ է, ին­չու՞ են նրանք բո­ղո­քում։
-Տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյունն ըն­թաց­քի մեջ է։ Ե­թե ըն­թաց­քի մեջ չլի­ներ, ու­սու­ցիչ­նե­րի՝ 12 տա­րի ա­ռաջ վեր­ջին ան­գամ բարձ­րաց­ված աշ­խա­տա­վար­ձը չէր բարձ­րա­նա, ՀՀ զին­վո­րը կշա­րու­նա­կեր խա­շած ցո­րեն ու­տել, ոչ թե բորշչ, կոմ­պոտ, մեղր։
-Չա­փա­զան­ցում եք, զին­վո­րին վա­ղուց խա­շած ցո­րե­նով չեն կե­րակ­րում։
-Ե­թե տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյուն չլի­ներ, մեր բա­նա­կը կշա­րու­նա­կեր Սերժ Սարգ­սյա­նի ժա­մա­նակ­վա 80-ա­կան­նե­րի զեն­քով, ոչ թե «ՍՈՒ-30 ՍՄ»-նե­րով զին­վել։ Զին­վո­րա­կան­նե­րի աշ­խա­տա­վար­ձը մինչև 30 տո­կոս չէր բարձ­րա­նա, թո­շա­կը, նվա­զա­գույն աշ­խա­տա­վար­ձը չէին բարձ­րա­նա, փր­կա­րար­նե­րը 145 հա­զա­րի փո­խա­րեն 80 հա­զար դրամ կս­տա­նա­յին։ Այ­սինքն, այս ա­ռու­մով ընդ­դի­մա­խոս­նե­րի դե­մա­գո­գիան չեմ ըն­դու­նում, ո­րով­հետև տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյունն ա­հա­վոր մեծ թա­փի մեջ է։ Դրա մա­սին է խո­սում նաև 2019-ին ՀՆԱ-ի՝ վեր­ջին 12 տար­վա ըն­թաց­քում ա­մե­նա­մեծ ա­ճը՝ 7,6 տո­կոս։ Վե­րա­դառ­նանք ակ­ցիա ա­նող քա­ղա­քա­ցի­նե­րին, օ­րի­նակ, մսա­վա­ճառ­նե­րին։ Նրանք ա­սում են, թե թո­ղեք ա­նա­սու­նը ծա­ռի տակ, հո­ղի մեջ մոր­թեմ, դնեմ «Զլի» մեջ, որ ե­րեկ քար էր թա­փում, տա­նեմ Երևան ու վա­ճա­ռեմ։ Մենք էլ ա­սում ենք՝ չէ, ա­վե­լի լավ է մի քա­նի ղա­սաբ­ներ սրա­նից տու­ժեն, բայց Հա­յաս­տա­նի 2,9 մլն քա­ղա­քա­ցի­նե­րը շա­հեն։ Ա­նաս­նա­պահ­նե­րից մեկն ա­սում է՝ ե­թե իր կովն ընկ­նի ձորն ու սատ­կի, ի՞նչ ա­նի։ Պի­տի թա­փի, ի՞նչ պի­տի ա­նի, չպի­տի տա­նի ու «Գու­մի» շու­կա­յում վա­ճա­ռի։ Հա­յաս­տա­նի 100-հա­զա­րա­վոր քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ա­ռող­ջու­թյունն ա­վե­լի կարևոր է։ Սպան­դա­նոց­նե­րի մի­ջո­ցով մենք վերջ կդ­նենք նաև է­շի, ձիու, շան մսի, սատ­կած ա­նա­սու­նի վա­ճառ­քին։ Բա­ցի մի քա­նի ղա­սաբ­նե­րից, այս ո­րո­շու­մը բո­լո­րը ող­ջու­նում են։
-Բայց, ինչ­պես ա­սա­ցիք, ե­թե ան­գամ «մի քա­նի ղա­սաբ» է տու­ժում այդ ո­րոշ­ման պատ­ճա­ռով, ճիշտ չէ՞ր լի­նի նախ հա­մա­պա­տաս­խան նա­խադ­րյալ­ներ ստեղ­ծել, հե­տո նման ո­րո­շում կա­յաց­նել։
-Պայ­ման­ներ ստեղծ­ված են, Հա­յաս­տա­նում կան տաս­նյակ սպան­դա­նոց­ներ, շա­տերն էլ ստեղծ­ման գոր­ծըն­թա­ցում են։ Ե­թե ինչ-որ մե­կի մտ­քով ան­ցել է, որ այդ ղա­սաբ­նե­րի մի­ջո­ցով սպան­դա­նոց­նե­րի գոր­ծը պի­տի վերց­նի իր ձեռ­քը, ա­սեմ, որ Սերժ Սարգ­սյա­նի ժա­մա­նակ­ներն ան­ցել են, էլ չեն գա­լու։ Սպան­դա­նոց­ներ լի­նե­լու են հա­րյուր­նե­րով, տե­րե­րը՝ ևս։ Որևէ մե­կի մտ­քով չանց­նի, որ Հա­յաս­տա­նում մե­նաշ­նորհ­ներ կլի­նեն։
-Ինչ­պես երևում է, իշ­խա­նու­թյունն այս հար­ցում հետ­նա­հանջ չի ցան­կա­նում ա­նել, ա­սել է՝ ա­նաս­նա­բույծ­նե­րի բո­լոր մտա­հո­գու­թյուն­ներն ան­տե­ղի՞ են։
-Հետ­նա­հանջ լի­նե­լու է 100-հա­զա­րա­վոր քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ա­ռող­ջու­թյան հաշ­վին։
-Ա­սում եք՝ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը աշ­խա­տա­վար­ձեր է բարձ­րաց­րել, թո­շակն է ա­վե­լաց­րել, բայց ե­կեք, դրանք հա­մե­մա­տու­թյան մեջ տես­նենք։ Տա­րես­կզ­բից ու­ժի մեջ է մտել ԵԱՏՄ-ի նոր մաք­սա­տուր­քը, 700 ապ­րանք թան­կա­ցել է, գա­զի սա­կագ­նի հա­վա­նա­կան բարձ­րաց­ման մա­սին է խոս­վում, այս ա­մե­նը, բնա­կա­նա­բար, շղ­թա­յա­կան թան­կա­ցում­նե­րի է հան­գեց­նե­լու, իսկ մի քա­նի հա­զա­րով ա­վե­լաց­րած թո­շակն ու աշ­խա­տա­վար­ձը ի՞նչ խն­դիր կա­րող են լու­ծել։
-Հա­յաս­տա­նում վեր­ջին 4-5 տա­րի­նե­րի ա­մե­նա­ցածր գնաճն է ար­ձա­նագր­վել՝ 1,4 տո­կոս, դրա փո­խա­րեն 7 տո­կոս աշ­խա­տա­վար­ձի աճ է ե­ղել։ Իսկ մաք­սա­տուր­քե­րի ա­վե­լա­ցու­մը զրո­յա­կան ազ­դե­ցու­թյուն է ու­նե­նա­լու՝ ըն­դա­մե­նը 0,1-0,2 տո­կոս։ Թան­կա­ցում­ներ չկան, ո­րով­հետև մր­ցակ­ցու­թյունն է ա­վե­լա­ցել։ Այ, սա է տն­տե­սա­կան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը, հենց այս հան­գա­ման­քից ել­նե­լով էլ ա­ռա­ջի­կա­յում Հա­յաս­տա­նում տն­տե­սա­կան մեծ բում է լի­նե­լու։
-Պա­րոն Պա­պո­յան, ինձ թվում է Դուք Հա­յաս­տա­նի մա­սին չեք խո­սում, բայց ա­ռաջ անց­նե­լով, հե­տաքր­քր­վեմ՝ ներդ­րում­նե­րի բում էլ էիք ա­սում, դա ի՞նչ ե­ղավ։
-Ընդ­հա­նուր ներդ­րում­նե­րը 2019-ին 26,5 տո­կո­սով ա­վե­լի շատ են ե­ղել, քան 2018-ին, իսկ 2018-ին էլ ա­վե­լի շատ է ե­ղել, քան 2017-ին։ Հա­յաս­տա­նում ընդ­հա­նուր ներդ­րում­նե­րը պատ­մա­կան ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կին են ե­ղել 2019-ին, պա­հուս­տա­յին մի­ջոց­նե­րը պատ­մա­կան ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կին են ե­ղել 2019-ին։ Հա­յաս­տանն իր պատ­մու­թյան ըն­թաց­քում ֆի­նան­սատն­տե­սա­կան վի­ճա­կով ա­մե­նա­կա­յուն և ա­մե­նա­բարձր ռե­զերվ­ներն է ու­նե­ցել նա­խորդ տա­րի։
-Այս տա­րի նա­խա­տե­սել եք 4,9 տո­կոս տն­տե­սա­կան աճ. չգի­տեմ՝ հարց­նե՞մ, թե՞ չէ. սա՞ էլ է պատ­մա­կան ցու­ցա­նիշ։
-Հայ­տա­րա­րել ենք 4,9 տո­կոս, բայց նպա­տա­կա­կետ ենք դրել նվա­զա­գույ­նը 6-7 տո­կոս տն­տե­սա­կան աճ։
-Ին­չու՞ Ձեր նշած այս բա­ցա­ռիկ ի­րա­վի­ճա­կը Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցին չի զգում։
-Մենք նա­խընտ­րում ենք հայ­տա­րա­րել 5 տո­կոս, բայց ա­նել 8 տո­կոս, քան նախ­կին իշ­խա­նու­թյան պես հայ­տա­րա­րել 8 տո­կոս, բայց ա­նել 1 տո­կոս։
-Դուք բա­ցա­ռիկ պատ­մա­կան ցու­ցա­նիշ­ներ եք ար­ձա­նագ­րում, ե­կել եք փո­խե­լու ա­մեն ինչ, ին­չու՞ եք շա­րու­նակ հի­շում նախ­կին­նե­րին։
-Փո­խում ենք, բայց շա­տե­րը ներ­կա­յաց­նում են նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի շա­հը, պի­տի ցույց տալ նրանց, թե ով են ե­ղել ու ինչ են ա­րել։ Երբ նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի շա­հը ներ­կա­յաց­նող հա­րյու­րա­վոր լրատ­վա­մի­ջոց­ներ, կնե­րեք, քա­րոզ­չա­մի­ջոց­ներ այլ բան են ա­սում, պի­տի հի­շեց­նել ո­րոշ բա­ներ։
-Է­լի լրատ­վա­մի­ջոց­նե՞րն են թի­րա­խում։
-Երբ լրատ­վու­թյուն չես տա­լիս, այլ քա­րոզ­չու­թյուն ես ա­նում, դա ար­դեն լրատ­վա­մի­ջոց չէ։
-Հա­պա իշ­խա­նու­թյա­նը ծա­ռա­յող լրատ­վա­մի­ջոց­ներն ի՞նչ են։
-Ես չգի­տեմ իշ­խա­նու­թյա­նը ծա­ռա­յող որևէ լրատ­վա­մի­ջոց։ Գու­ցե կու­զեի այդ­պի­սին լի­ներ, բայց չկա։
-Պա­րոն Պա­պո­յա՜ն, Ձեր կա­ռա­վա­րու­թյան ղե­կա­վա­րին պատ­կա­նող թերթն էլ մո­ռա­ցաք։ Դա ա­նե­լու բա՞ն է։
-Քա­րոզ­չա­մի­ջոց­նե­րը պար­զա­պես հայ­հո­յանք, վի­րա­վո­րանք են տա­րա­ծում, ոչ թե լրատ­վու­թյուն։
-Դուք ձեր մեղ­քի բա­ժի­նը չե՞ք տես­նում այդ­պի­սի մթ­նո­լոր­տի ձևա­վոր­ման մեջ։ «Թա­վի­շով» ե­կած իշ­խա­նու­թյունն ան­հան­դուր­ժող է յու­րա­քան­չյուր այ­լա­կար­ծու­թյան հան­դեպ։
-Թա­վի­շով էլ շա­րու­նա­կում է, դրա հա­մար ո­րոշ մարդ­կանց թվում է, թե ի­րենց ա­մեն ինչ կա­րե­լի է։
-Այդ ու՞մ է ա­մեն ինչ կա­րե­լի։
-Կան մար­դիկ ու քա­րոզ­չա­մի­ջոց­ներ, ո­րոնք խոս­քի ա­զա­տու­թյու­նը շփո­թել են լկ­տիու­թյան հետ։
-Մեկ-մեկ էլ ձեր աչ­քի «փու­շը» տե­սեք, պա­րոն Պա­պո­յան։ Կա­րե­լի է եր­կար բա­նա­վի­ճել այս հար­ցում, բայց վե­րա­դառ­նանք մեր տն­տե­սա­կան «հրաշ­քին». հի­մա ող­բեր­գու­թյուն սար­քե՞նք, թե՞ ոչ, երբ գա­զի գի­նը թան­կա­նա։
-2020-ին սահ­մա­նին գա­զի գի­նը չի թան­կա­նա, իսկ ապ­րի­լից ինչ կլի­նի, բա­նակ­ցու­թյուն­ներ են ըն­թա­նում, չեմ ու­զում ող­բեր­գա­կան կան­խա­տե­սում­ներ ա­նել։ Նախ­կի­նում էլ գա­զի գի­նը թանկ է ե­ղել, պար­զա­պես մենք դա վճա­րել ենք Հա­յաս­տան-Ի­րան գա­զա­մու­ղով, Հրազ­դա­նի ՋԷԿ-ի 5-րդ է­ներ­գաբ­լո­կով։
-Բայց դա կա­րո՞ղ է ար­դա­րա­ցում լի­նել նոր թան­կաց­ման հա­մար։
-Ոչ, պար­զա­պես ո­րոշ դե­մա­գոգ­նե­րի հի­շեց­նում եմ այս մա­սին, որ նախ­կի­նում գա­զի գի­նը է­ժան չի ե­ղել։ Հի­մա «Գազպ­րո­մը» մեզ այն­քան հիմ­նա­վոր բա­ցատ­րու­թյուն պի­տի ներ­կա­յաց­նի, որ հա­մոզ­ված լի­նենք, թե դրա­նից ՀՀ քա­ղա­քա­ցին ան­գամ շա­հե­լու է։ Հա­կա­ռակ պա­րա­գա­յում որևէ փո­փո­խու­թյուն չի լի­նի։ «Գազպ­րո­մի» հիմ­նա­վո­րում­նե­րը հո հա­լած յու­ղի տեղ չե՞նք ըն­դու­նե­լու, դրանք շատ ծան­րակ­շիռ պի­տի լի­նեն։
Զրույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 6095

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ