Անիմաստ է ընդհանրություններ փնտրել մեր և հրեաների միջև

Ես չգիտեմ, Հայաստանում կամ սփյուռքում կա՞ն հետազոտական հաստատություններ, որոնք ուսումնասիրեն հակահայկական տրամադրությունների առկայությունը աշխարհի այլ պետություններում: Բայց ահա հրեաները անտիսեմիտիզմի ուսումնասիրման կենտրոններ ունեն ոչ միայն Իսրայելում, այլև գրեթե այն բոլոր պետություններում, որտեղ կան հրեական համայնքներ:

Ահա և, մայիսի սկզբին Թել Ավիվի համալսարանում տեղի ունեցավ Կանտորի կենտրոնի ամենամյա զեկույցն այն մասին, թե ինչպիսին էր անտիսեմիտիզմի վիճակն աշխարհում 2018 թվականին: Նշյալ հաստատությունը համալսարանի կազմում գործում է 2010 թվականից և պեղում է Եվրոպայում ու մոլորակում անտիսեմիտիզմի դրսևորումների և զարգացման միտումների հարցերը:

Զեկույցում նշված է, որ անցյալ տարի անտիսեմիտիզմն ընդհանուր առմամբ ուժեղացել է ամենուրեք՝ 13 տոկոսով: Լիդերը ԱՄՆ-ն է, որտեղ նման դեպքերն անցնում են հարյուրից: Այնուհետև գալիս են Մեծ Բրիտանիան՝ 68 դեպք, Ֆրանսիան ու Գերմանիան՝ 35-ական, Կանադան՝ 20, Բելգիան՝ 19, Նիդերլանդները՝ 15, ՈՒկրաինան՝ 12 դեպք: Ռուսաստանում բռնության կիրառումներ չեն արձանագրվել:
Անտիսեմիտիզմի դրսևորումների հիմնական տեսակները մնում են՝ բարբարոսությունները՝ 216 դեպք, սպառնալիքները՝ 89, ագրեսիվ գործողությունները առանց զենքի կիրառման՝ 55: Անցյալ տարվա ամենալուրջ միջադեպը համարվել է ամերիկյան Պիտսբուրգ քաղաքի սինագոգում տեղի ունեցած զանգվածային սպանությունը:

Զեկույցը նշել էր Եվրոպայում անտիսեմիտիզմի դասական ձևերի վերածնունդը և հակահրեական հռետորաբանության աճը Իսրայելին առնչված բանավեճերում:
Բնավ էլ վերլուծության առարկա չդարձնելով անտիսեմիտիզմի համապարփակ հարցը, այդուհանդերձ նշենք, որ այդ երևույթը հրեաների մոտ իրենց եզակիության հաստատման հզոր գործիք է, այլածին ազդեցություններից պաշտպանվելու՝ չձուլվելու ներքին մեխանիզմ: Ցանկացած քննադատություն իրենց հասցեին հրեաները դարձնում են անտիսեմիտիզմի դրսևորում և տարաբնույթ բարոյական ու նյութական հատուցում պահանջում դրա դիմաց: Որպեսզի պարզ դառնա, թե ինչի մասին է խոսքը, բերենք վերջին օրինակը ռուս իրականությունից: Ռուսաստանի նախագահի օգնական Սերգեյ Գլազևը նորերս «Զավտրա» թերթում հրապարակած իր մի հոդվածում ընդամենը չէր բացառել, որ Ավետյաց երկրի՝ մերձավորարևելյան պատերազմներից հոգնած բնակիչները կարող են արտագաղթել նաև ռուսներից ազատագրվող Դոնբաս:

Պետք էր միայն տեսնել հրեաների արձագանքները լրատվամիջոցներում: Հայավարի ասած՝ շան լափ թափեցին նրանք այդ ճանաչված քաղաքական գործչի, փորձառու տնտեսագետի, հրապարակախոսի գլխին՝ տականք, խելագար, սովորական ապուշ, քրջոտ և այլն: Դու ո՞վ ես, որ կարծիք հայտնես մեր ծրագրերի մասին: Ոչ մի տարրական զսպվածություն, որ իրենք ապրում են ռուսների երկրում: Բանը հասավ նույնիսկ դիվանբաշուն, և Կրեմլից հարկադրված հայտարարեցին, որ Պուտինը ոչ մի առնչություն չունի իր օգնականի հայտարարության հետ:
Մինչդեռ ՈՒկրաինայի, Ղրիմի, պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության սրման կապակցությամբ առանց չափազանցության համաշխարհային լրատվամիջոցներում, էլ չենք ասում ռուսական, իրոք քննարկման առարկա է դարձել հրեաների վերաբնակության հարցը: Արդեն տևական ժամանակ շրջանառության մեջ է այն տեսակետը, որ Իսրայելը ի վերջո չի դիմանա արաբների և մի շարք այլ պետությունների հետ «հավերժական» պատերազմների լարվածությանը, և իսրայելցիները կարտագաղթեն նոր Հրեաստանից: Մյուս կողմից ավելի ու ավելի վտանգավոր է դառնում հրեաների ներկայությունը սրընթաց իսլամացվող՝ ինքնակործանվող Եվրոպայում: Ի դեպ, այս պարագայում էլ Ժիրինովսկին ինքնատիպ է. հրեաներ շատ կան եվրակառույցներում, Եվրապառլամենտում, և նրանք ամենայնս նպաստում են, որ մուսուլմանները հեղեղեն մայր ցամաքը, ինչն էլ թափ կհաղորդի հրեաների արտագաղթին: Եվ ու՞ր կգնան հրեաները, որտե՞ղ կհավաքվեն նրանք: Սրանք սոսկ պարզ հարցեր չեն հատկապես ռուսների համար, որոնք հրեաների նկատմամբ «անտարբեր» չեն անցյալ դարի երկու խոշորագույն իրադարձությունների՝ 1917 թվականի և 90-ականների ռուսակործան աղետների կապակցությամբ:

Սակայն բազմաթիվ մոտեցումների մեջ այս անգամ ներկայացնենք սոսկ մեկ տեսակետ, որի հեղինակը Վլադիմիր Ժիրինովսկին է: Հայտնի է, որ կիսահրեա «թաթալաբազ» Ժիրիկը բավականին հաճախ որպես խոսափող շնչավորում է հայտարարություններ, որոնք օբյեկտիվ պատճառներով իրենց չեն կարող թույլ տալ երկրի ղեկավարները: Ահա և, իր իրատեսական թե կոնսպիրոլոգիական՝ գաղտնէաբանական բնույթի մի տեսանյութում նա համոզմունք է հայտնում, որ վերոնշյալ հանգամանքների բերումով Իսրայելը իրոք կդադարի գոյություն ունենալուց և իսրայելցիները, եվրոպացի հրեաները կհայտնվեն... Ռուսաստանում, փորձելով ստեղծել Հրեական մեծ պետություն: «Իսկ ինչու՞ ոչ Ամերիկայում» հարցին Ժիրինովսկին պատասխանում է, որ ԱՄՆ-ը վաղ թե ուշ կքանդեն մուսուլմանները, լատինամերիկացիները, գունամորթները:

Խորհրդային Միության քայքայումից հետո հրեաներին հաջողվեց առաջատար դիրքեր գրավել ռուսաց երկրի քաղաքական, տնտեսական, լրատվական և շատ այլ ասպարեզներում: Ժիրիկը հիշեցնում է, որ երկրի նորագույն պատմության մեջ չորս վարչապետ հրեական ծագում ունեն: Եվ հրեաների նկատմամբ ամեն մի հակազդեցություն դիտվում է որպես անտիսեմիտիզմի դրսևորում: Չի բացառվում, ասում է Ժիրինովսկին, որ հրեաները մասնատեն Ռուսաստանը, իրենց բաժին հանելով նրա եվրոպական հատվածը: Ընդհանուր առմամբ նա հեռանկարում Ռուսաստանում «գրանցում է» մոտ 20 միլիոն հրեա: Ժիրիկը նաև վերհիշում է, որ Ելցինի ժամանակ հրեաները մոտ էին Ռուսաստանի հպատակեցման իրենց նպատակին: Հրեա Խոդորկովսկին արդեն ծրագրել էր կաշառված Պետդումայի միջոցով երկիրը դարձնել պառլամենտական և ընտրվել նախագահ: Խանգարեց Պուտինը:

Հազիվ թե կարելի է զառանցանք համարել Ժիրինովսկու դիտարկումները: Ժամանակակից Ռուսաստանում իրոք անկարելի է չտեսնել հրեաների գերակայությունը ամենուրեք: Առայժմ նույնիսկ դժվար է պատկերացնել, որ Ռուսաստանում կարող է իշխանության գլուխ գալ որևէ նացիոնալիստական ուժ: Եթե ոչ 20 միլիոն, ապա համենայն դեպս զգալի քանակությամբ հրեաներ իրոք կարող են բնավորվել Ռուսաստանում: Ի վերջո, Ռուսաստանի գլխավոր ռաբբի Բեռլ Լազարը բազմիցս է հայտարարել, որ իր ցեղակիցները երբեք իրենց այնքան լավ չեն զգացել, ինչքան Պուտինի օրոք: Բայց թե ինչ կտա ռուսներին նման ներկայությունը, կարելի է միայն կռահել:

Ռուբեն ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մոսկվա

Հ. Գ. Գիտե՞ք, թե որ պետության ղեկավարի հետ է վերջին տարիներին ավելի շատ հանդիպումներ ունեցել նույն ինքը` ռուսաց պետության ղեկավար Վլադիմիր Պուտինը: Իսրայել պետության:

Հեղինակի նյութեր

• «Ճղճղոցը» լռեցրին
• Քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը երկ­րորդ հնա­գույն մաս­նա­գի­տու­թ­յունն է
• Հեշտ է ա­սել` ա­նուղ­ղե­լի ռու­սա­սեր­ներ են
• Խո­պան­չիու­թ­յու­նը դար­ձել է ապ­րե­լա­կերպ, սո­վո­րու­թ­յուն, կեն­ցաղ
• Երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թ­յուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք
• Ոչ էն է մի բան, ո՛չ էլ` էս
• Եթե գլուխ չես հա­նում սե­փա­կան ղե­կա­վար­նե­րից
• Կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին աշ­խար­հա­փո­փո­խու­թ­յուն
• Ամեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին
• Ա՜խ այդ անշ­նոր­հա­կալ ռուս­նե­րը
• Հույս-հարց-պա­հան­ջը ար­դեն դառ­նում է ինք­նան­վաս­տա­ցու­ցիչ
• Ներ­վեց... թմ­րա­մաք­սա­նեն­գը, բայց նա հրեա էր
• Գլխա­վոր կռ­վախն­ձո­րը կդառ­նա Ղա­րա­բա­ղը
• «Ի՜նչ հայ, հրեա է» («Հրեա­նե­րից պր­ծանք, ան­ցանք հա­յե­րին»)
• Քսան տա­րի նույն դեմ­քին են նա­յում
• Պու­տի­նի, լե­հե­րի և հրեա­նե­րի մա­սին
• Հա­յաս­տա­նը կա­րիք ու­նի փոր­ձա­ռու­թ­յան
• Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գու­յին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում
• Երբ ան­գամ մեկ ըն­տա­նիքն է դառ­նում հո­գա­ծու­թ­յան ա­ռար­կա
• Ինչով են զբաղ­ված եվ­րո­պա­ցի­նե­րը

Մեկնաբանություններ