Կփոխվի՞ բրիտանական քաղաքականությունը

Բրիտանական բոլոր թերթերը գրում են, որ Համայնքների պալատի 7 պատգամավորներ դուրս են եկել Լեյբորիստական կուսակցությունից` ի նշան բողոքի կուսակցության նախագահ Ջերեմի Կորբինի ու նրա քայլերի դեմ: Կոնկրետ` բրեկզիտի ու կուսակցության ներսում հակասեմիտիզմի աճն անտեսելու պատճառով:

Financial Times-ը խմբագրականում նշում է, որ երկարատև ինտրիգներից հետո սկսվեց Լեյբորիստական կուսակցության տրոհումը: Ցուցադրաբար դուրս գալով Լեյբորիստների շարքերից` պատգամավորները ցույց տվեցին, որ իրենց համբերությունը հատել է և այլևս մտադիր չեն հաշտվել, որ նախկին Լեյբորիստական կուսակցությունը այլևս չկա, իսկ իրենք համաձայն չեն Կորբինի «ձախ դրեյֆին»: 7-ի խումբը, ինչպես նրանց անվանել է բրիտանական մամուլը, հայացքներով միատարր չէ, նրանց միավորում է հակաբրեկզիտական դիրքորոշումը և Կորբինին` իբրև կուսակցության ղեկավար չընդունելը, մնացած հարցերում նրանց որոշումները տարբեր պատճառներ ունեն:

«Վաղուց էր հայտնի, որ լեյբորիստ պատգամավորների նշանակալից մասը դժգոհ է այն ուղղությունից, որով շարժվում է կուսակցությունը, երբ ղեկավարությունը ստանձնեց Ջերեմի Կորբինը,- խմբագրականում գրում է Daily Telegraph-ը: - Խզումն այս կամ այն պատճառով անխուսափելի էր Ջերեմի Կորբինի նախագահ ընտրվելու պահից»:
Guardian-ը խմբագրականում գրում է, որ 7 պատգամավորների հեռանալը, ներառյալ հայտնի ու հանրաճանաչ Չուկա Ումումին (որ անգամ դիտարկվում է կուսակցության ապագա ղեկավար), տագնապի ազդանշան է կուսակցության համար: Դա նշանակում է, որ ձախ կորբինականները սպառնալիքի տակ են դնում երկարաժամկետ կոալիցիան ձախակողմյան ուղղվածության քաղաքական ուժերի հետ Լեյբորիստական կուսակցության դրոշի տակ: Մյուս կողմից` պետք է հիշել, որ նման դեպքեր էլի կան մի կուսակցության 120-ամյա պատմության մեջ, որ ավանդաբար եղել է կազմակերպված աշխատավորների ու տարատեսակ մեյնստրիմային սոցիալիստ ու սոցիալ-դեմոկրատ քաղաքական գործիչների կոալիցիա:
Daily Telegraph-ն առաջարկում է խուճապի չմատնվել, այլ պատմությանը դիմել:

Լեյբորիստներն արդեն տարաձայնություններ ունեին, որի հետևանքը դարձավ Պահպանողականների 18 տարվա կառավարումը: 1981-ի հունվարի 25-ին 4 լեյբորիստներ` խորհրդարանի ու կառավարության անդամներ, հանդես եկան «Limehouse-ի հռչակագրով»: Չորսի խումբը հայտարարում էր, որ մտադիր է հեռանալ Լեյբորիստական կուսակցությունից ու ստեղծել սոցիալ-դեմոկրատիայի խորհուրդ: 38 տարվա վաղեմության հայտարարության պատճառները նույնն էին` ինչ 7-ի խմբինը` անհամաձայնություն կուսակցության ղեկավարության «ձախ շրջադարձի հետ»: Այդ խորհուրսը հիմք դարձավ Մեծ Բրիտանիայի Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության (SDP) ստեղծման համար, որ գործեց 1981-1988-ին: Պատմությունը կրկնվում է: Նորից Լեյբորիստական կուսակցությունը վերահսկում են ծայրահեղ ձախերը, նորից եվրասկեպտիկները, նորից Ռուսաստանի երկրպագուները, ինչպես այն ժամանակ` ԽՍՀՄ-ի: Ինչպես այն ժամանակ, նոր անջատողականները միանգամից չեն հայտարարում նոր կուսակցություն ստեղծելու մասին: Չորսի խումբը ցանկանում էր ջարդել բրիտանական քաղաքականության կարծրատիպերը, նրանք տպավորիչ հաջողությունների հասան Համայնքների պալատի միջանկյալ ընտրություններում` քիչ էր մնում Լեյբորիստներից անցնեին, բայց բրիտանական ընտրական համակարգի առանձնահատկության պատճառով մի քանի մանդատ ստացան և իվերջո միացան Լիբերալ կուսակցությանը` ձևավորելով Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցություն: Թեպետ հիմա ոչ բոլորն են հիշում Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունը, 1980-1990-ականներին նրա ազդեցությունը բրիտանական քաղաքականության վրա նշանակալից էր, հենց այդ տարիներին Տորիները մեծամասնություն ունեին խորհրդարանում, իսկ լիբերալ-դեմակրատների հետ միավորվելուց հետո լեյբորիստները սկսեցին պահպանողականներից մանդատներ խլել: Այդ պատճառով Ջոն Մակդոնելը անջատողական պատգամավորներին զգուշացրեց, որ իրենց գործողությունները կհանգեցնեն Տորիների իշխանության ևս մեկ տասնամյակի:

Ի՞նչ հետևանքներ կունենա բրիտանական քաղաքականության վրա Լեյբորիստների խզումը: Daily Telegraph-ը գտնում է, որ Չորսի խմբի քայլից պետք չէ հետևանքներ սպասել: Այդ խմբում ընդհանուր պլատֆորմով միավորված քաղաքական ծանրքաշայիններ էին, իսկ Յոթի խմբում տարբեր նպատակներ ու գաղափարական հայացքներ կան: 7 պատգամավորներ հայտարարել են, որ անկախ խումբ են ձևավորում, բայց նրանք դեռ կառույց չունեն: Փոխարենը` բավականաչափ անորոշ հայտարարությունը թույլ է տալիս համեմատաբար հեշտ համալրել թե Լեյբորիստների, թե Տորիների շարքերը: Նշանակու՞մ է դա նոր դարաշրջան բրիտանական քաղաքականության մեջ և երկու կուսակցությունների գերակայության շրջանի ավարտ: Անցյալի փորձից դատելով` ոչ: Յոթի խումբը նոր կենտրոնամետ կուսակցության հիմք չէ, ինչպես կարծում են որոշ վերլուծաբաններ, այլ ընդամենը` Բրիտանիայի ԵՄ-ում մնալու և Թոնի Բլերի քաղաքականության կողմնակիցների «հնաոճ ակումբ»:

Times-ը գտնում է, որ խզումը կարող է անհապաղ ազդեցություն ունենալ բրեկզիտի վրա: Գուցե կուսակցությունից բրեկզիտի 7 հակառակորդների դուրս գալը Լեյբորիստների ներսում ավելի ուժեղացնի նորից հանրաքվե անելու դեմ ձայները: Բոլոր դեպքերում` ճշմարտության պահը և Տորիների, և Լեյբորիստների համար փետրվարի վերջին գալու է, երբ պատգամավորները պետք է որոշեն` աջակցու՞մ են Թերեզա Մեյի ԵՄ-ից դուրս գալու ծրագրին, թե՞ ոչ: Հենց այդ ժամանակ կուսակցական համակարգի ամրությունը կարող է հասնել ճեղքման կետին ու ապակազմակերպման երազները իրականություն դառնան:
Financial Times-ի կարծիքով` բրիտանական քաղաքականության մեջ երրորդ ուժի տեղը զբաղեցնելու համար, որտեղ մինչև հիմա Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցոթյունն էր, քաղաքական նոր խումբը պետք է ավելի լուրջ պլատֆորմ ստեղծի, քան պարզապես անհամաձայնությունն է Լեյբորիստների նախագահի քաղաքականության հետ: Առայժմ նրանց որոշումն ավելի շատ հարցեր է հարուցում, քան պատասխաններ է տալիս:

Guardian-ը խմբագրականում 7 պատգամավորների որոշումը համարում է սխալ: Լեյբորիստ պատգամավորները գտնում են, որ այդ սխալը թույլ չի տա հաղթել հաջորդ ընտրություններում ու ղեկավարել երկիրը: Մյուս կողմից` Ջերեմի Կորբինը պետք է արագ պատասխանի մարտահրավերին ու իր հասցեին արդարացի մեղադրանքներին: Մեղադրել գործընկերներին ոչ չեզոքության մեջ, լեյբորիստները չեն շտապում` համարելով, որ սեփական համոզմունքները պաշտպանելը ցանկացած քաղաքական գործչի իրավունքն ու պարտականությունն է:
BBC

Հ.Գ. Բնական է, որ բրիտանական հասարակության երկփեղկվածությունը պիտի երկփեղկեր և կուսակցությունները, եթե կուսակցություններն արտահայտում են հասարակության տեսակետները: Փաստացի` բրեկզիտի հարցը աստիճանաբար վերաճեց բրիտանական քաղաքականության վերանայման անհրաժեշտության: Տորիներն իրենց համարում են ճիշտ ու հետևողական, Լեյբորիստները բաժանվում են, սոցիալ-դեմոկրատները բավարար ուժ չունեն քաղաքականություն փոխելու: Մեծ Բրիտանիան մեծ փոփոխությունների առա՞ջ է, թե՞ այս անգամ էլ կխուսափի ու կշարունակի կյանքը` ինչպես եղել է: Բարեկեցիկ, բայց` խնդրառատ: Գուցե տարօրինակ է, բայց բրեկզիտը այդ հարցի պատասխանը չի տալու:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ