Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ամեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին

Ամեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին
06.03.2020 | 01:38
Հա­յաս­տա­նում լայ­նո­րեն տա­րած­ված է այն հո­ռե­տե­սա­կան մտայ­նու­թյու­նը, թե ան­կա­խու­թյու­նից հե­տո հայ ժո­ղովր­դի բախ­տը չի բե­րում պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րի հար­ցում. մե­կը մյու­սից ան­հա­ջող են: Բա­նը հա­սել է այն­տեղ, որ մար­դիկ սրամ­տում են, թե ի­րենց տե­սա­ծից ու ապ­րա­ծից հե­տո կո­րո­նա­վի­րուսն էլ սար­սա­փե­լի չէ: Բայց մո­ռա­նում են այն դա­ռը խոս­քը, որ ա­մեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին: Ցա­վոք, չա­փից դուրս ար­ժեզ­րկ­վե­ցինք այդ նույն ան­կա­խու­թյան տա­րի­նե­րին:
Ռու­սաս­տա­նում էլ չեն ու­զում լսել Գոր­բա­չո­վի ու Ել­ցի­նի ա­նուն­նե­րը: Սա­կայն շատ բան է փոխ­վում գնա­հա­տա­կան­նե­րի տո­նայ­նու­թյան մեջ, երբ խոս­քը վե­րա­բե­րում է Վլա­դի­միր Պու­տի­նին: Սի­րում են նրան ռու­սաս­տան­ցի­նե­րը, թե ոչ, էա­կան չէ, ակն­բախ է մի ի­րո­ղու­թյուն. նրա նկատ­մամբ ա­տե­լու­թյուն կամ զզ­վանք չեն տա­ծել ու տա­ծում:
Եր­կու տա­րի է մնա­ցել մինչև հա­ջորդ նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թյու­նը: Եվ ե­թե ու­շա­դիր հետևենք ռու­սաս­տա­նյան ԶԼՄ-նե­րին, ա­պա հնա­րա­վոր չէ չն­կա­տել այն հս­կա­յա­կան ու­շադ­րու­թյու­նը, որ տրա­մադր­վում է ար­դեն եր­կու տաս­նա­մյակ ռու­սաց գա­հին նս­տած ղե­կա­վա­րի՝ Վլա­դի­միր Պու­տին քա­ղա­քա­գե­տի-քա­ղա­քա­ցու-ան­հա­տի կեր­պա­րի հա­մա­կող­մա­նի վեր­լուծու­թյուն­նե­րին: Նույն պատ­կերն է նաև այն արև­մտյան հրա­պա­րա­կում­նե­րում, որ թարգ­մա­նա­բար ներ­կա­յաց­վում են ռու­սաց մա­մու­լում: Եվ այս բո­լոր մեկ­նա­բա­նու­թյուն­նե­րում պար­զո­րոշ ա­ռանձ­նա­նում է «հա­նե­լու­կա­յին թե ա­ռեղծ­վա­ծա­յին» Պու­տի­նի թե­ման: Քսան տա­րի հե­տո էլ «Who is Mr. Putin?» («Ո՞վ է պարոն Պու­տի­նը») հար­ցադ­րու­մը շա­րու­նա­կում է մնալ ար­դիա­կան:
Նույ­նիսկ Ռու­սաս­տա­նում ոչ ոք չի կան­խա­տե­սում, թե ինչ­պես կգոր­ծի ներ­կա­յիս ռու­սաց կայս­րը. եր­կու տա­րի հե­տո՝ կհ­րա­ժար­վի՞ գա­հա­կան հա­վակ­նու­թյուն­նե­րից, թե՞ որևէ ձևով կպահ­պա­նի բարձ­րա­գույն իշ­խա­նու­թյու­նը: Ա­հա և, Ռու­սաս­տա­նում թե Արևմուտ­քում ոչ ոք նույն­պես չի կա­րո­ղա­նում պա­տաս­խա­նել այն հար­ցին, թե ին­չու իր իշ­խա­նու­թյան ա­վար­տից եր­կու տա­րի ա­ռաջ փո­խեց եր­կար տա­րի­ներ ի­րեն ան­ձայն են­թարկ­ված վար­չա­պե­տին, էա­պես թար­մաց­րեց կա­ռա­վա­րու­թյան կազ­մը, ին­չու կանգ ա­ռավ հենց կի­սահ­րեա-կի­սա­հայ Մի­շուս­տի­նի վրա, ո­րոնք են սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի ի­րա­կան դր­դա­պատ­ճառ­նե­րը և այլն: «Արև­մտյան գու­րու­նե­րը, գրում է ռու­սա­կան թեր­թե­րից մե­կը, լր­ջո­րեն մտա­հոգ­ված են ոչ այն­քան ռուս լի­դե­րի ա­նու­րա­նա­լի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րով, որ­քան ի­րենց ան­կա­րո­ղու­թյամբ ջրի ե­րես հա­նե­լու Պու­տի­նի այն գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք չեն մտ­նում ի­րենց հա­սա­նե­լի քա­ղա­քա­կան մո­դել­նե­րի մեջ: Եվ դա ա­ռաջ է բե­րում նրանց հու­սա­հատ կա­տա­ղու­թյու­նը»:
Հե­տաք­րք­րա­կան է, որ ոչ Ռու­սաս­տա­նում, ոչ էլ Արևմուտ­քում սկզ­բուն­քո­րեն Պու­տի­նին չեն հա­մա­րում դիկ­տա­տոր՝ բռ­նա­պետ: Ա­վե­լի շուտ նրան հա­մե­մա­տում են փոր­ձա­ռու դա­տա­վո­րի հետ, ո­րը կա­րո­ղա­նում է իր իսկ ստեղ­ծած քա­ղա­քա­կան հա­մա­կար­գի շր­ջա­նա­կում վար­պե­տո­րեն մանևրել ու վե­րահս­կել երկ­րի քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի հա­վակ­նու­թյուն­նե­րը: Ի դեպ, հա­զիվ թե պա­տա­հա­կան է, որ ար­դեն մեկ տա­րուց ա­վե­լի տե­սար­ձակ­վում է «Մոսկ­վա, Կրեմլ, Պու­տին» կի­րակ­նօ­րյա հե­ռուս­տա­հա­ղոր­դու­մը, որ­տեղ Պու­տի­նը շա­բաթ­վա կարևո­րա­գույն քա­ղա­քա­կան ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ֆո­նին ներ­կա­յաց­վում է ոչ միայն պաշ­տո­նա­կան մի­ջա­վայ­րում, այլև ա­ռօ­րեա­կան, «ժո­ղովր­դա­կան» կեց­ված­քով:
Ին­չո՞վ է Պու­տի­նը «հմա­յում» իր քա­ղա­քա­ցի­նե­րին: Ե­կեք այս ան­գամ կանգ առ­նենք նրա գոր­ծե­լա­կեր­պի սոսկ մի կող­մի վրա, ին­չը միշտ չէ, որ բնո­րոշ է շատ այլ պե­տու­թյուն­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րին: Ընդ ո­րում, այս­տեղ հենց ան­կա­խա­տե­սե­լի ո­չինչ չկա:
Իշ­խա­նա­վար­ման հենց սկզ­բից նա իր առջև խն­դիր է դրել՝ ձգ­տել գոր­ծու­նեու­թյամբ, վար­քով, պահ­ված­քով շա­հել սե­փա­կան ժո­ղովր­դի հար­գան­քը, հա­մակ­րան­քը, հա­մե­նայն դեպս, ինչ­պես աս­վեց, չար­ժա­նա­նալ նրա հա­կակ­րան­քին: Ա­սում են՝ մեծ է գրա­վա­կանն այն բա­նի, որ պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րը կա­րող է շո­շա­փե­լի հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հաս­նել, ե­թե վա­յե­լում է իր քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ա­ջակ­ցու­թյու­նը: Այս ի­մաս­տով Պու­տի­նի ժո­ղովր­դա­կա­նու­թյա­նը հս­կա­յա­կան նպաստ է բե­րում նրա հրա­պա­րա­կա­յին բաց գոր­ծե­լա­կեր­պը, հատ­կա­պես նրա տա­րե­վեր­ջյան ա­սու­լիս­նե­րը, երբ նա հնա­րա­վո­րու­թյուն է տա­լիս լրագ­րող­նե­րին ու հա­սա­րա­կու­թյան ա­մե­նա­տար­բեր խա­վե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին ի­րեն դի­մե­լու ցան­կա­ցած շա­հագր­գիռ հար­ցով: Ա­մե­նայն ար­ժա­նա­պատ­վու­թյամբ ու զսպ­վա­ծու­թյամբ է «քե­ռի Վո­վան» պա­տաս­խա­նում նույ­նիսկ տխ­մա­րա­գույն, ան­գամ վի­րա­վո­րա­կան հար­ցե­րին: Նույն պատ­կերն է նաև խոր­հր­դա­րա­նա­կան նույն­պես ա­մե­նա­մյա հաշ­վետ­վու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ, երբ քա­ղա­քա­կան ընդ­դի­մու­թյու­նը լիա­կա­տար հնա­րա­վո­րու­թյուն է ստա­նում թա­փե­լու իր հա­կաիշ­խա­նա­կան ողջ թույ­նը: Պու­տի­նը չի զլա­նում նաև պա­տաս­խա­նե­լու իր «ա­ռաս­պե­լա­կան» հարս­տու­թյան, «բիզ­նես­մեն» դուստ­րե­րի վե­րա­բե­րյալ սադ­րիչ հար­ցե­րին: Նա օգ­տա­գոր­ծում է բո­լոր հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը ա­մի­ջա­կա­նո­րեն շփ­վե­լու իր հպա­տակ­նե­րի հետ Կրեմ­լում, զա­նա­զան տե­ղա­կան ու մի­ջազ­գա­յին հար­թակ­նե­րում, փո­ղո­ցում, խա­նու­թում, ա­հե­լի ու ջա­հե­լի, գիտ­նա­կա­նի ու ար­վես­տա­գե­տի, նո­րա­թուխ քա­ղա­քա­գետ­նե­րի, կա­րի­քա­վոր մարդ­կանց հետ և այլն:
Պո­պու­լիս­տա­կա՞ն են այս բո­լոր ե­լույթ­նե­րը: Ա­ռա­վել ևս, որ եր­կի­րը շա­րու­նա­կում է մնալ օ­լի­գար­խիա­կան, ճիշտ է՝ նա­խա­գա­հի վե­րահս­կո­ղու­թյան ներ­քո: Գի­տեք, ոչ մի պո­պու­լիզմ չի օգ­նի պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րին, ե­թե նա չի բա­րե­լա­վում ժո­ղովր­դի կեն­սա­մա­կար­դա­կը, չի նպաս­տում պե­տու­թյան հզո­րաց­մա­նը, տար­րա­կան ար­դա­րու­թյան հաս­տատ­մա­նը և այլն: Այս հեն­քի վրա մար­դիկ նե­րո­ղա­միտ են դառ­նում նաև բարձ­րա­գույն կա­ռա­վար­­չի գոր­ծու­նեու­թյան թե­րի կող­մե­րի նկատ­մամբ: Հա­վա­տա­ցեք, Պու­տի­նին շատ բան է հա­ջող­վում, և ոչ ոք Ռու­սաս­տա­նում չի զար­մա­նա, ե­թե «հա­նե­լու­կա­յին» ա­ռաջ­նոր­դը շա­րու­նա­կի կա­ռա­վա­րել եր­կի­րը նաև 22 տա­րի հե­տո: Ի՞նչ կար­գա­վի­ճա­կով, դա ար­դեն ու­րիշ հարց է:
Հա­մե­նայն դեպս, հա­յոց հա­կա­պու­տի­նա­կան­նե­րը թող աչ­քի ա­ռաջ ու­նե­նան այս պա­րա­գան:
Ռու­բեն ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱՆ
Մոսկ­վա
Դիտվել է՝ 67121

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ