Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Հե­րոս­ներն էլ կար­ծես ի­րենց ճա­կա­տագ­րերն ու­նեն. մե­կի ա­նու­նը շուր­թե­րից չի իջ­նում, մյու­սին մո­ռա­նում են»

«Հե­րոս­ներն էլ կար­ծես ի­րենց ճա­կա­տագ­րերն ու­նեն. մե­կի ա­նու­նը շուր­թե­րից չի իջ­նում, մյու­սին մո­ռա­նում են»
24.12.2019 | 01:50
Օ­րերս Կո­մի­տա­սի թան­գա­րան-ինս­տի­տու­տում, Ար­ցա­խյան շարժ­ման ա­զա­տա­մար­տիկ, գրող Դա­վիթ Սա­րա­պյա­նի (Դև) հի­շա­տա­կի օ­րը, տե­ղի ու­նե­ցավ «Մեր օ­րե­րի Դա­վի­թը» և «Ե­րեք հա­րյուր վայր­կյան» գր­քե­րի շնոր­հան­դե­սը:
«Մեր օ­րե­րի Դա­վի­թը» լրագ­րող Է­վե­լի­նա Մել­քու­մյա­նի 2006 թ. «Նաի­րի» հրա­տա­րակ­չու­թյու­նում լույս տե­սած «Давид Са­рапян. Жизнь, творчество, бор­ьба» ռու­սա­լե­զու երկ­մաս աշ­խա­տու­թյան ա­ռա­ջին՝ կեն­սագ­րա­կան մա­սի հա­յե­րեն վե­րահ­րա­տա­րա­կու­թյունն է՝ հա­գե­ցած նոր լու­սան­կար­նե­րով, նյու­թե­րով ու վկա­յու­թյուն­նե­րով: Նույն գր­քում տեղ էին գտել նաև Դա­վիթ Սա­րա­պյա­նի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը, որ այ­սօր ներ­կա­յաց­վում են ա­ռան­ձին գր­քով՝ Մե­րի Կա­րա­պե­տյա­նի հա­յե­րեն թարգ­մա­նու­թյամբ և ա­ռա­ջա­բա­նով:
Մեզ հետ զրույ­ցում Է­ՎԵ­ԼԻ­ՆԱ ՄԵԼ­ՔՈՒ­ՄՅԱ­ՆԸ նշեց, որ Դավ­թի կյան­քը շատ դրա­մա­տիկ էր, հետ­մա­հու ճա­կա­տա­գի­րը նույն­պես լի էր լավ ու վատ ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րով:
-Տի­կին Մել­քու­մյան, հետ­մա­հու ճա­կա­տա­գիր ա­սե­լով ի՞նչ նկա­տի ու­նեք, մՄի փոքր բա­ցեք փա­կագ­ծե­րը:
- Դավ­թի կյան­քը շատ դրա­մա­տիկ էր, հետ­մա­հու ճա­կա­տա­գի­րը նույն­պես լի էր լավ ու վատ ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րով: Դա­վի­թը Է­դուարդ և Էմ­մա Սա­րա­պյան­նե­րի միակ ժա­ռանգն էր: Է­դուարդ Սա­րա­պյա­նը Երևա­նի գլ­խա­վոր ճար­տա­րա­պետն էր 1960-ա­կան­նե­րին, նրա նա­խագ­ծե­րով կա­ռուց­վել են Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րա­կի շատր­վան­նե­րը, Կոմ­պո­զի­տոր­նե­րի տու­նը՝ Դե­միր­ճյան փո­ղո­ցի բնա­կե­լի հատ­վա­ծով, «Ար­մե­նիա» հյու­րա­նո­ցը և այլ կա­ռույց­ներ: Մայ­րը՝ Էմ­մա Սա­րա­պյա­նը, ա­կա­նա­վոր գիտ­նա­կան էր։ Նրանց բնա­կա­րա­նը կար­ծես մշա­կու­թա­յին կենտ­րոն լի­ներ, որ­տեղ հա­վաք­վում էին հայտ­նի մար­դիկ՝ ճար­տա­րա­պետ­ներ, գրող­ներ, դե­րա­սան­ներ: Դա­վի­թը մե­ծա­ցել է այդ մի­ջա­վայ­րում: Գր­քում գրել եմ այդ մա­սին` Դա­վի­թի մա­հից հե­տո տի­կին Էմ­ման ապ­րեց ևս 14 հա­րի։ Նրա մե­ծա­գույն ե­րա­զանքն էր, որ Սա­րա­պյան­նե­րի ըն­տա­նի­քին պատ­կա­նող ե­րեք­սե­նյա­կա­նոց ըն­դար­ձակ բնա­կա­րա­նը դառ­նա իր ա­մուս­նու և որ­դու տուն-թան­գա­րա­նը։ Ար­դեն իսկ նրա օ­րոք այն ըն­կալ­վում էր որ­պես թան­գա­րան, իսկ տի­կին Էմ­ման ա­սես այդ թան­գա­րա­նի էքս­կուր­սա­վա­րը լի­ներ։ Բո­լոր հյու­րե­րին (նրան միշտ բազ­մա­թիվ մար­դիկ էին այ­ցե­լում) նա ջա­նա­սի­րա­բար ծա­նո­թաց­նում էր ա­մուս­նու և մի­նու­ճար որ­դու կյան­քի ու ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան սր­բա­զան մա­սունք­նե­րին։ Հե­տո շատ ցա­վա­լի բան տե­ղի ու­նե­ցավ: Էմ­մա Պավ­լով­նան վս­տա­հե­լով Դավ­թի զի­նա­կից ըն­կեր­նե­րին, բնա­կա­րա­նը կտա­կել էր նրանց, որ վեր­ջին­ներս այն վե­րա­ծեն հո­րը և որ­դուն նվիր­ված տուն-թան­գա­րա­նի, սա­կայն վեր­ջին­ներս, Դավ­թի մոր մա­հից հե­տո բո­լո­րից ծա­ծուկ վա­ճա­ռե­ցին բնա­կա­րա­նը, ի­րե­րը բա­ժա­նե­ցին ի­րար մեջ: Վայ­րը, որ­տեղ հա­վաք­վում, հի­շում էինք Դավ­թին, էլ չկա: Բնա­կա­րա­նի մա­սին հի­շեց­նում է միայն շեն­քի պա­տին ամ­րաց­ված հու­շա­տախ­տա­կը՝ նվիր­ված հայր ու որ­դի Սա­րա­պյան­նե­րին:
-Ի՞նչ ե­ղան Դավ­թի ձե­ռագ­րե­րը: Ա­նա­վարտ, ան­տիպ գոր­ծեր ու­նե՞ր:
-Փրկ­վե­ցին այն ձե­ռագ­րե­րը, որ տպագ­րու­թյան էինք հանձ­նել: Նա­մակ­նե­րը, էս­սե­ներ չկա­րո­ղա­ցանք գտ­նել:
-Ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ըն­թաց­քի մա­սին ի՞նչ կա­սեք:
-Դժ­վար և պա­տաս­խա­նա­տու աշ­խա­տանք էր: Ես հաս­կա­նում էի, որ այն, ինչ գրում եմ, կա­րող է տե­ղե­կատ­վա­կան կարևոր աղ­բյուր դառ­նալ շա­տե­րի հա­մար, հատ­կա­պես՝ Ար­ցա­խյան ա­զա­տա­մար­տի պատ­մու­թյունն ու­սում­նա­սի­րող­նե­րի: ՈՒ­զում էի Դավ­թին ներ­կա­յաց­նել բո­լոր կող­մե­րից՝ որ­պես մարդ, հա­յի տե­սակ, ազն­վա­կան, մտա­վո­րա­կան, հայ­րե­նա­սեր, գրող, տա­ղան­դա­վոր անձ­նա­վո­րու­թյուն: Գր­քում ներ­կա­յաց­րել եմ նաև նրան ճա­նա­չող­նե­րի հի­շո­ղու­թյուն­նե­րը (Պարգև ար­քե­պիս­կո­պոս Մար­տի­րո­սյան, Ար­կա­դի Տեր-Թադևո­սյան, Մոն­թե Մել­քո­նյան): Ա­ռա­ջին հրա­տա­րա­կու­թյու­նը կար­ծես նոր կյանք տվեց Դավ­թին` հե­տաք­րք­րու­թյուն ա­ռա­ջաց­նե­լով և՛ ա­վագ սերն­դի, և՛ ե­րի­տա­սարդ­նե­րի շր­ջա­նում: Կա­րե­լի է ա­սել շա­տե­րը ո­գեշ­նչ­վե­ցին Դավ­թի կեր­պա­րով ու դար­ձան նրա նվի­րյա­լը:
-Ե՛վ Դավ­թի, և՛ այլ հե­րոս­նե­րի հա­մար ի՞նչ է ար­վում և ի՞նչ չի ար­վում:
-ՈՒ­րախ եմ, որ շատ ա­զա­տա­մար­տիկ­ներ, հատ­կա­պես ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա­յի հե­րոս­նե­րը գնա­հատ­վում են ըստ ար­ժան­վույն, մի­ջո­ցա­ռում­ներ են անց­կաց­վում, դպ­րոց­ներ են ան­վա­նա­կոչ­վում: Հե­րոս­ներն էլ կար­ծես ի­րենց ճա­կա­տագ­րերն ու­նեն. մե­կի ա­նու­նը շուր­թե­րից չի իջ­նում, մյու­սին մո­ռա­նում են: Ցա­վոք, Դա­վի­թը չու­նի հա­րա­զատ­ներ, որ պահ­պա­նեն նրա հի­շա­տա­կը, ես նրանց ըն­տա­նի­քի մտե­րիմն էի, աշ­խա­տել եմ Էմ­մա Սա­րա­պյա­նի հետ, Դավ­թին ճա­նա­չում էի փոքր տա­րի­քից ու կար­ծես ի վե­րուստ ա­ռա­քե­լու­թյուն ու­նեի վառ պա­հե­լու նրա հի­շա­տա­կը: ՈՒ­զում եմ նշել, որ ես ռու­սե­րեն եմ գրում, սա­կայն շնոր­հիվ գր­քի խմ­բա­գիր Հաս­միկ Գու­լա­կյա­նի գիրքն ըն­թեր­ցո­ղին ներ­կա­յա­նում է լավ հա­յե­րե­նով։
-Ին­չու՞ Դև:
-Կար­ծում եմ` Դևը Դավ­թի կր­ճատ ձևն է, գր­քում անդ­րա­դարձ կա այդ հար­ցին: Ինչ­պես գի­տեք, ա­զա­տա­մար­տի օ­րե­րին տղա­նե­րը ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ տուն էին գա­լիս, ըն­կեր­նե­րը պատ­մում են, որ Դա­վի­թը ծե­ծում էր տան դու­ռը, մոր հար­ցին՝ ո՞վ է, պա­տաս­խա­նում էր՝ այդ ես եմ, քո բա­րի Դևը (Ռո­բերտ Սա­հա­կյան­ցի «Խո­սող ձու­կը» մուլտ­ֆիլ­մից): ՈՒ­րիշ վար­կած­ներ էլ կան, պատ­մում են, որ նա հաղ­թան­դամ էր, ոտ­նա­թա­թե­րի թո­ղած հետ­քե­րը մեծ էին, վտան­գի ժա­մա­նակ միշտ առջևից էր քայ­լում, մար­տե­րից հե­տո վեր­ջից էր գնում` ու­ղեկ­ցե­լով մար­տըն­կեր­նե­րին: Ան­վան մա­սին վար­կած­նե­րը տար­բեր են:
-Ի՞նչ եք կար­ծում, ե­թե չլի­ներ պա­տե­րազ­մը (թեև այդ ժա­մա­նակ բա­ցա­հայտ­վեց նաև նրա ռազ­մա­կան տա­ղան­դը), Դա­վի­թը կլի­ներ հա­սա­րա­կան-քա­ղա­քա­կան գոր­ծի՞չ, գրո՞ղ, ռե­ժի­սո՞ր, սցե­նա­րի՞ստ:
-Լավ հարց եք տա­լիս, Վար­դան Դևրի­կյանն էլ անդ­րա­դար­ձավ այդ հար­ցին, նշե­լով` որ աս­պա­րե­զում էլ լի­ներ, կլի­ներ՝ բար­ձուն­քում: Պարգև սր­բա­զանն ա­սում է՝ Դա­վիթ Սա­րա­պյա­նը դեռ կա­րող էր շատ հաղ­թա­նակ­նե­րի հաս­նել, շատ բար­ձունք­ներ նվա­ճել, բայց, ա­վաղ... Ոչ ոք չի կա­րող ա­սել` նա որ աս­պա­րե­զը կընտ­րեր, ո­րով­հետև տա­ղան­դա­շատ էր (կի­նո էր սի­րում, որ­պես ռե­ժի­սոր կա­յա­ցել էր, գրող էր, նրա սցե­նա­րով ու­զում էին ֆիլմ նկա­րա­հա­նել), սա­կայն, կյան­քի այդ վա­յելք­ներն ու ձեռք­բե­րում­նե­րը թող­նե­լով, գրի­չը փո­խա­րի­նեց զեն­քով:
ՄԵ­ՐԻ ԿԱ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱ­ՆԸ ցա­վով նշում է, որ Դա­վիթ Սա­րա­պյա­նի բո­լոր գոր­ծե­րը չէ, որ պահ­պան­վել են, չի պահ­պան­վել նաև խոս­տում­նա­լից ար­ձա­կագ­րի նա­մա­կա­նին, ո­րը, ծա­նոթ­նե­րի վկա­յու­թյամբ, աչ­քի է ըն­կել բա­ցա­ռիկ գե­ղար­վես­տա­կա­նու­թյամբ:
-«Ե­րեք հա­րյուր վայր­կյան» (վի­պակ, պատմ­վածք­ներ) ժո­ղո­վա­ծուում քա­նի ՞ գործ է ընգ­րկ­ված: Ինչ­պե՞ս եք կա­տա­րել ընտ­րու­թյու­նը: Ո՞ր թվա­կա­նին գր­ված գոր­ծեր են: Տպագր­վե՞լ են դրանք մա­մու­լում:
-Հա­յե­րեն թարգ­մա­նու­թյամբ ներ­կա­յաց­ված են «Ե­րեք հա­րյուր վայր­կյան» կի­նոս­ցե­նար-վի­պա­կը, մի շարք պատմ­վածք­ներ և հա­մա­կարգ­չա­յին խա­ղի հա­մար գր­ված «Վա­րազ­դատ ար­քա» սցե­նա­րը: Թարգ­մա­նու­թյունն ար­վել է Է­վե­լի­նա Մել­քու­մյա­նի աշ­խա­տու­թյամբ 2006-ին լույս տե­սած «Дэв. Жизнь, творчество, бор­ьба» գր­քում զե­տեղ­ված ռու­սե­րեն բնագ­րե­րից: Դա­վիթ Սա­րա­պյա­նի գրա­կան շնոր­հը երևան է ե­կել դեռ պա­տա­նու­թյան շր­ջա­նում. մա­մու­լում տպագր­վել են նրա ո­րոշ գոր­ծեր: ՈՒ­սա­նո­ղա­կան տա­րի­նե­րին Դա­վիթն իր ցան­կու­թյամբ զո­րա­կոչ­վել է խոր­հր­դա­յին բա­նակ, որ­տեղ ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հրահ­րած ազ­գա­մի­ջյան ծեծ­կռ­տու­քի ժա­մա­նակ իր ազ­գա­յին ար­ժա­նա­պատ­վու­թյու­նը պաշտ­պա­նե­լու հա­մար դա­տա­պարտ­վել է չորս տար­վա ա­զա­տազ­րկ­ման: Ա­հա այս չորս տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում կու­տակ­ված կեն­սա­փորձն էլ ա­զա­տու­թյան ա­ռա­ջին իսկ ա­միս­նե­րի կեն­սա­տու ջեր­մու­թյու­նից հալ­չել, դար­ձել է ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան փո­թոր­կուն հոսք և հան­գր­վա­նել գե­ղար­վես­տա­կան հա­սուն կա­ղա­պար­նե­րի մեջ:
-Ին­չի՞ մա­սին են պատմ­վածք­նե­րը, վի­պա­կը: Վի­պա­կի հի­ման վրա ֆի՞լմ է նկա­րա­հան­վել:
-«Ե­րեք հա­րյուր վայր­կյան» կի­նոս­ցե­նար-վի­պա­կը 1980թ. վեր­ջե­րին Օ­դե­սա­յի կի­նոս­տու­դիա­յի կող­մից հաս­տատ­վել է նկա­րա­հան­ման, բայց երբ սկս­վում է Ար­ցա­խյան պա­տե­րազ­մը, Դա­վիթ Սա­րա­պյա­նը թող­նում է Օ­դե­սան, վե­րա­դառ­նում է հայ­րե­նիք և միա­նում իր մեծ ու­սուց­չի ու ա­վագ ըն­կե­րոջ՝ Սա­րա­պյան­նե­րի ըն­տա­նի­քի վա­ղե­մի բա­րե­կամ Լեո­նիդ Ազ­գալ­դյա­նի «Ան­կա­խու­թյան բա­նա­կին»:
-Ի՞նչ կա­սի գիր­քը այս օ­րե­րի ըն­թեր­ցո­ղին, նոր սերն­դին:
-Շատ բան: Ա­ռա­ջին հեր­թին կամ­բող­ջաց­նի Դավ­թի ստեղ­ծա­րար, լու­սա­վոր կեր­պա­րը: Մար­դը չի ծն­վում պա­տե­րազ­մե­լու հա­մար, նրա ներբ­նակ ա­ռա­քե­լու­թյու­նը ա­րա­րելն է: Հի­րա­վի, Դա­վի­թը ա­րար­չա­կան քան­քար­նե­րով շռայ­լո­րեն օժտ­ված ե­րի­տա­սարդ էր, հիա­նա­լի նկա­րում էր, գրում, իր ա­ռա­ջին քայ­լերն էր փոր­ձում կի­նոաշ­խար­հում: Նրա վի­պակն ու պատմ­վածք­նե­րը ապ­րե­լու մա­սին են, խա­վա­րում լույս վա­ռե­լու, խա­վա­րում սի­րե­լու, խա­վա­րում մարդ մնա­լու և մարդ մնա­լով խա­վա­րը ցրե­լու մա­սին:
-Նրա գոր­ծե­րը կար­դա­լիս ի՞նչ տպա­վո­րու­թյուն ու­նեիք և ար­դյո՞ք նկա­տում էիք գրո­ղին, ո­րը զգում էր պա­տե­րազ­մը, մո­տա­լուտ մա­հը:
-Քիչ է ա­սել՝ նկա­տում էի գրո­ղին: Քսա­նե­րեք տա­րե­կա­նում քչե­րին է հա­ջող­վում սե­փա­կան կեն­սա­փոր­ձից բխող, անձ­նա­պես վե­րապ­րած բո­վան­դա­կու­թյու­նը՝ խիտ, հույժ ի­րա­կան ու տա­րե­րա­յին, սան­ձել ձևի այն­պի­սի հնա­րանք­նե­րով, որ տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում ո­չինչ չկոր­չի ո՛չ թե­մա­յի ակ­տուա­լու­թյան, ո՛չ գրո­ղա­կան ու­ղեր­ձի օգ­տա­կա­րու­թյան ա­ռու­մով:
Չեմ կար­ծում, թե Դա­վի­թը զգում էր պա­տե­րազ­մը կամ իր մո­տա­լուտ մա­հը, ո՛չ: Դա­վի­թը գի­տակ­ցում էր պայ­քա­րի անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը. նա լավ գի­տեր իր ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյու­նը և լց­ված էր իր ժո­ղովր­դի ճա­կա­տա­գի­րը վճ­ռա­կա­նո­րեն բե­կե­լու հանձ­նա­ռու­թյամբ: Այ­լա­խո­հու­թյու­նը, որ նա դրսևո­րել էր խոր­հր­դա­յին բռ­նա­պե­տու­թյան ու ա­նար­դա­րու­թյուն­նե­րի դեմ դեռևս դպ­րո­ցա­կան, ա­պա ու­սա­նո­ղա­կան, բա­նա­կա­յին ու բան­տա­յին տա­րի­նե­րին, անձ­նա­կան ա­զա­տու­թյան մեջ հա­սու­նա­ցավ ի շահ հայ­րե­նյաց ա­զա­տու­թյան, վե­րած­վեց կոնկ­րետ պայ­քա­րի, որն այս ան­գամ, շնոր­հիվ իր պես ա­ռա­վե­լա­պաշտ մար­տիկ­նե­րի, այլ ո­րակ ձեռք բե­րեց՝ կան­խո­րո­շե­լով մեր ա­զա­տա­մար­տի փա­ռա­պանծ ել­քը. դա սե­փա­կան ու­ժե­րով ոչ միայն հայ­րե­նի­քը պաշտ­պա­նե­լու, այլև ազ­գա­յին-ա­զա­տագ­րա­կան իղ­ձե­րը վեր­ջա­պես կյան­քի կո­չե­լու գի­տակ­ցու­թյունն էր: Իսկ այդ­պի­սի գի­տակ­ցու­թյան մեջ մահ­վան մա­սին մտա­ծում­նե­րը տեղ չու­նեն: -Կա­րե­լի՞ է ա­սել, որ այս գր­քով կա­րող ենք ճա­նա­չել Դևին: Ոչ միայն գրո­ղին, այլև մար­դուն, ա­զա­տա­մար­տի­կին, հե­րո­սին:
-Կա­րող ենք ճա­նա­չել, ա­վե­լին՝ սի­րել նրան ու հիա­նալ նրա­նով: Նրա կյանքն ինք­նին գե­ղար­վես­տա­կան նյութ է՝ ի­մաս­տա­լից, ո­գե­ղեն, թռիչ­քա­յին: Հե­րո­սու­թյու­նը կա­րող է դր­վա­գա­յին լի­նել, դիպ­վա­ծա­յին ու մե­կան­գա­մյա, բայց հե­րոս լի­նե­լը մարդ­կա­յին կա­յուն, հա­րա­կա ա­ռա­քի­նու­թյուն է: Դա­վի­թը հե­րոս է ա­ռա­ջին հեր­թին մարդ­կա­յին ա­մե­նա­բարձր ա­ռա­քի­նու­թյուն­նե­րը՝ հայ­րե­նա­պաշ­տու­թյու­նը, անձ­նու­րա­ցու­թյու­նը, ըն­կե­րա­սի­րու­թյու­նը, ար­դա­րամ­տու­թյունն ու ազն­վա­զար­մու­թյունն իր ան­ձի մեջ կա­տա­րե­լա­պես մեկ­տե­ղած լի­նե­լու և դրանք մշ­տա­պես կրած լի­նե­լու ա­ռու­մով:
-Թարգ­մա­նու­թյան ըն­թաց­քը ինչ­պի­սի՞ն էր, ի՞նչն էր դժ­վար, ի՞ն­չը հեշտ:
-Դյու­րին չէր թարգ­մա­նու­թյու­նը, բայց բերկ­րան­քով լի էր: Թարգ­մա­նու­թյու­նը ըն­թեր­ցա­նու­թյան ա­մե­նա­ման­րազ­նին տե­սակն է, և այս դեպ­քում ես ար­տո­նու­թյունն ու­նեի կան­խա­վա­յե­լե­լու ար­տա­սո­վոր այս հե­ղի­նա­կի հղացք­նե­րի թե՛ բո­վան­դա­կա­յին, թե՛ կա­ռուց­ված­քա­բա­նա­կան գրե­թե բո­լոր շեր­տե­րը, ո­րոնք սո­վո­րա­բար հնա­րա­վոր է լի­նում դի­տար­կել թարգ­մա­նու­թյան «կազ­մա­քան­դող» և «վե­րա­դա­սա­վո­րող» քայ­լե­րի ըն­թաց­քում:
Դա­վի­թը կգ­րեր հա­յե­րեն, ե­թե հան­գա­մանք­նե­րի բե­րու­մով ռու­սա­կան կր­թու­թյուն ստա­ցած չլի­ներ: Մի­ջա­վայրն էլ, ո­րի մա­սին գրել է, ռու­սա­խոս էր: Խոր­հր­դա­յին բա­նակ, խոր­հր­դա­յին կա­լա­նա­վայ­րեր: Բնա­կան է, որ այդ թե­մա­նե­րը լեզ­վա­խոս­ված­քա­յին հա­տուկ մո­տե­ցում էին պա­հան­ջե­լու: Դա­վի­թը դա­սա­կան շա­րադ­րան­քի չա­փա­նիշ­նե­րը վար­պե­տո­րեն հա­մադ­րել է բա­նա­կա­յին-բան­տա­յին բա­ռամ­թեր­քին` պահ­պա­նե­լով մի­ջա­վայ­րի ինք­նա­տի­պու­թյունն ու բնա­կա­նու­թյու­նը:
Թարգ­մա­նա­կան խու­թե­րը մեծ մա­սամբ պայ­մա­նա­վոր­ված էին են­թամ­շա­կու­թա­յին լեզ­վա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րով և դրանք հա­յե­րե­նում պահ­պա­նե­լու գերխ­նդ­րով: Եր­ջա­նիկ կլի­նեմ, ե­թե ըն­թեր­ցողն ու մաս­նա­գետ­ներն այդ խն­դի­րը լուծ­ված տես­նեն:
Զրույ­ցը` Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ

Լուսանկարներ

. .
Դիտվել է՝ 5774

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ