«Քո քսակը ազգի շտեմարանն է»

1896 թ․ Տրապիզոնի կոտորածից փրկված հայերը նավերով մի կերպ հասնում են Սուխում, բայց տեղի իշխանությունները նրանց արգելում են ափ դուրս գալ ու պահանջում վերադառնալ։

Վրաստանի և Իմերեթի հայոց առաջնորդ Գևորգ արքեպիսկոպոս Սուրենյանցը (հետագայում՝ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս), իմանալով այդ մասին, շտապում է Կովկասի կառավարչապետի մոտ և խնդրում ընդառաջել թշվառներին։ Կառավարչապետը չի մերժում և հրամայում է մարդկանց թույլ տալ ափ իջնել։ Սակայն Սրբազանը, քաջ գիտակցելով փախստականներին անհապաղ օգնություն տրամադրելու առաջնայնությունը, մի քանի հազար ռուբլի պարտք է անում ու փոխադրում կարոտյալներին։

Ապա նույն երեկոյան առաջնորդարան է հրավիրում Թիֆլիսի հարուստներից շատերին և հանգանակություն անում հօգուտ գաղթականների։
Ալ․ Մանթաշյանցը ուշ է գալիս ժողովի և տեղեկանալով եղելությանը, ասում Սրբազանին․ «Ինչու՞ էիր այդպես նեղանում, մի՞թե ես պատրաստ չէի,-ու բացելով քսակը՝ շարունակում:-Սրբազան ջան, վերցրու՝ ինչքան ուզում ես»։ Գևորգ Սրբազանը հրաժարվում է և պատասխանում․ «Պարոն Աղէքսանդր, քո քսակը ազգի շտեմարանն է, կարևոր դեպքում քո քսակը հարկավոր կլինի»։

«Կարևոր դեպքերը» հետագայում վրա հասան․ Գևորգ արքեպիսկոպոս Սուրենյանցի հորդորով Ալ․ Մանթաշյանցը նորոգեց Թիֆլիսի Վանքի ավագ եկեղեցին, Էջմիածնի Մայր տաճարը, կառուցեց Ներսիսիյան հոգևոր դպրանոցը։
Այդպես են նաև ազգ պահել:

Խաչատուր Դադայան

Հեղինակի նյութեր

• Գաբրիել Սունդուկյանի զայրույթը
• Աներևակայելի կանայք
• Հայկական նավերը Կասպից ծովում
• Նիկոլ. բայց ոչ Սա, մեկ ուրիշը․․․ (հոկտեմբերի 5-ին ընդառաջ)
• Այսօր նրա ծննդյան օրն է՝ 150-ամյակը, և ես կատարեցի ուխտս (2019 թ. սեպտեմբերի 26-ին գրած հուշերից)
• Բարերարյալը՝ Արմենակ Մուրադյան (հատված ինքնակենսագրությունից)
• Բարերարյալը՝ Տիգրան Նալբանդյան
• Արմեաշկա (Յ․ Տէր-Գրիգորեանի՝ Վանօյի, հուշերից)
• Թիֆլիսի կուսանաց անապատը
• Երախտիք
• «Զի ուր գանձն ձեր է, անդ եւ սիրտք ձեր եղիցին»
• «Նա չէր մոռանում մեր ազգային հիմնարկները»
• «Հայ վաճառականնե՛ր, ձեր փառքի տունը, ուր անմահ կը մնաք, ձեր տառապեալ հայրենիքն է»
• «Նավթարքան» և Անմահը
• Երեք Ալեքսանդր. Խաչատուր Դադայան
• Ռուսաց Պյոտր I ցարը և հայ վաճառական Պետրոս Ապրոն
• «Հացի արքան»՝ ռուսների Մանթաշյանցը
• Պատվո Լեգեոնի շքանշանը և հայերը
• Ալեքսանդր Մանթաշյանց - 180
• Խաղաղութիւնը եւ հերոսութեան նոր ըմբռնումը

Մեկնաբանություններ