Ռուսաստանի տարածքում գործող գյուլենական աղանդի որոշ «բջիջների» բնորոշ է եղել հետևյալ գործելակերպը. հավաքներից մեկում նորեկին ասում են, թե պետք է մերձավորներից ու ընկերներից թաքցնել այն տեղեկությունները, որ ինքը ստանում է հավաքների ընթացքում, թաքցնել է պետք նաև հավաքներին մասնակցելու բուն փաստը։ Ասվում էր, թե դա անհրաժեշտ է, «քանի որ մեզ հետապնդում է Անվտանգության դաշնային ծառայությունը (ԱԴԾ), որն իսլամի ու մահմեդականների թշնամին է»։

Շուտով երեք տարի կլինի, ինչ կատաղի պատերազմ է Սիրիայում։ Բոլորին վաղուց հասկանալի է` հարցն այն չէ, որ քաջ հայտնի համաշխարհային ուժերն ուզում են «ժողովրդավարացնել» այդ երկիրը և հանուն դրա ամեն գնով մտադիր են հասնել Սիրիայի գործող նախագահ Բաշար Ասադի տապալմանը։ Միանգամայն ակնհայտ է, որ այդ պատերազմի գինն ամենևին էլ ժողովրդավարությունը չէ, քանի որ դեպի Արևելք իր հերթական «խաչակրաց արշավանքում» արևմտյան աշխարհը աջակցել է և շարունակում է աջակցել այն ուժերին, որոնց համար «գործընթացի» շարժիչ ուժն ամենևին էլ ժողովրդավարության հասնելու ձգտումը չէ։

Հետաքրքիր ժամանակներ ենք ապրում։ Արագորեն փոխվում են պետությունների քաղաքական գերակայություններն ու նրանց սովոր կողմնորոշման սխեմաները. երեկվա «երդվյալ թշնամիներն այսօր շփման եզրեր են փնտրում, իսկ նրանք, ում բարեկամությունը դեռ վերջերս թվում էր «հավերժ անսասան», ընդհանուր թշնամիներով ու փողով «անքակտելիորեն զոդված», հանկարծ սկսում են տարբեր կողմ նայել։

Երբ մի քանի օր առաջ գրում էի 300 սպարտացիների մասին, բոլորովին չէի կարծում, որ նրանք այդքան արագ ի հայտ կգան Հայաստանում և այդքան տարբեր կլինեն իրենց բուն առաքելությունից: Չէի կարծում նաև այն ժամանակ, երբ Շանթ Հարությունյանը Ազատության հրապարակում մեն-մենակ հեղափոխություն էր սկսել: Ազատության հրապարակը ֆանտաստիկ ձգողականություն ունի` նստացույցի, հացադուլի, բռնությունների ու փոփոխությունների դրսևորման: Ազատության հրապարակը ֆանտաստիկ ուժի և ֆանտաստիկ թուլության դրսևորման հարթակ է:

Հայաստանյան ներքին և արտաքին օրակարգերն աննկատ այնպիսի բլից արագություն են ձեռք բերում, որ երբեմն դրանց ալգորիթմն իսկ չես հասցնում արձանագրել. ԵԱՀԿ համանախագահների այց, հակամարտող երկրների նախագահների սպասվող հանդիպում, նախագահին կից ատոմային էներգետիկայի խորհրդի նիստ, Ռիժկով, Տրայան Հրիստեա, Խրիստենկո և վերջապես՝ Շանթ: Յուր «անոնիմուսով»: Եվ իհարկե` հեղափոխությամբ: Հովիկ Աբրահամյանի մշտական «տակից» խաղերն ու ամբիցիաներն էլ` ձեզ փեշքեշ:

Փոխանակ, վերջապես, պատշաճը հատուցելու Կիլիկիայի հայերին, որոնք արդեն մեկ անգամ խաբվել ու զոհաբերվել էին, Արևմուտքը հիմա էլ էր նրանց համար ցեղասպանություն նախապատրաստել, այն է` տեղային և ռազմավարական բնույթի այլևայլ հարցերին զուգընթաց, Արևմուտքը Սիրիայում (հերթը, հնարավոր է, Լիբանանինն է) ձգտում է լիովին կամ մասամբ ոչնչացնել, բնականաբար, ոչ միայն հայերին, այլև բոլոր քրիստոնեական համայնքները։

Վաղուց է, ինչ կոնֆուցիականությունը, չնայած պատմության փոթորկոտ փուլերին, չինական կյանքը համակած առաջատար, ավելին՝ հիմնարար տեսությունն է։ Իրականում ոչ ոք չի կարող լիովին հասկանալ չինացիների բնույթը, մտածելակերպն ու նաև բուն կյանքը՝ առանց կոնֆուցիականությանը դիմելու, քանզի այս պետության թե՛ պատմությունը, թե՛ գոյությունը երկար ժամանակ ամբողջովին ներծծված են եղել այդ ուսմունքով։ Ընդ որում, Չինաստանի առաջատար գիտնականները հակված են մեծ իմաստասերի ուսմունքը բաժանելու երկու մասի՝ «գիտակցության կոնֆուցիականություն» կամ «Բանականություն», և «քաղաքական կոնֆուցիականություն», և այդ ավանդույթները երկար ժամանակ եթե ոչ դիմակայության, ապա, առնվազն, հակասության մեջ էին։ Սակայն ժամանակակից Չինաստանում այսօր լուրջ տեղաշարժեր ենք տեսնում հին փիլիսոփայության վերաիմաստավորման և նոր մակարդակով վերածնության գործում։

Անզեն աչքով իսկ տեսանելի է, որ Ղարաբաղի շուրջ սողացող գործընթացները կրկին թափ են հավաքում: Առաջ ընկնելով էլ մեկընդմիշտ փաստենք` այս պահին խնդիրը տեղից շարժելն ուղղակի անհնար է:

Դժվար է պատկերացնել ավելի քաղաքականացված ազգ, քան մենք ենք: Շարքային եվրոպացին կամ ամերիկացին կարող է չիմանալ, օրինակ, թե ով ով է իրենց կառավարությունում, և ընդհանրապես չհետաքրքրվել աշխարհի անցուդարձով: Մենք` ոչ: Մեծից փոքր պետք է իմանանք` ու՞ր գնաց նախագահը, ի՞նչ արեց և ինչպե՞ս արեց: Տեսախցիկի առաջ քնա՞ծ էր, թե ՞արթուն:

Թուրքիայում «Գյուլենի գործոնի» ահագնանալու մասին կառավարության հսկողությունից դուրս գտնվող լրատվամիջոցների պնդումները, երևում է, հաստատվում են։ Եվ մնում է միայն գուշակել, թե արդյոք դրա հետևանքները կանդրադառնա՞ն թուրքական քաղաքական վերնախավի վրա։ Եվ ոչ միայն «քաղաքական վերնախավի», այլև տարածաշրջանի, հաշվի առնելով Գյուլենի գլխավորած «Նուրջուլար» աղանդի սերտ կապերը ամերիկյան ԿՀՎ-ի հետ։