Ինձ գալով՝ ես փոթորկոտ, արկածալից կեանք եմ ունեցել, բայց դա իմ ձգտումն է․ տառապել եմ ուժգնօրէն, բայց ինքս եմ փնտրել այդ համայնական տառապանքը․ իմ ազգի դաժան վիթխարի ցաւը հոգիս է ծւատել, բայց ես սիրել եմ այդ առաքինի ժողովուրդը, ինչպէս մայրը սիրում է իր ամենից նւազ, ամենից աւելի տանջւած զաւակը և նրա ցաւագին ժպիտը իր հոգու լաւագոյն ցոլքն է միշտ։ Իմ ամենածանր օրերին իսկ լքումի, մոռացումի խեղդող մղձաւանջը հոգիս չի պաշարել երբէք։

Մի օր մայրը հեռանում ա՝ զարմանալի, տարօրինակ բան, քեզ մենակ ա թողնում ու գնում ա՝ առողջ լինես, թե հիվանդ, ուրախ, թե տխուր, հարուստ, թե կարիքի մեջ, չի նայում, պարզապես գնում ա ու էլ չի գալիս։ Դա նրան նման չի, կյանքում տենց բան չի արել, միշտ կողքիդ ա եղել, միշտ օգնել ա, սփոփել, բայց մի անգամ, կյանքում ընդամենը մի անգամ գնում ա ու էլ չի գալիս։

Գրել չէի ուզում, բայց ստիպված եմ: Փողոցում էսօր ինձ է մոտենում մի երիտասարդ աղջիկ՝ միկրոֆոնը ձեռքին...

Հովհաննես Այվազովսկին (1817-1900), մինչև կյանքից հեռանալը, ամեն օր իր համախոհներից ստացել է անվանական բազում ծաղիկներ, իսկ ամեն տարի` Ծաղկազարդի օրը, անանուն անձից ստացել է հովտի սպիտակ շուշաններով լի զամբյուղ։

Նոտր Դամում առաջին անգամ 1999-ին եմ եղել։ Ասել, որ տպավորած էի տեսածիցս, նշանակում է՝ ոչ մի բան չասել։ Հրաշագեղ տաճար է։ Այսօր վերաբացեցին Նոտր Դամը, որն այրվել էր 2019-ին...

Փողոցում մրսող շունը մի երկու րոպեով գողացավ հանգստությունս։ Հետո ուշադրությունս գրավեց խանութի ցուցափեղկը։ Շանը մոռացա, իսկ շունը շարունակեց մրսել իր ծանր շնային կյանքում, որն ընդամենը մի պահ էր խաչվել իմ կյանքի հետ՝ ինչպես ոչ էնքան զուգահեռ գծերը...

Առավոտվա երկինքն էնքան խորն ա, որ հայացքդ խեղդվում ա մեջը։ Երկար նայել չի լինում, գլուխդ պտտվում ա, ոտքերդ ասես կտրվում են գետնից։ Չես պատկերացնում, թե ոնց կարող ա էդ բաց կապույտ, թափանցիկ անհունի հետևում սև տիեզերք լինի: Չէ՛, տիեզերքը առավոտյան չի լինում, լինում ա անծայրածիր երկնագույն թափանցիկություն, որի մեջ տարրալուծված են աստղերը, ու էդ թափանցիկությունն էնքան թափանցիկ ա, որ մի քանի կիլոմետր բարձրությամբ թռչող ինքնաթիռը պարզ երևում ա։

Ես չեմ միանում ավտոբուսի վարորդների գործադուլին։ Նախ՝ ես ավտոբուս քշել չգիտեմ, որ միանամ։ Մեքենա քշել ել չգիտեմ, անգամ հեծանիվ՝ երևի արդեն չգիտեմ՝ է՜հ, էն ջահել տարիներին եմ վերջին անգամ քշել։ Իսկ էս ինքնագլորներից վախենում եմ։ Նենց որ՝ ուզենամ էլ, միանալու ոչ մի հնարավորություն չունեմ՝ ես անիվների վրա միայն վարորդի օգնությամբ եմ շարժվում։ Ա՛յ, եթե ուղևորների գործադուլ լիներ, կմիանայի, որ էլ սենց ոտուգլուխ գործ չանեին՝ բոլորին կրակը գցեին, մարդկանց ինչպես հարկն ա՝ նախապատրաստեին, հետո նորամուծությունները կյանքի կոչեին։

Մարդկությունն իր երկար պատմության ընթացքում դեռ երբեք էսքան խաբուսիկ իրավիճակում չէր գտնվել։ Խոսում ես մարդու հետ, ու չգիտես, թե որտեղ ա՝ աշխարհի որ ծայրում։ Անգամ չգիտես՝ մարդ ա՞, թե՞ չէ։ Եթե քո ասածները լսում ա ու խելացի, տրամաբանական պատասխաններ տալիս, ուրեմն՝ հաստատ մարդ չի։

Դե, ի՜նչ, ձմեռը եկավ։ Սապոգներս հագնեմ, վերարկուն գցեմ ուսերիս, գլխարկս քաշեմ գլխիս ու դուրս գամ դիմավորելու։