Առավոտվա երկինքն էնքան խորն ա, որ հայացքդ խեղդվում ա մեջը։ Երկար նայել չի լինում, գլուխդ պտտվում ա, ոտքերդ ասես կտրվում են գետնից։ Չես պատկերացնում, թե ոնց կարող ա էդ բաց կապույտ, թափանցիկ անհունի հետևում սև տիեզերք լինի: Չէ՛, տիեզերքը առավոտյան չի լինում, լինում ա անծայրածիր երկնագույն թափանցիկություն, որի մեջ տարրալուծված են աստղերը, ու էդ թափանցիկությունն էնքան թափանցիկ ա, որ մի քանի կիլոմետր բարձրությամբ թռչող ինքնաթիռը պարզ երևում ա։

Ես չեմ միանում ավտոբուսի վարորդների գործադուլին։ Նախ՝ ես ավտոբուս քշել չգիտեմ, որ միանամ։ Մեքենա քշել ել չգիտեմ, անգամ հեծանիվ՝ երևի արդեն չգիտեմ՝ է՜հ, էն ջահել տարիներին եմ վերջին անգամ քշել։ Իսկ էս ինքնագլորներից վախենում եմ։ Նենց որ՝ ուզենամ էլ, միանալու ոչ մի հնարավորություն չունեմ՝ ես անիվների վրա միայն վարորդի օգնությամբ եմ շարժվում։ Ա՛յ, եթե ուղևորների գործադուլ լիներ, կմիանայի, որ էլ սենց ոտուգլուխ գործ չանեին՝ բոլորին կրակը գցեին, մարդկանց ինչպես հարկն ա՝ նախապատրաստեին, հետո նորամուծությունները կյանքի կոչեին։

Մարդկությունն իր երկար պատմության ընթացքում դեռ երբեք էսքան խաբուսիկ իրավիճակում չէր գտնվել։ Խոսում ես մարդու հետ, ու չգիտես, թե որտեղ ա՝ աշխարհի որ ծայրում։ Անգամ չգիտես՝ մարդ ա՞, թե՞ չէ։ Եթե քո ասածները լսում ա ու խելացի, տրամաբանական պատասխաններ տալիս, ուրեմն՝ հաստատ մարդ չի։

Դե, ի՜նչ, ձմեռը եկավ։ Սապոգներս հագնեմ, վերարկուն գցեմ ուսերիս, գլխարկս քաշեմ գլխիս ու դուրս գամ դիմավորելու։

Բա որ ձմեռը չլիներ, ո՞նց էինք գնահատելու տաքությունը։ Ո՞նց էինք հասկանալու տաքի ու շոգի տարբերությունը։ Ախր, տաքը ցրտի հակառակն ա, եթե ցուրտ չլիներ, մեր համար կլիներ մենակ շոգ ու ոչ շոգ։ Էդ նույնն ա, ինչ՝ մեռած ու ոչ մեռած։ Մարդու մտքով անգամ չի անցնում, որ ոչ մեռած՝ նշանակում ա կենդանի, նշանակում ա, որ ապրում ես։

Մենք տոնածառ չէինք դնում. երևի՝ թանկ էր, չգիտեմ։ Մաման առաստաղի մի ծերից մյուսը երկար թելեր էր կապում՝ սարդոստայնի նման, ու էդ թելերից կախում էինք տոնածառի խաղալիքները, ժապավենները, տարբեր գույների պսպղան շղթաները, ինչ փայլուն բան ձեռներս ընկներ, հետո՝ գույնզգույն լույսերն էինք կախում, ու ամբողջ սենյակը դառնում էր տոնածառ, իսկ մենք հայտնվում էինք տոնածառի մեջ, դառնում էինք տոնածառի խաղալիք։ Տակը՝ քառակուսի սեղանի վրա, համով-համով բաներ էինք շարում՝ պնդուկ-պոպոք, չիր ու չամիչ, մանդարին, աղանդեր, տոլմա, խմորեղեն, ջերմուկ-լիմոնա՜դ․․․

Ամանորը երկրի դռան հետևում ճեմող հյուր է։ Նա չգիտի, որ տան ներսում իրերի վերադասավորություն չի եղել, նույնիսկ փոշեծածկույթի վրա կարելի է ցուցամատով գրել ոչ քնքշացնող բառեր, որոնք հսկա փուչիկների պես էին, չհասան երազաքների ծիրին։ Մի քիչ կքայլի ստի ու աղքատության դեկտեմբերյան տարածքներում, տխուրների համար հուսադրողի ուժ կհավաքի, ժպիտ կնկարի դեմքի վրա, որ դիմավորողը «բարի գալուստ» ասի։

Ձմեռը չորս օր շուտ եկավ, աշնան պոչը տրորեց ու ներս մտավ։ Երևի QR կոդն անցյալ տարվանից գրպանում էր պահում, թե չէ նրան ո՜վ էր՝ դեռ նոյեմբերը չվերջացած, 100 դրամ տվողը։ Մենք ենք հազիվ ճարում։ Ի՜նչ արած՝ սապոգները հագնելու ժամանակն ա։

ԻԶԱԲԵԼԼԱ ...Ողջույն: Ինչպես եմ կարոտում Քեզ, Բոժիկին, Ադոկին... Է, լավ է չգրեմ: Աստծով կհանդիպենք իրար:

Իմ դպրոցական տարիներին Չարենցը էլ ժողովրդի թշնամի չէր, այլ մեծ պոետ էր, հանճար, հայ գրականության երախտավոր: Նրան փողոց էին նվիրել, դպրոց, կիսանդրի, տուն-թանգարան, անգամ մի ամբողջ քաղաք՝ Սևանի ճանապարհին...