Հեռավոր 1975-ի սեպտեմբերյան մի խաղաղավետ երեկո համալսարանի ժուռնալիստիկայի ամբիոնի դասախոս Սմբատ Ավագյանը ինձ ու համակուրսեցուս` Կարինե Արամյանին «Արմենիա» հյուրանոց տարավ՝ հանդիպելու Մոսկվայից ժամանած հայտնի գրականագետ, պրոֆեսոր Արշավիր Արշարունուն: Մոտ երկու ժամ տևած զրույցն ասես մեր համալսարանական դասի շարունակությունը լիներ` ակադեմիական կոկիկ խոսքով ու ոճով, և, անկեղծ ասած, այսօր այդ հանդիպումից սրտումս էական բան չի մնացել: Այ, ուրի՜շ էր քիչ անց Ամիրյան փողոցում Հովհաննես Շիրազի հետ մեր` թեկուզև շատ կարճատև, «ոտքի վրա» պատահական հանդիպումը: Հախուռն, բնական, մարդկային ջերմությամբ առլեցուն այդ քաղցր հուշ-պատառիկը հիմա էլ վառ է իմ սրտում:
…Մաշտոցի պողոտան ողողած լույսերի միջով դեպի մեզ է գալիս ժողովրդի պաշտելի բանաստեղծը` առյուծաբաշ ճակատը վեհորեն աջ ու ահյակ թեքելով, մարդկանց սրտազեղ ողջույններին պատասխանելով:
Մեր դասախոսը, ձեռքերը լայն տարածած, մոտեցավ Շիրազին, ողջագուրվեց ու հանդիսաձայն ասաց.
- Ջերմագին ողջո՛ւյն արդի հայ պոեզիայի Առյուծին:
Պոետական ինքնասիրությունից փոքր-ինչ շոյված` Շիրազը ուսերը թեթև ցնցեց, լայն ժպտաց ու.
- Գիտեք, ոմանք ինձի Առյուծ կանվանեն, որ ես իրենց աղվես չըսեմ… Դու էդոնցից չես, չէ՞, Սմբա՛տ:
Թնդաց բոլորիս առողջ ծիծաղը:
- Սե՛րժ, հիմա մեր անունները կհարցնի ու քո ոչ հայկական անունը «պայթյուն» կառաջացնի, ճարդ տես,- ականջիս տագնապ հնչեցրեց Կարինեն:
Մենք, իհարկե, ծանոթ էինք Շիրազի նաև այն բանաստեղծություններին, որոնցում հայրենապաշտ պոետը երգիծել է ոչ հայեցի անձնանունները, խարազանել մեր բնակավայրերի խորթ, օտարահունչ անվանումները:
Ով խուժել է` մի բան տիրել,
Իր անունն է վրան դրել…
- Սմբա՛տ, էս սիրուն ջահելները ուսանողներդ ե՞ն,- հարցրեց մեր դասախոսին, ապա դարձավ մեզ:
- Ձեր անունները ինձի կբաշխե՞ք:
Լսեց Կարինե անունը, և աչքերը նկատելիորեն ժպտացին:
Հարցական հայացքը հիմա էլ ինձ վրա հառեց.
- Սեր,- ասացի` անվանս «աղմկահարույց» վերջին տառը ուղղակի «կուլ տալով»:
- Սերո` չէ, Սերոբ էլ` չէ, ճի՞շտ լսեցի, հենց Սե՞ր:
Ես հաստատեցի: Եվ նա շիրազավայել ընդհանրացումով եզրափակեց «նոր» անվանս հետ կապված «խնդիրը»` ասելով.
- Սե՛ր: Լա՜վ է: Էս աշխարհում ամեն լավ բան սիրուց կծնվե…
…Ճշմարիտ է, «պայթյունը» չկայացավ, սակայն մինչև օրս հոգուս խորքում կռիվ ու վեճ կա` ինչո՞ւ ստեցի մեծն Շիրազին: Սակայն նույն պահին ներսումս հակընդդեմ մի ուրիշ ձայն էլ է հնչում` իսկ ինչո՞ւ վիշտ ու զայրույթ պատճառեի սիրելի պոետին:
Սերժ Մանուկյան