ԱՄՆ-ը պատժամիջոցներ է սահմանել Իրանի նավթային և նավթաքիմիական հատվածների դեմ Իսրայելին Թեհրանի հասցրած զանգվածային հարվածից հետո՝ տեղեկացնում է ԱՄՆ-ի ֆինանսների նախարարության օտարերկրյա ակտիվների վերահսկման վարչությունը: Պատժամիջոցներ են սահմանվել նաև վեց իրավաբանական անձանց և վեց նավերի դեմ՝ Իրանից նավթի և նավթամթերքների վաճառքին գիտակցված մասնակցության համար։                
 

«Դու բնությունը պապիցդ վերցրել ես համեմատաբար մաքուր, հիմա պոլիէթիլենային աղբով տալիս ես թոռանդ»

«Դու բնությունը պապիցդ վերցրել ես համեմատաբար մաքուր, հիմա պոլիէթիլենային աղբով տալիս ես թոռանդ»
18.09.2016 | 12:25

Երևանյան որոշ սուպերմարկետներում հաճախորդների համար պոլիէթիլենային տոպրակները վճարովի են: Հայաստանում տարեկան օգտագործվում է մոտ 823 տոննա պոլիէթիլենային տոպրակ կամ մեկ բնակչի հաշվով մոտ 0,25 կգ: Աշխարհում պոլիէթիլենային տոպրակների մոտ 50 տոկոսը սպառվում է սուպերմարկետներում: Պատահական չէ, որ արգելանքները սկսվում են այստեղից:

Խանութների ցանցերի և արտադրությունների բիզնես կառավարման փորձագետ ՎԱՀԵ ԱՅՎԱԶՅԱՆԸ մեզ հետ զրույցում ասաց, որ էկոլոգիայի պահպանման խնդիր է դրված.

«Արվել է շատ փոքր քայլ: Շատ երկար ժամանակ է պետք, որ պոլիէթիլենային տոպրակը բնության մեջ լուծվի: Պոլիէթիլենային աղբի պատճառով տարեկան մոտ մեկ միլիոն թռչուն և տասնյակ հազարավոր ծովային կենդանիներ են սատկում: Տեսե՞լ եք, օրինակ Մարտունու ճանապարհին թփերի ու ծառերի վրա որքան տոպրակ կա, կարծես տոպրակի ծառեր լինեն: Որքան հիշում եմ, պոլիէթիլենային տոպրակն արտադրվել է 1957-ին` ԱՄՆ-ում, հիմնականում դրանցով փաթեթավորում էին սենդվիչները: Թե՛ Ամերիկայում, թե՛ աշխարհում գործածվում էր շատ քիչ: Բայց 20 տարի անց միայն Եվրոպայում տարեկան 12 միլիոն պոլիէթիլենային տոպրակ էր արտադրվում: Այսօր դրանց թիվը հասնում է 5 տրիլիոնի: Կոպիտ հաշվարկով` օրական 14 միլիարդ պոլիէթիլենային տոպրակ է սպառվում: Աշխարհում 7 միլիարդ մարդ կա, ուրեմն օրական մեկ հոգին երկու տոպրակ գցում է բնության մեջ: Իսկ դա արդեն սարսափելի է: Մտնում ես սուպերմարկետ, աղցանների երեսին պոլիէթիլային թաղանթներ են, հարյուր գրամ կոնֆետը տոպրակի մեջ է, շաքարավազը` նույնպես, օդանավակայանում պայուսակների փաթեթավորումը, բեռնափոխադրումների ժամանակ` պադոնները և այլն: Դա դեռ միայն տոպրակները: Դու բնությունը պապիցդ վերցրել ես համեմատաբար մաքուր, հիմա պոլիէթիլենային աղբով տալիս ես թոռանդ»:

«Ինչո՞ւ հանկարծ սուպերմարկետների տերերը որոշեցին պահպանել բնությունը: Խնդրի կարգավորման պետական մեխանիզմներ կարծես թե չեն մշակվել»,- հետաքրքրվեցի: «Նման բաները լինում են կամ պետական մասշտաբով (Ազգային ժողովի, կառավարության որևէ կառույցի, որևէ նախարարության կողմից) կամ ՀԿ-ների կողմից, որն էլի վերջում պետականորեն հաստատվում է: Աղբյուրը չգիտեմ որտեղից է, բայց ողջունում եմ: Եթե հարցնում եք` ինչո՞ւ հանկարծ որոշեցին, ես էլ հարցնում եմ` ինչո՞ւ մինչև հիմա չէին անում այս քայլը, երբ աշխարհի 40 երկրում պոլիէթիլենային տոպրակը վճարովի է կամ օգտագործման սահմանափակումներ ու տուգանքներ կան: Աշխարհում համատարած պայքար է ընթանում պոլիէթիլենային տոպրակների, ՊԷՏ շշերի, տարաների դեմ`տարատեսակ տուգանքների ու արգելանքների միջոցով: Անգամ Տանզանիայում տոպրակ ներմուծելու համար 2,000 դոլար տուգանք է սահմանված: Փորձը ցույց է տվել, որ երբ տոպրակը վճարովի է դառնում, 86-94 տոկոսով սպառումը նվազում է»:

Կառավարման մասնագետը հիշեցրեց, որ մեր տատիկներն առևտուր էին անում կանաչ շորի տոպարկներով, կաթ ու մածուն գնելու համար օգտագործում էի ցանցե տոպրակներ: Դրանք կարելի է երկար օգտագործել` մինչև մաշվելը. «Պոլիէթիլենային տոպրակի համար մեկ օրում վճարում ես 10 դրամ, տարեկան` 3600 դրամ: Կտորից տոպրակների համար վճարիր 3000-4000 դրամ: Դա՞ է լավ, թե որ հետո քո սերունդները, քո թոռները վճարեն իրենց առողջությամբ: Ասում են` Հայաստանում տեղական բիզնես չկա, ես լավ բիզնես ծրագիր եմ առաջարկում, թող անհատները կամ կազմակերպությունները արտադրեն ու վաճառեն բազմանգամյա օգտագործման տոպրակներ` բնապահպանական կարգախոսներով: Դրանց համար հնարավոր է նաև ստանալ պետական հովանավորություն կամ դրամաշնորհներ»:

Նկատեցի, որ հակառակ մշակույթ է ձևավորվել. շատերը անհարմար են զգում տոպրակը ձեռքին սուպերմարկետ մտնել: «Մշակույթը օդից չի գալիս, ձևավորվում է,- ասաց Վահե Այվազյանը:- Խորհուրդ կտայի, որ սուպերմարկետները, որոնք սեփական տոպրակների վրա գրում են իրենց անունը, հակառակ կողմում բնությունը, սերունդների առողջությունը պահպանելու կարգախոսներ փակցնեն: Եվ այդ տոպակը տեսնելով, ոչ թե կասեն` տասը դրամի համար տոպրակով է գնումներ անում, այլ կասեն` շատ լավ մարդ է, կտորից տոպրակով է գնումներ անում, որ բնությունը պահպանվի»:


Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Դիտվել է՝ 122629

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ