Լեռնային Ղարաբաղի և դրա` Հայաստանին պատկանելու թեման փակված է, ընդ որում, փակված է Փաշինյանի կողմից։ Կմնա՞ն հայերն այնտեղ, թե ոչ և ինչ կարգավիճակով, այսօր հսկայական հարց է։ Բացի այդ, բաց է Ադրբեջանից Հայաստանի տարածքով Նախիջևան միջանցքի թեման, և մեծ հարց է, թե արդյոք Հայաստանի Սյունիքի մարզը կմնա՞ Հայաստանի վերահսկողության տակ։ Փաշինյանն ակնհայտորեն ցանկանում է ազատվել Ղարաբաղում ռուսական ռազմաբազայից և ռուս խաղաղապահներից։
Ինչ վերաբերում է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացին, ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ինչ կարգավորման մասին է խոսքը։ Եթե Հայաստանը դառնա ապագա Օսմանյան կայսրության ծայրամասային գավառներից մեկը, որն այսօր կառուցում է Էրդողանը, ապա նորմալացում հնարավոր է։
Իսկ ուրիշ ի՞նչ ճակատագիր ունի Հայաստանը, ես իսկապես չեմ հասկանում։ Հայաստանի վարչապետի կողմնորոշումը բացառապես դեպի Արևմուտք այլ ճակատագիր չի թողնում Հայաստանին։
Այն ամենը, ինչ նա անում է, բխում է Միացյալ Նահանգների շահերից: Իսկ ԱՄՆ-ի շահերը Հայաստանի, Իրանի ու Ռուսաստանի կապի վերացման մեջ են։ Այս դեպքում ի՞նչ շանսեր ունի Հայաստանը և ինչի՞ համար։ Ոչ մի։ Այն կլինի Թուրքիայի ծայրամասը։ Էրդողանին նման կարգավորումն անկասկած կբավարարի:
Եվգենի Սատանովսկի
Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ