Սալտայի հետ մենակ ենք սենյակում, նրա հետ պատահաբար վերջերս եմ ծանոթացել: ՈՒսանողուհի է, հնարավոր չէր չնկատել խելացի աչքերով, համակրելի արտաքինով աղջնակին։ ՈՒշադիր նայողը կնկատեր, որ նրա մեծ, սև աչքերի մեջ մշուշոտ ինչ-որ բան կար: Մի քանի օրվա ծանոթիս պատահաբար հանդիպեցի փողոցում: Օրվա երկրորդ կեսն էր, ճաշի ժամը: Չեմ սիրում ճաշել մենակ: Չգիտես ինչու, մենակ ճաշել սիրողին համեմատում եմ խոզի հետ: Նստեց անխոս, մռթմռթալով կերավ իր ճաշը, սրբեց բերանը և գնաց իր գործին: Թեպետ ասում են` ՝ճաշելիս չպետք է խոսել, բայց ես դրա կողմնակիցը չեմ:
Ճաշի պահին սկիզբ առած զրույցը միշտ էլ հաճելի է, միշտ գլխումդ առաջ է բերում ինչ-որ խոհական, փիլիսոփայական մտքեր: Սալտային հրավիրեցի ճաշի, և նա չառարկեց:
Իմ հարցին, թե ինչ ոգելից խմիչք կնախընտրի, մեկեն պատասխանեց.
-Մարտինի, շամպայն։
Սիրով կատարեցի նրա խնդրանքը: Ռեստորանի առանձնասենյակում երկուսով ենք: Մեր միջև սկիզբ առած անկաշկանդ զրույցն ընթանում էր այնպես, ինչպես իրար հետ կզրուցեին երկար տարիների ծանոթները: Երբ լցրի շամպայնը, անկախ ինձնից, նրան պարզապես հաճոյանալու համար ասացի.
-Խմում եմ քո երազանքների կենացը:
Նա չխկացրեց բաժակը և շշնջալով ասաց.
-Այսօր իմ ծնունդն է, շնորհակալություն հրավերի համար: Փողոցում մենակ թափառում էի, մտքերի մեջ էի, երբ հրավիրեցիր, եկա առանց երկար-բարակ մտածելու, ուզում էի փոքր-ինչ դուրս գալ մենակության այդ վիճակից: Շնորհակալություն կենացի համար, բայց ասեմ, որ ես դեռ հինգ տարեկանից դադարել եմ երազելուց:- Վերջին խոսքերի վրա նրա աչքերը լցվեցին: Ես մի տեսակ վատ զգացի իմ առաջարկած կենացի համար, բայց շարունակեցի նրան հուսադրել, ասելով` առանց երազանքի մարդը... Դեռ չավարտած միտքս, նա սկսեց լուռ արտասվել։
Եվ պատմեց. «Հինգ տարեկան էի: Տան միակ երեխան էի: Հարևանի երեք տարեկան Լուսինեին թաքուն բերում էի մեր տուն, խաղում էի հետը, կերակրում և հաճախ թաքուն պահում իմ սենյակում: Մի օր մայրս կշտամբեց ինձ. «Ինչո՞ւ ես Լուսինեին թաքուն պահում քեզ մոտ»: «Մամ, ես քույրիկ եմ ուզում, իսկ դու իմ խնդրանքին միայն պատասխանում ես` շուտով, շատ շուտով, երբ թափվի ընկուզենու վերջին տերևը, դու քույրիկ կունենաս»: Հաջորդ օրվանից այլևս Լուսինեին չէի բերում մեր տուն: Բարձրանում էի ընկուզենու վրա, պոկում և ցած էի թափում տերևները, կարծելով՝ այդպես կարագացնեմ քույրիկ ունենալու իմ երազանքը: Նոյեմբերի քսանն էր, ընկուզենու վրա ընդամենը այնքան տերև էր մնացել, որ կարելի էր մատների վրա հաշվել:
«Մայրիկ, տես, որքան քիչ են մնացել տերևները, երևի վաղը քամին դրանց վերջը կտա»: Մայրս ծիծաղեց և համբուրելով ինձ ասաց. «Քեզ խոստացածը շուտով կկատարվի, երևի վաղը կամ մյուս օրը կթափվի վերջին տերևը, և դու քույրիկ կունենաս»: Ես շատ ուրախ էի, մեկ-երկու օրից կկատարվի երազանքս՝ քույրիկ կունենամ:
Նոյեմբերի երեսունին շտապ օգնության մեքենա կանգնեց մեր դռանը: Մորս տարան հիվանդանոց: Մեքենա նստելուց առաջ նա ինձ ցույց տվեց ընկուզենու վրա մնացած վերջին տերևը` ասելով. «Երևի վաղը նա էլ կընկնի, և դու քո ծննդյան օրը քույրիկ կունենաս»: Ես շատ ուրախացա և ամբողջ գիշեր պատուհանից նայում էի լուսնի աղոտ լույսի տակ դողացող ընկուզենու վրա մնացած վերջին տերևին: Դրսում աշնանային քամին գնալով ուժեղանում էր, բայց տերևը չէր ընկնում, համառորեն կառչել էր ծառին: Հետո քունս տարավ: Առավոտյան, երբ արթնացա, նայեցի ծառին. հսկա ընկուզենին քամին կիսել էր մեջտեղից։ Մի քանի օր հետո քույրիկիս տուն բերեցին առանց մայրիկիս: Այդ օրվանից փշրվեցին իմ երազանքները»:
Նրա սրտահույզ խոսքերից հասուն մարդուս աչքերը արցունքակալվեցին, բայց վարպետորեն փորձեցի թաքցնել: Ես ոչինչ չասացի: Կարծես ասելու բան էլ չկար: Բայց ուժ գտնելով մեջս` փորձեցի սփոփել նրան. «Թող այսօր երազանքներդ վերջանան գեղեցիկ երազի նման: Մի տխրիր, քույրիկդ կողքիդ է»:
Սոկրատ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ