Նորություններ » «Գույքահարկի դրույքաչափի բարձրացման օրենքը պետության ու քաղաքացիների շահերից չի բխում»

«Գույքահարկի դրույքաչափի բարձրացման օրենքը պետության ու քաղաքացիների շահերից չի բխում»

30.06.2020 | 00:28

«Իրատեսի» զրուցակիցն է ՀՅԴ Էկոնոմիկայի և ֆինանսների հանձնախմբի նախագահ, տնտեսագետ ԱՐՄԵՆ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ։

-Գույքահարկի դրույքաչափի բարձրացման վերաբերյալ օրենքի շուրջ մեծ դժգոհություն է բարձրացել։ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորներից մեկը հրապարակել է, թե մոտավորապես ինչ սանդղակով է հաշվարկվելու գույքահարկի չափը: Ծանո՞թ եք այդ սանդղակին, և ի՞նչ գնահատական կտաք այդ օրենքին առհասարակ:

-Գույքահարկի դրույքաչափերը բարձրացնելու թեման քննարկվում է ավելի քան մեկ տարի: Իշխանությունները տարբեր օղակների միջոցով ստուգում էին հանրության տրամադրությունը, բայց հասարակությունը պատշաճ ուշադրության չէր դարձնում հարցին։ Անշարժ գույքի հարկմանը վերաբերող կարգավորումները սկսվում են հարկային օրենսգրքի 224-րդ հոդվածից, իսկ դրույքաչափերը արտացոլված են 229 հոդվածում։ Նոր սանդղակը գործող սանդղակի հետ էական տարբերություն ունի։ Ես այն համոզմանն եմ, որ գույքահարկը բարձրացնելու մասին օրինագծում պարտադիր է նվազագույն չհարկվող շեմ սահմանել: Բայց նոր նախագծով այդ դրույթը բացակայում է:

-Ինչու՞ է պետք բարձրացնել գույքահարկը։

-Այն, որ գույքահարկի փոփոխություն պետք է, ոչ ոք չի կարող հերքել։ Չի կարող, օրինակ, 1996 թվականի մաշված ավտոմեքենայի գույքահարկն ավտոտնակի գույքահարկից ավելի բարձր լինել։ Օրենքը, միանշանակ, պետք էր վերանայել, բայց դա պետք է պետության սոցիալ-տնտեսական քաղաքականության տրամաբանությունից բխի: Այստեղ կարևոր է, որ պրոգրեսիվ հարկման համակարգը սոցիալական գնահատական ունենա, այսինքն՝ կա գույք՝ բնակարան, բայց բնակիչները եկամուտ չունեն, հետևաբար տեղի ունեցած փոփոխությունը հարկային լրացուցիչ բեռ է։ Չի կարելի եկամուտներ չունեցող ընտանիքին մի կողմից նպաստ տրամադրել, մյուս կողմից այն հարկի տեսքով վերցնել ձեռքից: Օրենքում այս տեսակ փոփոխություններ անելը վկայումն է այն բանի, որ իշխանությունն ամբողջական պատկերացում չունի երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակի մասին, և Հարկային օրենսգիրքը՝ իբրև գործիք, փոփոխության է ենթարկվում իրարամերժ բացատրություններով։ Իշխանության նախընտրական ծրագրի սոցիալական ներառականության անհրաժեշտության մասին դրույթը, փաստորեն, չի պահպանվել։ Մի կողմից եկամտային հարկն են համահարթեցնում, մյուս կողմից պրոգրեսիվ հարկման անվան տակ այնպիսի փոփոխություն ներկայացնում, ինչի հարվածը, առաջին հերթին, զգալու են ցածր եկամուտներ ունեցողները։ Եկամտային հարկի դեպքում ամեն ինչ պարզ է, կա եկամուտ, կա նաև հարկ, չկա եկամուտ, հարկ էլ չկա, իսկ գույքահարկի դեպքում քաղաքացին ուզի-չուզի վճարելու է այն, քանզի Հայաստանում քիչ թվով ընտանիքներ են, որ սեփական բնակարան կամ առանձնատուն չունեն:

-Արդարացի չէ՞ր լինի միայն շքեղության հարկ սահմանել: Որևէ մեկի համար էլ գաղտնիք չէ, որ միջին վիճակագրական քաղաքացին հազիվ է հասցնում տան կոմունալ վճարները վճարել, ուր մնաց, հիմա էլ գույքահարկի մասին մտածի:

-Իհարկե արդարացի կլիներ, և ինչպես եկամտային հարկի համահարթեցման, այնպես էլ անշարժ գույքի հարկման դեպքում՝ անհրաժեշտ է նվազագույն չհարկվող շեմ սահմանել։

-Եթե Երևանի կենտրոնի բնակիչներն անշարժ գույք են ժառանգություն ստացել, բայց սոցիալապես ապահով չեն, թոշակառու կամ ոչ մեծ եկամուտներ ունեցող մարդիկ են, ապա ի՞նչ հիմքով պետք է բարձրանա նրանց գույքահարկը։

-Դա իսկապես կարևոր հարց է։ Բազմաթիվ են այն մարդիկ, որ ապրում են իրենց նախնիներից ժառանգած բնակարաններում։ Մարդիկ ծնվել են այդ տներում, մեծացել են, դա իրենց կյանքի մի մասն է, ի վերջո օջախ է՝ ավանդույթներով և հիշողություններով։ Հետևաբար անընդունելի է «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավորներից մեկի տեսակետը, թե բարձր հարկ վճարելուց խուսափելու համար կենտրոնում գտնվող տունդ վաճառիր, տեղափոխվիր քաղաքի ծայրամաս: Խնդիրն իսկապես նուրբ է։ Իմ նպատակը բնավ հարուստներին պաշտպանելը չէ, հարուստը, միևնույն է, իր հարկը կվճարի: Մտահոգությունս այն շարքային քաղաքացիների, հիմնականում միայնակ թոշակառուների մասին է, որ տուժելու են օրենքից։

-Համավարակի, տնտեսության անկման պայմաններում նման որոշման ընդունումն արդյո՞ք բխում էր մեր երկրի տնտեսական և սոցիալական շահերից:

-Տնտեսության ու որոշ ոլորտների դեպքում անդառնալիորեն անկման պայմաններում, այս օրենքը պետության ու քաղաքացիների շահերից չի բխում: Ստացվում է՝ երկրում համավարակի ու արտակարգ դրության պայմաններում կառավարությունը և Ազգային ժողովում իր կցորդ իշխանական խմբակցությունն առանց հանրային պատշաճ լսումների, քաղաքացիների ձայնն ու առաջարկները լսելու ամեն անգամ դժգոհությունների տեղիք տվող օրենքներ են ընդունում: Սա նշանակում է, որ իշխանություններն անում են այն, ինչ ուզում են, նրանք հաշվետու չեն հասարակությանը։ Մենք՝ դաշնակցականներս, արտակարգ դրության շրջանը գնահատել ենք անբավարար, կարանտինը՝ ձախողված, տնտեսությունը՝ գահավիժող։ Արտակարգ դրության իրավական ռեժիմը գործող կառավարությունն առավելապես օգտագործում է քաղաքական նպատակներով: Հետևաբար, այս ձախողված քաղաքականության ամբողջ պատասխանատվությունը կրում է անպատասխանատու և անկարող իշախանությունը:

Զրույցը՝

Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 12218