Ինչպես Փաշինյանը բերեց պատերազմը

Կառավարությունը հրապարակել է Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացին վերաբերող մի շարք փաստաթղթեր՝ Մադրիդյան սկզբունքներից և Կազանի համաձայնեցված տարբերակից մինչև ռուսական առաջարկներն ու 2019 թվականի կարգավորման մոտեցումները։

Թեև այս քայլը ներկայացվում է որպես «թափանցիկության դրսևորում», փաստացի այն կիսատ է, ընտրովի և չի տալիս բանակցային գործընթացի ամբողջական ու հավաստի պատկերը։

● Հրապարակված փաստաթղթային փաթեթը կիսատ է և ամբողջականությունից զուրկ

Ներկայացված նյութերում բացակայում են բանակցային պատմության առանցքային բաղադրիչներ.

- 1994 թ․ եռակողմ զինադադարի փաստաթուղթը,

- ԵԱՀԿ գործող նախագահի 1995 թ-ի հայտարարությունը,

- Քի Վեսթի փաստաթղթերը,

- Պրահյան գործընթացի արձանագրությունները,

- մի շարք միջանկյալ, բայց բովանդակային առումով վճռորոշ նյութեր։

Այս բացերը փաստում են, որ ներկայացված պատկերը ոչ միայն թերի է, այլ նաև մանիպուլյատիվ՝ նպաստելով իշխանության կառուցած քաղաքական շահարկումների սպասարկմանը։

● Ընդդիմության պահանջը մասամբ է կատարված

Թեպետ հրապարակվել է 2019 թ․ կարգավորման նախագիծը, սակայն բացակայում է հայկական կողմի պաշտոնական արձագանքը՝ այն հիմնական փաստաթուղթը, որը ներկայացնում էր Հայաստանի դիրքորոշումն ու բանակցային մտադրությունները։

Այս բացը խաթարում է գործընթացի ամբողջական ընկալումը և թույլ չի տալիս ճիշտ գնահատել ներկայացված փաստաթղթի քաղաքական արժեքը։

● 2019 թ․ փաստաթուղթը հստակորեն պահպանել է Արցախի հայկականությունն ու սուբյեկտությունը

Հրապարակված փաստաթղթերի բովանդակությունից պարզ է, որ՝

- Լեռնային Ղարաբաղը պահպանելու էր սուբյեկտությունը,

- գործելու էին միջազգային անվտանգության հստակ մեխանիզմներ,

- հայկական բնակչության իրավունքներն ու ինքնությունը պաշտպանված էին լինելու,

- տարբերակ չի կանխորոշել Արցախի կարգավիճակն Ադրբեջանի կազմում։

Այս հանգամանքները հակասում են վերջին տարիներին իշխանության կողմից արհեստականորեն ձևավորված պատկերացումներին ու կեղծ նարատիվներին:

● 2018–2020 թթ․ կայացված քաղաքական որոշումները խափանել են բանակցային ողջ ճարտարապետությունը

Նույնիսկ փաստաթղթերի այս թերի ներկայացումից ակնհայտ է դառնում, որ այս շրջանակում՝

- մերժվել է բանակցային ժառանգությունը,

- տապալվել կամ անտեսվել են միջնորդական առաջարկները,

- փորձ է արվել զրոյացնել բանակցային ընթացքը,

- Արցախի սուբյեկտությունը փաստացի դուրս է բերվել բանակցային դաշտից։

Այս բոլոր քայլերը խաթարել են միջազգային զսպող մեխանիզմները և ստեղծել են լայնածավալ պատերազմի նախադրյալները։

● Փաստաթղթերի նույնիսկ ընտրովի հրապարակումը ամրագրում է իշխանության քաղաքական պատասխանատվությունը

Հրապարակված նյութերը հստակ ցույց են տալիս, որ՝

- 2019 թ․ առաջարկը պատերազմ չէր բերում,

- Արցախի սուբյեկտությունն ու անվտանգային համակարգը լիովին երաշխավորվում էին,

- բանակցային գործընթացը, լինելով դժվար, սակայն իրականում կանխում էր պատերազմը։

Պատերազմը չի ծագել առաջարկվող փաստաթղթերից, այլ դրանց մերժումից և բանակցային համակարգի փլուզումից։

Այսպիսով, գանք հիմնական եզրակացությանը՝ 44-օրյա պատերազմի նախադրյալները ձևավորվել են ոչ թե բանակցային գործընթացի տրամաբանությամբ, այլ այդ գործընթացի հետևողական խաթարմամբ և պետական մտածողությունից զուրկ, արկածախնդիր քաղաքականությամբ:

Պատերազմի և դրա հետևանքների քաղաքական պատասխանատվությունն ամբողջությամբ ընկած է Նիկոլ Փաշինյանի և գործող իշխանության վրա։

Սուրեն ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ

Հեղինակի նյութեր

• Բեկումնային եպիսկոպոսաց ժողովը
• Ինչ «քարոզչական դրոշ» է նախընտրական փուլում թափահարելու Նիկոլ Փաշինյանը
• Վեհափառի շուրջ օղակը սեղմվում է․ գնդակը Գարեգին Բ-ի դաշտում է
• ՈՒկրաինան այլընտրանք չունի. մի քանի ամսից կապիտուլյացիան անխուսափելի կդառնա
• Փաշինյանի հայտարարության տողատակը
• Եկեղեցու շուրջ օղակը սեղմվում է․ Փաշինյանը նոր «տարածքներ» է նվաճում
• Ապոկալիպտիկը ոչ թե ընդդիմությունն է, այլ՝ իշխանության կառուցած իրականությունը
• Եթե «խաղաղություն» է հաստատված, ապա ինչու է Բաքուն դատում Արցախի ղեկավարությանը
• Դիմակավորված ձերբակալությունները՝ ընդդիմադիր մեդիայի դեմ կիրառվող պետական ճնշման հերթական դրսևորում
• Երբ լռությունը դառնում է մեղսակցություն․ Հայաստանի չասված պատասխանը Բայրամովին
• ՀԷՑ-ի շուրջ քաղաքական արկածախնդրությունը. վերջին արար
• «Խաղաղություն»՝ Ադրբեջանի պայմաններով. Փաշինյանն ընդունել է Բաքվի նոր պահանջը
• Փաշինյանը Վեհափառի հարցը պատրաստվում է «լուծել» ճնշման միջոցով
• Ալիևի օրակարգը՝ Երևանի կատարմամբ
• Ալիևը փոխեց Սևանի անունը
• Փաշինյանի նոր գրոհը․ ի՞նչ պետք է անի ընդդիմությունը
• Փաշինյանի «հոգևոր հեղափոխությունը»՝ աշխարհիկ պետության կործանման հետևանքով
• Փաշինյանի ընտրական շանտաժը
• Հովհաննավանքը դարձել է հակաեկեղեցական որջ
• ՔՊ-ի ինքնախոստովանությունը․ պետությունը ղեկավարել են «պահի տակ»

Մեկնաբանություններ