ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը խստորեն քննադատել է ՈՒկրաինայի կողմից Միացյալ Նահագների մատակարարած հրթիռների արձակումը Ռուսաստանի տարածքի խորքին: «Այն, ինչ կատարվում է, խելագարություն է։ Ինչու՞ ենք մենք դա անում: Մենք միայն թեժացնում ենք այս պատերազմը և ավելի ենք վատացնում այն։ Պետք չէր թույլ տալ, որ դա տեղի ունենա»,- ասել է Թրամփը:               
 

Երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թ­յուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք

Երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թ­յուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք
01.05.2020 | 01:02
Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյանն իր ե­լույթ­նե­րից մե­կում զգու­շաց­րեց եվ­րո­պա­մետ և ռու­սա­մետ ու­ժե­րին, որ նրանք շատ չհ­րա­պուր­վեն ի­րենց հա­վակ­նու­թյուն­նե­րով: Եվ ա­սես ի ար­ձա­գանք նրա հայ­տա­րա­րու­թյան, հա­յոց հե­ռուս­տա­տե­սու­թյամբ հար­ցազ­րույ­ցի էր դուրս ե­կել մի­ջին ծե­րու­թյան մի կին քա­ղա­քա­գետ: Ապ­շեց­նում էր նրա խե­լա­հեղ թե հի­վան­դա­գին ռու­սա­տյա­ցու­թյու­նը. ա՜խ այդ վայ­րե­նի ու ան­կիրթ ազգ-պե­տու­թյու­նը, ո­րը ստր­կաց­րել է մեր հան­ճա­րեղ ժո­ղովր­դին ու խո­չըն­դո­տում է նրա լու­սա­պայ­ծառ ա­պա­գա­յի կերտ­մա­նը: Թա­րա­խա­ռատ ժպիտ­նե­րի ա­րան­քից հառ­նում էր քայ­քայ­վող-մեռ­նող Ռու­սաս­տա­նի ող­բեր­գա­կան կեր­պա­րան­քը՝ որ­պես հետևանք իր իշ­խա­նա­կա­լու­թյու­նը ա­նա­մո­թա­բար եր­կա­րաձ­գող ա­պաշ­նորհ միա­պե­տի տկա­րա­միտ գոր­ծու­նեու­թյան: Տպա­վո­րու­թյուն էր ստեղծ­վում, որ մի­ջու­կա­յին ռազ­մա­կան գեր­տե­րու­թյուն Հա­յաս­տա­նը մատ է թափ տա­լիս-սպառ­նում հա­վեր­ժա­կան թշ­նա­մի­նե­րով շր­ջա­փակ­ված պս­տիկ Ռու­սաս­տա­նին:
Հա­յաս­տա­նում հա­կա­ռու­սա­կան քա­րոզ­չու­թյուն վա­րող­նե­րին երևի կա­րե­լի է բա­ժա­նել եր­կու խմ­բի: Ա­ռա­ջի­նի մեջ մտ­նում են արևմտյան ոչ կա­ռա­վա­րա­կան, զա­նա­զան հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի կող­մից սնուց­վող ան­ձինք: Կո­պիտ ա­սած, փող են աշ­խա­տում մեր երկ­րում Ռու­սաս­տա­նի ազ­դե­ցու­թյու­նը նվա­զեց­նե­լու մի­տու­մով: Երկ­րորդ խմ­բին են պատ­կա­նում այն պար­զու­նակ քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րը, ո­րոնց կար­ծի­քով Հա­յաս­տա­նը թևեր կառ­նի ու կճախ­րի, ե­թե մեր երկ­րից չք­վեն ռու­սա­կան ռազ­մա­բա­զան ու սահ­մա­նա­պահ զո­րա­մա­սե­րը:
Ռուս­նե­րին կա­րե­լի է սի­րել կամ չսի­րել, սա­կայն ե­կեք հա­մա­ձայ­նենք, որ լայն ա­ռու­մով մեր անվ­տան­գու­թյան գլ­խա­վոր ե­րաշ­խա­վո­րը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, մնում է Ռու­սաս­տա­նը: Դուր է գա­լիս մեզ այս ձևա­կեր­պու­մը, թե ոչ: Եվ սա ոչ մի կապ չու­նի ռու­սա­սի­րու­թյան հետ: Ռու­սա­տյաց­նե­րը վր­դով­մուն­քով են ար­ձա­նագ­րում այն ի­րո­ղու­թյու­նը, որ Հա­յաս­տա­նում հա­մոզ­մունք է ար­մա­տա­ցել, թե ա­ռանց Ռու­սաս­տա­նի մենք կկոր­ծան­վենք: Տա­րօ­րի­նակն այն է, որ այդ նույն հա­կա­ռուս­նե­րը չեն էլ ա­սում` ե­թե Հա­յաս­տա­նում վե­րաց­վի ռու­սա­կան ռազ­մա­կան ուժն ու առ­հա­սա­րակ ռու­սա­կան ազ­դե­ցու­թյու­նը, ա­պա, օ­րի­նակ, ինչ­պե՞ս կդի­մա­կա­յենք ո­խե­րիմ Թուր­քիա­յին և Ա­զե­րիա­յին, ինչ­պե՞ս կպաշտ­պա­նենք Ար­ցա­խը:
Հի­մա Հա­յաս­տա­նում զայ­րույ­թով քն­նար­կում են ՌԴ արտ­գործ­նա­խա­րար Սեր­գեյ Լավ­րո­վի վեր­ջին հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, եզ­րա­հան­գե­լով, թե Ռու­սաս­տա­նը կր­կին ա­պա­ցու­ցեց, որ ին­քը վս­տա­հե­լի ա­վագ դաշ­նա­կից չէ: Չխո­րա­նանք ռու­սա­կան մո­տե­ցում­նե­րի մեջ, այլ ել­նե­լով կոնկ­րետ մի ի­րա­վի­ճա­կից, փոր­ձենք պար­զել Ռու­սաս­տա­նի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի մո­տի­վայ­նու­թյան ո­րոշ կող­մե­րը: Սա մի դր­վագ է ըն­դա­մե­նը, սա­կայն խիստ խոր­հր­դան­շա­կան:
Ռու­սա­կան մա­մու­լում վեր­ջերս հրա­պա­րակ­վել է կաս­պիա­կան տա­րա­ծաշր­ջա­նի ա­մե­րի­կա­ցի ճա­նաչ­ված փոր­ձա­գետ Լյուկ Կո­ֆիի մի հոդ­վա­ծը, որ­տեղ վեր­լուծ­ված են Կենտ­րո­նա­կան Ա­սիա­յից Եվ­րո­պա գազ ու նավթ ար­տա­հա­նե­լուն առ­նչ­ված մի շարք խն­դիր­ներ:
Փոր­ձա­գե­տը նշում է, որ Կաս­պից ծո­վը կարևոր տա­րա­ծաշր­ջան է և՛ ԱՄՆ-ի, և՛ Եվ­րո­պա­յի հա­մար: Նրա­նում ամ­փոփ­ված է­ներ­գե­տիկ ռե­սուրս­նե­րը կա­րող են լուրջ դեր խա­ղալ Ռու­սաս­տա­նից Եվ­րո­պա­յի գա­զա­նավ­թա­յին կախ­վա­ծու­թյու­նը թու­լաց­նե­լու գոր­ծում: Ներ­կա­յումս Եվ­րո­պան նավթ և գազ հիմ­նա­կա­նում ստա­նում է Ադր­բե­ջա­նից, սա­կայն կա­րող է օգտ­վել նաև Կենտ­րո­նա­կան Ա­սիա­յի է­ներ­գաաղ­բյուր­նե­րից: Ա­հա և՛, ԱՄՆ-ը, և՛ Եվ­րո­պան պետք է ա­ջակ­ցեն այն նա­խա­ձեռ­նու­թյա­նը, ո­րով նա­խա­տես­վում է է­ներ­գա­կիր­նե­րը փո­խադ­րել Կաս­պից ծո­վի արևե­լյան ա­փը հյու­սի­սա­յի­նի հետ միա­վո­րող ու­ղիով` շր­ջան­ցե­լով Ի­րանն ու Ռու­սաս­տա­նը (ա­հա թե որ­տեղ է թաղ­ված շան գլու­խը): Ա­մե­րի­կա­ցի փոր­ձա­գե­տը, ի­հար­կե, «դա­տա­պար­տում է» Թուրք­մենս­տա­նին ու Ղա­զախս­տա­նին, ո­րոնք ի­րենց է­ներ­գա­կիր­նե­րը Եվ­րո­պա­յին մա­տա­կա­րա­րում են ոչ թե Ադր­բե­ջա­նի, այլ Ռու­սաս­տա­նի տա­րած­քով: Դո­նալդ Թրամ­փը մեկ ան­գամ չէ, որ հան­դես է ե­կել հենց կաս­պիա­կան տա­րա­ծաշր­ջա­նից Ադր­բե­ջա­նի մի­ջով դուրս ե­կող նոր խո­ղո­վա­կա­շար կա­ռու­ցե­լու ծրագ­րով: (Թուրք­մենս­տա­նի ու Ղա­զախս­տա­նի վրա ու­ժեղ ճն­շում է գոր­ծադր­վում հակ­վե­լու նոր մայ­րու­ղու գա­ղա­փա­րի ի­րա­գործ­մա­նը): Եվ այս ամ­բողջ հա­կա­ռու­սա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րում ընդ­գծ­վում է Ադր­բե­ջա­նի էա­կան դե­րը: «Կաս­պիա­կան ծո­վաշր­ջա­նը,- եզ­րա­փա­կում է Լյուկ Կո­ֆին,- դառ­նում է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ա­նո­ղոք մր­ցակ­ցա­յին պայ­քա­րի աս­պա­րեզ: Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը չպի­տի թույլ տան, որ Ռու­սաս­տա­նը «քեֆ» ա­նի այդ գո­տում, դրա­նով իսկ ա­պա­հո­վե­լով Եվ­րո­պա­յի է­ներ­գե­տիկ անվ­տան­գու­թյու­նը»:
Ռուս­ներն ի­հար­կե հիա­նա­լի են հաս­կա­նում, որ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի ծրագ­րե­րը շատ ա­վե­լի խոր են, քան մտա­հո­գու­թյու­նը աշ­խար­հա­մա­սի նկատ­մամբ, այն է՝ ա­ռա­վե­լա­գույնս վնա­սա­զեր­ծել իր պո­տեն­ցիալ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րին, ա­ռա­ջին­նե­րից մե­կը՝ Ռու­սաս­տա­նին, իր հա­մաշ­խար­հա­յին միա­հե­ծան իշ­խա­նու­թյունն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար: Ինչ է մնում ա­նել Ռու­սաս­տա­նին՝ ճն­շում գոր­ծադ­րել Ադր­բե­ջա­նի վրա կամ պայ­մա­նա­վոր­վել նրա հետ: Կամ եր­կու­սը միա­սին: Այս­տեղ ար­դեն մենք էլ ենք հայ­տն­վում քա­ղա­քատն­տե­սա­կան պայ­քա­րի այդ բարդ խաչ­մե­րու­կում, և ազ­դե­ցու­թյան լա­վա­գույն մի­ջոց­նե­րից մե­կը, բնա­կա­նա­բար, ղա­րա­բա­ղյան կռ­վախն­ձորն է: Նո­րու­թյուն չէ` երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թյուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք՝ գե­րա­զան­ցա­պես ի­րենց ազ­գա­յին շա­հե­րի տե­սան­կյու­նից: ՈՒմ և ինչ­պես կս­տի­պեն ռուս­նե­րը գնալ զի­ջում­նե­րի` առջևում է: Որ­պես կա­նոն, նման աշ­խար­հա­ծա­վալ պայ­քա­րի զոհ են դառ­նում փոքր պե­տու­թյուն­նե­րը:
Լայն ա­ռու­մով Լավ­րո­վի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը կա­րե­լի է դի­տար­կել նաև հետևյալ տե­սան­կյու­նից: Ա­մեն­շա­բա­թյա «Մոսկ­վա, Կրեմլ, Պու­տին» հե­ռուս­տա­տե­սա­յին վեր­ջին հա­ղորդ­ման ժա­մա­նակ անս­պա­սե­լիո­րեն տե­սար­ձակ­վեց Պու­տի­նի մի հար­ցազ­րույ­ցը, որ նա տվել էր... Երևա­նում՝ Եվ­րա­սիա­կան միու­թյան հա­մա­ժո­ղո­վի ըն­թաց­քում: Թե ին­չու այդ հար­ցազ­րույ­ցը չէր ցու­ցադր­վել օ­պե­րա­տի­վո­րեն, ան­հայտ մնաց, սա­կայն կա­րե­լի է են­թադ­րել, թե ին­չու այն հրա­պա­րակ ե­կավ ա­միս­ներ հե­տո՝ օ­րերս: Բանն այն է, որ Պու­տի­նը խո­սում է իր հա­մար նվի­րա­կան դար­ձած գա­ղա­փա­րի՝ հետ­խոր­հր­դա­յին տա­րած­քում նոր պե­տու­թյուն ստեղ­ծե­լու մա­սին: Հե­ռուս­տալ­րագ­րո­ղը նրան հի­շեց­րեց, որ ռու­սաց ա­ռաջ­նորդ դառ­նա­լուց հե­տո նա ԽՍՀՄ-ի քայ­քա­յու­մը հա­մա­րել է 20-րդ դա­րի խո­շո­րա­գույն աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ա­ղե­տը, և դրա­նից ել­նե­լով, շա­տերն ի­րեն մե­ղադ­րում են խոր­հր­դա­յին պե­տու­թյու­նը վե­րա­կանգ­նե­լու նա­խա­ձեռ­նու­թյան մեջ: Պու­տի­նը չհեր­քեց, որ նման ծրա­գիր ու­նի, սա­կայն ին­քը հան­դես է գա­լիս ոչ թե քա­ղա­քա­կան կամ ռազ­մա­կան, այլ բա­ցա­ռա­պես տն­տե­սա­կան միա­վոր­ման՝ եվ­րա­սիա­կան ին­տեգ­րաց­ման օգ­տին: Աշ­խար­հում ա­մե­նու­րեք գե­րիշ­խում է մր­ցակ­ցա­յին մթ­նո­լոր­տը` ա­սաց նա, և այդ ի­մաս­տով նախ­կին խոր­հր­դա­յին հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րը զգա­լի ա­ռա­վե­լու­թյուն­ներ ու­նեն. ժա­ռանգ­վել է ընդ­հա­նուր են­թա­կա­ռուց­վածք՝ տրանս­պորտ, է­ներ­գե­տի­կա, կապ և այլն: Միա­վոր­ման հզոր հիմք է ռու­սե­րե­նը՝ որ­պես ազ­գա­մի­ջյան շփ­ման հզոր գոր­ծոն: Տաս­նա­մյակ­նե­րի, ե­թե ոչ հա­րյու­րա­մյակ­նե­րի ըն­թաց­քում մշակ­ված այդ հա­մա­կար­գե­րը էա­պես կն­պաս­տեն մր­ցու­նա­կու­թյան բարձ­րաց­մա­նը: Պու­տի­նը հա­տուկ նշեց, որ Արևմուտքն ա­նում է ա­մեն ինչ այդ գոր­ծըն­թա­ցը խա­փա­նե­լու հա­մար: Դի­մադ­րու­թյու­նը հս­կա­յա­կան է, և այդ պատ­ճա­ռով էլ հետ­խոր­հր­դա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան մա­կար­դա­կը, ցա­վոք, չի բարձ­րա­ցել պատ­շաճ մա­կար­դա­կի: Պու­տի­նը վս­տա­հեց­րեց, որ նախ­կին հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րում էլ են հաս­կա­նում միա­վոր­ման ա­ռա­վե­լու­թյուն­նե­րը, սա­կայն չման­րա­մաս­նեց-չպա­տաս­խա­նեց, թե կոնկ­րետ ինչ ու­ղիով կի­րա­կա­նաց­վի ծրա­գի­րը, քա­նի պե­տու­թյուն կմաս­նակ­ցի դրան, ինչ պայ­ման­նե­րով և այլն: Ո­չինչ չի պար­տադր­վի, կմիա­վոր­վեն կա­մա­վոր հի­մուն­քով, ա­ռանց շտա­պե­լու` հա­վաս­տեց նա:
Ե­թե մի կողմ դնենք նոր պե­տու­թյան ստեղծ­ման «հու­մա­նի­տար» կող­մե­րը, ա­պա ա­ռա­վել քան հս­տակ կդառ­նան Լավ­րո­վի հայ­տա­րա­րու­թյան շատ են­թա­տեքս­տեր:
Ռու­բեն ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱՆ
Մոսկ­վա
Դիտվել է՝ 83312

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ