Վաղը Խաչվերաց (Սրբխեչ) տոնն է

Խաչվերաց (Սրբխեչ) կամ ՈՒլնոց տոնը, որը քրիստոնեական տոնացույցում նշվում է ամեն տարվա սեպտեմբերի 14-ին նախորդող կամ հաջորդող կիրակի օրը, հայ առաքելական եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից վերջինն է: Ինչպես «Իրատես de facto»-ին ասաց պատմաբան Վահե Անթանեսյանը, տոնի խորհուրդը աշնանամուտն է, վերջինիս հետ կապված բերքահավաքը, ձմռանն անհրաժեշտ պարեն-պաշարի կուտակումը, ինչպես նաև տարվա մի փուլից մյուսին անցնելուն նախապատաստվելը:

Ըստ պատմաբանի, տոնին հաջորդող մեռելոցն էլ հայոց մեջ հանգուցյալների հիշատակի հարգման, նրանց հետ հաղորդակցվելու օր է, որը կատարվում է ոչ թե ողբ ու սգի` այլ «գերեզմանաայցի» և աշնանային բարիքներից նրանց «բաժին հանելու» խորհուրդ- արարողությամբ: Խաչվերաց տոնին կամ Սրբխեչին նախորդող գիշերը երաժշտության ուղեկցությամբ ուլեր են մորթվել և կախվել թոնիրներում: Խորովված ուլի ազդրը, որպես հանգուցյալի «փայ» տրվել է քահանային: Շատ հաճախ գինիով և տոնական ուտեսներով լի սեղաններով տոնակատարություն-խրախճանքը հայ արորդիները անցկացրել են հենց գերեզմանոցում` ծափ ու ծիծաղի, երգ ու պարի ուղեկցությամբ երկրային կյանքի ուրախություններն ու բարիքները փորձելով կիսել իրենց մահացած հարազատների հետ` այս ձևով ցանկանալով հաղորդակցվել նրանց հետ:
Սրբխեչը նաև ուխտագնացությունների տոն է: Այդ օրը Հայաստանի տարբեր բնակավայրերից մարդիկ ուխտի են գնացել հեռավոր բարձրունքների, լեռնագագաթների վրա տեղակայված վանքերն ու մատուռները` Տիրոջն այնտեղ հայտնելու- հասցնելու իրենց սրտի իղձը:
Պատմաբանը նշեց, որ Սրբխեչը, կամ Խաչվերացը հայոց մեջ տարածված ամենամասսայական տոներից է, որը պարտադիր նշում են տվյալ տարում hարազատին կորցրած անձինք: Տոնի նշանակությունն այնքան մեծ է, որ այն անգամ «կտրում է» մահացածի համար նշվելիք մյուս կարևոր արարողությունները (տարի, քառասունք):
Ըստ ավանդության, 614 թվականի պարսկա-բյուզանդական պատերազմում պարսիկների կողմից գերվարած Հիսուսի խաչափայտը 627 թվականին հաղթանակով հետ վերցնելուց հետո, Հերակլ կայսրն այն իր ուսերի վրա Երուսաղեմից հասցրել է մինչև Գողգոթա և դրել Տիրոջ գերեզմանին կառուցված Սուրբ Հարություն տաճարում: Այստեղից էլ ծագել է տոնի անվանումը` Խաչվերաց, այսինքն` խաչը վեր բարձրացնել:

Հասմիկ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• ՏՄՊՊՀ-ն դեղորայքի շուկայում հայտնաբերել է պետբյուջեին հասցված մեկուկես մլրդ դրամի վնաս
• Չինարի գյուղում բացվել է նոր խաչքարով սրբատեղի
• Առաջիկա օրերին հանրապետությունում սպասվում է կարճատև անձրև և ամպրոպ
• Սերգո Կարապետյանը՝ Արմավիրի մարզում նոր գործարանի բացման մասին
• Հոկտեմբերի 6-ին Վայոց ձորի Արենի գյուղում կանցկացվի «Գինու փառատոն» ավանդական տոնախմբությունը
• Հոկտեմբերին Արագածոտնում կգործարկվի գինեհումքի վերամշակման նոր գործարան
• Հոկտեմբերի 5-ին`«Տիեռաս դե Արմենիա» Ագարակի տարածքում կբացվի գինու նոր գործարան
• «Ծառ տնկե՞լն է հեշտ, թե՞ ունեցածը պահպանելը»
• Խաղողագործության զարգացման համար Հայաստանում առկա է մեծ ներուժ
• Հոկտեմբերի 4-ին Երևանում մեկնարկեց «Ֆրութֆուլ Արմենիա» (Fruitful Armenia) 8-րդ համաժողովը
• Մոսկվայում սպանվել է հայ գործարար
• ԲՊՏ-ի տասնօրյա ստուգումների արդյունքում արձանագրվել է շրջակա միջավայրին հասցված ավելի քան 1 մլն դրամի վնաս, պետբյուջե է մուտքագրվել 2,38 մլն դրամ գումար
• Հոկտեմբերի 4-ին Վայոց ձորի Հերմոն գյուղում կանցկացվեն «Բերքի տոնը» և «Ավանդական խոհանոց» տոնահանդեսը
• Գեղարքունիքում ստացվել է կարտոֆիլի առատ բերք
• Ֆանտանում և Ապարանում աշնանացանը թփակալել է, իսկ ՈՒրցաձորում սկսվել են ծխախոտի սերմերի հավաքման աշխատանքները
• ՀԱԷԿ-ի պլանային վերանորոգումը ՀՀ-ում մատակարարվող էլեկտրաէներգիայի վրա չի անդրադառնա
• Առաջիկայում կիրականացվի «Շուկաներ Մեղրիի տարածաշրջանի համար» ծրագիրը
• Առաջիկա օրերին օդի ջերմաստիճանը կնվազի 4-5 աստիճանով
• ՀՀ տարածքում կտեղակայվեն նոր սեյսմիկ կայաններ
• Սևանա լճի հայելու նիշը նախորդ տարվա նույն օրվա համեմատությամբ ցածր է 2 սմ-ով

Մեկնաբանություններ