Համագործակցենք, սակայն չհրապուրվենք

Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելի այցը Հայաստան գնահատվեց որպես պատմական իրադարձություն: Այլ կերպ չէր էլ կարող լինել. թավշյա հեղափոխությունից հետո մեր երկիր էր ժամանել արդի Եվրոպայի հզորագույն պետության ղեկավարը: ՈՒրիշ հարց է, թե տնտեսական-քաղաքական ինչ ակնկալիքներ կարող են արդարանալ հայ-գերմանական հարաբերությունների զարգացումից: Պատրանքներ չպիտի լինեն. պետք է ընդունել, որ բոլոր մեծ տերությունները նույնն են փոքրերի նկատմամբ, գերազանցապես գերադասում են սեփական շահերը, մի քիչ ավել կամ պակասը նշանակություն չունի: Եթե մենք որոշ հարցերում իրավացիորեն դժգոհ ենք դաշնակից Ռուսաստանից, ապա դա չի նշանակում, որ պիտի հրապուրվենք ուրիշներով, տվյալ դեպքում՝ Գերմանիայով: Բոլոր դեպքերում, դուր է գալիս դա մեզ, թե ոչ, մեր անվտանգության գլխավոր երաշխավորը Ռուսաստանն է: Չափից դուրս քայքայված ժառանգություն են ստացել Հայաստանի նոր իշխանությունները մեծ և փոքր պետությունների առնչություններում կշիռ ունենալու համար: Ռուս շատ փորձագետներ մատնանշում են այն փաստը, որ Խորհրդային Միության քայքայումից հետո Գերմանիան ռուս-գերմանական «ակտիվ համագործակցության» միջոցով միայն Ռուսաստանից կորզել է մոտ մեկ տրիլիոն եվրո: Հայերս չպիտի անտեսենք նաև այն իրողությունը, որ Եվրամիության Սահմանադրության մեջ ոչ մի խոսք չկա քրիստոնեության մասին:

Առհասարակ ռուսաստանյան լրատվամիջոցներում հսկայական է ուշադրությունը Գերմանիայի նկատմամբ: Եվ ոչ միայն այն պատճառով, որ, ինչպես ասվեց, նա մայր ցամաքի ամենազարգացած պետությունն է, հատկապես բրեքսիթից հետո: Բավականին հաճախ պատմության հանգուցալուծային պահերին այս երկու երկրների շահերը անմիջական բախման մեջ են մտել, և նույնիսկ Ռուսաստանի ոխերիմ թշնամի անգլոսաքսերը այդ հակամարտություններում հայտնվել են վերջինիս կողմում: Սուբյեկտիվ դեր է խաղում նաև այն պարագան, որ ռուսաց պետության ներկա ղեկավարը ժամանակին «աշխատել» է Գերմանիայում, գերազանց է տիրապետում գերմաներենին և երես առ երես, առանց թարգմանչի անպաճույճ բանակցում է ֆրաու կանցլերի հետ:

Հայտնի են Չերչիլի, Ռուզվելտի, Թրումենի և ուրիշ նշանավոր անգլոսաքսերի բացահայտ հակագերմանական բազմաթիվ հայտարարությունները: «Մեծ Բրիտանիան կռվում է ոչ թե Հիտլերի, նույնիսկ ոչ թե նացիոնալ-սոցիալիզմի դեմ, այլ գերմանական ոգու դեմ»,- այսպես «անկեղծ» կարող էր արտահայտվել միայն Չերչիլը: Հայտնի են նաև անգլոամերիկացիների՝ գերմանացիների մեջ կոլեկտիվ մեղքի հոգեբանական ճնշումն արմատավորելու, հետպատերազմյան Գերմանիան մասնատելու, գերմանական ինքնությունը ոչնչացնելու, Գերմանիան ընդամենը ագրարային պետության վերածելու, գերմանացի տղամարդկանց ամլացնելու և նմանատիպ շատ այլ պլանները: Հատկանշական է նաև ՆԱՏՕ-ի առաջին գլխավոր քարտուղար լորդ Հաստինգս Իսմեյի ծրագրային հայտարարությունը. «Ռուսաստանը՝ Եվրոպայից դուրս, Ամերիկան՝ Եվրոպայում, Գերմանիան՝ Եվրոպայի տակ»:

Սակայն մի կողմ դնենք պատմությունը: Ռուսներին (և ոչ միայն) ժամանակակից Գերմանիան ներկայանում է երկու պարադոքսալ՝ իրարամերժ նկարագրով: Մի կողմից՝ գերմանական ազգային ինքնության աղճատում, դիմազրկիչ մուլտիկուլտուրալիզմ, ընտանիքի ինստիտուտի քայքայում, ազգային-մշակութային արժեքների կորուստ, գենդերային հավասարության քողի տակ «տղամարդ» հասկացության վերացում, միասեռականության օրինականացում, ուղեղների լվացում և այլն, և այլն: Մյուս կողմից՝ գերինդուստրիալ երկիր գերժամանակակից տեխնոլոգիաներով, ռազմական հզոր արդյունաբերություն, որի համար ատոմային ռումբի ստեղծումը, ինչպես ասում են, 5 րոպեի գործ է, տնտեսականի հետ արդեն նաև քաղաքական ազդեցիկ ուժ Եվրամիությունում և այլն:

Եվ, իհարկե, Գերմանիայի աստիճանական անհետացման գլխավոր շարժիչ ուժը համարում են միգրանտների անվերահսկելի հոսքը: Ռուսները չեն հասկանում գերմանացիների «ոչխարային» հանդուրժողականությունը (տոլերանտությունը) մուսուլմանական այդ խառնամբոխի նկատմամբ: ՈՒ՞մ օգտին են գործում երկու հազարից ավելի մզկիթները: Հետաքրքրական է այն պարագան, որ հականերգաղթային շարժման առաջատար դիրքերում են գտնվում արևելագերմանացիները, որոնք, բովված լինելով տոտալիտար-սոցիալիստական անցյալում, չեն կորցրել «տղամարդկությունը»:

Հատկապես հականերգաղթային տրամադրությունների ուժեղացման հենքի վրա նացիոնալիստական թեքումով ռուս մեկնաբանները, այնուամենայնիվ, ոչ թե կանխատեսում են Գերմանիայի կործանումը, այլ առաջիկայում տեսնում են... չորրորդ ռայխի հառնումը, նացիզմի վերածնումը: Նրանք նաև մերժում են Գերմանիայի մուսուլմանացման տեսակետը: Գերմանիայի մոտ ապագայի վերաբերյալ մի շարք տեսությունների մեջ կանգ առնենք մեկի վրա, որի հեղինակն է ճանաչված հրապարակախոս-քաղաքագետ Իգոր Շիշկինը:
Ինչու՞ առանց այն էլ ներգաղթյալների հարուցած դժվարությունների առկայության պայմաններում Անգելա Մերկելը երկրի սահմանները լայնորեն բացեց ևս մեկ միլիոն՝ այս անգամ արդեն բացահայտ տգետ ու ագրեսիվ մուսուլմանա-աֆրիկյան հորդաների առաջ: Դրանով իսկ, Շիշկինի կարծիքով, կանցլերը կանխակալ հարուցեց քաղաքական-ազգամիջյան խոր ճգնաժամ՝ աղմուկ, սպանություններ, դժգոհության ցույցեր, միտինգներ, ինչը չէր կարող չբորբոքել գերմանացիների ազգային զգացումը, չխթանել նրանց ոգու զարթոնքը: Հոգնել են գերմանացիները և՛ կոլեկտիվ մեղքի զգացումից, և՛ Հոլոքոստի շոշափուկներից, և՛ տարածքների կորստի դառնախտից: Ի դեպ, Շիշկինը պատմում է, որ երբ Լեհաստանում իր գործընկերներին հիշեցրել է նրանց երկրի ոչ լեհական՝ գերմանական հատվածների մասին, վերջիններս սարկազմով պատասխանել են, թե թուլամորթ գերմանացի տղամարդիկ, կանացի «կալգոտկաներով» անշառ գեյ-զինվորները անընդունակ են ագրեսիվ գործողությունների: Բայց արդյո՞ք իրավացի են լեհերը: Նացիոնալիզմի, նացիզմի, ֆաշիզմի նոր պայմաններում նացիոնալ-լիբերալիզմի որդը, որը, Շիշկինի համոզմամբ, Եվրոպայի և առաջին հերթին հենց Գերմանիայի փրկության անխուսափելի ու միակ միջոցն է, ընդունակ է համաճարակի պես տարածվելու շատ արագ ու սեղմ ժամկետներում: Ժամանակին, երբ Հիտլերը եկավ իշխանության, հիշեցնում է Շիշկինը, գերմանացիները մայր ցամաքի ամենաընկճված ազգերից մեկն էին, սակայն շատ արագ ոտքի կանգնեցին և իրենց ագրեսիվությամբ կրակ ու պատիժ դարձան աշխարհի գլխին: Պիտի հայտնվեր սերժանտը:

Ինչ վերաբերում է Գերմանիայի մուսուլմաններին՝ թուրքերին, քրդերին, արաբներին, Աֆրիկայից ներգաղթածներին, ապա Շիշկինը բնավ էլ համամիտ չէ մուսուլմանների այն համոզմունքին, որ իրենք կդառնան Գերմանիայի (Եվրոպայի) տիրակալը, որ կտնօրինեն սպիտակամաշկ գերմանուհիների հարեմը և այլն: Շիշկինի կարծիքով, ամենայն հավանականությամբ, գերմանացիները կանցնեն տրորված ճանապարհով: Մուսուլմաններին կսպասեն (նույնիսկ դժվարանում ես վերարտադրել քաղաքագետի դատավճիռը) համակենտրոնացման ճամբարներն ու անգամ... գազախցիկները:
Ո՜վ գիտե:

Ռուբեն ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մոսկվա

Հեղինակի նյութեր

• «Ճղճղոցը» լռեցրին
• Քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը երկ­րորդ հնա­գույն մաս­նա­գի­տու­թ­յունն է
• Հեշտ է ա­սել` ա­նուղ­ղե­լի ռու­սա­սեր­ներ են
• Խո­պան­չիու­թ­յու­նը դար­ձել է ապ­րե­լա­կերպ, սո­վո­րու­թ­յուն, կեն­ցաղ
• Երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թ­յուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք
• Ոչ էն է մի բան, ո՛չ էլ` էս
• Եթե գլուխ չես հա­նում սե­փա­կան ղե­կա­վար­նե­րից
• Կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին աշ­խար­հա­փո­փո­խու­թ­յուն
• Ամեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին
• Ա՜խ այդ անշ­նոր­հա­կալ ռուս­նե­րը
• Հույս-հարց-պա­հան­ջը ար­դեն դառ­նում է ինք­նան­վաս­տա­ցու­ցիչ
• Ներ­վեց... թմ­րա­մաք­սա­նեն­գը, բայց նա հրեա էր
• Գլխա­վոր կռ­վախն­ձո­րը կդառ­նա Ղա­րա­բա­ղը
• «Ի՜նչ հայ, հրեա է» («Հրեա­նե­րից պր­ծանք, ան­ցանք հա­յե­րին»)
• Քսան տա­րի նույն դեմ­քին են նա­յում
• Պու­տի­նի, լե­հե­րի և հրեա­նե­րի մա­սին
• Հա­յաս­տա­նը կա­րիք ու­նի փոր­ձա­ռու­թ­յան
• Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գու­յին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում
• Երբ ան­գամ մեկ ըն­տա­նիքն է դառ­նում հո­գա­ծու­թ­յան ա­ռար­կա
• Ինչով են զբաղ­ված եվ­րո­պա­ցի­նե­րը

Մեկնաբանություններ