Բաքուն Երևանի բացակայությամբ մտադիր է բանակցել Մոսկվայի հետ

Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման բանակցային գործընթացում դադար է` Հայաստանում ծավալվող իրադարձությունների պատճառով: Այդ իրավիճակը նշեց ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան:

Նրա խոսքով` «Հայաստանը հիմա ոչ հեշտ քաղաքական ժամանակներ է ապրում» և «պետք է սպասել, երբ քաղաքական իրավիճակը վերջնականապես կկայունանա, երբ ժողովուրդը, քաղաքական ուժերը, քաղաքական շարժումները, մենք հուսով ենք` իրավական սահմանադրական դաշտում, որոշակիություն կունենան ղեկավար օրգանների կազմում»: Դրանից հետո, Զախարովայի կարծիքով, ի հայտ կգան «բոլոր հնարավորությունները արտաքին քաղաքական խնդիրների լուծման համար, այդ թվում` Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի կարգավորումը»: Մայիսի 8-ին Ազգային ժողովում Նիկոլ Փաշինյանին վարչապետ ընտրելու դեպքում պետք է կառավարություն ձևավորվի: Հայ իրավաբաններն ասում են, որ վարչապետի ընտրությունից հետո քաղաքական կոնֆլիկտի կողմերը նախաձեռնելու են խորհրդարանի լուծարումը: Սահմանադրության համաձայն` դա տեղի կունենա, եթե պատգամավորները երկու անգամ չհաստատեն կառավարության ծրագիրը: Դա «լավագույն ելքն է ստեղծված իրավիճակից` դժվար է պատկերացնել իրավիճակ, երբ խորհրդարանական հանրապետությունում կառավարում է փոքրամասնության կառավարությունը, իսկ քաղաքական մեծամասնությունն ընդդիմություն է, որ սահմանադրական ճգնաժամի ուղիղ ճանապարհ է»: Շրջանառվող տեղեկություններով` արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները Հայաստանում կլինեն աշնանը: Բոլոր դեպքերում հաղորդվում է, որ պայմանավորվածություն կա դեռ իշխող ՀՀԿ-ի ու Ելք խմբակցության ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանի միջև: Հետո կձևավորվի նոր կառավարություն: Դժվար է ասել` կոալիցիոն, թե միակուսակցական: Չի բացառվում, ավելի շուտ մեծ է հավանականությունը, որ ընտրարշավի ժամանակ կլինի կոշտ պայքար քաղաքական ուժերի ու դաշինքների միջև: Այսինքն` Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման բանակցություններում դադարը կարող է ձգվել մինչև տարեվերջ: Դադարի պատճառը Հայաստանում անցումն էր նախագահական կառավարումից խորհրդարանականի և արտահերթ նախագահական ընտրությունները Ադրբեջանում: Ինչպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները, այնպես էլ կոնֆլիկտի կողմերը հետևում էին համընդհանուր համաձայնեցված կանոններին` բանակցությունները պահելով գաղտնի, թեպետ հրապարակավ ինչ-որ նոր գաղափարներ հնչում էին, որ քննարկվում էին բանակցային սեղանի շուրջ և պետք է դիտարկվեին ընտրություններից հետո: Իսկ հիմա ի՞նչ: Այս առումով կարևորագույն նշանակություն են ստանում Ադրբեջանի գործողությունները ստեղծված նոր իրավիճակում:
Բաքուն իրեն խելամիտ է պահում և հիմքեր չի տալիս կասկածելու, որ փորձում է օգտագործել Հայաստանի քաղաքական ճգնաժամը` Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի ուժային լուծման համար, թեպետ երկրում տարբեր կոչեր են հնչում: ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները և Միջազգային ճգնաժամային խումբը ողջունում են, որ «Ադրբեջանի կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաները ձեռնպահ մնացին սովորական ռազմաշունչ հռետորաբանությունից»:

Այդ դրական գործընթացը ամրապնդելու համար Միջազգային ճգնաժամային խումբն առաջարկում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին ակտիվացնել իր ներկայությունը տարածաշրջանում, որ կոնֆլիկտի կողմերը «սխալ պատկերացում չկազմեն միմյանց մտադրությունների վերաբերյալ»: Այնուհանդերձ, Ադրբեջանի նախագահին կից Ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն Ֆարհադ Մամեդովը գրում է, որ Բաքուն պետք է պատրաստ լինի, որ «Հայաստանում կարճաժամկետ հեռանկարում չարժի սպասել բանակցություններ վարելու իրավասություններով օժտված մեկին»: Դա` առաջին: Երկրորդ` «արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններից հետո Հայաստանում ձևավորված կառավարությունը կսկսի բանակցությունները` առանց հաշվի առնելով գոյություն ունեցող մշակումները` առաջարկելով իր օրակարգը»: Որոշ հայ փորձագետներ գտնում են, որ Փաշինյանը կձգտի Ստեփանակերտը դարձնել կոնֆլիկտ լիարժեք կողմ, որ պիտի մասնակցի բանակցային գործընթացին: Վաղաժամ է դատել Փաշինյանի դիրքորոշման մասին` դատելով Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման մասին նրա նախկին հայտարարություններից: Այդ առումով` Ադրբեջանի միասնական ժողովրդական ճակատ կուսակցության նախագահ Հուդրատ Հասանգուլիևը առաջարկեց խորհրդարանում արտակարգ լսումներ անցկացնել Արցախի Հանրապետության խնդրով, Նրա խոսքով` «Կան նյուանսներ, որոնց մասին հնարավոր չէ խոսել ԶԼՄ-ներով, բայց կարելի է քննարկել խորհրդարանում փակ ընթացակարգով»: Խոսքը «Ադրբեջանի ու Ռուսաստանի որոշակի շահերի համընկնումի հնարավորության մասին է, նաև ՀԱՊԿ անդամ մյուս երկրների` այն առումով, որ Հայաստանում առաջ են մղվում արևմտամետները և Ադրբեջանը արող է օգուտ քաղել դրանից»: Այդպես է, թե ոչ` վաղ է դատել:

Գլխավորը, որ Բաքուն ուժային լուծման չդիմելու ցանկություն ունի և հասկացնել է տալիս արտաքին քաղաքականության հնարավոր փոփոխության մասին: «Ես միշտ ասում եմ,- ճշտում է Հասանգուլիևը,- որ Ադրբեջանը պետք է բանակցությունները վարի Ռուսաստանի հետ` նրա շահերը հաշվի առնելով: Որպեսզի մեզ տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու հնարավորություն տա, Մոսկվան պետք է վստահ լինի, որ տարածաշրջանից ամբողջությամբ դուրս չի մղվի: Այդ պատճառով բանակցությունները պետք է վարել Մոսկվայի հետ»: Այսպիսով` հայկական ցնցումները փոխում են իրավիճակը տարածաշրջանում, իսկ Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտը դառնում է ավելի «ակտիվ հաղորդակցվող անոթ» ոչ միայն Բաքվի ու Երևանի միջև: Անհրաժեշտ են նոր գաղափարներ ու նոր քայլեր բարդ իրավիճակից դուրս գալու համար:
Ստանիսլավ Տարասով, REGNUM

Հ.Գ. Իրադարձությունների զարգացման այս տարբերակը վաղուց է եղել ու գործել ու այնպես չէ, որ հայական հեղափոխության պատճառով է Բաքուն փորձում Մինսկի խմբին զուգահեռ նոր ձևաչափ ստեղծել ու սեպարատ բանակցություններ վարել Մոսկվայի հետ: Պարզապես հիմա պատեհ պահ է Մոսկվայից առավել մեծ ընկալում ստանալ` համոզելով, որ Հայաստանը հեռանում է դեպի Արևմուտք, իսկ Ադրբեջանը պատրաստ է հանուն իր տարածքակին ամբողջականության արտաքին քաղաքական շրջադարձ անել: Իրականում սա պարզամիտ հնարք է` Բաքուն երբեք ամբողջությամբ չի կարող պոկվել Արևմուտքից` տնտեսական կապերի պատճառով և քաղաքական ակնկալիքները չկորցնելու համար: Ճիշտ ինչպես Թուրքիան, որ լարախաղացություն է անում Մոսկվայի, Բրյուսելի ու Վաշինգտոնի միջև` փորձելով խաղալ Ռուսաստան-Արևմուտք տարաձայնությունների վրա: Էրդողանը այնքան է ուզում արժանանալ Արևմուտքի բարեհաճությանը, որ նույնիսկ «եղբայր Վլադիմիրի» պաշտոնակալության արարողությանը չի մասնակցելու: Հատկանշական է, որ Ալիևը փորձում է խաղալ ոչ միայն Ռուսաստանի, այլև ՀԱՊԿ երկրների հետ: Բոլոր դեպքերում` առաջարկը շահեկան է նաև Մոսկվայի համար, որ մշտապես Ղարաբաղի հարցն օգտագործել է իբրև դագանակ` Հայաստանի ինքնիշխանության դեմ: Որքան էլ տարօրինակ է` այս իրավիճակը շահեկան է հայկական կողմերի համար, որ հանգիստ կարող են բանակցությունները սկսել 0 կետից` ունենալով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մյուս համանախագահների աջակցությունը: Կամ` գոնե համաձայնությունը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ