Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ Ստալինը հրաման արձակեց բանտարկել գողացողներին և թալանողներին։ Այդ ժամանակ մայրս աշխատում էր կարկանդակների խանութում՝ մեծ կաթսայի մեջ կարկանդակներ թխելով, որոնք հետո վաճառվում էին փողոցներում։ Մեր մեծ ընտանիքը՝ 13 կին և երեխա (բոլոր տղամարդիկ ռազմաճակատում էին), կերակրելու համար մայրս կաթսայի մեջ մեկ կարկանդակ էր պահում, աշխատանքից հետո թաքցնում էր այն իր գոգնոցի մեջ և տուն տանում։
Եվ այնտեղ նրանք ապուր էին պատրաստում այս միակ, կարագով պատված կարկանդակով՝ չէ՞ որ դա սովի ժամանակ էր, չափաբաժնի ժամանակ։
Մի օր ինչ-որ մեկը հայտնեց մորս մասին, և նրան բանտարկեցին, ապա տարան Վյատկա։
Ես երբեք չեմ գրել և չեմ գրում որևէ խնդրանք կամ բողոք, բայց ես Ստալինին գրել եմ մորս անունից։
Որտեղի՞ց եմ գտել այդ խոսքերը, չգիտեմ, որովհետև այդ ժամանակ իմ երկու ավագ եղբայրներն արդեն մահացել էին, իսկ հայրս դեռ կռվում էր։
Ես ծանր վիրավորվեցի և զորացրվեցի ռազմաճակատից, և ինչ-որ մեկը պետք է կերակրեր իմ զարմիկներին, քույրերին և տարեց մորաքույրերին։
Ես այս ամենը գրի առա։
Եվ, գիտե՞ք, մեկ շաբաթ անց մայրս անսպասելիորեն տուն եկավ։
Նրան ասացին.
«Մենք քեզ ազատ ենք արձակում որդուդ նամակի հիման վրա»։
Միխայիլ Պուգովկինի հուշագրություններից
Լուսանկարում Մ. Պուգովկինն է, ով սովորում է երրորդ դասարանում, Ռամեշկի գյուղում։
Էդգար ՏԵՐՏԵՐՅԱՆԻ ՖԲ էջից