Երկու հզորների մերձեցումը, որպես պրոցես, ունի իր վերին սահմանն ու պոտենցիալը
Մեր օրերում տեղի ունեցող աշխարհաքաղաքական լրջագույն տեղաշարժերի չափը պատկերացնելու համար բավական է միայն համեմատել ԵՄ-ի և Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական կշիռն ու դիրքը աշխարհում 2010-ին և 2025-ին։
Այս իմաստով պակաս հատկանշական չէ նաև ԱՄՆ-ի վերաբերմունքի կտրուկ փոփոխությունը և շատ կողմերով հանելուկային մերձեցումը Ռուսաստանի հետ։
Ինչպես ամեն մի փոփոխություն, այնպես էլ բարձր մակարդակի այս կտրուկ փոփոխությունը ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի հարաբերություններում կարող է ունենալ իմաստային տարբեր մեկնաբանություններ։
Այդ մեկնաբանություններից ամենակարևորներից մեկն ասում է, որ ավանդական ձևով շատ մեծ հակասություններ ունեցող երկու հզորներ մերձեցման համար իրենք պետք է ունենան մի երրորդ շատ հզոր կոնսոլիդացնող հակառակորդ ուժ։
Բացի դրանից, ինչ-ինչ պատճառներով երկու հզորների մերձեցումը, որպես պրոցես, ունի իր վերին սահմանն ու պոտենցիալը, որը արագ կամ դանդաղ սպառվելու դեպքում տակը կմնան նրանց միջև ավանդական լուրջ հակասությունները միայն՝ կոնֆրոնտացիայի տեսակի անխուսափելի հետևանքներով։
Մյուս կողմից էլ, կարելի է ենթադրել, որ այս գործում էական նշանակություն ու դեր է ունեցել Թրամփի արտաքին քաղաքականության կտրուկ փոփոխությունը, համեմատած Բայդենի ժամանակվա քաղաքականության հետ, որն էլ բերել է ԵՄ-ի ներկա հակասություններին Թրամփի քաղաքականության հետ։
Այստեղ շատ կարևոր է նաև այն թե ինչ կայունություն և երկարակեցություն կունենա ԱՄՆ-ին ու Ռուսաստանին իրար մոտեցնող ու կոնսոլիդացնող երրորդ ուժը։
Եթե այն կարճ կյանք ունեցավ, ապա ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի հարաբերությունները շատ արագ կսպառեն իրոնց դրական պոտենցիալը, որը կբերի նրանց հարաբերությունների սրման, մի հանգամանք, որը կխանգարի Ուկրաինայի հետ կապված Ռուսաստանի պլաններին։
Եթե այդ պոտենցիալը ցույց տա չսպառվելու նշաններ, ուրեմն խնդրո առարկա երրորդ ուժը շատ ավելի հզոր է, քան կարելի էր ենթադրել։
Այս առումով այդ հիպոթետիկ երրորդ ուժի առկայությունը ինչ-որ իմաստով և որոշակի սահմաններում ձեռնտու է Ռուսաստանին։
Ակնհայտորեն կռիվը գնում է նաև ուկրաինական և ռուսական ռեսուրսների համար և ունի ինչպես ֆինանսատնտեսական, այնպես էլ քաղաքական ու աշխարհաքաղաքական բաղադրիչներ։
Այդ ֆոնի վրա հզորների շահերի ու հակասությունների բարդագույն կծիկը հետ քանդելու և հասկանալու համար գիտության խոսքը շատ կարևոր է, մանավանդ, սիստեմային անալիզ կոչված գիտության, իսկ մեզ պարուրած գիտականանման թոթովանքների հեղեղը՝ անիմաստ։
Պավել Բարսեղյան
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Սա ապտակ է ոչ միայն թուրքական Կիպրոսին, այլև՝ հենց Թուրքիային
2025 թվականի ապրիլի 4-ին Սամարղանդում տեղի ունեցավ Եվրոպական Միության և Կենտրոնական Ասիայի առաջին գագաթնաժողովը։Դրան մասնակցել են Ղազախստանի, Ղրղզստանի, ՈՒզբեկստանի, Թուրքմենստանի առաջնորդները և ԵՄ ղեկավարությունը։ Հանդիպումից հետո բոլոր մասնակից թյուրքալեզու երկրները հռչակագիր ընդունեցին...
