Կորած այծերին Մեռյալ ծովում որոնելիս
Հայֆայի համալսարանի գիտնականները վերծանել են Մեռյալ ծովի Կումրանյան թղթագալարներից ևս մեկը: Նրանք ամբողջ տարի հավաքել են 60 հատվածները, որոնց մի մասը մեկ քառակուսի սանտիմետրից փոքր էր: Մագաղաթի հեղինակն անհայտ է, գիտնականները կարծում են, որ հեղինակը եղել է Հրեական անապատում ապրող եվսեյների աղանդի անդամներից մեկը: Նրանք մանրամասներ են պարզել օրացույցից, որ օգտագործում էր աղանդը, օրերի անունները, որ սահմանագծում էին տարվա եղանակները: Ձեռագրում կա և երկրորդ հեղինակ, որ ենթադրաբար ուղղել է առաջին հեղինակների սխալները և լրացուցիչ բացատրություններ հավելել: 1947-ին գտնվեցին հին ձեռագրերի 900 հատվածներ Մեռյալ ծովի ափին Կումրանի քարանձավներում: Գտածոները թվագրվում են մ.թ.ա. 4-րդ դարով: Հիմնականում գրված են մագաղաթի ու պապիրուսի վրա հին հրեերեն ու արամեերեն: Ձեռագրերի հիմնական մասը աստվածաշնչյան տեքստեր են (Հին Կտակարանի գրքերի հատվածներ), գալարներն անվանում են Աստվածաշնչի հնագույն տարբերակ:
Մագաղաթների մասնիկները հավաքել են Հայֆայի համալսարանի դոկտոր Էշբալ Ռաթսոնը և պրոֆեսոր Ջանաթան բեն Դովը: Ձեռագրերը գաղտնագրված էին: Բացի աստվածաշնչյան տեքստերից` կան նաև կենցաղի նկարագրություններ: Օրինակ` աղանդի, որի անդամներն ապրում էին 364- օրյա օրացույցով, տոները: Նրանք ունեցել են ալյուրի, գինու կարագի փառատոներ, որ կարելի է համեմատել հրեական Շավուոտ տոնի հետ: Գիտնականները եզրակացրել են, որ աղանդը տարվա եղանակների անցումային օրերի համար հատուկ բառ ուներ` տեկուֆա: Ժամանակակից իվրիտում այդ բառը նշանակում է «շրջան»: Գրառումները գաղտնազերծելու համար գիտնականները օգտագործել են երկրորդ հեղինակի գրառումները: «Այդ մեկնաբանություններն օգնեցին պազլը հավաքել»` Haaretz-ին ասել է Ռաթսոնը: Մեռյալ ծովի թղթագալարները Կումրանի քարանձավում 1947-ին առաջինը գտել է բեդվին հովիվը` կորած այծերին որոնելիս:
BBC
Հ.Գ. Կորած այծերին որոնելիս` գտնել հարևան ցեղիդ պատմությունը: Ամեն օր չի պատահում: Դեռ ինչքան գաղտնիքներ կան մարդկության պատմության մեջ, որ չեն բացահայտվել ու չեն գտնվել: Գտնվածն էլ ապացուցում է, որ մարդկությունը իր գերակայությունների մեջ շատ չի փոխվել` ալյուր, գինի, կարագ: ՈՒրիշ ի՞նչ է պետք կուշտ ու ուրախ լինելու համար:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Ինչո՞ւ մենք 2020 թվականին այդ պատերազմը չկանխեցինք։ Չէ՞ որ կարող էինք կոշտ զգուշացնել Ադրբեջանին, որ ուժային լուծում թույլ չենք տա։ Եվ ոչինչ էլ չէր լինի
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
Տարածաշրջանային
