Ընդդիմության մանդատներն այլևս ներկայացուցչական կամ հակակշռող գործառույթ չեն կատարում

Խորհրդարանում անընդհատ կրկնվող փողոցին հարիր իրադարձությունները պետք է ընկալել, կենտրոնանալով ոչ թե տեղի ունեցողի էության, այլ հետևյալ հարցի վրա․ ի՞նչ է անում ընդդիմությունը խորհրդարանում, մի վայրում, որը ակնհայտորեն կորցրել է իր լեգիտիմությունը հասարակության զգալի մասի աչքում։

Ակնհայտ է, որ այն պայմաններում, երբ խորհրդարանական մեծամասնությունը գործում է գործադիրի, ավելի ճիշտ՝ գարծադիրի ղեկավարի, այսինքն մեկ անձի շահերի համար, այն էլ՝ «փակ ռեժիմում», ընդդիմության ներկայությունն ավելի շատ ձևականություն է դառնում, քան ժողովրդավարական վերահսկողության արդյունավետ գործիք։ Նման պայմաններում ընդդիմության մանդատները այլևս ներկայացուցչական կամ հակակշռող գործառույթ չեն կատարում, այլ պարզապես ընդգծում են բազմաթիվ հանրային պահանջների և դրանք իրականացնելու գործող համակարգի անկարողության միջև եղած անջրպետը։

Եթե խորհրդարանը կորցրել է իր կապը հասարակության հետ, եթե այն այլևս կարևոր որոշումներ կայացնելու կամ փոխզիջումներ գտնելու վայր չէ, այլ դարձել է ավտորիտար մեծամասնությունը ամրապնդելու հարթակ, ապա հասարակությանը, հավանաբար, մնացել է ճնշման միայն մեկ գործիք՝ այս ինստիտուտի համընդհանուր հանրային մերժումը՝ քաղաքական մեծամասնության ներկայացուցիչներին սոցիալական մեկուսացման արժանացնելու միջոցով։

Այս պայմաններում տիտղոսակիր ընդդիմության համար կարևոր քայլ կարող է լինել խորհրդարանին «քաղաքական իզգոյացման» արժանացնելը՝ մանդատները վայր դնելով։ Սա չի դիտվի որպես քաղաքական թուլություն կամ պարտություն, այլ հնարավորություն՝ քաղաքական պայքարը ժողովրդավարության կեղծ ասպարեզից տեղափոխելու իրական սոցիալական բողոքի հարթություն։ Սա կդիտվի հանրության ու ժողովրդի համար խնդիրների լուծմանը մասնակցելու այլընտրանքային ուղիների որոնման մի իսկական դեմոնստրացիա։

Իսկ խորհրդարանը, արժանանալով «քաղաքական իզգոյացման», ակնհայտորեն կբախվի հանրային վստահության և ճանաչման լիակատար կորստի հետ։ Պատմությունը գիտի բազմաթիվ օրինակներ, երբ քաղաքական ինստիտուտները, դուրս գալով իրենց սահմանադրական ֆունկցիոնալությունից, առաջացրել են ճգնաժամ, իսկ պատասխանատու ընդդիմությունը ստանձնել է այդ ճգնաժամի վերացման քաղաքական գործընթացի առաջնորդությունը՝ մերժելով փոխազդել առկա համակարգի ներսում այդ ճգնաժամը կրողների հետ։

Հարգելի ընդդիմություն, նման խորհրդարանում ինստիտուցիոնալ ներկայությունից հրաժարվելը հուսահատության ժեստ չէ, այլ կարևոր ռազմավարական քայլ՝ քաղաքական տարածքը վերակազմակերպելու համար։

Դավիթ Անանյան

Մեկնաբանություններ